مقاله گردشگری پایدار

بخشی از مقاله

چکیده
اتحادیه گردشگری جهان ، اشتغال 192 میلیون شغل و تولید ناخالص 3/6 میلیارد دلاری را در سال 1999 ناشی از صنعت گردشگری دانسته است . - Endresen, 1999 - که این رقم %12 تولید ناخالص جهانی را شامل می شود. این اتحادیه پیش بینی نرخ رشد سه درصدی را در فاصله ی سالهای 1998 تا 2010 در جهان نموده است. - - UNESCO,1999رشد آینده ، تصویری زیبا از گردشگری را برای کسانی که می خواهند ، سهمی از این صنعت داشته باشند ، ترسیم می نماید . همانگونه که رشد تقاضا، رشد عرضه را در پی خواهد داشت، رشد این صنعت نیز فرصت هایی را برای مکانهای جاذب گردشگر در پی خواهد داشت.گردشگری را می توان سیستمی دانست که بر جامعه تاثیر گذاشته و از جامعه و بازار هم تاثیر می پذیرد و به عبارتی ، ارتباطی سه وجهی بین جامعه - فرهنگ ها - ، بازار و گردشگری برقرار است .

دست یافتن به پایداری آن هنگام ممکن خواهد بود که :

1.    مطالعات امکان سنجی درست و دقیقی با در نظر گرفتن جمیع شرایط در حوزه ی این صنعت ، صورت پذیرد.

2.    استانداردهای فرهنگی زیست محیطی ، مستندسازی کیفیت و سیاستهای کاربری ارضی و مالکیت آنها در سایت های تاریخی و فرهنگی رعایت گردد.

3.    شرایط سرمایه گذاری - توسعه منابع انسانی،امنیت گردشگر،سیاستهای قیمت گذاری و قواعد تجارت - بصورتیکاملاً معقولانه و منطقی مهیا گردد.

4.    مشارکت بخش خصوصی در صنعت گردشکری ، بگونه ای صورت پذیرد که نیروهای کنونی ، فرآیند جهانی شدن را سرعت بخشند.

5.    منابع مالی مورد نیاز برای مرمت ، بهسازی و مراقبت از مکانهای تاریخی و فرهنگی تامین گردد.

6.    آموزش نیروهای انسانی از جمله ی مقولات مهمی است که می تواند بر سرعت بخشیدن به توسعه ی پایدار کمک به سزایی نماید.

واژه های کلیدی:گردشگری ، فرهنگ ، سیاست ، مشارکت ، آموزش .

مقدمه

هر چند که بحث های زیادی پیرامون عدد رشد صنعت گردشگری به صورت دقیق وجود دارد ، اما آنچه مسلم است ، این صنعت یکی از بزرگترین صنایع در جهان کنونی می باشد. اتحادیه گردشگری جهان اشتغال 192 میلیون شغل و تولید ناخالص 3/6 میلیارد دلاری را در سال 1999 ناشی از این صنعت دانسته است . - Endresen, - 1999 که این رقم %12 تولید ناخالص جهانی است. این اتحادیه پیش بینی نرخ رشد سه درصدی را در فاصله ی سالهای 1998 تا 2010 در جهان نموده است. - - UNESCO,1999به صورت خلاصه تأثیر اقتصاد گردشگری آشکارو در حال رشد است. علاوه بر این بسیاری از مشاغل و درآمدهای وابسته متأثر از تبادلات و درآمدهای خارجی است. هر چند که تفاوت های بسیاری در این صنعت در نقاط مختلف جهان وجود دارد، اما این صنعت به عامه ی جامعه نفع رسانده است.

گردشگری امکان تاثیرگذاری بر توسعه اقتصادی را نیز داراست.گردشگری دارای تأثیرات مثبت و منفی فراوانی است . به عنوان مثال ، این صنعت می تواند به بقای سنت های گذشتگان و تأمین منابع مالی برای حفاظت از میراث طبیعی و فرهنگی کمک کند. در عین حال همین صنعت در صورت ناکارآمد بودن باعث تخریب میراث گذشتگان خواهد شد . بنابراین ارتباط مستقیمی بین گردشگری و مسایل مدیریتی میراث فرهنگی و طبیعی و در افق کلان تر بین این صنعت و ارزش های اجتماعی وجود دارد. به بیان یونسکو1، گردشگری شمشیری دو لبه است. این سازمان در جایی دیگر بیان می دارد:

گردشکری از دیدگاه مسایل فرهنگی در بهبود بخشی سنت ها و بهسازی سایت های تاریخی ، فرهنگی و آثار تاریخی می تواند مؤثر باشد. اما گردشگری افسار گسیخته می تواند دارای تأثیرات معکوس بوده و انسان را بر سر این دو راهی قرار دهد که آیا پذیرفتن ریسک پیشرفت و ترقی صنعت گردشگری ، باعث از بین رفتن فرهنگ ها و سایت های تاریخی که در حقیقت سرمایه های این صنعت هستند نخواهد شد؟ و همانگونه که محقق مصرشناس رانیر استالدمن2 بیان می دارد: گردشگری» حقیقتاً یک مصیبت است. اما باید بپذیریم که بدون گردشگری، سرمایه گذاری عمومی صورت نخواهد گرفت و بدون سرمایه گذاری ، منابع مالی برای کار خود نخواهیم داشت.«ضرب المثلی آسیایی می گوید گردشگری همانند آتشی است که ما می توانیم روی آن سوپ درست کنیم ، اما می تواند خانه انسان را به ویرانی بکشاند.

ازیک سو میراث تاریخی - فرهنگی می تواند به عنوان جاذبه های توریستی مطرح باشد ، از سوی دیگر می تواند پشتیبانی های سیاسی و مالی لازم برای مدیریت این میراث را فراهم آورد.تعارضات بالقوه ای در این صنعت به چشم می خورد و دامنه ی این تعرضات تا جایی است که در مواردی گردشگری می تواند باعث تخریب میراث فرهنگی شده و ایجاد هرگونه محدودیت برای بازدیدکنندگان آن می تواند تأثیر منفی بر آینده این صنعت داشته باشد. - Endresen, 1999 - واضح است این صنعت رو به رشد بوده و تأثیر فزاینده ای بر میراث فرهنگی داشته است. در پژوهشی یا عنوان چشم انداز 2020 - WTO,2020VISION - سازمان گردشگری آمده است : که گردشگری فرهنگی یکی از اجزاء 5 گانه بازاریابی در آینده خواهد بود و تأکید کرده است که هرگونه رشد در این حوزه باعث بوجود آمدن چالش هایی در زمینه ی مدیریت گردشگران در سایت های فرهنگی خواهد شد. - WTO, 1999 -

هماهنگی های توسعه می توانند محرک های مهمی برای دستیابی به گردشگری پایدار محسوب شوند. چنانچه این مهم دست یافتنی باشد ، تنها کمک به مؤسسات هماهنگی های توسعه به منظور رسیدن به اهداف توسعه اقتصادی نخواهد بود ، بلکه به مدیریت این صنعت کمک خواهد نمود. به عنوان مثال توریسم و گردشگری به لحاظ مالی می تواند به مدیریت منابع نیز یاری رسانده ، مضافاً اینکهساکنان محلی امکان بهره گیری از مشاغل وابسته به این صنعت را خواهند داشت و این خود مشارکت مردمی درمباحث مرتبط با میراث فرهنگی را افزایش خواهد داد. - Endresen, 1999 -

از گردشگری می توان به صورت گسترده تر نیز سخن بر زبان راند که شامل تجارت و سایر روشهای سفر نیز می باشد. تأکید کنونی بر سفرهای تفریحی است که ایده ی اصلی توریسم از دیدگاه لی من3 می باشد. تأکید این صنعت ، بر گردشگری داوطلبانه به نحوی که گردشگران در پروژه ها مشارکت د اشته باشند، نیست . به عنوان مثال در پروژه ی احیای بافت های فرهنگی 4 که فعالیت ها بر نوسازی معبد بالدن بارای وان5 در مغولستان متمرکز بود ، بسیاری از گروه های داوطلب گردشگر به سایت گردشگری آورده شده تا بر روند بازسازی و نوسازی تأثیر گذارند. - HTTP://Home.Earthlink.net/~crtp -

گردشگری سیستم، تأثیر اقتصادی و بازار

کتابهای متعددی از گردشگری به عنوان سیستم یاد کرده اند .یکی از خصوصیت های کلیدی گردشگری، تنوع در جذابیت ، مقصد وماهیت های تجاری آن است. هسته و تأکید بر جذابیت های قابل بررسی در میراث تاریخی و فرهنگی میباشد که عبارتند از :

-1 شاخصه های درون محیط طبیعی .

-2 سایت ها، سازه ها، ساختمانهای انسان ساختی که برای دلایل دیگری به جز جذب توریست ساخته شده اند همانند پرستش گاه های مذهبی که در حال حاضر بینندگان بسیاری را به خود جذب می کند.

-3 سایت ها، سازه ها ساختمانهای انسان ساختی که هدف اصلی از طراحی آنها جذب توریست می باشد. مانند پارک ها.

-4 موقعیت های خاص.

این داده ها تنها بیانگر اهمیت کنونی گردشگری به عنوان محرکی برای مشاغل و درآمد زایی نخواهد بود ، بلکه نشانگر رشد آتی قابل پیش بینی این صنعت علیرغم مشکلات اقتصادی اخیر در آسیا نیز می باشد. بدون در نظر گرفتن شمال شرق آسیا، همه ی نواحی مندرج در جدول شامل آسیا و آفریقا دارای رشدی بیشتر از رشد جهانی در فاصله سالهای 1999، تا 2010 می باشند. - Ghimire, - 1997 رشد آینده ، تصویری زیبا از صنعت گردشگری را برای کسانی که می خواهند از این صنعت بهره برداری کنند ، ترسیم می نماید . همانگونه که رشد تقاضا، رشد عرضه را در پی خواهد داشت، رشد این صنعت نیز فرصت هایی را برای مکانهای جاذب گردشگر در پی خواهد داشت. منابع میراث فرهنگی به خصوص ذخایر و منابع ملموس تاریخی بسیار محدود می باشند البته این مطلب را نیز نباید نادیده گرفت که که جاذبه های فرهنگی جدیدی در حال توسعه و شکل گیری هستند. - - WTO, 1999 - - Ghimire, 1997

اتحادیه اروپا6 چنین بیان داشته است :همانگونه که تقاضای گردشگران جهانی در حال افزایش است، تعداد مکانها و ظرفیت جهانی پذیرش گردشگر نیز به همان سرعت در حال رشد و افزایش است... . برای حفظ سهم بازار هر یک از فاکتورهای جاذبه ی فرهنگی باید در رقابتی که به رشد کیفیت از طریق ایجاد تنوع در محصولات و بازاریابی رخ می دهد ، شرکت کرده و هم افزایی داشته باشند. جاذبه های کنونی و آتی گردشگری باید جایگاه خود را در بازار رقابتی پیدا کرده و بر بی همتا بودن و تازگی خود تأکید نمایند . - که این مهم از طریق اجتناب از اشتباهاتی که سایر مکان های جاذب گردشگر انجام داده اند ، اتفاق خواهد افتاد . - - Endresen, 1999 - این رقابت به معنای این نیست که سایت های گردشگری باید به سرزمین های بازی و تفریح تبدیل شود، بلکه توجه به تمایلاتگردشگران و مشتریان در سایت های میدانی و فرهنگی باید مبنا قرار گیرد. - Endresen, 1999 -

شاید که جاذبه های فرهنگی مدرن که به سرعت سهم عمده بازار در دهه 1960 را به خود اختصاص دادند ، بر ذخایر و منابع غیرطبیعی که ناشی از موقعیت آنها باشد ، کمتر تکیه داشته اند و بیشتر انرژی خود را بر تبلیغات محیطی و رسانه ای معطوف نموده اند و این مهم ، به منظور دست یافتن به زیر ساخت هایی جهت رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده ، بوده است. - - Prentice, 1993یکی از اشکال رقابتی که امروز شاهد رشد آن در سراسر جهان هستیم ، شبیه سازی مجازی فضاهای گردشگری بوده است که از طریق آن ، دیگر بینندگان نیازی به ترک خانه یا حداقل شهر خود برای تجربه این فضاهای فرهنگی - تاریخی ندارند و به نظر برخی از صاحب نظران ، شبیه سازی مجازی ، تهدیدی جدی برای صنعت گردشگری می تواند محسوب می شود. در چنین شرایطی ، برخی دیگر از اندیشمندان معتقدند که فضاهای مجازی باعث تحریک افکار و اذهان به آزمودن نمونه های واقعی فضاهای مجازی می باشد. - Endresen, 1999 -

فرهنگ جامعه و گردشگری

برای گردشگران، تمایل به سفر ناشی از تمایل به تجربه کردن مکانهای نا آشناست. فرهنگ های جدید ، نشانهها و عادات جوامع ،جاذبههای مهمی را پدید میآورند. گردشگری فرهنگی در حقیقت پژوهش برای شناخت میراثی با ارزش ، زیبا و بی همتاست. - Endresen, 1999 - فرهنگ و میراث فرهنگی در ارتباط متقابل با هویت انسانی، شأن و مرتبه انسانی و احترام به ضمیر انسانی است و این موضوع نیز اختصاص به کلیه جوامع - برخوردار و کم برخوردار - دارد. میراث فرهنگی- تاریخی ، می تواند مسیری باشد که گردشگران به شناخت ابتدایی و پایهای گذشته و آینده ی فرهنگ ها بپردازند.این یافته ها ، میتوانند بعنوان خطوط راهنمایی برای ارتباط برقرار کردن بین گردشگران وعامهی جامعه تلقی گردد. گردشگری دارای ظرفیتهای بالقوهای برای ارتقای ادراکات و احترام بین فرهنگهای مختلف بوده و در اهداف بلندمدت خود میتواند ابزاری برای ایجاد وحفظ صلح و آرامش تلقی گردد. - Endresen, 1999 -

علیرغم اینکه زمان بسیار زیادی از ظهور گردشگری میگذرد ، اما تغییرات اخیر جمعیت شناختی، اجتماعی و فرهنگی در کشورهای دارای منابع غنی به افزایش بازارهای جدید گردشگری در کشورهای جاذب گردشگر انجامیده شده است.بنابراین خورشید ، شن ، گذران تعطیلات ، موج سوای و... را به نظر نمیرسد که بتوان از صنعت گردشگری حذف نمود ، بلکه به همان نسبت که گردشگران به جستجوی تجربیات بی نظیر گردشگری ، آموزش مباحث مرتبط با آن و چالش دار میپردازند از اهمیتش کاسته خواهد شد .این تغییرات به افزایش محبوبیت گردشگری ناشی از فرهنگ و طبیعت منجر خواهد شد.