پاورپوینت صفت: لباس نفس

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 2 :

صفت: لباس نفس

اسلاید 3 :

تعریف و ضرورت اهمیت صفت

انسان برای شناخت یا شناساندن هر چیز به ویژگی هایی از آن توجه می کند. این ویژگی ها که در معرفی شیء ذکر می شود و بیان کننده هویت آن است به صفات معروف هستند و به نوعی به وصف شی ء می پردازند.
مطابق با همین روند، صفات برای شناخت انسانها مانند همه اشیاء و موجودات بکار می رود. به این ترتیب انسان نیز مشابه با مخلوقات دیگر دارای صفاتی است که مبتنی بر سرشت اوست و علاوه بر این دارای صفاتی نیز هست که خداوند امکان تبدیل و تحویل آنها را در او قرار داده است. از آنجایی که آگاهی نسبت به نحوه این تغییرات و توان مندی برای ایجاد آنها، در مطلوبیت یا عدم مطلوبیت زندگی انسان مؤثر است، بحث و بررسی صفات در مباحث انسان شناسی اهمیت و ضرورت پیدا می کند.

اسلاید 4 :

صفات پایه
برخی از آیات قرآن کریم نشان دهنده برخی از صفاتی هستند که نوعاً وضعیت طبیعی انسان را معرفی می کنند. این صفات در آیات به همراه کلمه انسان آمده اند. این صفات، صفات پایه ای هستند که به خَلق انسان نسبت داده شده اند و همواره با انسان ها می باشند.
ضعف
عَجَل
هَلَع
يُرِيدُ اللَّهُ أَن يخُفِّفَ عَنكُمْ وَ خُلِقَ الْإنساَنُ ضَعِيفًا (نساء/28)
خُلِقَ الْإنسَانُ مِنْ عَجَلٍ سَأُوْرِيكُمْ ءَايَتىِ فَلَا تَسْتَعْجِلُونِ (انبیاء/34)
إِنَّ الْإنسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا (معارج/19)

اسلاید 5 :

صفات پایه
صفات پایه
منظور اینست که انسان برای علم به صلاح و فساد خود نیازمند ارتباط با خدای تعالی است و در صورت قطع این ارتباط ضعیف است.
منظور اینست که انسان برای دستیابی به مقاصد شتابی دارد که گذر از مراحل و مسیر را در نظر نمی گیرد.
به این معناست که انسان دارای میل به تنعّم و تلذّذ است.
ضعف
عجل
هلع

اسلاید 6 :

لازم به ذکر است در میان سه دسته صفات خَلقی، رغبت ها نقش کلیدی را در شکل دهی به صفات دارند. به همین دلیل هلع پایه ای ترین صفت برای نفس است و بر اساس آن ها میل به قوت و قدرت و میل به اقدام شکل می گیرد.

اسلاید 7 :

إِنَّ الْانسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا(19) إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا(20) وَ إِذَا مَسَّهُ الخْيرْ مَنُوعًا(21) إِلَّا الْمُصَلِّينَ(22) الَّذِينَ هُمْ عَلىَ‏ صَلَاتهِمْ دَائمُونَ(23) وَ الَّذِينَ فىِ أَمْوَالهِمْ حَقٌّ مَّعْلُومٌ(24) لِّلسَّائلِ وَ الْمَحْرُومِ(25) وَ الَّذِينَ يُصَدِّقُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ(26) وَ الَّذِينَ هُم مِّنْ عَذَابِ رَبهِّم مُّشْفِقُونَ(27) إِنَّ عَذَابَ رَبهِّمْ غَيرْ مَأْمُونٍ(28) وَ الَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ(29) إِلَّا عَلىَ أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانهُمْ فَإِنهَّمْ غَيرْ مَلُومِينَ(30) فَمَنِ ابْتَغَى‏ وَرَاءَ ذَاَلِكَ فَأُوْلَئكَ هُمُ الْعَادُونَ(31) وَ الَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتهِمْ وَ عَهْدِهِمْ رَاعُونَ(32) وَ الَّذِينَ هُم بِشهَادَاتهِمْ قَائمُونَ(33) وَ الَّذِينَ هُمْ عَلىَ‏ صَلَاتهِمْ يحُافِظُونَ(34)
سوره مبارکه معارج، به عنوان تنها سوره ای در قرآن کریم است که به موضوع هلع پرداخته است. در این سوره خداوند گروه مصلین را با ویژگی هایی تعریف کرده و آنها را به عنوان افرادی معرفی نموده که صفت پایه هلوع را در خود به شیوه مثبت ارتقا داده اند.
از آنجایی که اگر صفت پایه هلع اصلاح شود، مابقی صفات پایه نیز قابلیت اصلاح پیدا می کنند، فردی که بتواند نماز خود را اصلاح نماید در جهت اصلاح صفت هلع نیز اقدام کرده است. بر این اساس پرسشنامه ای مبتنی بر این سوره مبارکه تهیه شده، تا افراد بتوانند این ویژگی ها را در خود احصا کرده و در صورت داشتن کاستی در هر یک از گویه ها، برای آن برنامه ریزی نمایند.

اسلاید 8 :

پرسشنامه صلات

اسلاید 11 :

شاکله نفس
شاکله نفس هر انسانی مختص به او و برایند صفاتی است که در فرد وجود دارد. به این ترتیب شاکله های مطلوب، برپایه صفات مطلوب مشترکی شکل می گیرند. لذا پایه ای ترین صفات به عنوان مقدمه ای برای دستیابی به شاکله مطلوب به حساب می آید. شاکله رسول، مجموع صفات پایه مطلوب است، به این ترتیب به نظر می رسد اصلاح صفت هلع به واسطه نماز می تواند زمینه را برای دستیابی به صفات پایه مطلوب فراهم کرده و فرد را مزین به لباس حضرت رسول نماید.

اسلاید 12 :

مؤلفه های شاکله رسول
صبر
قناعت
رضا
زهد
اخلاص
یقین
توکل

اسلاید 13 :

شاکله رسول
زیباترین صفتی که انسان را به رسول گرامی صلی الله علیه و آله شبیه می کند صفت توکل است.

توکل از حیث باوری
توکل از حیث عملی
توکل از حیث رفتاری
باور به اینکه ضرر و نفع یا عطا و منع در دست هیچ مخلوقی نیست.
هر کاری تنها منطبق با اوامر و نواهی الهی انجام شود.
محل اتکای خوف و رجا، تنها خداوند است.

اسلاید 14 :

معنای مؤلفه های شاکله رسول
باور به اینکه مخلوق نه ضرری دارد، و نه سودی و نه بخششی دارد، ناامیدی از خلق خدا، هرگاه بنده چنین باشد، به کسی غیر از خدا تکیه نکند، امید و ترس از غیر خدا ندارد و بر هیچ کس غیر از خدا طمع نمی بندد.
کسی که به یقین رسیده، عملش را برای خدا انجام دهد به گونه ای که گویا او را می بیند، و اگر او خدا را نمی بیند ولی خدا شاهد بر اوست، و به یقین بداند که هر چه از غم و شادی مقدرش باشد به او خواهد رسید و آنچه مقدرش نباشد به او نمی رسد.

مخلص آن است که از مردم چیزی نخواهد تا آن را بیابد، و هنگامی که یافت راضی می شود، و هرگاه چیزی نزد او مانده باشد در راه خدا ببخشد، زیرا هر که از مخلوق چیزی نخواهد به عبودیت خدا اقرار کرده و هرگاه یافت و راضی شد از خدا هم راضی است و چون برای رضای خدا بخشش کرد به حد اعتماد پروردگار خود رسیده است.
زاهد آنچه را آفریدگارش دوست دارد می پسندد و آنچه نزد خالق مبغوض است پیش او هم مبغوض است، از حلال دوری می کند و توجهی به حرام ندارد، زیرا حلالش حساب دارد و حرامش عقاب، به تمام مسلمانان مهربانی می کند همان گونه که با خود مهربان است، از پرخوری اجتناب می ورزد، از زیور و زینت دنیا فاصله می گیرد همانطور که از آتش فراگیر دور می شود، آرزوهایش کوتاه است، گویا مرگ در پیش روی اوست.
انسان خرسند از مولایش خشمگین نمی شود چه دسترسی به دنیا پیدا می کند یا دسترسی پیدا ننماید و به کردار کم از خویش خوشنود نمی شود.

خرسند بودن به آنچه از دنیا به دست می آورد، راضی بودن به اندک و شکر نمودن نسبت به زیادی ها.
شکیبایی نمودن در برابر مشکلات و سختی ها و تنگدستی، همانند شکیبایی نمودن در مواقع بی نیازی، و شکیبایی در برابر بلا همانند شکیبایی در هنگام سلامت، و هنگام نزول بلا شکایت خالق به مخلوق نبردن.
توکل
یقین
اخلاص
زهد
رضا
قناعت
صبر

اسلاید 15 :

پرسشنامه شاکله رسول
پرسشنامه ای بر اساس حدیثی که از جبرئیل در مورد حضرت رسول نازل شده است، تهیه شده و افراد می توانند میزان فاصله ای که از پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله را دارند سنجیده و سعی در کم کردن این فاصله داشته باشند.

اسلاید 16 :

پرسشنامه شاکله رسول

اسلاید 18 :

حدیث
جبرئیل علیه السلام نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و عرض کرد: ای رسول خدا! خداوند مرا فرستاده تا هدیه ای به تو بدهم که تا کنون به احدی قبل از تو داده نشده، رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
سؤال کردم آن هدیه چیست؟ گفت صبر و بهتر از آن، گفتم: بهتر از صبر چیست؟ گفت: قناعت و بهتر از آن، گفتم: بهتر از قناعت چیست؟ گفت رضا و بهتر از آن، پرسیدم: بهتر از رضا چیست؟ گفت زهد و بهتر از آن، گفتم: بهتر از آن چیست؟ گفت اخلاص و نیکوتر از آن، پرسیدم بهتر از اخلاص چیست؟ گفت: یقین و پسندیده تر از آن، گفتم: پسندیده تر از آن چیست؟ گفت ای رسول خدا، نردبان رسیدن به تمامی آنها توکل بر خدا می باشد. گفتم ای جبرئیل، معنای توکل بر خدا چیست؟ گفت: (اول) آنکه بدانی مخلوق نه ضرری دارد، و نه سودی و نه بخششی دارد و نه منعی، (دوم) آنکه بدانی ناامیدی از خلق خدا را شیوه خود سازی، هرگاه بنده چنین باشد، به کسی غیر از خدا تکیه نکند، امید و ترس از غیر خدا ندارد و بر هیچ کس غیر از خدا طمع نمی بندد، این است معنای توکل.

اسلاید 19 :

حدیث
گفتم: ای جبرئیل، معنای صبر چیست؟ گفت: شکیبایی نمودن در برابر مشکلات و سختی ها و تنگدستی، همانند شکیبایی نمودن در مواقع بی نیازی، و شکیبایی در برابر بلا همانند شکیبایی در هنگام سلامت، و هنگام نزول بلا شکایت خالق به مخلوق نبردن.
گفتم: معنای قناعت چیست؟ گفت: خرسند بودن به آنچه از دنیا به دست می آورد، راضی بودن به اندک و شکر نمودن نسبت به زیادی ها.
گفتم: پس معنای رضا چیست: گفت: انسان خرسند از مولایش خشمگین نمی شود چه دسترسی به دنیا پیدا می کند یا دسترسی پیدا ننماید و به کردار کم از خویش خوشنود نمی شود.
گفتم: ای جبرئیل معنای زهد چیست؟ گفت زاهد آنچه را آفریدگارش دوست دارد می پسندد و آنچه نزد خالق مبغوض است پیش او هم مبغوض است، از حلال دوری می کند و توجهی به حرام ندارد، زیرا حلالش حساب دارد و حرامش عقاب، به تمام مسلمانان مهربانی می کند همان گونه که با خود مهربان است، از پرخوری اجتناب می ورزد، از زیور و زینت دنیا فاصله می گیرد همانطور که از آتش فراگیر دور می شود، آرزوهایش کوتاه است، گویا مرگ در پیش روی اوست.

اسلاید 20 :

حدیث
گفتم: ای جبرئیل معنای اخلاص چیست؟ گفت: مخلص آن است که از مردم چیزی نخواهد تا آن را بیابد، و هنگامی که یافت راضی می شود، و هرگاه چیزی نزد او مانده باشد در راه خدا ببخشد، زیرا هر که از مخلوق چیزی نخواهد به عبودیت خدا اقرار کرده و هرگاه یافت و راضی شد از خدا هم راضی است و چون برای رضای خدا بخشش کرد به حد اعتماد پروردگار خود رسیده است.
گفتم: معنای یقین چیست؟ گفت: کسی که به یقین رسیده، عملش را برای خدا انجام دهد به گونه ای که گویا او را می بیند، و اگر او خدا را نمی بیند ولی خدا شاهد بر اوست، و به یقین بداند که هر چه از غم و شادی مقدرش باشد به او خواهد رسید و آنچه مقدرش نباشد به او نمی رسد. همه اینها از شاخه های توکل بر خدا و نردبان زهد بود. (مشکات الانوار فی غرر الاخبار، النص، ص 242)