بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
سرطان و راههاي پيشگيري
اسلاید 3 :
مقدمه
در هر عصري از تاريخ ، بشر گرفتار ترس از يك بيماري بوده است . در عهد باستان انسان از بيماري سل سپس از سرطان و اينك از بيماري نوظهوري مانند ايدز رنج مي برد .
اما بي شك سرطان از نگران كننده ترين اين بيماريهاست و كشف راههاي پيشگيري از آن هدف اصلي پژوهشگران مي باشد.
اسلاید 4 :
سرطان چيست ؟
در برخي از شرايط به عللي يك سلول تغيير شكل پيدا كرده و تبديل به يك سلول سرطاني مي شود.
سلول سرطاني شباهت زيادي به سلولهاي طبيعي بدن ندارد و براي هدف خاصي ، يا وظيفه بخصوصي تقسيم بندي نمي شود. تقسيم بندي بي هدف و سريع سلولهاي سرطاني در هر نقطه از بدن كه باشد به تدريج توده يا توموري تشكيل مي دهد. اين توده با ترشح موادي به داخل بدن و يا فشار به اعضاء مجاور موجب اختلالات عظيمي در بدن مي گردد.
سلولهاي سرطاني بعد از يك دوره مشخص از بين نمي روند و بدون هدف خاصي رشد مي كنند. به مجموعه اين توده سلولي و علائم و عوارض آنها بيماري سرطان گفته مي شود.
اسلاید 5 :
انواع سرطان :
معده ، پوست ، استخوان ، خون ، ريه ، كيسه صفرا ، چشم و .
اسلاید 6 :
علت ايجاد سرطانها:
تماس با عوامل سرطانزا به « مدت كافي » و « مقدار كافي » « ممكن است » باعث ايجاد سرطان شود.
اسلاید 7 :
عوامل سرطانزا :
انواع دخانيات : سيگار ، چپق ، قليان ، پيپ و جويدن تركيبات حاوي برگ تنباكو از مهمترين سرطانزاهاي ايران هستند كه مي توانند در بيشتر اعضاء بدن توليد سرطان كنند. ( لب ، حنجره ، ريه ، مري ، مثانه ، ركتوم ، . )
اشعه آفتاب : اشعه ماوراء بنفش نور آفتاب در پوست خاصيت سرطانزائي شديد دارد. انواع ديگر اشعه مانند اشعه ايكس كه در راديوگرافي مورد استفاده قرار مي گيرد و يا انواعي از اشعه كه بدنبال انفجارات اتمي در محيط منتشر مي گردد ، از جمله سرطانزاهاي بسيار شديد مي باشند.
اسلاید 8 :
الكل : ماده شيميائي الكل اتيليك موجود در نوشابه هاي الكلي از جمله شراب ، آبجو ، عرق و غيره در ايجاد بسياري از سرطانها مؤثر است.
ويروسها : نقش ويروسها در بسياري از سرطانها مانند سرطان دهانه رحم و انواعي از سرطانهاي خون و لنف مشخص شده است. مثلا ويروس هپاتيت ب در ايجاد ديررس سرطان كبد مؤثر است .
اسلاید 9 :
روش تغذيه : مصرف برخي از انواع غذاها در ايجاد يا جلوگيري از پيدايش بعضي از سرطانها تاثير دارد.
مانند نوشيدن نوشابه هاي بسيار داغ ( چاي ، قهوه و .) خوردن غذاهاي داغ ،فقر غذائي و كمبود ويتامين آ ، استفاده ناكافي از ميوه جات و سبزيجات تازه ، مصرف ماهي خشك و نمك زده ، ترشيجات ، شوريجات ، مصرف زياد چربيهاي حيواني و مواد سرخ كرده ، مصرف زياد كلم و سيب زميني در ايجاد برخي سرطانها نقش دارند
اسلاید 10 :
ترياك : بويژه سوخته آن يك سرطانزاي بسيار قوي در ايران است كه در ايجا د سرطانهاي مثانه ، حنجره ، ريه و. نقش دارد.
بعضي از كرمها : بعضي از كرمها كه در داخل بدن مستقر مي شوند و يا در مجاري صفراوي رشد مي كنند .
مسائل مربوط به ازدواج و بارداري : سن ازدواج ، سن باردار شدن ، تعداد زايمان ، شير دادن و .. در ايجاد سرطان سينه و دهانه رحم مؤثر شناخته شده اند.
مواد شيميائي و مشاغل : تماس با اغلب مواد شيميائي مانند اغلب رنگها ، تنفس گرد و غبار برخي معادن و خوردن برخي مواد شيميائي.
اسلاید 11 :
نحوه ايجاد و انتشار سرطانها :
براي ايجاد يك سرطان وجود عوامل و شرايط چارگانه زير لازم است :
عامل سرطانزا
مدت لازم : زمان يا دوره اي كه انسان بايد با مواد سرطانزا تماس داشته باشد
شدت لازم : مثلا تعداد سيگاري كه روزانه مصرف مي گردد و مقدار اشعه آفتابي كه به پوست مي تابد.
زمينه شخصي: حساسيت افراد
اسلاید 12 :
راههاي پيشگيري:
مبارزه با هر يك از عوامل چهارگانه بالا.
سرطانها بر اثر تماس انسان با عوامل سرطانزاي محيطي ايجاد مي گردند. بعضي از اين عوامل و شرايط سرطانزا آنقدر در « روش زندگي » ما وارد شده اند كه در حقيقت قسمتي از فرهنگ ، سنت ، و عادات ما را تشكيل مي دهند مانند نحوه لباس پوشيدن ، نوع و نحوه غذاخوردن ، ختنه نكردن و .
اسلاید 13 :
سرطانهاي شايع در ايران :
سرطان پوست
سرطان مري
سرطان معده
سرطان پستان
سرطان غدد لنفاوي
سرطان مثانه
سرطان دهانه رحم
سرطان ريه
سرطان خون
سرطان تيروئيد
اسلاید 14 :
علائم اوليه سرطان :
علائم هفت گانه زير هر چند در بيماريهاي غير سرطاني هم پيدا مي شود ولي وجود و پيدايش آنها را بايد شديدا خطرناك تصور كرد:
تغييرات طولاني در نظم و دفع مدفوع يا ادرار
هر زخم سطحي كه بعد از 10 روز بهبود نيابد.
هرنوع خونريزي و هرنوع ترشح غير طبيعي از سوراخهاي طبيعي بدن
پيدايش هر توده اي در بدن
سوء هضم و اشكال در فرو بردن لقمه
تغييرات واضح در شكل و رنگ خالي كه قبلا وجود داشته
سرفه هاي مكرر و مزاحم و كلفت شدن صدا.
اسلاید 15 :
عوامل مؤثر در بالا بردن سطح سلامتي عبارتند از :
آموزش بهداشت
تغذيه صحيح
بهداشت روان
مسكن و محيط كار عاري از مواد و عوامل سرطانزا
انجام آزمايشات دوره اي به فواصل كافي
واكسيناسيون ( هپاتيت ب )
بهسازي محيط ( 80 تا 90 % علت سرطان را عوامل زيست محيطي مي دانند)
بهداشت فردي
عدم تماس با مواد سرطانزا
اسلاید 16 :
عوامل پيشگيري كننده در سرطان :
ويتامين آنتي اكسيدان :
اين ويتامينها شامل بتا كاروتن ، ويتامين E ، و ويتامين C موجود در سبزيجات و ميوه جات
چاي :
چاي ماده اي است كه 3/2 جمعيت كره زمين از آن استفاده مي كنند كه داراي تركيباتي بنام پلي فنل مي باشد. اثرات ضد سرطاني چاي در ارتباط با تومورهاي متاستاز دهنده به دستگاه گوارش ، غدد پستان ، كبد ، ريه ، پوست ، لوكميا و . شناخته شده است.
مصرف 10 فنجان چاي سبز در روز باعث تاخير در ايجاد
سرطان پوست مي گردد .
اسلاید 17 :
گوجه فرنگي : اثرات ضد سرطاني گوجه فرنگي در پيشگيري از سرطانهاي دهان، دهانه رحم ، سينه ، ريه ، كولون ، پانكراس ، پروستات ، ركتوم و مري شناخته شده است.
فيبرها : نقش سبوس گندم در پيشگيري از سرطانها سينه ، كولون شناخته شده است.
لوبياي سويا و حبوبات : لوبياي سويا باعث كاهش كلسترول سرم خون و وزن مي گردد و در افراد مبتلا به ديابت استفاده مي شود. همچنين در سلامتي قلب و عروق تاثير زيادي دارد .
سبزيجات و غلات و حبوبات در پيشگيري از بعضي سرطانها و بيماريهاي كرونر قلب تاثير بسزائي دارند.
شير :
اسلاید 18 :
توصيه هاي لازم جهت پيشگيري از سرطانها :
رژيم غذائي خود را بر اساس مواد گياهي كه حاوي مقدار زيادي از انواع سبزي ها ، ميوه ها، حبوبات و مواد نشاسته اي تصفيه نشده است قرار دهيد.
از بروز چاقي پيشگيري كنيد و از ازدياد وزن به ميزان بيش از Kg 5 بعد از سن بلوغ جلوگيري كنيد. چاقي شانس سرطان رحم و سينه در زنان يائسه و سرطان كليه و روده بزرگ را در هر دو جنس افزايش مي دهد.
فعاليت بدني خود را زياد كنيد . اگر در شغل شما فعاليت بدني كم است هر روز يك ساعت تند راه برويد و يك ساعت در هفته ورزش سنگين ( كوه پيمائي ، شنا، دو ، فوتبال ، بسكتبال) انجام دهيد.
اسلاید 19 :
در تمام طول سال روزانه 400 تا 800 گرم سبزي و ميوه مصرف كنيد.
رژيم غذائي حاوي مقدار زياد سبزي و ميوه از بروز سرطان در نواحي زير بطور قطعي اثر پيشگيري كننده دارد: دهان و حلق ، مري ، ريه ، معده ( گياهان خانواده سير وپياز ، هويج ، گوجه فرنگي ، مركبات) روده بزرگ و راست روده ، و احتمالا حنجره ، لوزالمعده ، سينه، مثانه ، كبد ، تخمدان ، رحم ، دهانه رحم ، پروستات ، تيروئيد و كليه .
نكته مهم در مصرف ميوه و سبزي اين است كه در تمام طول سال مصرف شوند. اثر پيشگيري كننده آنها وابسته به وجود موادي است كه به مدت كوتاه در بدن باقي مي مانند و كم شدن فصلي مصرف سبزي ها و ميوه ها اثر پيشگيري كننده نخواهد داشت .
سبزيجات داراي برگ سبز ، گوجه فرنگي و مركبات
بيش از ساير مواد اثر پيشگيري كننده دارند.
اسلاید 20 :
روزانه 600 تا 800 گرم غلات و حبوبات مصرف كنيد
( بصورت تصفيه نشده ) و مصرف قند و شكر را محدود كنيد.
مصرف غلات همراه با سبوس شانس سرطان معده را كم مي كند و رژيم غذائي يكنواخت و محدود به غلات تصفيه شده
( آرد و برنج سفيد) بعلت كمبود مواد مغذي شانس سرطان مري و معده را افزايش مي دهد.
از مصرف نوشابه هاي الكلي خودداري كنيد. مصرف الكل شانس بروز سرطانهاي دهان ، حلق ، حنجره، مري ، كبد و لوزالمعده را بطور قطع افزايش مي دهد.