بخشی از مقاله
چکیده
کارآفرینی نیروی محرکه توسعه اقتصادی به حساب می آید. سه دلیل مهم توجه به موضوع کارآفرینی، تولید ثروت، توسعه تکنولوژی و ایجاد اشتغال مولد است. در این راستا گردشگری یکی از بخش های اقتصادی است که بدلیل ایجاد ارتباط و نظم بین گردشگر بعنوان انسان جستجوگر و متحور و تنوع طلب با طبیعت و اماکن و آثار باستانی به درجه بالایی از مشارکت کارآفرینانه نیاز دارد .
با توجه به اهمیت کارآفرینی در تولید ثروت و ویژگی گردشگری به عنوان ابزاری بالقوه برای توزیع و باز تولید در تمامی سطوح جامعه، به نظر می رسد هم افزایی کارآفرینی در حوزه گردشگری می تواند به عنوان کمک موثری جهت توسعه و توانمند سازی جوامع میزبان قلمداد گردد. در این مقاله ضمن اشاره به تعاریف ، مفاهیم و ویژگی های کارآفرینی و گردشگری به الزامات توسعه کارآفرینی و ارائه راه کارهایی جهت ارتقای سطح کارآفرینی در صنعت گردشگری پرداخته خواهد شد. روش تحقیق در این مقاله از نوع کتابخانه ای و استفاده از منابع قابل اعتماد داخلی و خارجی می باشد .
مقدمه
در دنیایی که شرایط محیطی با تغیرات سریع و شتابانی روبرو است ، صاحبان کسب و کار مختلف همواره با تغییر سلایق و نیاز های بازار روبه رو هستند . فایق آمدن بر چالش های رقابتی و محیط پر آشوب حاصل از این تغییرات به مدیران و افرادی خلاق ، ریسک پذیر و آگاه به فرصت های محیطی نیاز دارد. در گونه شناسی مردم ، از گروهی از افراد به نام کار آفرین یاد می شود این افراد قادرند با مدیریت صحیح منابع و تهدیدات را به فرصت و فرصت ها را به ثروت تبدیل کنند
کار آفرینی نیروی اصلی توسعه اقتصادی به حساب می آید که با استفاده از تغییر و نوآوری ، رشد تولید و خدمات را به وجود می آورد .در این راستا بسیاری از کشور های جهان با پذیرش گفته شومپیتر مبنی بر اینکه »کارآفرینی موتور توسعه است« معتقدند کار آفرینی نقش اجتناب ناپذیری در بهبود بهره وری و ارتقای رشد اقتصادی ایفا کرده و در واقع مترادف با موفقیت فردی ، سازمانی و ملی است
از سوی دیگر محققان و صاحب نظران مختلف ، پس از بررسی تجارب کشورها و مناطق مختلف از توسعه گردشگری ، متفق القول بر نقش پر رنگ جوامع محلی یا روستایی به عنوان جامعه میزبان ، در موفقیت فعالیت های گردشگری در منطقه تاکید می ورزند و از آن به عنوان اصلی ترین عنصر توسعه این گونه فعالیت ها یاد م ی کنند . بر اساس همین نتایج آنها معتقدند که در نواحی کمتر توسعه یافته مانند روستاها، توسعه گردشگری باید در وهله نخست پاسخی برای برآورده ساختن نیاز های اقتصادی ساکنان داشته باشد و در این میان فقر و بی کاری دو مشکل عمده در این نواحی محسوب می شوند که توسعه فعالیت های گردشگری باید بتواند در کاهش این مشکلات ثمر بخش باشد.
گسترش گردشگری روستایی باعث روی آوردن مردم به فعالیتهای سازنده و رونق اقتصادی و کاهش فقر می شود که گسترش خدمات اجتماعی و رشد سرمایه گذاری را در مناطق مختلف در پی خواهد داشت. بنا بر این گردشگری روستایی با ایجاد تقاضاهای جدید موجب به وجود آمدن فرصت های جدید شغلی، ارتقای سطح درآمدی خانواده، تعامل فرهنگ ها، افزایش سطح آگاهی ها تغییر در ساختار های موجود و ایجاد زیر ساخت ها و بستر های لازم برای توسعه فعالیت های مختلف شده است .
همچنین تحرک و پویایی را در جوامع روستایی ایجاد کرده و زمینه را برای افزایش سرمایه گذاری ، ایجاد بنگاه های مختلف اقتصادی به ویژه برای کسب و کار های کوچک و متوسط و تحریک کارآفرینان و توسعه کار آفرینی فراهم می کند. گردشگری روستایی یکی از بخش های اقتصادی است که به درجه بالایی از مشارکت بخش کار آفرینی نیاز دارد . برای پاسخ گویی به تقاضای روز افزون و نیاز های مختلف گردشگری ، به تنوع خدمات و محصولات توریستی نیازمندیم
بنا بر این تلفیق دو مقوله کارآفرینی و گردشگری به دلیل تاثیر متقابل بر یکدیگر و هم افزایی در توسعه اجتماعی اقتصادی مو ضوع مهمی برای بررسی و تامل به شمار می رود .پس باید عوامل و سیاستهای تاثیر گذار در توسعه کارآفرینی در گردشگری روستایی شناسایی شده و در نهایت اینکه راه کارها و راه حلهای لازم ارائه شوند. با توجه به اینکه در مقاله پیش رو در مورد کار آفرینی در گردشگری روستایی بحث می شود نگاهی کوتاه به مفهوم کارافرینی، فرد کارآفرین و گردشگری روستایی خالی از فایده نیست .
-1 کار آفرینی :
واژه کارآفرینی از کلمه فرانسوی « Entereprendre » به معنی متعهد شدن گرفته شده است و دارای 5 جزء اساسی می باشد که عبارتند از :
آ- کارافرین : فردی که به صورت آگاهانه تصمیم می گیرد کسب و کار مخاطره آمیز جدیدی را آغاز کند و کلیدی ترین جزء فرایند کارآفرینی است .
ب- فرصت : فرصت های زیادی در جامعه برای کسب و کار وجود دارد، ولی کارآفرین با تجزیه و تحلیل و شناسایی موقعیت های بازار ، فرصت هایی را که از ظرفیت بالایی برخوردارند برای شروع کسب و کار خود بر می گزیند .
ج- ساختار : کارآفرین برای انجام کسب و کار خود باید مشخص سازد که در قالب چه نوع ساختاری می خواهد فعالیت خود را آغاز کند .
د- منبع : فرد کارآفرین باید منابع مالی و انسانی را شناشایی و حمایت سرمایه گذاران را جلب کند .
ه - استراتژی و برنامه کسب و کار : فرد کارآفرین باید اهداف کلی و استراتژی ها و برنامه های تفصیلی کسب و کار خود را تعیین کند.
شومپیتر مقوله کارآفرینی را به عنوان نیروی برهم زننده اقتصاد به کار برد و آنرا تخریب خلاق نام گذاری کرد .[5] او معتقد است که کارآفرینی موتور محرک اصلی در توسعه اقتصادی بوده و نقش کارآفرین ، نوآوری و ایجاد ترکیبات تازه ای از داده ها و ورودی ها می باشد. با توجه به جدول شماره 1 و توجه به تعریفهای موجود در آن کارآفرین کسی است که در کسب و کارهای مختلف احتمالا یکی از موارد زیر را به اجرا می گذارد :
▪ معرفی محصول جدید یا ایجاد کیفیتی جدید در حصول
▪ ایجاد روشی جدید برای تولید محصول
▪ ایجاد بازاری جدید برای محصول
▪ استفاده از منابع جدید
▪ ایجاد شکل سازمانی جدید در صنعت
-2 گردشگری روستایی :
گردشگری - توریسم - به عنوان مجوعه فعالیت هایی تعریف می شود که مردم به خاطر تفریح ،استراحت ، تجارت و نظایر آن از محل زندگی خود به سایر مکانها مسافرت می کنند .[6] و صنعت گردشگری آمیزه ای از فعالیتهای مختلف است به صورت زنجیره ای در جهت خدمات رسانی به گردشگران انجام می گیرد در نتیجه گردشگری روستایی شامل تمامی پدیده ها و روابط حاصل از تعامل گردشگران، عرضه کنندگان و فروشندگان محصولات تولید شده در روستاهاو جوامع میزبان در فرایند جذب و پذیرایی از گردشگران می باشد.
امروزه گردشگری روستایی به اندازه ای توسعه یافته که علاوه بر نقش غیر قابل انکار آن د ر شکوفایی اقتصادی روستاها، جزو عوامل موثر در برنامه ریزی های زیر بنایی اعم از توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی است[7] ، به ویژه در کشورهای در حال توسعه ، یعنی در آنجا که شکلهای دیگر اقتصادی مثل تولید یا استخراج از نظر اقتصادی به صرفه نیست یا نقش چندان مهمی در صحنه تجارت و بازرگانی ندارند
گسترش گردشگری روستایی علاوه بر نقش و تاثیر آن در ابراز هویت ملی و ایجاد امنیت اجتماعی، موجب ارتقای ابعاد وسیع اقتصادی از جمله ایجاد فرصتهای شغلی، درآمد زایی، کاهش فقر و گسترش عدالت اجتماعی و رفاه در جامعه روستایی می شود و همچنین مقدمه ای برای توسعه سرمایه گذاری دیگر بخشهای اقتصادی است
پیشینه تحقیق
سیدالی1 و همکاران - 2007 - عوامل موفقیت افراد در توسعه گردشگری روستایی را با استفاده از مصاحبه های کانونی با سه گروه از کشاورزان با سطوح موفقیت مختلف - بر اساس روزهای کاری - مورد بررسی قرار دادند. یافته های تحقیق ایشان بیانگر آن بود که مهارت های شخصی کارآفرین، کیفیت مهمان نوازی و توان جذب مزرعه در گروه کارآفرینان موفق، در مقایسه با موارد دیگر، در سطح بالاتری قرار داشت .
کانها و مارکوس2 طی مقاله ای بر ضرورت تلفیق مفاهیم کارآفرینی و گردشگری روستایی بر ایجاد مفهوم کارآفرینی گردشگری روستایی تاکید کردند. این محققان پیشنهاد کردند که منابع محلی در جهت فعالیتهای کارآفرینی در لابه لای گردشگری روستایی مورد استفاده قرار گیرد تا به ارائه محصولات نوآورانه ای مانند غذاها، نوشیدنی ها، مناظر طبیعی و مانند اینها در مناطق روستایی منجر شود.
در تحقیقات داخلی، دادورخانی و همکاران - 1390 - نقش گردشگری در پرورش ویژگی های کارآفرینانه و گرایش به کارافرینی جوانان روستاهای کندوان و اسکندان از توابع شهر تبریز را مورد بررسی قرار داند. نتایج این تحقیق نشان داد که روستای کندوان به دلیل بافت بی نظیر و هچنین موقعیت قرارگیری و جاذبه هایش ، پتانسیل بسیار مناسبی برای جذب گردشگر و توسعه کارآفرینی دارد. علاوه بر این، جوانان روستای کندوان ، که روستایی گردش پذیر است در مقایسه با جوانان روستای اسکندان دارای ویژگی های کارآفرینانه بالا تری هستند.
مواد و روشها
هدف تحقیق آشنایی با مفهوم کارآفرینی و موانع پیش روی آن همچنین استفاده کارآفرینی در صنعت گردشگری است تا با به کارگیری آن شاهد توسعه در اقتصاد گردشگری کشور شویم .در نگارش این مقاله روشهای مورد استفاده بر حسب روش تحقیق »کاربردی« و شیوه مطالعه بر حسب روش و ماهیت تحقیق »توصیفی-تحلیلی« می باشد. برای گردآوری اطلاعات در این مقاله از روش کتابخانه ای و اسنادی استفاده شده است.
