بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
عنوان مقاله: بصیرت سبک زندگی اسلامی در مقابله با سبک زندگی غربی
اسلاید 2 :
چکیده
تلاش غرب در گسترش سبکزندگی غربی در ایران، زیانهای جبرانناپذیر اخلاقی، اقتصادی، دینی و سیاسی زده است. بر همین اساس، مقام معظم رهبری در بیانیة گام دوم، موضوع سبکزندگی را مطرح کرده و تحقق آن را در جامعه بهعنوان یکی از راههای رسیدن به تمدننویناسلامی دانستند و مقابله با سبکزندگی غربی را جهادی همه جانبه و هوشمندانه تلقی کردند. در این نوشتار با روش توصیفیتحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای، نقش بصیرت سبکزندگی اسلامی در مقابله با سبکزندگی غربی بررسی شد.
یافتههای پژوهش حاکی از آن است که با توجه به جایگاه و اهمیت بصیرت از دیدگاه آیات، روایات و سخنان مقام معظم رهبری، اگر مردم از بصیرت و بینش کافی نسبت به امور عبادی و زندگی خود برخوردار باشند، تقلید و پیروی از سبکزندگی غربی را رها کرده و بر اساس دستورات اسلام، سبکزندگی اسلامی را در زندگی خود اجرا خواهند کرد. عواملی چون تقوا، نفی وابستگی مادی، در تحقق بصیرت سبکزندگی اسلامی نقش بسزایی دارند و از طرف دیگر در راه کسب و تحصیل بصیرت موانعی از قبیل دلبستگی به دنیا، گرفتارشدن به شهوات و لذتها وجود دارد که با برطرفکردن این موانع میتوان به بصیرت سبکزندگی اسلامی دست یافت. در نتیجه بصیرت سبکزندگی اسلامی، نقش مهمی در مقابله با گسترش سبکزندگی غربی ایفا میکند.
اسلاید 3 :
مقدمه
در حال حاضر با گسترش سبکزندگی غربی و همچنین گذشت چهلسال از انقلاب شکوهمند اسلامی، سبکزندگی ما ترکیبی از سبکغربی و اسلامی است. بهطوریکه نماز میخوانیم، مسجد میرویم و خمس و زکات میدهیم اما عروسیهایمان، بازار و اقتصاد، نوع پوششمان و. اسلامی نیست.
بیشک عوامل متعددی در رواج سبکزندگی غربی نقش ایفا میکنند که باید بهطور جداگانه و دقیق به بررسی هریک از آنها پرداخت و راهکارهایی برای جلوگیری از رواج آنها یافت. اما به نظر نگارنده، مهمترین عاملی که میتواند با عوامل گسترش سبکزندگی غربی بهصورت ریشهای مقابله کند، بصیرت است. زیرا بصیرت، محور همة افعال انسان است و عکسالعملهای متفاوت افراد بر طبق آن شکل میگیرد و ارزش و اعتبار انسان وابسته به نوع بینش اوست. هنگامی که بصیرت و شناخت معارف، سطحی باشد و از طریق تقلید یا الگوگرايى تحميلى از ناحیه گروههای اجتماعی پدید آید این سبک، پايهای در ساختار درونى فرد ندارد و زود دستخوش تغییر شده و زندگی وی متزلزل میشود. بهویژه، آن هنگام که در جامعه، الگوهای متعارضی وجود داشته باشد، فرد در تحيّر و سرگردانى قرار مىگیرد و چه بسا اعتماد خود را به بعضى ارزشها از دست مىدهد.
اسلاید 5 :
مفهومشناسی
معنای لغوی بصیرت
بصیرت در لغت، بهمعنای عقیدة قلبی، شناخت، بینش، یقین، زیرکی و عبرت آمده است (لسانالعرب، ابن منظور، ج۴، ص۶۵).
معنای اصطلاحی بصیرت
بصیرت در اصطلاح، عبارت است از قوهای در قلب شخص، که به نور قدسی منوّر بوده که بهوسیلة آن حقایق اشیا و امور را درک میکند. همانگونه که شخص بهوسیلة چشم، صُوَر و ظواهر اشیا را میبیند (فرهنگ قرآن، اکبر هاشمی رفسنجانی، ج۶، ص۲۶۴).
سبک زندگی
سبک زندگی یعنی «شیوة نسبتاً ثابت افراد، گروهها و جوامع در پیگیری اهداف و حل مشکلات خود.» وقتی صحبت از سبک میشود منظور این است که رفتار فرد بهطور اتفاقی و ناخواسته از او سر نزده است بلکه رفتاری است که زمینههای درونیاش بهقدری شکل گرفته که نسبتاٌ ثابت تلقی میشود (چیستی سبکزندگی اسلامی، محمد کاویانی، ص17).
اسلاید 6 :
اهمیت و جایگاه بصیرت در آیات و روایات
اهمیت بصیرت چنان است که قرآن کریم یکی از ویژگیهای پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله و پیروانش را داشتن بینشصحیح در رفتارها و کردارها میداند: «قُلْ هذِهِ سَبیلی أَدْعُوا إِلَی الله عَلی بَصیرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتّبَعَنی؛ بگو این راه من است. من و پیروانم با بصیرت کامل، همة مردم را به سوی خدا دعوت میکنیم.» (یوسف: ۱۰۸)
امام علی علیهالسلام میفرماید: «با بصیرت کسی است که بشنود و بیندیشد، نگاه کند و ببیند، از عبرتها بهره گیرد آنگاه راه روشنی را بپیماید که در آن از افتادن در پرتگاهها به دور ماند.» (ليثى واسطى، عيون الحكم و المواعظ، ص497)
همانطور که از احادیث فوق استفاده میشود در صورت نبود بینش کافی، مخصوصاً در برهههای حساس زندگی، آدمی را تا مرحلة افتادن در پرتگاهها و خروج از صراط مستقیم الهی پیش میبرد. حال اگر این بصیرت در سبکزندگی صورت بگیرد، سبکزندگی غربی به سبکزندگی اسلامی تبدیل خواهد شد.
اسلاید 7 :
جایگاه بصیرت از منظر مقام معظم رهبری
رهبر معظم انقلاب اسلامی، بصیرت را قطبنمای حرکت صحیح و شاخصراه معرفی میکنند: «در جاده، همیشه باید شاخص، مدنظر باشد. اگر شاخص را گم کردید، زود اشتباه میکنید.»
ایشان با اشاره به بیبصیرتی برخی از اصحاب امیرالمؤمنین علی علیهالسّلام و بیان این نکته که همة آنها مغرض نبودند، ضعف و فقدان قدرت تحلیل خوارج را عامل بیبصیرتی آنها معرفی میکنند.
اسلاید 8 :
زمینهها و عوامل تحقق بصیرت
تقوا و یاد حق
امیرالمؤمنین علیهالسلام میفرمایند: «فان الله التقوی دواﺀ داﺀ قلوبکم و بصر عمی أفئدتکم.؛ همانا تقوا و ترس از خدا، داروی بیماریهای دلها، روشنایی قلبها و . است.» (شرح نهج البلاغه لابن أبي الحديد، ج10 ؛ ص188)
۲. نفی وابستگی مادی
حدیث قدسی به این مطلب اشاره دارد: «یا دنیا! اخدمی من خدمنی و اتعبی من تبعک؛ ای دنیا! به کسی که به من خدمت میکند، خدمت کن و کسی که دنبال تو میآید را خسته کن!» (من لا يحضره الفقيه، ج4 ؛ ص363)
۳. بهرهگیری از ابزار شناخت
حضرت علی علیهالسلام میفرمایند: «قد بصّرتم إن أبصرتم، و قد هدیتم إن اهتدیتم و أسمعتم إن استمعتم؛ اگر چشم بینا داشته باشید، حقیقت را نشانتان دادهاند، اگر هدایت میطلبید شما را هدایت کردند، اگر گوش شنوا دارید، حق را به گوشتان خواندهاند.» (خصائص الأئمه عليهمالسلام، ص107)
اسلاید 9 :
منابع بصیرتافزایی
۱. قرآن
قرآن مشتمل بر حکمت است و وجه شباهت قرآن با حکمت این است که نادانان به وسیلة کتاب و حکمتها و موعظههایی که در آن است به مقاصد و مصالح دنیا و آخرت خود راهنمایی و بینا میشوند.
۲. تاریخ و آثار گذشتگان
تاریخ جزﺀ علوم آلی است و شناخت آن به منظور بهرهگیری از نکات حساس آن مطلوب است و حضرت نیز مردم را به دقت و تفکر در آن وا میدارد که خود این امر موجب بازشدن چشم باطن و ایجاد دیدی واقعی و نگرشی صحیح به زندگی میشود.
۳. عقل
حضرت علی علیهالسلام میفرمایند: «كَفَاكَ مِنْ عَقْلِكَ مَا أَوْضَحَ لَكَ سَبِيلَ غَيِّكَ مِنْ رُشْدِكَ؛ عقل تو را کفایت کند که راه گمراهی را از رستگاری نشانت دهد.» (تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص94)
اسلاید 10 :
موانع کسب بصیرت
دلبستگی به دنیا
حضرت علی علیهالسلام در این خصوص می فرماید : «انّ الدّنیا دار محن، و محلّ فتن، من ساعاها فاتته، و من قعد عنها و اتته، و من ابصر الیها اعمته؛ بهدرستی که دنیا خانة محنتهاست و جایگاه فتنههاست. کسی که طلب کند آن را هلاکش کند و کسی که به دنبالش نباشد، با او به نیکویی همراهی کند؛ و هر که نظر کند بهسوی آن، کور گرداند او را. (شرح آقا جمالالدین خوانساری بر غررالحکم، ج ۲، ص ۶۳۷)
گرفتارشدن به شهوات و لذتها
وقتی جامعهای مشغول و گرفتار شهوات شد دیگر بصیرت خود را نسبت به مسائل پیرامونی از دست میدهد و همچون اندلس ممکن است کشور را تقدیم کفار کند.
اسلاید 11 :
نتیجهگیری
بصیرت در فرازوفرود تمدنها نقشی مهم و اساسی دارد؛ زیرا جوامع همواره به اشکال گوناگون دچار فتنهها و آزمونهای داخلی و خارجی هستند. انسانهای بصیر و بینا، انسانهایی با فطرت سالم و ابزارهای شناختی مفید و کارآمد هستند. بنابراین میتوان گفت که جوامع برای رسیدن به شکوفایی، نیازمند انسانهای سالم و عقلانی است. در این میان در تودههای مردم کف بصیرت موجود است؛ زیرا با تحقق این حداقل سلامت نفس و عقلانی جامعه خردورزان و حکیمان جامعه میتوانند برنامهریزی دقیقی داشته و از همه امکانات موجود برای پیشرفت جامعه استفاده کنند.
بر این اساس، اگر جامعهای راه پیشرفت و شکوفایی را در پیش گرفته باشد، باید بر اساس این نشانه به این واقعیت اذعان کرد که آن جامعه دستکم از کف عقلانیت و بصیرت برخوردار میباشد. همین سلامت عقلی و فطری اکثریت جامعه است که راه را برای ترقی و پیشرفت باز گذاشته است. از اینرو گفتهاند جامعه با کفر پایدار و باقی میماند ولی با ظلم باقی نمیماند. پس در این جامعه ممکن است که کفر موجود باشد ولی ظلم عقلانی و ابتدایی و تجاوز و خیانت و بیوفایی و مانند آن در اکثریت یا نیست یا بسیار کم و ضعیف است. این همان تقوای عقلانی است که زمینهساز پذیرش ایمان به خدا و توحید و اسلام است.
به هر حال، در هر جامعهای اگر رشد و پیشرفت تمدنی وجود دارد، کف بصیرت هم وجود خواهد داشت چنانکه میتوان حکم کرد که کف تقوای عقلانی در آن جامعه هست که اجازه بقا و پایداری را به جامعه داده است
اسلاید 12 :
«اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَيْكَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلِ النُّورَ فِي بَصَرِي وَ الْبَصِيرَة فِي دِينِي وَ الْيَقِينَ فِي قَلْبِي وَ الْإِخْلَاصَ فِي عَمَلِي وَ السَّلَامَةَ فِي نَفْسِي وَ السَّعَةَ فِي رِزْقِي وَ الشُّكْرَ لَكَ أَبَداً مَا أَبْقَيْتَنِي.»
(الكافي؛ ج2 ؛ ص550)
