بخشی از مقاله
چکیده سابقه و هدف: حضور باکتریها در آب میوه از جمله مشکلاتی است که در صنایع تولید آب میوه مسئله ساز است. عمدهی باکتریهای مولد فساد آب میوه از جنس آلیساسکلوباسیلوس هستند. این تحقیق به منظور جداسازی و شناسایی باکتریهایی که قادر به تحمل شرایط پاستوریزاسیون آب پرتقال هستند انجام گرفته است.
مواد و روش ها: 16 نمونه آب پرتقال تهیه شد. نمونهها در شرایط استریل باز شدند و 0/5 میلی لیتر از آنها در محیط کشت اورنج سرم آگار تلقیح و در دمای 43 درجه سانتی گراد انکوبه شد. پس از رشد باکتری و خالص سازی آن جدایهها با استفاده از تستهای بیوشیمیایی و آنتیبیوگرام مورد شناسایی قرار گرفتند.
یافته ها: در نتیجه این تحقیق از 16 نمونه آب پرتقال 2 نمونه آلوده به باکتری بودند. باکتری جدا شده از این نمونهها قادر به رشد در دمای 50 درجه سانتیگراد و تشکیل کیست روی محیط اورنج سرم آگار بود. این جدایه پس از شناسایی با استفاده از تست های مورد نظر سیستم طبقهبندی لینه Bacillus licheniformisتشخیص داده شد.
نتیجهگیری: باکتری Bacillus licheniformis با توجه به تولید اسپورهای مقاوم به دما و اسید علیرغم بیماریزا نبودن از این جنبه که در شناسایی اولیه با باسیلهای موجود در آب میوه که عامل فساد هستند ممکن است اشتباه گرفته شود قابل اهمیت است، و باید تستهای متمایز کنندهای را برای جداسازی آنها از آلیسایکلویاسلوسها انجام داد تا آب میوه تولیدی به اشتباه آلوده گزارش نشود. بعلاوه جداسازی این باکتری نشان دهنده نامناسب بودن شرایط اعمال شده برای از بین بردن باکتریهای موجود در آب میوه است و ممکن است امکان رشد باکتریهای عامل فساد آب میوه نیز فراهم شود.
مقدمه
پاستوراسیون در نوشیدنیهای غیر الکلی که دارای اسیدیته کمتر از 4 هستند در شرایط 65 درجه سانتیگراد برای 15 دقیقه انجام میگیرد - . - 1 در ایران چندین روش برای پاستوراسیون آب میوه وجود دارد که مهمترین آن پاستوریزاسیون در دمای 70 تا 75 درجه سانتیگراد به مدت 20 دقیقه میباشد. این شرایط عرصه را برای رشد باکتریهایی که تحمل دمایی ندارند تنگ میکند و اجازه رشد به آنها نمیدهند. تنها باکتریهایی که دارای مقاومت دمایی بالا و همچنین شرایط اسیدی هستند توانایی بقاء در آب میوه را پس انجام پاستوریزاسیون دارند .
از جمله این باکتری های محدود آلیسایکلو باسیلوسها هستند که عامل فساد آب میوه هستند . اسپور های باکتریBacillus licheniformis دارای مقاومت دمایی بالایی در میان سایر گونههای باسیلوس بوده، به طوری که اسپور آن دمای 135 درجه سانتی گراد را تحمل میکند Bacillus licheniformis . - 2 - توانایی رشد در رب گوجه فرنگی با اسیدیته 2/4 را دارد . - 3 - این باکتری خاکزی، باسیل گرم مثبت و میلهای شکل است و از آن در صنعت برای تولید پروتئاز استفاده می-شود. این باکتری از سرعت رشد و سوارمینگ بالایی در محیط کشت برخوردار است - . - 4
گزارشات خیلی کمی از بیماریزا بودن این باکتری در مواد غذایی گزارش شده است که برای مثال از شیر خام و مواد غذایی صنعتی برای کودکان گزارش شده است - . - 5 باکتریBacillus licheniformis تولید آنتی بیوتیک باسیتراسین میکند و به آنتی بیوتیک های باسیتراسین و پلی میکسین % مقاوم است 6 - و. - 7 این باکتری اهمیت ویژهای در صنایع تولید مواد شوینده دارد به بطوری که پروتئازهای قلیایی مهمی از قبیل سوبتیلیسین %31 و سوبتیلیسین کارلسبرگ ر ا از این باکتری بدست میآورند . - 8 - همچنین از Bacillus licheniformis برای کنترل زیستی برخی بیماریهای غذایی گیاهی استفاده میشود، به طوری که از آن برای کنترل بیماری های میوه منگو و کنترل کپک خاکستری روی میوههای سیب استفاده شده است.
مواد و روش ها
نمونههای آب میوه های 7 میوه مورد آزمایش در پاکتهای پلاستیکی با لفافه آلومینیومی به صورت درب بسته مورد آزمایش قرار گرفتند. پس از ضدعفونی ناحیه درب آب میوه ها با استفاده از الکل در کنار شعله با استفاده از سمپلر و سرسمپلرهای استریل میزان 5/0 میلیلیتر از آب میوه برداشت شد و در دو محیط PDA - دارای سیکلوهگزامید برای جلوگیری از رشد قارچ و مخمر - و همچنین محیط اورنج سرم آگار تلقیح شد . محیطهای کشت در دمای 45 درجه سانتیگراد برای 5- 3 روز انکوبه گشت. کلنیهای ظاهر شده بر روی محیط های کشت به منظور کشت خالص بر روی محیط اورنج سرم آگار به روش خطی تجدید کشت شد.
تستهای مختلف شناسایی بیوشیمیایی بر اساس سیستم طبقه بندی لینه انجام گرفت. تست آنتی بیوگرام این باکتری برای آنتی بیوتیکهای شاخص به صورت کشت چمنی باکتری و گذاشتن دیسک آنتیبیوتیک در محیط مولر هینتون آگار انجام پذیرفت. سوارمینگ این باکتری در محیط کشت نوترینت آگار و مولر هینتون آگار و اورنج سرم آگار با استفاده از میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفت. رنگ آمیزی اسپور آن باکتری با استفاده از رنگ مالاشیت گرین صورت پذیرفت.
یافتهها
2 باکتری جدا شده از 16 آب پرتقال براساس سیستم طبقه بندی لینهBacillus licheniformis تشخیص داده شدند. این باکتری گرم مثبت، بی هوازی اختیاری، میله ای شکل، تولید کنندهی اسید از اینوزیتول، احیا کنندهی نیترات و دارای قابلیت رشد در دمای 60 درجه سانتی گراد و 13 درجه سانتیگراد است. نتایج سایر تست های بیوشیمیایی در جدول شماره 1 مشاهده می شود . این باکتری به آنتی بیوتیک های باسیتراسین، پلی میکسین % و سفیکسیم مقاوم است و بیشترین حساسیت را به آنتی بیوتیک سفالکسین با هالهی عدم رشد 44 میلی متر دارد. این باکتری از سرعت رشد و سوارمینگ بالایی در محیط کشت برخوردار است.
در این بررسی قابلیت رشد این باکتری بر روی محیطهای مولر هینتون آگار، نوترینت آگار، پوتیتو دکستروز آگار و اورنج سرم آگار مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد، این باکتری بیشترین قابلیت رشد را بر روی مولر هینتون آگار و اورنج سرم آگار دارد، به طوری که با کشت یک لوپ از این باکتری در یک گوشه از پلیت 2/5 سانتیمتری اورنج سرم آگار بعد از قرارگیری پلیت در انکوباتور با دمای 43 درجه سانتیگراد برای 24 ساعت تمام محیط کشت را فرا گرفت - شکل . - 3 باکتری Bacillus licheniformis در محیط کشت اورنج سرم آگار سطح کشت را به حالت ریشهایی در میآورد و می توان از این حالت برای شناسایی این باکتری استفاده نمود.
نتیجهگیری
باکتری Bacillus licheniformis با توجه به تولید اسپورهای مقاوم به دما و اسید علیرغم بیماریزا نبودن از این جنبه که در شناسایی اولیه با باسیل-های موجود در آب میوه که عامل فساد هستند ممکن است اشتباه گرفته شوند قابل اهمیت هستند، و باید تست های متمایز کنندهای را برای جداسازی آنها از آلیسایکلوباسیلوس ها انجام داد تا آب میوه تولیدی به اشتباه آلوده گزارش نشود.
تست هایی را که این گزارش برای متمایز کردن آلیسایکلو باسلوس از Bacillus licheniformis پیشنهاد میکند، تست احیای نیترات و هیدرولیز نشاسته میباشد که هر دو تست در آلیسایکلوباسیلوس منفی و در Bacillus licheniformis مثبت میباشند. بعلاوه بروز این آلودگی نشان میدهد که ممکن است سایر باکتریهای مقاوم به پاستوریزاسیون در آب میوههای پاستوریزه باقی بمانند و در صورت نگهداری طولانی مدت آب میوهها و در شرایط مناسب رشد این باکتریها، موجب فساد محصول یا بروز بیماری در مصرف کننده شوند.
