بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
سازمان به مثابه سیستم های سیاسی
(منافع ، تعارض و قدرت)
اسلاید 2 :
مقدمه
اگر انسان موجودی آزاد و صاحب اراده است ، پس چرا باید در سازمان روزانه بیش از هفت ساعت از رئیس خود فرمانبرداری کند؟
چون سازمان به افراد حقوق و دستمزد می پردازد.ولی آیا این بدین معناست که مدیر می تواند به همه احساس ها و باورهای فرد حکومت کند؟این درست نیست که انسان را تا حد یک آدمواره کم ارزش تلقی کنند و وسیله ای فرض کنند که هر فرمانی را اطاعت کند و مانند ماشین با دگمه ای خاموش و با دگمه ای روشن شود!
این موضوعی است که بسیاری از محققان را از مفهوم سازمان فراری می دهد
کارکنان سازمان به این موضوع پی برده اند که حقوق آنان به مثابه شهروند با حقوق آنان به مثابله مزدبگیر سازمان در تعارض است.
البته قوانین کار جلوی آزادی عمل کارفرمایان را می گیرد؛اما کم و بیش می توان این حالت ها را مشاهده کرد.
اسلاید 3 :
مقدمه
در جایی که تعارض بین منافع کارکنان و مدیریت و سازمان مشاهده می شود می توان سازمان را همانند یک سیستم سیاسی تجزیه و تحلیل کرد.
فعالیت های سازمان ذاتاً سیاسی است ، یعنی در آن منافع ،قدرت و تعارض منافع وجود دارد؛چیزی که در هر سیستم حکومتی نیز یافت می شود.
پس با استفاده از استعاره سیاسی می توان به سیاست های روزمره سازمان پی برد، انها را تجزیه و تحلیل نمود و مشکلات مربوط به آنها را حل کرد.
کلیه افراد سطوح سازمانی اعم از کارکنان و مدیران ، بصورت حسابگرانه و عقلانی کار میکنند و تا جایی به اهداف سازمان همراهی دارند که با اهداف فردیشان همراهی داشتنه باشد ،لذا هر فرد بصورت یک سیاستمدار در سازمان عمل میکند .پس بطورکلی مسائلی چون قدرت،نفوذ،تعارض و منافع،محققان را بر آن می داردکه از استعاره سیاسی استفاده کنند تا از طریق آن بتوانند به جنبه های ناشناخته این پدیده اجتماعی پی ببرند.
اسلاید 4 :
تعریف مفهوم سیاست
سیاست از پدیده های نامشهود سازمانی است که با روش نظام یافته قابل مشاهده نیست.
رده های بالای مدیریتی بیشتر از رده های پایین سیاست بازی می کنند.سیاست بازی منجر به دور شدن از هدف های سازمان می گردد.
اتفاق نظر محققان و نویسندگان نظریه های سازمانی بر این است که سیاست یعنی قدرت در عمل.
نمونه هایی از کنش مبتنی بر قدرت در سازمان عبارتند از :پارتی بازی،پرورش افراد بله قربان گو،تشکیل گروه های ذینفع ،تشکیل ائتلاف،ایجاد موانع تصمیم گیری در سازمان،زیاده روی در تاکید بر اجرای مققرات ،ایجاد اغتشاش و بی قید و بندی در برابر اهداف سازمان.
برخی سیاست را مترادف با استفاده از نیرنگ و فریب جهت تامین نیازهای شخصی می دانند.(فریز و کاکمر:1992)این تعریف بر اخلاق ماکیاولی تاکید دارد (دیدگاه منفی به سیاست)
اسلاید 5 :
تعریف مفهوم سیاست
برخی دیگر سیاست را گفتمان منطقی ، مذاکره و چانه زنی جهت حل تعارض و اختلاف بین افراد و گروه ها می دانند.(دروری و رم،1990)
سیاست های سازمانی بر مجموعه ای از فعالیت های اعضای سازمان که جهت کسب تقویت و بکارگیری قدرت برای تحقق اهداف انجام می شوند،دلالت دارد.(فیفر،1981)
منظور از رفتارهای سیاسی مجموعه فعالیت هایی است که جزو فعالیت های سازمانی نیستند ولی برای توزیع مزایا در سازمان انجام می شوند.(فارل و پیترسن،1982)
اسلاید 6 :
ساختار سیاسی سازمان براساس نظر مینتزبرگ
فعالیت های سیاسی و سیاسی کاری در همه سطوح سازمانی(مدیریت ارشد،مدیریت میانی،مدیریت عملیاتی و کارکنان)وگروه های صف و ستاد انجام می شوند.
وجود رفتارهای سیاسی در سازمان انکارناپذیر است اما شدت و ضعف دارد(مینتزبرگ،1989).
معمولاً فعالیت های سیاسی در میان کارکنان تولید در سطح حداقل و در میان مدیران ارشد در سطح حداکثر است.
اسلاید 7 :
قلمرو فعالیت های سیاسی در سازمان
فعالیت های سیاسی در کدام قسمت های سازمان انجام می شوند؟؟
مطالعات گانتز و ماری:عمده فعالیت های سیاسی در سازمان در جایی رخ می دهد که بخش های سازمانی هماهنگ نباشند،تفویض اختیار مبهم باشد و نقل و انتقالات و ترفیعات براساس ضوابط صورت نگیرد.فعالیت های سیاسی عمدتاً در سطوح بالای سازمان اتفاق می افتد،زیرا نقش ها و خط مشی های مربوطه به این سطح مبهم ترند.
اسلاید 8 :
قلمرو فعالیت های سیاسی در سازمان
مطالعات آلن و همکاران:
بالاترین سطح فعالیت های سیاسی در میان اعضای هیات مدیره و اعضای ستاد بازاریابی وجود دارد ؛زیرا در این قسمت خط مشی های سازمانی مشخص نیستند ولی در بخش های حسابداری و تولید که خط مشی های سازمانی بوضوح تعریف شده اند،کمترین فعالیت های سیاسی به چشم می خورد.
در نتیجه فعالیت های سیاسی در جایی از سازمان اتفاق می افتد که ابهامات بیشتر است.
پس بی قانونی و ضایع کردن اصول در سازمان و عدم پای بندی به قوانین سازمانی ،دامنه فعالیت های سیاسی را افزایش می دهد.
اسلاید 9 :
انواع بازی های سیاسی در سازمان
فعالیت های سیاسی در سازمان را می توان همانند بازی فرض کرد و آنرا توصیف نمود.مینتزبرگ برای نشان دادن فعالیت های سیاسی سازمان،به سیزده بازی سیاسی اشاره می کند:
مینتزبرگ از 4بازی دیگر نام می برد که عبارتند از:صرفه گرایی،لردی گرایی،بودجه بندی و نامزدهای استراتژیک
اسلاید 10 :
سطوح عمل سیاسی و علل آن
سطح فردی:در این سطح افراد برای دست یابی به منافع شخصی و ارضای سطوح نیاز شخصی خود در سازمان،سیاسی کاری می کنند
سطح ائتلاف: در این سطح گروهی از افراد که منافع مشترک دارند،برای کسب منافع ائتلاف تشکیل می دهند.
سطح شبکه:در این سطح همه افراد سازمان ذینفع بوده ،همگی تلاش می کنند که به منافع خود دست یابند
اسلاید 11 :
احتمال بروز عمل سیاسی
احتمال بروز اعمال سیاسی در سازمان،به میزان رقابت کارکنان و میزان پیچیدگی و عدم اطمینان در سازمان بستگی دارد.
اسلاید 12 :
رابطه میان استانداردسازی با میزان رفتار سیاسی
برای کاهش رفتار سیاسی در سازمان می توان از استانداردسازی استفاده کرد.زیرا با افزایش میزان استانداردها و تعیین دقیق رویه های عملیاتی می توان از بروز اعمال سیاسی در سازمان اجتاب کرد.
اسلاید 13 :
مهم ترین علل بروز رفتار سیاسی در سازمان
ابهام در هدف:زمانی که اهداف بخش و یا سازمان مبهم باشد زمینه بروز رفتار سیاسی فراهم می شود.
محدودیت در منابع:زمانی که منابع کمیاب است و تخصیص منابع نیاز به تصمیم گیری دارد
تغییرات در تکنولوژی و محیط: اگر تکنولوژی سازمانی روتین و یکنواخت نباشد و محیط پویا و پیچیده باشد
تصمیمات برنامه ریزی نشده:زمانی که تصمیمات برنامه ریزی نشده باشد،ابهام در فرآیند تصمیم گیری افزایش می یابد.
تغییرات سازمانی:هنگامی که تغییرات سازمانی صورت می پذیرد فرصتی برای انجام اعمال سیاسی فراهم می آید.
اسلاید 14 :
تاکتیک های سیاسی
برای مقابله با فعالیت های سیاسی ،باید اشکال مختلف رفتارهای سیاسی در سازمان را تشخیص داد.برخی از مهمترین تاکنیک های سیاسی عبارتند از:
سرزنش کردن دیگران:معمولاً 54% کارکنان از این تکنیک سیاسی استفاده می کنند.
استفاده از اطلاعات به مثابه ابزار سیاسی :دیگران:مورد استفاده توسط 54% کارکنان
ایجاد تصویر مطلوب از خود:مورد استفاده توسط 53% کارکنان
ایجاد پایگاه حمایتی:مورد استفاده توسط 37% کارکنان
خشنودسازی دیگران:مورد استفاده توسط 25%کارکنان
ائتلاف با هم پیمانان قدرتمند: مورد استفاده توسط 25%کارکنان
معاشرت با افراد ذی نفوذ:مورد استفاده توسط 24%کارکنان
ایجاد الزام های اخلاقی یا تعهدات اخلاقی:
اسلاید 15 :
راه های مقابله با سیاسی کاری و رفتارهای سیاسی کارکنان
کاهش عدم اطمینان در سازمان:ایجاد یک سیستم ارزش یابی مناسب که در آن شاخص های عملکرد مشخص شده باشد.
کاهش رقابت یا از بین بردن زمینه های رقابت در سازمان:نباید زمینه رقابت در سازمان فراهم شود.
شکستن امپراطوری های سیاسی موجود:در سازمان افراد یا گروه هایی هستند که خود امپراطوری تشکیل داده اند و از طریق روابط غیر رسمی به مدیریت فشار می آورند تا اینکه امتیازی برای خود کسب کنند.از این رو باید از نقطه ضعف آنها وارد شد و آنها را شکست داد.
جلوگیری از ایجاد امپراطوری جدید
اسلاید 16 :
سیاست و چرخه حیات سازمان
میزان فعالیت های سیاسی ،تابعی از مراحل چرخه حیات سازمان است و در هر مرحله ای از حیات سازمان،نوع خاصی از فعالیت های سیاسی بیشتر به چشم می خورد.
اسلاید 17 :
چرخه حیات سیاسی سازمان
چرخه حیات سازمان دارای 3مرحله است:حرکت ، توسعه و تصویب
اسلاید 18 :
سازمان به مثابه نظام حکومتی
حکومت خود سالاری :به معنای نوعی حکومت استبدادی است که در آن یک فرد یا گروهی خاص از افراد ،قدرت را در دست داشته و حکمرانی می کنند.
(سال 1979 وداستان هنری فورد)
حکومت دیوان سالاری(بوروکراسی):حکومت کردن از طریق قوانین مدون است.
حکومت فن سالاری(تکنوکراسی):متخصصان فنی قدرت را در دست می گیرند.(بسیاری از سازمان های انعطاف پذیر و در حال تغییر)
حکومت مردم سالاری: قدرت برای حکومت کردن به توده مردم(کلیه افراد سازمان)تعلق دارد.البته به صورت مدیریت توده منتخب مردم(افراد)اعمال می شود.بگونه ای همه افراد در فرآیند مدیریت سهیم می شوند.
اسلاید 19 :
سازمان به مثابه سیستم هایی با فعالیت سیاسی
ارسطو معتقد است: سیاست از اختلاف منافع سرچشمه می گیرد.یعنی همه به دنبال کسب منافع خود هستند و در این زمینه از هیچ کوششی دریغ نمی کنند و این چیزی است که به فعالیت سیاسی در سازمان می انجامد.
سیاست در سازمان را می توان در قالب بازی های قدرت و تعارضات سازمانی جستجو کرد.
اسلاید 20 :
الف) تجزیه و تحلیل منافع
منظور از منافع ،مجموعه پیچیده ای از اهداف ارزش ها امیال انتظارات و سایر خواسته های انسانی است که شخص را به انجام اعمال در مسیری خاص وا می دارد.
افراد در میان منافعشان زندگی می کنند و گاهی دیگران را به منزله تهدیدی برای منافع خود در نظر می گیرند و برای حفط منافع خود تلاش می کنند.
فعالیت های سیاسی افراد در سازمان با هدف موضع یابی و بدین جهت انجام می شود که آنها جایگاه خود را در سازمان بگونه ای مشخص کنند که منافعشان حفظ شود.
