بخشی از مقاله
چکیده
توریسم به عنوان یک صنعت از سالهای اخیر و بخصوص بعد از جنگ جهانی دوم ازرشد شتابانی برخوردار گشته به گونه ای که عنوان انقلاب گردشگری را برای آن برگزیده اند. امروزه یکی از مهمترین محرک های اقتصادی در سطح بین المللی به عنوان یک صنعت روستایی درقرن حاضرگردشگری است. گردشگری روستایی یکی از اجزای مهم صنعت گردشگری بشمار آمده بنابراین نیروی اصلی در زمینه بهبود رشد اقتصادی روستا ها محسوب می شود. هدف این مقاله شناخت اثرات اقتصادی و زیست محیطی گردشگری بر نواحی روستایی از دیدگاه ساکنین است . که با استفاده از برخی شاخص های اقتصادی و محیطی بر اساس دادهای - مورد نیاز از طریق پرسشنامه از دهستان اشنویه شمالی واقع در بخش مرکزی شهرستان اشنویه گردآوری شده است.
مقدمه :
گردشگری روستایی منبعی است که گردشگران جذب آن می شوند. وصنعت گردشگری ازان کسب درامدکرده ومنبعی است که هم گردشگران وهم صنعت به ان وابسته است. بنابراین رابطه ای دو طرفه بین گردشگری روستایی و منابع آن وجود دارد. - شارپلی ، 1380 ص - 25 در عصر حاضر می توان به جرأت ادعا نمود که گردشگری و اقتصاد گردشگری یکی از اصلی ترین ارکان اقتصادی تجاری جهان است.
هدف و روش تحقیق:
توسعه فعالیت های گردشگری و شناساندن بخشی از جاذبه های جهانگردی ایران خصوصاً در سطوح روستایی می توان به بهبود و ارتقاء سطح این فضاها کمک شایانی نماید و جهت بهسازی و بازسازی کالبد اقتصادی و اجتماعی آن - گام - مؤثری برداشت و با توسعه گردشگری روستایی به اقتصاد ملی کشور کمک نمود. سطح جهان برخوردار شده است و نقش مهمی را در زمینه ایجاد فرصت - شغلی ، تولید درآمد و تحریک های اقتصاد ملی و بین المللی ایفا می کند. - شریف زاده
امروزه صنعت گردشگری در نواحی روستایی و جوامع محلی به دلیل جهانی شدن پیش بسوی دهکده جهانی رفتن اهمیت روزافزون یافته است. در دوران ما گردشگری روستایی یکی از مردمی ترین انواع گردشگری محسوب می شود. و بنا به گفته مسئولین سازمان سالیانه بیش از % 70 درصد گردشگران در همکاری و توسعه اقتصادی تفریحات - oecd - کشورهای صنعتی جهان از انواع روستایی برخوردارند. منشی زاده ، 1380 - ، - 1 در نگارش این مقاله از روش کتاب خانه ای و میدانی و کتاب های متعدد فارسی و لاتین و همچنین بازدید از روستاهای منطقه مورد مطالعه و مصاحبه با مسئولان ذیربط و پرسشگری از روستائیان بهره گرفته شده است.
مبانی نظری تحقیق :
از گردشگری به عنوان کاتالیزوری کارآمد برای بازسازی و توسعه اجتماعی و اقتصادی نواحی روستایی یاد شده به طوری که طی سال های اخیر در سراسر اروپا برای رفع چالش های اقتصادی و اجتماعی نواحی روستایی حاشیهای و یا روستاهای که با کاهش فعالیتهای کشاورزی سنتی روبه رو هستند گردشگری در کانون توجه قرار گرفته است. - sharply , 2002 :233 -
امروزه توسعه گردشگری با اشکال مختلف نظیر گردشگران فاقد امکانات اقامتی و گردشگران دارای خانه های دوم و مجتمعهای تفریحی در نواحی روستایی أث رات مثبت و منفی اقتصادی و اجتماعی و محیطی بر جای گذاشته است از جمله اثرات مثبت اقتصادی گردشگری در نواحی روستایی می توان به ایجاد اشتغال و درآمد و کمک به فراهم شدن خدمات زیربنایی و تشویق و توسعه سایر بخشهای اقتصادی و تنوع بخشی به فعالیتهای اقتصاد روستایی اشاره کرد.
به طور کلی اثرات مثبت اقتصادی گردشگری مورد تأیید است ولی بسیاری از محققین معتقدند که گردشگری معمولاً هزینههای اقتصادی جامعه میزبان نظیر افزایش قیمت کالا و خدمات و افزایش قیمت کاذب زمین و افزایش هزینه زندگی ، برگشت کم سرمایه و فصلی بودن فرصتهای شغلی و جابهجایی در اشتغال افراد بومی و منسوخ شدن برخی فعالیتهای مرسوم مانند کشاورزی و ماهیگیری در نواحی روستایی را موجب میگردد. - tousn 2002 : 232 -
فرضیه های تحقیق
به نظر می رسد گسترش گردشگری اثرات و پیامدهای اقتصادی مثبت و منفی - مانند افزایش قیمت ها ایجاد اشتغال و فرصت های درآمدی و ... - بر نواحی دهستان اشنویه شمالی دارد. به نظر می رسد که توسعه گردشگری روستایی و ایجاد تأسیسات گردشگری باعث آلودگی و تخریب محیط زیست منطقه شده است.
روش شناسی تحقیق :
در این تحقیق از دو روش کتاب خانه ای و میدانی استفاده شده. در بخش مطالعات کتابخانه ای ، مبانی نظریه ای و سوابق مطالعاتی موضوع بررسی و بر این مبن ا ، تعدادی از شاخص ها و معیارها مرتبط با ....... توسعه گردشگری و اثرات آن بر ابعاد اقتصادی و محیطی انتخاب شده است. به دلیل گستردگی منطقه و تعداد زیاد خانوار از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده گردیده است.تعداد خانوارهای روستایی نمونه در سطح ناحیه بااستفاده از فرمول نمونه گیری کوکران محاسبه و با توجه به اینکه متغیرهای مورد نظر کیفی بوده و دادههای جمع آوری شده از فضای رتبهای بر اساس کیفی لیکرات برخوردارند از آزمون کای اسکوئر برای سنجش و اثرات گردشگری برای تحلیل داده ها استفاده شده است.
گردشگری روستایی :
اساس توسعه گردشگری در نظر داشتن رابطه ای است میان سه جزء سازنده محیط زیست گردشگری برقرار است. این سه جزء عبارتند از گردشگران ، مقصد و جامعه میزبان. این رابطه می تواند سنجیده و پویا و سازنده و مخرب باشد. از یک طرف گردشگری می تواند با مشارکت در اشتغال زایی و ایجاد درآمد اقتصاد جوامع محلی را احیا کند و نیز می تواند در تقویت فرهنگ محلی سهیم باشد و در حفظ محیط زیست یا بازسازی محیط زیست و ساخته دست بشر تغییر ایجاد کند. از طرف دیگر گردشگری قادر است اقتصاد محلی را جلو بیاندازد و کیفیت زندگی و محیط زیست جوامع محلی را پایین بیاورد.
بنابراین هدف گردشگری روستایی این است که با حفظ منابع طبیعی در دراز مدت بین این سه جزء تشکیل دهنده گردشگری اعتدالی موزون برقرار می کند. - شارپل مشارکت جامعه در گردشگری جزء ضروری توسعه گردشگری پایدار بویژه در زمینه گردشگری روستایی است. - شارپلی 1380 ص 123 در صنعت گردشگری برنامه ریزی:
توسعه و عملیات باید جزئی از استراتژیهای توسعه و و نوید بخش ثبات و پایداری برای یک ناحیه استان یا کشور باشد.
باید افراد محلی را تشویق و ترغیب به پذیرفتن نقش هایی کرد تا در امر برنامه ریزی و توسعه که به یاری سازمانهای دولتی و تجاری و مالی انجام می شود مشارکت فعال نمایند. - چاک وی 1377 ص - 326
ارتباط بین محیط زیست و جهانگردی باید به گونه ای اداره شود که پایدار بودن محیط زیست را در دراز مدت به دنبال داشته باشد.
در نهایت در هر مکانی بین نیازهای بازدیدکنندگان محل میزبان و جامعه میزبان هماهنگی و سازگاری بوجد آید. - کرنیس کوپر ، 1380 ص - 153
یافته های تحقیق :
بر اساس ارزیابی ساکنین از اثرات اقتصادی گردشگری در این حوضه اکثریت ساکنین براین باورندکه گردشگری باعث روبه رشدشاخص های فوق الذکرشده تنها سهم بخش کشا ورزی به عنوان بخش مولد اقتصادی در نواحی روستایی این ناحیه به دست تفسیر : تشدید کاربری اراضی به ساخت و سازهای روستایی در حال کاهش است. بدین ترتیب بخش گردشگری به عنوان ریتمی بازدارنده برای بخش کشاورزی عمل نموده است.
