پاورپوینت ارگونومی

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

بسم الله الرحمن الرحیم

اسلاید 2 :

كارگاه يكروزه ارگونومي

اسلاید 3 :

هدف كلي:
كاربرد اصول ودانش ارگونومي ( مهندسي عوامل انساني ) در حفظ وارتقاء سطح سلامتي كارگران در پيشگيري آسيب هاي اسكلتي – عضلاني

اسلاید 5 :

وضعيت اختلالات اسكلتي – عضلاني درجهان
بر اساس طبقه بندي NIOSH اختلالات اسكلتي عضلاني در ميان مشكلات بهداشتي وعوارض ناشي از كار داراي رتبه دوم مي باشد.

بر اساس گزارش اداره آمار كار در سال 1994 نزديك به دو سوم بيماريهاي ناشي از كار ، اختلالات مربوط به تروماهاي تكراري بوده است ، لازم به ذكر است كه اين آمار در بر گيرنده اختلالات كمر نمي شود.

بر اساس آمار ملي فنلاند در سال 1994 ، 31 در صد كل بيماريهاي ناشي از كار را بيماريهاي اسكلتي – عضلاني تشكيل مي دهند.

بر اساس گزارش اداره آمار كار آمريكا در سال 1996 ، 46 درصد از بيماريهاي ناشي از كار به دستگاه اسكلتي – عضلاني مربوط بوده است.

اسلاید 6 :

وضعيت اختلالات اسكلتي – عضلاني درجهان
پژوهشها نشان داده است كه پس از بيماريهاي قلبي – عروقي، كمردردها عمده ترين عامل ناتواني در افراد 45 سال به بالاست.

NIOSH بيان مي دارد كه آسيب هاي ستون فقرات 20 درصد از همه آسيب ها وبيماريهاي محيط كار را تشكيل مي دهد كه هزينه اي در حدود 20 تا 50 ميليارد دلار را به خود اختصاص مي دهد.

بنا بر گزارش سازمان جهاني بهداشت در سال 2002 ، كمردردها 37% از عوامل خطرزاي شغلي را تشكيل مي دهند كه جايگاه اول را بين بيماريها ومخاطرات ناشي از كار دارا مي باشند. سازمان جهاني بهداشت دهه اول هزاره سوم را به نام دهه مبارزه با عوارض اسكلتي – عضلاني ( بعنوان اپيدمي خاموش ) نامگذاري كرد.

اسلاید 7 :

وضعيت اختلالات اسكلتي – عضلاني در ايران
بر پايه مطالعات ملي بار بيماريها وعوامل خطرزا در ايران درسال 2004 كه توسط اداره برنامه هاي سلامت مركز توسعه شبكه صورت گرفت اختلالات اسكلتي – عضلاني پس از بيماريهاي قلبي عروقي در رتبه دوم بيماريهاي ناشي از كار شناخته شده است.

اسلاید 8 :

تعريف ارگونومي = ( علم راحتي )
واژه ارگونومي تلفيقي از دو واژه يوناني ارگو ( به معني كار ) و نوموس( به معني قانون ) است .
ارگونومي دانشي است كه به رابطه ميان انسان ، ماشين ومحيط پيرامون او مي پردازد وطراحي وسايل ودستگاههاي مورد استفاده را به گونه اي پيشنهاد مي كند كه راحتي ، دسترسي ،ايمني وبازدهي را بالا برده ودشواري ،خطر ،خستگي وهزينه ها را كاهش مي دهد.
ارگونومي دانش مطالعه ويژگيها وخصوصيات انسان به منظور طراحي مناسب محيط كار وزندگي مي باشد.

اسلاید 9 :

ارگونومي در دوزمينه عمده بكار گرفته مي شود:
1- تناسب فرد با شغل ( انتخاب افراد از نظر توانايي آنها براي انجام وظايف)
2- تناسب شغل با فرد(تجهيزات ، وظايف و تشكيلات طوري طراحي شوند كه با قابليت ها ومحدوديت هاي افراد متناسب باشد.
هدف ارگونومي :
- تقليل فشارهاي كار، خستگي وفرسودگي كه در اثر كاركردن ايجاد مي شود
- تطبيق وتغيير دستگاهها با وضع صحيح بدن
- حمايت وحفاظت ازكارگرنه ازدياد محصول وبازدهي

اسلاید 10 :

در ارگونومي براي بهتر كار كردن سعي مي شود كه كارهاي خسته كننده اصلاح شوند و ابزار كار بهبود يابند تا درنتيجه كارگر راحت وآسوده كار كند.مثلا“ در كار با ماشين تحرير، كليدها ودر كار با اتومبيل عقربه ها ،فرمان ،دنده ،كليدها وپدالها همگي بايد به گونه اي جاسازي وطراحي شده باشند كه به سرعت وراحت در دسترس باشند وسلامت ورفاه ورضايت انسان راحين كار فراهم آورند.

در كارهاي اداري ، بدبودن ميز يا صندلي يا ابزار كاري ديگر ، عوارض مختلفي همچون ديسك ، آرتروز ، فشار خون وغيره بدنبال دارد. در محيط هاي كاري بهترين كار براي تامين رضايت خاطر ورفاه كاركنان ، تعبيه ميزها وصندليهاي قابل تنظيم است كه مي توان به اندازه دلخواه ارتفاع آنهارا تغيير داد.

اسلاید 11 :

ارگونومي علمي چند نظامه است كه در چهار حيطه عمده زير فعاليت دارد:

الف ) مهندسي انساني اين بعد ، طراحي روش هاي كار با هدف كاهش حوادث ناشي از خطاهاي انساني را شامل مي شودمثلا“ داشتن روشنائي مناسب، كاهش صدا در محيط كار، حمل ونقل مواد در ارتفاعات .

ب ) فيزيولوژي كار: در مورد توانايي بدن براي انجام كار فيزيكي بحث مي كند.
در اين بعد مفاهيم خستگي ، بررسي كارهاي استاتيك وديناميك ورژيم هاي كار -استراحت از ديدگاه فيزيولوژي كار مورد تجزيه وتحليل قرار مي گيرد.


اگر فعاليت در حدود توانايي شخص بوده وكار درشرايط مناسب انجام شودخستگي عادي بوده وبا خواب واستراحت رفع مي شوداما همين خستگي ساده ممكن است دراثر مداومت در كارهاي مختلف ويا انجام كار تحت شرايط نامناسب بطور تدريجي در شخص ايجاد مشكل نموده وپس از مدتي عوارض آن بصورت كوفتگي ، ضعف، تب ،اختلالات جسمي ورواني نمودار شود كه اگر چاره نشود وفعاليت ادامه يابدبصورت خستگي هاي مزمن وعصبي درآمده وتمام اعمال بدني وفكري شخص را دچار اختلال مي سازد.

اسلاید 12 :

در اين روش با استفاده از اندازه گيري ضربان قلب ونيز سنجش مقدار اكسيژن مصرف شده مي توان نوع كار وفعاليت را مشخص نمود.

اسلاید 13 :

د ) آنتروپومتري : افراد بزرگسال از نظر ابعاد بدني بسيار متفاوت مي باشند، بلند قد وكوتاه قد،سبك وتنومند. بنابراين در طراحي بايستي تجهيزات ، ايستگاههاي كار واشيايي را كه قرار است جابجا شوند طوري طراحي وكنترل كرد كه متناسب با تمام ابعاد بدني وتوانايي هاي افراد باربر باشد.
تعريفآنتروپومتري : به سنجش ابعاد فيزيكي بدن وكاربرد داده هاي ابعادي در اصلاح شرايط فيزيكي ايستگاههاي كار مي پردازد واز آنجاييكه يكي از دلايل فشارهاي وارده بر اندامها عدم تطابق ابعاد محل كار با ويژگيهاي ابعادي بدن كاربر مي باشد از اين رو داده هاي آنتروپومتريك را مي توان بطور مؤثري در طراحي تجهيزات ، ايستگاههاي كار ، ابزار آلات ومحصولات بكار برد.

اسلاید 14 :

در آنتروپومتري بايستي :
وسايل وتجهيزات وكنترلها در حد دسترسي كوچكترين فرد باشد.
طرح بدست آمده با بزرگترين فرد تطبيق داشته وبراي وي مناسب باشد.( فضا ها )
در آنتروپومتري از صد ك ها استفاده مي شود.صدك ها مي توانند براي هر توزيعي از داده هاي آنتروپومتريكي به كار روند. يك صدك بعنوان صدك متوسط انتخاب مي شود كه نام آن صدك پنجاهم مردان وزنان است صدك پنجاهم مطابق با مقدار ميانگين مي باشد كه به آن معدل نيز گفته مي شود
.يعني 50% ازكل داده ها پايين تر از آن و50% از كل داده ها بالا تر از آن قرار دارند.

اسلاید 15 :

اختلالات اسكلتي – عضلاني مرتبط با كار:
اختلالات عضلاني اسكلتي مرتبط با كارمعمولا“ باعث درگيري كمر ، ستون فقرات گردني واندامهاي فوقاني مي گردد.
1- بي حسي انگشتان نشانه بيماري اسكلتي عضلاني است.
2- بي حسي پشت رانها موقعي كه صندلي نامناسب باشد.
3- مشكل در حركت انگشتان ( سخت باز وبسته مي شود)
4- درد مفاصل وتاندونها وسفتي مفا صل
5- كمردرد
6- درد درپشت وگردن
7- درد همراه با حركات خاص ( مثلا“ هر وقت بيل را در دست بگيريم وحركت خاصي به دست بدهيم درد شروع مي شود كه نشانه بيماري مرتبط با كار است )

اسلاید 16 :

علل شايع بيماريهاي اسكلتي – عضلاني :
1- نيروي بيش از حد
2- پوسچرهاي ناموزون در محيط كار كه كمر ،مچ دست وپا از حالت آناتوميك خارج شوند.
3- تكرار بيش از حد حركات
4- پوسچرهاي استاتيك ، وضعيت ايستادن يا نشستن ثابت

اسلاید 17 :

پيشگيري از اختلالات اسكلتي – عضلاني :
رعايت نكات آموزشي زير در انجام كار توسط كارگران ضروريست :
از انجام حركتهاي ناگهاني وخشن وتند خودداري نمائيد.
از حفظ يك وضعيت به مدت طولاني پرهيزكنيد.
ازنگهداشتن ستون فقرات دروضعيت هاي نادرست بپرهيزيد.
ازبلندكردن اجسام سنگين وحمل آنها به تنهائي خودداري نماييد.
با انجام حركات ورزشي مناسب عضلات تنه را تقويت نمائيد.
از اضطراب ونگرانيهاي بي مورد بپرهيزيد.
درهنگام رانندگي مراقب وضعيت تنه باشيد.
درايستادن هاي دراز مدت يكي از پاها را روي چهار پايه اي قرار داده سپس جاي آنها را عوض كنيد.
هنگام ايستادن وراه رفتن از كفشهاي مناسب وراحت استفاده كنيد.
از ميزوصندلي ويا ابزار آلات مناسب خود استفاده كنيد.
هنگام كاركردن سطوح كار را بايد مناسب با قد خود تنظيم كنيد.
هنگام بلند كردن اشيا جسم را به بدن خود نزديك كنيد .

اسلاید 19 :

وضعيت ها وحالات بدني صحيح ستون فقرات :
وضعيت بدني نقش مهمي در بروز آسيب هاي ضربه اي تجمعي دارد، خم شدن ستون فقرات يا سر ، بدن را از حالت تعادل خارج مي كندوسبب كشيده شدن اندام يا خميدگي آنها به طور نامناسب مي شود. در حالت طبيعي ستون فقرات داراي سه انحنا است . اين سه انحنا شامل انحناي گردني به طرف قدام ، انحناي سينه اي به طرف خلف وانحناي كمري به طرف قدام است.
خميدگي بيش از حد ويا راست شدن بيش از حد ستون فقرات گردني يا كمري ، مهره ها را از وضعيت خنثي خارج مي كند واحتمال آسيب به ستون فقرات را افزايش مي دهد.
براي حفظ وضعيت طبيعي بدن بايد:
به جاي خم كردن سر ، تنه خود را از محل مفصل ران به سمت جلو بچرخانيد.
به جاي خم شدن ، تنه خود را از محل مفصل ران به سمت جلو بچرخانيد .
به جاي خم شدن يا بلند كردن با با كمر خميده ، بدن را از ناحيه مفصل ران به جلو بچرخانيد.

اسلاید 20 :

وضعيت صحيح نشستن :
درهنگام نشستن روي صندلي وضعيت رانها نسبت به تنه بايد تقريباً عمود باشد يعني بدن مستقيم بوده وكمر راست باشد وانحناي كمربايدكاملاً حفظ شود.دروضعيت نشسته فشاربيشتري به مهره هاي كمري نسبت به حالت ايستاده واردمي شود پس اگر شاغلي سابقه درد كمر داردبايد تركيبي از حالت نشسته وايستاده را براي او درنظر گرفت .
وضعيت صحيح ايستادن :
سرخود را بالا نگه داريد ، قفسه سينه را بالا نگه داريد ، شانه ها را در حالت طبيعي وراحت حفظ نماييد ، زانوها را صاف نگه داريد ، وزن بدن را در حالت ايستاده بطور مساوي روي پاها تقسيم كنيد ، دركارهاي ايستادني طولاني مدت يكي از پاها را روي چهار پايه اي قرار داده وسپس جاي آنها را عوض كنيد ، ايستادنهاي طولاني مدت سبب خستگي عضلات مهره ها وعضلات ران وافزايش فشار بر ديسكهاي بين مهره اي مي شود كه با نشستن روي صندلي اين حالت تخفيف مي يابد.