بخشی از مقاله
چکیده
مشارکت شهروندی تلاشی در جهت کسب شهروندی در فرآیند تصمیم گیری اجتماعی است. این روند با فرایند رأی دادن شروع میشود، دولتمردان مبحث شهروندی را به شرکت در بحثها، انتخابات و گردهمآییها مربوط میشوند . تمایل به شرکت گستردهی شهروندان مربوط به دیدگاهی دارد که بیان می کند مشارکت شهروندی می تواند سیاست دولتی ایجاد کند که به تمایلات عمومی نزدیک هستند. این پژوهش دارایماهیّتی» تبیینی «است و از سوی دیگر با توجه به کلیت موضوع، رویکرد حاکم بر این پژوهش » کاربردی «میباشد. در نهایت ما دریافتیم که مشارکت شهروندان در اداره امور شهر بنیان و اساس سازماندهی اجتماع است.
-1 مقدمه
در الگوهای جدید برنامه ریزی و مدیریت شهری جهانی، اجرای پروژه های مشارکت شهری جایگاه خاصی یافته است. اجرای پروژه توسعه شهری یک فعالیت جمعی است مبتنی بر »نقش مشارکت شهروندی با الگوهای متفاوت مبتنی بر مشارکت افراد، خانواده ها، گروه ها، سازمان ها، نهادها و بخش های خصوصی و عمومی است. اصطلاح تخصصی توسعه پایین به بالا، نیز ناظر به نقش مشارکتی مردم است و نقش مشارکتی مردم - افراد، گروه ها، سازمان ها - در فرایند توسعه از جمله توسعه شهری واقعیتی انکارناپذیر است. تجربیات جهانی نشان می دهد که از دهه 1980 میلادی به بعد در برنامه های توسعه شهری توجه فزاینده ای به رویکرد مشارکت صورت گرفته است.
فرهنگ انگلیسی آکسفورد مشارکت را به عنوان »عمل یا واقعیت شرکت کردن، بخشی از چیزی را داشتن یا تشکیل دادن« دانسته است - رهنما، - 1377 از نظر فرنج لاز مشارکت جریانی است که طی آن دو دسته یا بیشتر، در ایجاد طرحها، خط مشیها و تصمیمات متقابل، بر همدیگرمتقابلاً تاثیر میگذارند. سازمان بین المللی کار مشارکت را سهم افراد یا گروههای سازمان یافته جمعیت فعال از لحاظ اقتصادی، در تسریع توسعه اقتصادی و اجتماعی میداند - پورجعفر، . - 1388 در این تعریف دو مسئله اهمیت دارد:
- 1 نقش مشارکت درتوسعه اقتصادی- اجتماعی
- 2 انجام عمل مشارکت از طریق افراد به صورت جمعیتها و تعاونیها و یا ازطریق گردهمایی گروهها شامل سازمانهای کارفرمایان یا اتحادیههای کارگری و
-2 پیشینه مشارکت
بیش از سه دهه، نظریات آکادمیکی بر اتخاذ تصمیمی مربوط میشوند که در آن شهروندان سهیم هستند. روند مشارکت میتواند به مردم آموزش دهد و یا به دولت کمک کند. آن دسته از فرآیندهایی را در نظر گیرند که بهدلیل عدم شرکت افراد با محبوبیّت کمی مواجه هستند. بهعلاوه، بسترهای مشارکتی برای ایجاد مهارت بهعنوان مدیریت شهری میتواند مربوط به مسئولان نیز باشد. این موضوع باعث میشود که آنها به غیر از برگ رأی دیدگاه منحصر بهفرد خود را نیز داشته باشند
جدول - 1 مزایای مشارکت شهروندان در تصمیمگیریهای دولتی
شری آرنشتاین طبقهبندی از مشارکت را بیان میکند که از مشارکت تا عدم مشارکت، مشاوره و در نهایت قدرت شهروندی ادامه دارد. بیشتر روندهای مشارکتی مانند گفتگوهای عمومی در حیطه ی »مشاوره« و »اطلاع رسانی« قرار میگیرد.
گروههای کارگری می توانند به نتایجی برسند که میتواند آنها را به مقاصد دولتی بهتری هدایت نماید
آرنشتین - 1975 - بر اساس تجربیات وقت آمریکا، طبقه بندی مناسبی از گونههای نقش داشتن مردم عرضه کرد که آن را نردبان مشارکت شهروندان در تصمیم سازی میتوان نامید - مشیری، . - 141 :1390 این نردبان در ذیل قابل مشاهده است :
دیاگرام - 1 نردبان مشارکت شهروندی 8 پله ای آرنشتین
روندهای مشارکتی باید از توانهای بالقوه سود بیشتری ببرند. نخست روند مشارکتی در آینده میتواند هم برای دولتمردان و شهروندان مورد استفاده قرار گیرند. دوم اینکه افراد شرکتکننده در روند مشارکتی امکان دارد که نمایندهای از عموم مردم نباشند. در واقع از گروههای اقتصادی فرادست جامعه میآیند. در نتیجه گروههای مورد نظر میتوانند در تصمیمگیری منافع شخصی خود را بیشتر از منفعت عمومی لحاظ میکنند
در نهایت تصمیمگیری دولتی به آگاهی فراوان از سوی عموم در قبال مسائل روز و سیاستهای فعلی نیاز دارد. روندهای مشارکتی باید بهدقّت طراحی شوند تا به توصیههای شهروندان برای اصلاح ایجاد سیاستتوجّه داشته باشند.
به نظر میرسد مفهوم صحیح مشارکت مردم درکارها، دادن پول و یا ابزار نیست. قدرت، نیرو و پول مردم تنها جزء کوچکی از مشارکت آنها درکارها است و مهم درک، شعور و اعتقاد آنها به مشارکت است. بر این اساس ورود مردم و گروههای اجتماعی به فرآیند مشارکت در تصمیم سازی و نظارت بر امور مربوط به خود، از اهمیتی فزاینده برخوردار میباشد که تحت تاثیر ساخت اجتماعی جامعه و متاثر از رفتارها، میزان همبستگی جمعی و ارزشها، انتظارات مردمی میباشد.
از طرفی مشارکت را میتوان نوعی درگیری عاطفی و ذهنی اشخاص در موقعیتهای گروهی دانست که موجب برانگیخته شدن آنها شده تا برای دستیابی به اهداف گروهی یکدیگر را بازی داده و پذیرای مسئولیت شوند - مشکلاتی، - 1384 با بهره گیری از دیدیکلّ ی تر مشارکت را میتوان به معنی شرکت فعالانه افراد در حیات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و به طور کلی تمام ابعاد زندگی دانست که زمینههای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و روانی را در برمیگیرد -
-3 مشارکت شهروندی از نظر اندیشمندان
با توجه به تعاریفی که از مفهوم مشارکت ارائه شده و تاکید بر این که مشارکت در نظریههای شهرسازی جهان جایگاه ویژهای را به لحاظ کارکردی و محتوایی به خصوص در فرآیند نوسازی بافتهای فرسوده به خود اختصاص داده است
