بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحیم
اسلاید 2 :
تصميم گيري چند معياره
MCDM
Multi Criteria Decision Making
اسلاید 3 :
مقدمه :
مصر باستان
پیشگویان یونانی
جوهر تمامی فعالیت های مدیریتی،تصمیم گیری است
اسلاید 4 :
مقدمه :
ذهن محققین در دهه های اخیر (1970) معطوف به مدل های چند معیاره (MCDM) برای تصمیم گیری های پیچیده گردیده است.
استفاده از چند معیار سنجش( به جای تک معیاره بودن)
ذکر چند مثال:
1) در زندگي شخصي يك فرد در انتخاب شغل(هدف)، وجهه شغل، محل انجام كار، حقوق و دستمزد، فرصتهاي پيشرفت، شرايط كاري و غيره(معیارها) را به عنوان معيار در نظر ميگيرد .
2) در زمينه مسائل سازماني به عنوان مثال درانتخاب استراتژي يك سازمان معيارهايي از قبيل ميزان درآمد سازمان طي يك دوره، قيمت سهام سازمان، سهم بازار، تصوير سازمان در جامعه و … ميتوانند مهم باشند.
اسلاید 5 :
مقدمه :
3) در زمینه انتخاب واحد، دانشجویان برای تصمیم گیری شاخصهایی چون میزان علاقه به درس، اخلاق استاد، نحوه تدریس استاد، میزان آسانی امتحان پایان ترم، نحوه تصحیح برگههای امتحانی، تعداد کوییزها و تمرینات تحویل دادنی، نحوه نمودار زدن نمرات، سختی دریافت توصیه نامه از استاد، حساسیت استاد به حضور سرکلاس و.. را مدنظر قرار میدهند.
4) درانتخاب همسر نيز معيارهاي زيادي ميتواند مورد بررسي و توجه قرارگيرد.
اسلاید 6 :
1) مدلهاي تصميمگيري چند هدفه(MODM)
2) مدلهاي تصميمگيري چند شاخصه (MADM)
تفاوت :
در MODM معیارها و اولویت های آنها مشخص می باشد ولی در MADM چند گزینه داریم و چند معیار خواهیم داشت.
در MODM به دنبال طراحی جواب کارا هستیم ولی در MADM به دنبال انتخاب جواب برتر نسبت به ساير گزينه ها هستیم.
اسلاید 7 :
مروری بر MODM:
با روشهای برنامهریزی ریاضی بهترین جواب را ارائه دهد. (زنجیرانی، 1385)
چندين هدف به طور همزمان جهت بهينه شدن
تفاوت مقياس سنجش براي هر هدف
تضاد بین اهداف
رشد سریع تصمیم گیری چند معیاره در طول ۲ دهه اخیر
اسلاید 8 :
دوره ای بر تکنیک های MODM
هدف ارایه،کاربرد فازی در تصمیم گیری است و از آنجا که در بحث MADM رویکرد فازی پرطرفدار و پر کاربرد است از جزییات این قسمت .
اسلاید 9 :
مروری بر MADM:
انتخاب يك گزينه از بين گزينههاي موجود
وجود چند شاخص(هدف یا معیار)
تفاوت مقیاس اندازه گیری هر شاخص نسبت به شاخص ديگر
شاخص ها اغلب در تضاد هستند
متدهای MADM عموما فضای تصمیم را گسسته تصور می کنند
اسلاید 10 :
مرور ادبیات MADM
شروع MADM در سال ۱۹۵۷ توسط چرچمن(churchman)، آکاف(Ackoff) و آرنوف(Arnoff). (1)
آرگی تکله بیش از ۷۰ تکنیک چند معیاره را شناسائی نموده است. بی شک تا به امروز این تعداد بیشتر شده است. (2)
مک کریمون (Mac crimmon) اولین کسی بود که به مقایسه روشهای MADM و نیز به بیان اهمیت انتخاب مدل پرداخت. (3)
زانکیس و همکارانش به کمک شبیه سازی به برسی ۸ متد MADM پرداخته اند. آنها روش SAWرا به عنوان الگو(benchmark) درنظر گرفتند. (3)
اسلاید 11 :
مرور ادبیات MADM
یکی از جدیترین مطالعات انجام شده در زمینه انتخاب مدل مناسب و تعریف شاخصهای مرتبط با یک مدل مناسب توسط تکله(Aregai Tecle) با برسی ۴۹ معیار بر پایه ۴ گروه انجام شده است. (2)
هوانگ و یون (Hwang & Yoon) یک رویه انتخاب متدهای MADM را پیشنهاد کردند. (4)
اوانز(Evans)، هوبز(Hoobs) و اوزرنوی(Ozernoy) در زمینه شناسائی شاخص های موثر بر انتخاب مدل مناسب مطالعاتی داشته اند. (5، 6)
دسون(Dason) “الگو انتخاب مدل" (Model selection paradigm) را ارائه کرده است که بر این اساس ۱۵ توصیفگر را در ارزیابی مد نظر قرار داده است.
اسلاید 12 :
مراحل تصمیم گیری چندشاخصه:
تعيين هدف تصميم گيري
تهيه فهرست شاخصهاي تصميم
خلاصه كردن شاخصهاي تصميم
شناسايي گزينهها/ راهكارها
تشكيل ماتريس تصميم گيري
تعيين اوزان شاخصهاي تصميم
مقايسه گزينهها باشاخصهاي تصميم
ارزيابي و انتخاب گزينه نهايي
اسلاید 13 :
بی مقیاس کردن اعداد ماتریس:
شاخص مثبت (مثل کیفیت، هر چه بیشتر بهتر)
انواع شاخص ها
شاخص منفی (مثل هزینه، هر چه کمتر بهتر)
نُرم خطی
نرم ساعتی
نرم اقلیدسی
مخصوص اعداد فازی (نرمالایز کردن)
اسلاید 14 :
روش های ارزیابی اوزان (W):
نظرسنجی
روش آنتروپی
LINMAP
روش کمترین مجذورات وزین شده
روش ”بردار ویژه“
(مقایسات زوجی و اثر تداخلی عامل ها)
اسلاید 15 :
روش های ارزیابی اوزان (W):
مدل جبرانی(Compensatory) DM:حاضر به تبادل بین معیارها (trade off) می باشد.
مدل غیرجبرانیDM:(Non-compensatory)
Trade off
MADM
مدل های جبرانی
مدل های غیر جبرانی
حاضر به تبادل بین معیارها نمی باشد
اسلاید 16 :
روش ماکسی مین(Maximin):
ماکزیمم کردن حداقل سود آوری..کاربرد؟
روش رضایت بخش شمول:
(conjunctive-satisfying-method)
سطوح استاندارد(cut off)
روش رضایت بخش شمول:
(conjunctive-satisfying-method)
انتخاب یک کاندید بر اساس استثنایی بودن آن در یک شاخص.
مثال:فوتبالیت
غیر جبرانی:
زیر گروه نمره گذاری:
یک تابع مطلوبیت به ازای هر گزینه.مشکل؟
زیر گروه سازشی:
نزدیکترین به راه حل ایده آل
TOPSIS
جبرانی
اسلاید 17 :
و اما AHP!!!!!
بر اساس تحلیل مغز انسان
مناسب برای مسایل پیچیده و فازی
یکی از قوی ترین روش ها برای تعیین اولویت معیارها
یکی از قوی ترین روش ها برای تعیین اوزان شاخص ها
یکی از برجستهترین روشهای MCDM، روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی (AHP ) است که این روش ابتدا ارتباط بین وزن شاخصها را محاسبه و ارزش کلی هر گزینه براساس وزن بدست آمده محاسبه میکند. (ساعتی، 2001) و (ساعتی، 1980 )
علی رغم کاربرد وسیع AHP، از این روش در شرایط عدم اطمینان و غیر دقیق انتقادهایی شده است. (چنگ،1999)
علی رغم کاربرد وسیع AHP، از این روش در شرایط عدم اطمینان و غیر دقیق انتقادهایی شده است. (چنگ، 1999)
AHP فازی یکی از قویترین روشهای تصمیم گیری است برای تعیین اولویت معیارها: (ایزیکلار و همکارانش، 2006)
اسلاید 18 :
مروری برکاربرد AHP و TOPSIS:
ونگ و همکاران در سال 2006 روش TOPSIS فازی براساس سطح و روشهای حل برنامه ریزی خطی ارائه کردند.
چن و همکارانش در سال 2006 رویکرد Topsis فازی را جهت انتخاب تامین کننده در زنجیره تامین استفاده کرده است.
کیو و همکاران در سال 2007 با استفاده از روش Topsis راه حلی را برای انتخاب محل استقرار مناسب در محیط فازی ارائه نموده است.
ونگ و همکارانش در سال 2007 از Topsis فازی برای کمک به آکادمی نیروی هوایی تایوان در تعیین بهترین روش آموزش نیروی هوای در محیط فازی استفاده کردند.
لی در سال 2007 برای توسعه نرخ سازگاری از یک روش برای تصمیم گیری چند شاخصه در محیط فازی که یکی از بهترین بخشهای تصمیم گیری است استفاده نمود.
آمان و همکارانش در سال 2007 با استفاده از Topsis سلسه مراتبی فازی مدلی را برای ارزیابی چند معیاره صنعت رباتیک پیشنهاد نمودند.
بایوکوکان در سال 2007 با استفاده از AHP و TOPSIS فازی به تعیین استراتژی و زیر معیارهای انتخاب بهترین شریک برای سازمان و تعیین بهترین شاخصها و انتخاب بهترین گزینه پرداختند.
اسلاید 19 :
مروری برکاربرد AHP و TOPSIS:
مارتین و همکاران در سال 2007 یک رویکرد Topsis فازی را برای ارزیابی پویایی کیفیت خدمات سه هتل در ایسلند ارائه نمودند.
پان در سال 2008 برای انتخاب ساختار پل مناسب از روش AHP فازی استفاده نمود
کانبولات در سال 2008 با استفاده از AHP فازی یک سیستم دستهبندی موجودی ارائه نمود و همچنین چن و همکارانش در سال2008 با به کارگیری متغیرهای زبانی فازی ثبات و قضاوت دو جانبه در ماتریس AHP فازی مورد ارزیابی قرار دادند.
چاو و همکارانش در سال 2008 روش فرآیند تجزیه و تحلیل فازی و کاربرد از ماتریس قضاوتی جهت سنجش درک افراد استفاده کردند.
Fei و همکارانش در سال 2008 برای انتخاب یک سیستم مدیریتی محیط زیست موفق از دسته بندی معیارها استفاده نمودند.
شارما و همکارانش در سال 2008 با استفاده از روش AHP برای بهینه سازی شبکه توزیع استفاده ننمودند.
کستا و همکاران در سال 2008 کاربرد برداری ویژه در روش AHP مورد بررسی قراردادند.
فیروز آبادی و همکاران در سال 2008 از روش AHP برای انتخاب خرید سهام مناسب از دیدگاه سهامداران استفاده نمودند.
اسلاید 20 :
مروری برکاربرد AHP و TOPSIS:
گوموس در سال 2009 با استفاده از روشAHP و Tosis فازی در شرکت مناسب را برای حمل و نقل پسماندهای خطرناک به کار برد.
لین چانگ در سال 2008 از Topsis فازی برای انتخاب سفارش و مقدار قیمت گذاری توسط تامین کننده برای وقتی سفارش بیشتر از ظرفیت تولید است استفاده نمودند.
(ابوسینا و همکاران) در سال 2008 مساله برنامهریزی غیر خطی با مقیاسهای چند هدفه با استفاده از ساختار بلوک زاویهای برای تعیین اولویت سفارش دهی استفاده کردند.
