پاورپوینت مفهوم تعادل مایعات و الکترولیتها

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 2 :

مفهوم تعادل مایعات و الکترولیتها

تعادل مایع و الکترولیت و اسید و باز برای تداوم سلامتی و عملکرد سیستمهای بدن ضروری است و لازمه این تعادل مصرف و دفع آب و الکترولیتها و تنظیمات سیستم کلیوی و ریوی است. در حالی که عدم تعادل میتواند ناشی از عوامل متعددی از جمله بیماری باشد و میتواند بر عملکرد سیستم عصب مرکزی، متابولیسم و تنفس تأثیر بگذارد. بنابراین آگاهی و درک مکانیسمهای مؤثر بر عدم تعادل مایع، الکترولیت و اسید و باز ضروری است.

اسلاید 3 :

توزیع مایعات بدن
مایعات بدن به دو قسمت مجزا تقسیم میشوند.
فضای داخل سلولی و
فضای خارج سلولی.
مایعات فضای داخل سلولی شامل تمام مایعات داخل پلاسما میباشند و تقریباً 40 درصد وزن فرد بزرگسال را تشکیل میدهند.

اسلاید 4 :

مایعات خارج سلولی شامل همه مایعات خارج از سلولها میباشند و در برگیرنده سه قسمت است:
مایعات داخل عروقی، مایعات موجود در فضای بینابینی و مایعات بین سلولی.
مایع فضای بینابینی مثل لنف و پلاسما، مایع بین سلولی مثل مایعات مغزی – نخاعی، مایع مفصلی و مایع موجود در حفره جنب و مایع موجود در حفره صفاق میباشند 20 درصد وزن بدن مربوط به مایعات خارج سلولی است.

اسلاید 5 :

ترکیب مایعات بدن

همزمان با جابجايي آب در حفرات بدن، اجزا بسیار ریزی به نام نمک یا مواد معدنی نیز جابجا میشوند که به نام التکرولیتها شناخته میشوند. الکترولیت به صورت عنصر یا مرکب میباشند و زمانی که در آب یا حلال دیگر ذوب و حل میشوند به یون تبدیل شده و دارای بار الکتریکی میگردند
کاتیونها دارای بار الکتریکی مثبت و آنیونها دارای بار الکتریکی منفی هستند. سدیم پتاسیم و کلسیم کاتیون و کلر، بیکربنات و سولفات آنیون هستند.

اسلاید 6 :

الکترولیت به صورت میلی اکیوالان در لیتر بیان میشود
الکترولیتها جهت عملکرد بدن حیاتی هستند.

مواد معدنی مصرفی تشکیل دهنده مایعات و بافتهای بدن انسان هستند و جهت فرآیندهای فیزیولوژیک بسیار مهم میباشند. همچنین به عنوان کاتالیزور در پاسخهای عصبی، انقباضات عضلانی و متابولیسم مواد غذایی فعالیت میکنند؛ به علاوه در تولید هورمون، تعادل الکترولیتها و استحکام استخوانها نیز نقش دارند. نمونهای از مواد معدنی آهن و روی میباشند.

اسلاید 7 :

جابجایی مایعات بدن

مایعات و الکترولیتها به طور مداوم از یک قسمت به قسمت جهت تسهیل در فرآیندهای بدن مثل اکسیژناسیون بافتی، تعادل اسید و باز و تشکیل ادرار در حرکت هستند. غشا سلولی دارای خاصیت تراوای انتخابی میباشد و سبب جابجایی آب میگردد، ولی بیشتر یون و مولکولها به آهستگی از این غشاء عبور میکنند، مایعات و مواد محلول به کمک چهار روش در حول این غشاء سلولی جابجا میشوند؛ اسمز، انتشار، انتقال فعال و تصفیه.

اسلاید 8 :

اسمز

اسمز به معنای حرکت حلال مثل آب از یک غشاء نیمه تراوا از محیط با غلظت پایینتر به محیط با غلظت بیشتر است تا زمانی که غلظت دو محیط در دو طرف غشا یکسان شود. این غشاء نسبت به حلال، نيمه تراوا و نسبت به ماده محلول غیرتراوا میباشد. سرعت اسمز بستگی به ذرات ماده محلول، درجه حرارت محلول، بار الکتریکی ماده محلول و تفاوت فشار اسموتیک در دو طرف غشا دارد. غلظت محلول اسمول نامیده میشود و عبارت است از مقدار ماده موجود در محلول، مثل مولکول، یون و یا هر دو.

اسلاید 9 :

فشار اسموتیک

. نیرویی جهت کشیدن آب است و وابسته به تعداد مولکول هر محلول میباشد. یک محلول با غلظت بالای دارای فشار اسموتیک بالا است و آب را به سمت خود میکشد. اگر غلظت ماده محلول در یک سمت غشاء نیمهتراوا بیشتر باشد این فشار بیشتر و سبب حرکت سریع حلال از طول غشاء میشود و این روند تا یکنواختی غلظت محلول در دو طرف غشاء ادامه مییابد. فشار اسموتیک محلول اسمولاریتی نامیده میشود که به صورت اسمول یا میلیاسمول بر کیلوگرم در محلول بیان میشود (mosm/kg). اسمولاریتی طبیعی سرم (پلاسما)mosm/kg 280-259 میباشد.

اسلاید 10 :

انواع محلولها

هیپرتونیک ⃪ محلولی که اسمولاریته آن از اسمولاریته سرم (پلاسما) بیشتر است.
هیپوتونیک ⃪ محلولی که اسمولاریته آن از اسمولاریته سرم (پلاسما) کمتر است.
ایزوتونیک ⃪ محلولی که اسمولاریته آن مشابه با اسمولاریته سرم (پلاسما) است.

اسلاید 11 :

از عوامل مؤثر بر فشار اسموتیک پروتئینهای پلاسما مثل آلبومین است. آلبومین باعث ایجاد فشار انکوتیک میگردد که باعث حرکت مایع به داخل فضای عروقی شده و آب را از فضای بینابینی به داخل مویرگها میکشاند.

اسلاید 12 :

انتشار

: انتشار عبارت است از حرکت ماده محلول (گاز یا جامد) از یک غشا نیمه تراوا از یک محیط با غلظت بیشتر به محیط با غلظت کمتر تا برابر شدن غلظت ماده محلول در دو طرف غشا. مثالی از انتشار، تبادل اکسیژن و دیاکسیدکربن در بین مویرگهای ریوی و آلوئولهاست؛ اختلاف غلظت دو محیط تحت نام شیب غلظت نامیده میشود.

اسلاید 13 :

تصفیه

تصفیه فرآیندی است که طی آن آب و ماده محلول به دنبال فشار مایع از محیط دارای فشار بیشتر به محیط دارای فشار کمتر جابجا میشود.

اسلاید 14 :

انتقال فعال

انتقال فعال بر خلاف انتشار تصفیه و اسمز یک فرایند فعال است و لازمه آن فعالیت متابولیکی و مصرف انرژی جهت انتقال مواد در طول غشا میباشد. سلولها به کمک انتقال فعال برداشت مولکولهای بزرگ حتی از محیط با غلظت کمتر را انجام میدهند. نمونه بارز این نوع انتقال پمپ سدیم – پتاسیم میباشد که سدیم بر خلاف شیب غلظت به داخل سلول پمپ میشود و در نتیجه افزایش غلظت سدیم در خارج و پتاسیم از داخل سلول میباشد.

اسلاید 15 :

تنظیم مایعات بدن

تنظیم مایعات بدن به کمک هورمونها و مایعات (مصرف و دفع مایعات) دریافتی و مایعات دفعی انجام میشود و به تعادل حاصله هومئوستازی گفته میشود. فرد سالم قادر به پیشگیری، پاسخگویی سریع و درمان اختلالات آب و الکترولیتها میباشد.

اسلاید 16 :

دریافت مایع:

مصرف مایعات به کمک مکانیسم تشنگی کنترل میگردد. مرکز تشنگی در هیپوتالاموس قرار دارد. تشنگی یک تمایل آگاهانه جهت مصرف آب میباشد و یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر مصرف مایعات است.

اسمورسپتورها: به طور مداوم فشار اسموتیک پلاسما را کنترل میکنند و با افزایش اسمولالیتی، هیپوتالاموس تحریک میشود. مثلاً به دنبال مصرف چیپس، فشار اسموتیک افزایش یافته و هیپوتالاموس تحریک شده و سبب تحریک مرکز تشنگی میگردد. افزایش اسمولالیته پلاسما میتواند نتیجه اختلال در مصرف مایعات یا مصرف مایعات هیپرتونیک باشد. زمانی که فرد به دنبال اسهال و استفراغ مداوم حجم زیادی را از دست بدهد، هیپوتالاموس تحریک میشود؛ به علاوه تحریک مکانیسم رنین – آنژیوتنسین – آلدسترون، هیپوکالمی، عوامل روانی و خشکی حلق دهانی نیز تشنگی را تحریک میکنند.

اسلاید 17 :

انسان بالغ به طور متوسط روزانه 2200 تا 2700 میلیلیتر مایعات مصرف میکند که 1100 تا 1400 میلیلیتر مایعات مصرفی است. 800 تا 1000 میلیلیتر از طریق غذاها وارد بدن میشود و 300 میلیلیتر هم در پیاکسیداسیون میباشد. شیرخواران، بیماران مبتلا به اختلالات عصبی، افراد مسن و بیماران دارای مشکلات روانی به علت کاهش توانایی درک و پاسخ به مکانیسم تشنگی در معرض دهیدراتاسیون قرار دارند.

اسلاید 18 :

تنظیمات هورمونی

. هورمونهای متعددی مصرف مایعات را کنترل میکنند.
هورمون آنتیدیورتیک در غده هیپوفیز خلفی ذخیره و در پاسخ به تغییرات اسمولاریتی خون ترشح میشود. اسمورسپتورهای واقع در هیپوتالاموس با افزایش اسمولاریتی تحریک و باعث ترشح هورمون آنتیدیورتیک میشوند
آلدسترون. آلدسترون با تأثیر بر روی قسمت دیستال توبولهای کلیوی سبب بازجذب سدیم و دفع پتاسیم و هیدروژن میگردد و باعث تنظیم حجم پلاسما میگردد.
رنین. آنزیم پروتئولیتیک میباشد که توسط کلیهها در پاسخ به کاهش پرفیوژن بافتی کلیهها به دنبال کاهش حجم خون ترشح میگردد.

اسلاید 19 :

تنظیم دفع مایعات

. کلیهها، پوست، ریهها و سیستم گوارش در دفع مایعات نقش دارند؛ با این حال کلیهها مهمترین ارگان تنظیم کننده دفع مایعات هستند و روزانه 18 لیتر پلاسما از کلیهها عبور میکند که 1500-1200 میلیلیتر ادرار تولید میشود.
تحریک غدد عرق توسط سیستم سمپاتیک باعث تولید عرق و دفع مایع میگردد که میتواند به صورت محسوس و یا نامحسوس باشد. به طور متوسط روزانه 600-500 میلیلیتر از طریق تعریق دفع میگردد. دفع نامحسوس به طور مداوم وجود دارد، اما در موارد سوختگی و تب این دفع نامحسوس افزایش مییابد.

ریه ها به طور متوسط روزانه 400 میلیلیتر آب دفع میکنند و این دفع نامحسوس میتواند در پاسخ به تغییر در تعداد و عمق تنفس افزایش یابد، به علاوه اکسیژن درمانی نیز میتواند سبب افزایش دفع محسوس گردد.
سیستم گوارش نیز در تنظیم مایعات نقش دارد به طور متوسط روزانه 6-3 لیتر مایعات ایزوتونیک بین سیستم عروقی و گوارش مبادله میشوند. به طور عادی روزانه 200-100 میلیلیتر مدفوع ایجاد میشود. بیماریهای دستگاه گوارش مثل اسهال میتوانند بر روی تعادل مایعات اثر بگذارند.

اسلاید 20 :

تنظیم الکترولیتها
کاتیونها

كاتيونهاي مهم شامل سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم هستند..