بخشی از مقاله
چکیده
جروم برونر صاحب نظریه یادگیری اکتشافی معتقد است که شاگردان را نباید در برابر دانسته ها قرار داد بلکه باید آنان را با مسأله روبرو کرد تا خود به کشف روابط میان امور و راه حل آنها اقدام کنند. طبق این نظریه معلمان بایستی سبب شوند که شاگردان به کشف روابط و حل مسائل نایل گردند تا بتوانند کاربرد آموخته هایشان را در زندگی واقعی ببینند.پژوهش حاضر با هدف بررسی روش یادگیری اکتشافی برونر انجام گرفته است. در روش اکتشافی یادگیرنده وادار می شود تا خود بیندیشد و کشف کند که دانش چگونه به دست می آید که در نتیجه این امر، مهارت های تفکر سطح بالا در دانش آموزان بالا می رود. در این پژوهش ابتدا اصول و مبانی روش یادگیری اکتشافی برونر مطرح گردیده است سپس کاربردهای آموزشی نظریه بیان شده است. محیط آموزشی باید محیطی کاملا آرام و دور از اضطراب و تنش باشد و شرایط آموزشی به گونه ای تنظیم شود به شاگردان بتوانند عقاید خود را با آزادی بیان کنند، با علاقه به گفتار دیگران گوش دهند ، در مورد مسائل مختلف بیندیشند و به سازماندهی مفاهیم ذهنی خود بپردازند تا بدین وسیله نیروی تفکر در آنها تقویت شود.
واژگان کلیدی: نظریه ، نظریه یادگیری ، یادگیری اکتشافی ، تدریس ، برونر.
مقدمه
تدریس فعالیتی است پیچیده که مستلزم آمادگی دقیق ، طراحی هدف ها و فعالیت هاست . این طراحی بر اساس ساعت ، روز، هفته انجام می شود . به علاوه طراحی بلند مدت برنامه ی درسی را در طول یک دوره ، نیم سال و سال تحت پوشش قرار می دهد . تدریس به آن قسمت از فعالیتهای آموزشی که با حضور معلم در کلاس درس اتفاق می افتد اطلاق می شود .تدریس بخشی از آموزش است ولی هر آموزش ممکن است تدریس نباشد . چهار ویژگی خاص در تعری ف تدریس وجود دارد که عبارتند از : الف- وجود تعامل بین معلم و فراگیران . ب- فعالیت بر اساس اهداف معین و از پیش تعیین شده . ج- طراحی منظم با توجه با موقعیت و امکانات و د- ایجاد فرصت و تسهیل یادگیری. ویژگی های مذکور در سایه کاربرد یک نظریه خوب می تواند تاثیر شگرفی در یادگیری بهتر دانش آموزان داشته باشد.
یادگیری عبارت است از یک تغییر پر دوام در رفتار، یا در ظرفیت رفتار در یک موقعیت معین، که ناشی از تمرین یا سایر اشکال تجربه است - شوئل ، 1998 ، به نقل از لصف آبادی . - 1391یکی از روشهای مناسب برای یادگیری، یادگیری اکتشافی است فرایندی که دانش آموز به طور مستقل و با راهنمایی معلم یا بدون آن، اصل یا قانونی را کشف نموده و مساله ای را حل می کند. یادگیری اکتشافی به شیوه ای از تدریس و یادگیری گفته می شود که دانش آموز بر اساس راهنمایی معلم، مفهوم یا مسئله ای را به طور انفرادی مطالعه و بررسی می کند و مورد آزمایش قرار می دهد. سپس از اطلاعات بدست آمده، نتیجه گیری می کند و می کوشد به یک استنباط کلی برسد - یغما ،. - 1372
انسان همواره کوشیده است که به منظور فهم واقعیت ها ورویدادهای جهان، به نحوی آنهاراتوصیف وتببین کند نظریه پرداز ی، فراگرد توصیف وتبیین هرچه دقیق تر و درست تر پدیده های جهان است . درقلمرو هر علمی نظریه ها به تببین پدیده های ویژه مورد مطالعه آن علم می پردازد.نظریه از لحاظ ترکیب و ساختار، مجموعه ای از مفاهیم ، مفروضات اصول و قوانین است . این اجزامتقابلاً رابطه داشته به صورتی منظم واقعیت یا پدیده ای راتوضیح می دهند - علاقه بند،. - 1380نظریه عبارت است از مجموعه ای از روابط درونی ساختها - مفاهیم - ، تعاریف وقضایایی که دیدگاه منظمی از پدیده ها را از طریق تعیین روابط بین متغییرها، به منظورتبیین و پیش بینی پدیده ها ، مشخص می کند - دلاور،. - 1384
بنابر تعریف کرلینجر - - 1973 نظریه عبارت است از مجموعه ای از سازه ها - مفاهیم - وگزاره های - تعمیم ها - به هم مرتبط که از طریق مشخص کردن روابط میان متغییرها ، نگرش منظمی از پدیده ها عرضه می کند با این هدف که آن پدیده ها را تبیین وپیش بینی نماید.نظریه به عنوان مجموعه ای ازمفروضات تلقی می شود که می توان بوسیله روش های منطقی - ریاضی، قوانینی از آن استناج کرد به عبارت دیگر ، نظریه ، مجموعه قوانینی است که به طورقیاسی با یکدیگر ارتباط وپیوستگی دارند .همه مردم در ارتباط با امور وحوادث زندگی خود به نوعی ، نظریه پردازی می کنند. آنها برای فهمیدن و پیش بینی کردن رویدادهای زندگی به انواع تعمیم مبادرت می ورزند بدون این تعمیم ها ، آنها قادر نیستند تجارب خود را معنا داده وبرای آینده خود تصمیم گیری کنند. نظریه های شخصی مبنای اعمال و رفتارهای فردی قرارمی گیرند - علاقه بند، . - 1378روش تحقیق روش مورد استفاده این پژوهش، روش مطالعه پیشینه و مرور ادبیات است که بر اساس آن به بررسی کاربرد نظریه یادگیریبرونر در فرایند تدریس پرداخته خواهد شد.
مبانی نظری
کارکردهای نظریه نظریه ، مجموعه ای از اصول از نظر علمی قابل قبول است که برای تبیین یک پدیده ارایه می شود. نظریه ها چارچوب هایی برای تعبیر و تفسیر مشاهدات محیطی فراهم می کنند و به عنوان پلی بین پژوهش و تعلیم وتربیت خدمت می کنند. درنهایت نظریه ها منعکس کننده پدیده های محیطی هستند و از طری ق ارایه فرضیه ها یا مفروضاتی که می توانند به طورتجربی مورد آزمون قرارگیرند تحقیقات جدیدی را شامل می شوند - شانک،. - 1393یادگیری یادگیری یعنی تغییرنسبتاً دایمی رفتار که دراثرتجربه حاصل می شود. تقرباًی همه رفتارهای انسان تحت تاثیر یادگیری است وتنوع و پیچیدگی رفتار انساناصولاً نتیجه یادگیری از راه تجربه است - گنجی،. - 1386
یادگیری شامل اکتساب و تغییردادن دانش، مهارت ها ، باورها ، نگرش ها و رفتار هاست . مردم مهارت های شناختی ، زبانی ، حرکتی و اجتماعی را یاد می گیرند و این یادگرفتن می تواند شکل های مختلفی به خود گیرد.در واقع یادگیری عبارت است از تغییراتی پایدار در رفتار، یا در قابلیت رفتار به شیوه ای معین که از تمرین یا اشکال دیگر تجربه حاصل می شود ، به عبارتی ، تغییر در رفتار یا تغییر در قابلیت برای رفتاراست. یادگیری شامل ایجاد اعمال جدیدی ایجاد تغییر در اعمال موجود است . ازیک چشم انداز شناختی گفته می شود که یادگیری استنباطی است: ما نمی توانیم خود یادگیری را مستقیما مشاهده کنیم، بلکه محصولات و بازده های آن رامشاهده می کنیم - شانک،. - 1393
بنابراین باتوجه به تعاریف گفته شده وکثرت کاربرد یادگیری، در زندگی روزمره اکثرمردم و بسیاری از معلمان یادگیری را عبارت از کسب اطلاعات ، معلومات یا مهارتهای خاصی می دانند و میتوان گفت جامع ترین تعریفی که تاکنون ازیادگیری ارایه شده ، تعریف هیلگارد و مارکوئیز است .این دو روان شناس ، یادگیری را به این گونه تعریف کرده اند: یادگیری عبارت است از فرایند تغییراتنسبتاً پایدار در رفتار بالقوه فرد بر اثر تجربه . این تعریف نسبت به تعاریف دیگر رجحان و برتری خاصی دارد؛ زیرا دیدگاهی جدید از فرایند یادگیری ارایه داده است و این دیدگاه جدید را می توان در مفاهیمی همچون فرایند ، تغییر،نسبتاً پایدار، رفتار بالقوه و تجربه جستجوکرد - شعبانی،. - 1384
جروم برونر جروم اس برونر در1اکتبر1915 میلادی درشهرنیویورک ایالات متحده امریکا متولد شد ، وی به روان شناسی علاقه مند گردید و دراین رشته به تحصیل ادامه داد. مدتی درآزمایشگاه » مک دوگال« به کار مشغول بود و سپس موفق به اخذ درجه ی دکترا در رشته روان شناسی ازدانشگاه هاروارد شد و سرانجام عضو هیئت علمی دانشکدهی روان شناسی تجربی آکسفورد گردید - شاه آبادی، . - 1389برونر، روان شناس معاصر و رئیس مرکز شناختی دانشگاه هاروارد آمریکا، با انتشار کتاب فرآیند تعلیم وتربیت در سال1960 میلادی ، به عنوان یک کارشناس صاحبنظر درآموزش و پرورش اشتهار یافت؛ ودرسال 1966 ، طی یک سلسله مقاله اصول نظریه های آموزشی خود را بیان داشت و در همین سال ، در کتابی تحت عنوان به سوی نظریه آموزشی اظهار داشت: » نظری ه آموزشی باید گویای این واقعیت باشد که چگونه می توان بهتر آموخت و پیشرفت بیشتری به دست آورد.
نه اینکه فقط به توصیف و تشریح یادگیری بپردازد.« وی از منتقدان بزرگ و سرسخت دیدگاه رفتارگرایی در زمینه یادگیری است. دیدگاه رفتارگرایی در سال 1913 با سخنرانی واتسون پایه گذاری شد. واتسون درآن زمان در زمینه رفتار حیوانات مطالعه کرد و مبنای نظریه او پیش گویی و کنترل رفتار انسان بود. رفتارگرایی علم مطالعه ی رفتار است، و رفتار هم به معنی »پاسخ سازمان یافته ی موجودزنده به محرک « است.
