بخشی از مقاله
چکیده
بررسی خواص پتروفیزیکی مخازن مانند تخلخل، تراوایی و درصد اشباعشدگی سیالات مخزن و نیز تغییرات قابل اندازهگیری آنها در اکتشاف و تولید مواد هیدروکربنی حایز اهمیت می باشد. روشهای مختلفی جهت نیل به اهداف ذکر شده وجود دارد که از این بین میتوان به تجزیه و تحلیل مغزهها، دادههای چاه نگاری ونیز داده-های لرزه نگاری دو و سه بعدی اشارهکرد. روش اخیر - در صورت امکان با ادغام با داده های چاه نگاری - به علت کاهش هزینه ها و نیز توزیع جانبی مناسب کاربرد قابل توجهی دارد. در این راستا با برگردان دادههای لرزهای می توان ارتباط تنگاتنگی بین خواص پتروفیزیکی و زمین شناسی به دست آورد. در این مطالعه، روش اشاره شده در یکی از میادین جنوب ایران پباده شده است که نتاج زیر به دست آمد:
-1 سازند فهلیان در قسمت مورد مطالعه بصورت آتول میباشد.
- 2 باتوجه به نقشه تخلخل چاه شماره سه در محل مناسبی حفاری نشدهاست.
مقدمه
منطقه مورد مطالعه در دشت آبادان در حوضه Mesopotamian fore deep در جنوب غرب حوضه فورلند زاگرس قرارگرفتهاست. این ساختمان قسمتی از ناحیه زمینشناسی دشت آبادان است که 23 کیلومتر طول و 9 کیلومتر پهنا دارد. روند ساختمانی این میدان شمالی – جنوبی بوده و متفاوت از روند شمال غربی – جنوب شرقی زاگرس میباشد.
هدف اصلی این مطالعه بررسی ارتباط تخلخل و مقاومت صوتی بوده است. در این راستا برگردان لرزه ای بر پایه ی مدل خطی تعمیم یافته بر روی داده های لرزه نگاری سه بعدی بعد از برانبارش در میدان فوق الذکر به انجام رسید. نتایج حاصله از برگردان مورد بررسی قرار گرفته و بر این اساس نقشه تخلخل در سازند فهلیان تهیه شده است.در این مقاله پس از معرفی منطقه مورد مطالعه، داده های استفاده شده، روش مطالعه، برگردان بر پایه مدل و تخمین تخلخل ارایه شده است.
شرایط ساختمانی و موقعیت جغرافیایی منطقه
میدان مورد مطالعه در جنوب غرب ایران در فرورفتگی دزفول واقعشدهاست. این ساختمان قسمتی از ناحیه زمینشناسی دشت آبادان است و 23 کیلومتر طول و 9 کیلومتر پهنا دارد. روند ساختمانی این میدان شمالی– جنوبی بوده و متفاوت از روند شمال غربی – جنوب شرقی زاگرس و مشابه ساختمانهای عربی میباشد. این ساختمان موازی با طاقدیسی با روند شمالی است که از عربستان سعودی تا میدان بورگان در کویت کشیده-شدهاست. این حوضه شامل تعداد بسیار زیادی از میدانهای نفتی و گازی بسیار عظیم است.
تاریخچه زمین-شناسی از اواخر پروتروزوئیک تا اواسط ترشیاری به طور قابل توجهی باثبات بوده که با دورهای از کشش در پرمین – تریاس دنبالشدهاست. حداقل از اواخر ائوسن ناحیه اقیانوسی بین قارهای تحت همگرائی بوده و برخورد قارهای اواسط ترشیاری منجر به کوهزائی زاگرس شده که همراه با واحدهای عمیقتر - توالی های قبل از پرمین - تحت چین خوردگی وگسل خوردگیهای متعاقب قرار گرفته است
دادهها
در این مطالعه از داده های لرزهنگاری سه بعدی کوچ شده و نگار های چاه پیمایی - نگار مقاومت صوتی و چگالی کالیبره شده - استفاده شده است. شکل 1 نمونهای از داده های لرزه نگاری و شکل 2 نمونه ای از داده های چاه نگاری را نشان می دهد. دادههای لرزهنگاری سه بعدی متعلق به شرکت مهندسی و توسعه نفت بوده و علاوه بر این اطلاعات زمین شناسی منطقه نیز مورد مطالعه قرار گرقتهاست.
شکل -1 نمونه ای از داده های لرزه نگاری در منطقه ی مورد مطالعه
شکل-2 نمونه ای از داده های نگارهای چاهی در منطقه ی مورد مطالعه
روش مطالعه
جهت به نقشه درآوردن اطلاعات زیر سطحی مثل تخلخل و تغییرات سیال منفذی، روشهای مختلف برگردان دادههای لرزهای مورداستفاده قرارمیگیرند. با تلفیق اطلاعات گوناگون مانند اطلاعات لرزهای، اطلاعات نگارهای چاه، نتایج بهدستآمده از مغزه و آزمایشات تولید چاه و فشار مخزن، اطلاعات زمینشناسی و بسیاری از اطلاعات دیگر، یک مدل تلفیقی تولید میشود که این مدل تلفیقی باعث بالا رفتن قدرت تفکیک و بهبود تخمین خصوصیات مخزن مثل تخلخل میگردد. لازم بهذکراست که با استفاده از دادههای برگردان شده بهعلت ادغام با دادههای چاه قدرت تفکیک افزایش مییابد که در نتیجه میتوان تفسیر را بهبود بخشید. مراحل مختلف برگردان - شکل - 3 که در این مطالعه بهکاررفته عبارتند از:
-1 تفسیر افقهای اصلی که شامل افق های مخزن است
-2 تبدیل دادههای نگار چاه از مقیاس عمقی بهزمانی
-3 تخمین موجک
-4 ساخت مدل اولیه - زمین شناسی یا امپدانسی -
-5 برگردان داده های لرزه ای
