بخشی از مقاله
چکیده
در سالهای اخیر با افزایش سهم انرژی الکتریکی مصرفی و افزایش تعداد ساعات پیک مصرف به همراه دیگر مشکلات، نرخ تلفات در شبکه انتقال و توزیع در کشور ما روند صعودی داشته است. در این میان، از آنجایی که 78 درصد کل تلفات انرژی الکتریکی مربوط به بخش توزیع است، همین مسئله ضرورت تمرکز بر این بخش را به روشنی مشخص میکند و به همین دلیل یافتن راهکارهای کاهش تلفات، تبدیل به یکی از شاخصهای مهم ارزیابی عملکرد مدیران شرکتهای توزیع برق گردیده است.
بنابراین شرکتهای توزیع میبایست با اجرای طرحهایی همچون تعویض و اصلاح لوازم اندازهگیری معیوب، اصلاح و بهینهسازی سیستمهای روشنایی، رفع انشعابات غیرمجاز، کاهش شبکههای فشار ضعیف، اصلاح و تعویض سطوح مقطع، اصلاح ضرایب توان، کاهش شعاع تغذیه پستها و اصلاح اتصالات فرسوده و سیستم اتصال زمین، در راستای کاهش اتلاف انرژی الکتریکی حرکت نمایند و از این طریق گامی موثر در تحقق آرمان عمومی صنعت برق ایران بردارند.
مقدمه
امروزه تحولات شگرف در حوزه سازمانها، وجود نظام ارزشیابی را اجتنابناپذیر نموده است، بگونهای که فقدان نظام ارزیابی عملکرد در ابعاد مختلف سازمان بخصوص در سطح مدیران، به عنوان یکی از علائم بیماریهای سازمان قلمداد میشود
برای ارزیابی عملکرد1 تعاریف متعددی وجود دارد، اما آنچه از این تعاریف دریافت میشود، این است که موضوع مورد اندازهگیری، عملکرد فرد یا گروه مورد نظر میباشد . - Lira, 2014 - در این پژوهش، ارزیابی عملکرد مدیر مدنظر است و یکی از مهمترین مراحل فرایند ارزیابی عملکرد مدیر، انتخاب شاخص یا شاخصهای ارزیابی میباشد. در انتخاب این نوع شاخصها، گرایشهای مختلفی وجود دارد که هر کدام نیز روشهای خاصی را برای انجام ارزیابی عملکرد تجویز مینمایند. سه نوع گرایش اصلی به شرح زیر است:
گرایش اول - نظام ارزیابی مبتنی بر ویژگیهای فردی2
گرایش دوم - نظام ارزیابی مبتنی بر رفتار
گرایش سوم - نظام ارزیابی مبتنی بر نتایج کاری
بر اساس گرایش اول یعنی نظام ارزیابی مبتنی بر ویژگیهای فردی، برای سنجش عملکرد مدیر به اندازهگیری صفات و روحیات او پرداخته میشود؛ این نوع ارزیابی، بر خود شخص، صفات و روحیات وی تاکید دارد. بر اساس گرایش دوم، برای سنجش عملکرد مدیر به اندازهگیری رفتار مدیر پرداخته میشود. لذا کانون توجه در تعیین شاخصهای ارزیابی "خصوصیات رفتاری" است.
اما به منظور اجتناب از مشکلات آمیخته با نظامهای ارزیابی مبتنی بر ویژگیهای شخصیتی و رفتاری، در ارزیابی میتوان به جای رفتارها، نتایج حاصل از رفتارهای کاری را مورد اندازهگیری قرار دارد. لذا بر اساس گرایش سوم، برای سنجش عملکرد مدیر به اندازهگیری نتایج کار مدیر پرداخته میشود و از شاخصهای عینی برای ارزیابی عملکرد مانند میزان تولید، میزان ارائه خدمات و میزان تلفات استفاده میگردد
از آنجایی که کاهش تلفات، از شاخصهای مهم ارزیابی عملکرد مدیران شرکتهای برق است، لذا در این تحقیق سعی گردیده که راهکارهای کاهش تلفات برق، بیش از پیش مورد بررسی و مداقه قرار گیرند.
اهمیت بحث تلفات در صنعت برق
ساختار صنعت برق شامل شبکه تولید - نیروگاههای بخار، آبی، گازی و ... - ، شبکه انتقال - خطوط و پستهای 230 و 400 کیلوولت - ، شبکه فوق توزیع 132 - و 63 و 66 کیلو ولت - ، شبکه توزیع 20 - و 32 و 11 کیلو ولت - و شبکه فشار ضعیف 220 - و 400 ولت - است. شبکههای توزیع به عنوان شبکههای واسطه بین منابع تولید و مراکز مصرف، نقش اساسی و مهمی در تامین مطمئن برق مشترکان بر عهده دارند.
در امر توزیع برق، چهار گروه اصلی مصرفکنندگان، شرکتهای توزیع، قانونگذارانو شرکتهای تولیدکننده برق درگیرند. در این بین، دغدغه مدیران در شبکههای توزیع، کاهش تلفات، تامین انرژی قابل اطمینان و مستمر با کمترین هزینه برای مصرفکنندههاست. اما مشکل این است که در روند تولید انرژی الکتریکی تا مصرف آن، انرژی قابل توجهی به تلفات تبدیل میشود. در این میان، تلفات انرژی بخش توزیع به لحاظ ویژگیهای خاص، بیش از بخشهای دیگر است. تلفات زیاد در کنار گسترش شبکههای توزیع سبب شده تا کاهش تلفات انرژی یکی از مهمترین دغدغه-های صنعت برق باشد
در واقع هر چند که قدمت بحث تلفات در بخش توزیع به اندازه قدمت صنعت برق است و مسلما تلفات و معضلات این پدیده نیز بسیار قدیمی است؛ اما آنچه باعث شده تا این مشکل همچنان به عنوان بحثی به روز در صنعت برق مطرح باشد، تبعات اقتصادی و هزینههای گزافی است که از این بابت پرداخت میشود - احمدی آهنگر، . - 1393 مضافا اینکه بر اساس نظر کارشناسان، یکی از عوامل نیاز به تولید انبوه انرژی الکتریکی در کشور و بهرهوری پایین در این بخش، اتلاف زیاد برق در فرایند انتقال و توزیع است، به طوری که به گفته بسیاری از کارشناسان صنعت برق، 20 درصد از برق تولیدی کشور در مسیر انتقال و توزیع به هدر میرود
با توجه به اینکه یارانه بخش برق در کشور سالانه بالغ بر 10 میلیارد دلار است، توجه جدی به اصلاح الگوی مصرف و کاهش تلفات انرژی در صنعت برق کشور، امری ضروری است و از آنجایی که حدود 78 درصد کل تلفات شبکه، مربوط به شبکه توزیع نیروی برق است، ضرورت توجه ویژه به این بخش آشکار میشود - ولیداد و آرزمجو، . - 1388 در واقع دستاندرکاران صنعت برق، مشکلات بخش توزیع را پیچیدهتر از بخشهای تولید و انتقال میدانند، زیرا به گفته آنها سیستم توزیع نیروی برق، پراکندگی جغرافیایی گستردهای دارد، تعداد مشترکان برق به صورت تصاعدی در حال افزایش است و گاهی لازم است تا کیلومترها خط انتقال به خاطر یک روستا کشیده شود
منظور از تلفات و انواع آن
اگر هدف اصلی شبکههای برقرسانی را انتقال انرژی تولیدی از مراکز تولید تا مراکز مصرف دانیم به طور مسلم آن بخش از انرژی که به مصرف نرسد به نوعی در طول مسیر "اتلاف" شده است - ولیداد و آرزمجو، . - 1388 به عبارت دیگر آن قسمت از انرژی که به کار مفید تبدیل نشود، تلفات نام دارد
البته تعریف تلفات از دیدگاههای مختلف مفاهیم مختلفی دارد. از دیدگاه شرکتهای برق منطقهای و یا شرکتهای توزیع برق، تلفات در حقیقت آن بخش از انرژی است که از تفاضل انرژی ورودی و خروجی به شبکه حاصل میشود. اما تلفات از دیدگاه ملی به تمام کارکردهای غیر مفید و غیر کارا از انرژی الکتریکی اطلاق میشود - ولیداد و آرزمجو، . - 1388 به عبارت دیگر از دیدگاه ملی تلفات انرژی الکتریکی شامل تمامی اتلافهای انرژی الکتریکی در تمامی مراحل سیستم قدرت شامل بخشهای تولید، انتقال و توزیع است و در این تعریف، تلفات به دو بخش فنی و غیرفنی تقسیم میشود
