بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
توسعه (توسعه اقتصادی، توسعه سیاسی، توسعه فرهنگی،توسعه اجتماعی و توسعه پایدار)
اسلاید 2 :
فهرست :
1- تعریف توسعه
2- توسعه اقتصادی
3- توسعه سیاسی
4- توسعه فرهنگی
5- توسعه اجتماعی
6- پایداری زیست محیطی
7- توسعه پایدار
اسلاید 3 :
توسعه: عبارتست از تغییر در تمام ساختارهای اجتماعی ، اقتصادی، سیاسی و .به گونه ای که نه تنها از لحاظ کمی بلکه باعث تغییرات کیفی در تمام ابعاد جامعه از جمله شیوه زندگی ،رفاه اجتماعی و. شود.
توسعه: عبارتست ازبازسازی کامل یک جامعه که باعث ایجاد نهادهای تازه می شود و در این بازسازی و نهاد سازی تمدنی جدید ایجاد شود.
نکته: توسعه فرایندی همه جانبه است و معطوف به تمام ابعاد زندگی مردم جامعه می شود.
اسلاید 4 :
توسعه اقتصادی
رشد اقتصادی و توسعه اقتصادی با هم تفاوت دارند، رشد اقتصادی مفهومی کمی است و عبارتست از افزایش تولید کشور در یک سال نسبت به سال پایه است
توسعه اقتصادی مفهومی کیفی است و درباره تعریف توسعه اقتصادی وحدت نظر کامل بین علمای اقتصاد وجود ندارد واین به خاطر وجود عوامل متعدد، موثر در توسعه اقتصادی است
تعاریف مختلف توسعه اقتصادی :
لوئیس: توسعه اقتصادی را فزاینده میداند که موجب افزایش تولید سرانه شاغلین نیروی کار در بلند مدت می شود.
می یرز: توسعه اقتصادی را فرایندی می داند که موجب افزایش درآمد سرانه در بلند مدت می شود.
هیگز: توسعه اقتصادی را پروسه ی تبدیل اقتصاد از سنتی به مدرن می داند.
اسلاید 5 :
اهداف توسعه اقتصادی:
1- افزایش ثروت و رفاه مردم جامعه :
1. در کشورهای توسعه نیافته. ریشه کنی فقر و افزایش عدالت اجتماعی
2. در کشورهای توسعه یافته.. افزایش رفاه و امکانات مردم
2- ایجاد اشتغال. بین این دو هدف باید موازنه ایجاد شود
شاخص های توسعه اقتصادی:
1- درآمد سرانه : نسبت درآمد ملی یک کشور به جمعیت.
2- شاخص برابری قدرت خرید :
تولید ناخالص ملی براساس قیمت جهانی کالاها بدست می آید و بر اساس آن درآمد سرانه محاسبه میشود.
3- شاخص در آمد پایدار :
هزینه های زیست محیطی که در جریان رشد و توسعه بوجود می آید در حسابهای ملی منظور می گردد و سپس میزان رشد و توسعه بدست می آید.
4- شاخصهای ترکیبی توسعه : ازچندین شاخص برای اندازه گیری توسعه استفاده میشود، مانند شاخص ترکیبی مک گراهان.
5- شاخص توسعه انسانی : این شاخص توسط سازمان ملل معرفی شد و در آن برای اندازه گیری توسعه از سه شاخص زیر استفاده می شود :
ب)درآمد سرانه واقعی ج)امید به زندگی(در بدو تولد) الف)دسترسی به آموزش
اسلاید 6 :
نقش منابع طبیعی در توسعه اقتصادی:
منابع طبیعی به عنوان عامل مستقل و جداگانه ای در بررسی توسعه اقتصادی ملل مورد بحث قرار گرفته ولی به رابطه آن با سایر عوامل یعنی سرمایه ، فرهنگ و مؤسسات اجتماعی ، منابع انسانی ، فنآوری و مدیریت چندان توجهی نشده است .
نقش تخصص فنی در توسعه اقتصادی :
تخصص فنی یکی از خصوصیات مهم هر ملتی به شمار می رود که در اشاعه و ترویج فنون و روشهای جدید تولید اهمیت فراوانی دارد ، توسعه تخصص فنی در درجه اول بستگی به افزایش تقاضا برای خدمت فنی و حرفهای دارد و ازدیاد تقاضا در آن در نتیجه بسط عملیات بنگاه داری و توسعه سرمایه داری حاصل می گردد .
یکی از مشکلات صنعتی کردن ممالک توسعه نیافته ، تبدیل کارران روستایی ساده به کارگران متخصص است . اشکال اصلی کمی افراد شایسته و کاردان در سطوح بالای سلسله مراتب سازمان کارخانه است
مشکل بزرگ ممالک توسعه نیافته پایین بودن سطح فرهنگ عمومی و فقدان تعلیم و کار آموزی فنی است .
نتیجه : ایجاد رابطه نزدیکی بین تعلیم و تربیت و نیازمندیهای ملی از ضروریات توسعه اقتصادی به شمار می رود .
اسلاید 7 :
توسعه سیاسی
(*) توسعه سیاسی مفهومی است که در پی تحولات پس از جنگ جهانی دوم با استقلال کشورهای تحت استعمار از یک سو و نیز تهدیدات نظامهای سوسیالیستی بلوک شرق برای جهان سرمایهداری غربی در خلال جنگ سرد از سوی دیگر، توسط جامعه شناسان و نظریهپردازان غربی، و به ویژه نظریه پردازان آمریکایی، به منظور ارائه راه حلی برای کشورهای تازه استقلال یافته و عقب مانده به منظور تغییر و دگرگونی مطرح گردید.
(*) هدف اولیه نظریهپردازان آمریکایی در مطالعه و تجویز الگوهای توسعه و نوسازی، جلوگیری از نفوذ ایدئولوژی های کمونیستی به کشورهای تازه استقلال یافته جهان سوم بر اساس سیاست های سد نفوذ آمریکا و در کل ترویج و گسترش فرهنگ و هنجارهای غربی در جهان سوم پس از جنگ جهانی دوم بوده است. به رغم گذشت بیش از نیم قرن از مطالعات نوسازی و توسعه سیاسی این مفهوم روز بروز بیشتر ابهام یافته و در پس مناقشات و اختلاف نظرهای صاحبنظران پنهان مانده است
اسلاید 8 :
توسعه سیاسی : افزایش ظرفیت وکارایی یک نظام سیاسی درحل وفصل تضادهای منافع فردی وجمعی، ترکیب مردمی بودن، آزادگی و تغییرات اساسی دریک جامعه است. توسعه سیاسی با رشد دموکراسی مترادف است و هراندازه یک نظام سیاسی از انعطاف ناپذیری به انعطاف پذیری، ازسادگی به پیچیدگی، ازدنباله روی به خود مختاری و از پراکندگی به یگانگی گرایش پیداکند، به همان نسبت توسعه سیاسی نیزدرآن نظام افزایش می یابد
1- نظام سیاسی جامعه سنتی: حوزه اقتدار محدود است، حاکم شخص معینی است که حکومت می کند مشارکت سیاسی وجود ندارد، انتقال قدرت موروثی است، قدرت از بالا به پایین حرکت می کند ومتمرکز است.
2- نظام سیاسی جامعه توسعه یافته: قدرت فرا گیر است و در تمام مرزها گسترش می یابد،قدرت بین گروهها مختلف توزیع می گردد ، مشارکت سیاسی وجود دارد، مردم قدرت خود را داوطلبانه به سیاستگذاران واگذار می کنند ، همچنین قدرت از پایین به بالا و نامتمرکز است.
اسلاید 9 :
توسعه فرهنگی
تعریف یونسکو از توسعه فرهنگی: توسعه و پیشرفت زندگی یک جامعه با هدف تحقق ارزشهای فرهنگی، به صورتی که با واقعیت کلی توسعه اقتصادی و اجتماعی هماهنگ شده باشد.
چگونه می توان فرهنگ و عقاید اجتماعی ملل را تغییر داد ؟
1- روش مستقیم یا تحول تدریجی
فرهنگ و عقاید اجتماعی ملت را می توان به وسیله قرار دادن افکار مردم در معرض
نظریات و فنون جدید از طریق آموزش علمی و نظری تغییر داد. این تغییر به کندی
صورت می گیرد زیرا عادات و رسوم کهنه را که در اعماق افکار ملتی ریشه دوانده است
نمی توان به آسانی تغییر داد .
2- روش غیر مستقیم یا تحول سریع
اسلاید 10 :
تاریخچه توسعه فرهنگی :
بعد از جنگ جهانی دوم، تغییرات و تحولات وسیع و گسترده ای به ویژه در روابط میان کشورهای استعمارگر و استعمار شده به وجود آمد. بعد از آنکه متفکران و روشنفکران کشورهای در حال توسعه و جهان سوم در یک فرایند طولانی سعی و خطا، متوجه شدند که الگوی توسعه غربی، نمیتواند پاسخگوی دردها و نیازهای آنها باشد و نمیتواند به توسعه یافتگی بینجامد، به سوی سیاست "توسعه ی درون زا" روی آورند.
در این خط مشی، به جای الگو گرفتن از فرهنگ مغرب زمین، بر فرهنگ و ارزشهای خودی، بومی و ملی به عنوان نقطه آغازین هرگونه حرکت روبه جلو تأکید شده و الگویی توسعه غربی، یک الگویی وارداتی شمرده شد. از آن زمان به بعد، فرهنگ آهسته آهسته در کانون توجه قرار متفکران و برنامه ریزان جهان به ویژه در کشورهای در حال خیز قرار گرفت.
در ادامه این فرایند،“یونسکو“سازمان تربیتی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد به صورت
جدی تر وارد میدان شد و به عنوان مرکز اصلی طراحی و کارشناسی فرهنگ اقدامات خود
را آغاز کرد. در اثر همین تلاشها و کوششها و اقداماتی که یونسکو در دهه هفتاد قرن بیستم
انجام داد برای اولین بار مفهوم “توسعه فرهنگی“ پدید آمد و از اوایل دهه 1980 به بعد به صورت
رسمی وارد ادبیات توسعه شد.
اسلاید 11 :
جایگاه و اهمیت توسعه فرهنگی
با گذشت زمان و گسترش اجتماعات توسعه یافته، مشکلات و ابعاد مخرب توسعه هم در کشورهای توسعه یافته و هم در کشورهای در حال توسعه و جهان سوم آشکارتر شد. ویرانی طبیعت، افزایش آلودگیهای زیستمحیطی، تداوم فقر و نابرابریهای اجتماعی، شیوع فساد و ..از کارکردهای پنهان توسعه در کشورهای توسعه یافته بهشمار آمده است.اما در کشورهای در حال توسعه، بعد از تلاشها و صرف میلیاردها واحد پول ملی، گذشت زمان نشان داد که بسیاری از این کشورها نه تنها به توسعه دست نیافتند بلکه در وضعیت نابسامانی و پریشانی فرهنگی و سردرگمی سیاسی قرار گرفتند.
البته فرایند شکست توسعه در کشورهای مختلف میتواند متفاوت باشد، مانند فقدان دولت کارآمد، عدم انباشت سرمایه، عدم وجود نیروی انسانی و.اما آنچه به عنوان وجه مشترک در اکثر قریب به اتفاق این کشورها به عنوان عامل و دلیل اساسی میتواند مطرح باشد، این است که این کشورها به جای توسعه درون زا، به توسعه بیرون زا روی آورند. به عبارت دیگر توسعه را مطابق فرهنگ، تاریخ و سنتهای خود آغاز نکرده بلکه هر آنچه را که در غرب اتفاق افتاده بود، کاملاً الگو قرار دادند
کشورهای غربی بر ویرانههای سنت، مدرنیته و توسعه شکوفا شدند. به عبارت دیگرآنها با دستکاری در فرهنگ و سنت خودشان، توانستند مسیر تجدد را باز کنند و به توسعه دست یابند اما کشورهای دیگر از آنجا که فرهنگ و سنت شان با فرهنگ و سنت مغرب زمین متفاوت است، نمیتوانند گام به گام مانند آنها عمل نمایند. تقلید و پیروی از الگو و شاخصهای توسعه ای که در غرب اتفاق افتاده به دلیل خاستگاه بیرونی و ماهیت طبقاتی نظام سرمایه داری و ناهماهنگی با ارزشهای فرهنگ خودی، در کشورهای توسعه نیافته موجب بروز تعارض روانی و بحران هویت فرهنگی شد.
اسلاید 12 :
کالبد شکافی توسعه فرهنگی :
با مطالعه و بررسی نظریهها و فعالیتهای دهه ی70 و 80، یونسکو و کشورهای دیگر در خصوص توسعه فرهنگی، میتوان گفت که توسعه فرهنگی؛
اولاً عبارت است ازایجاد تحول و خلق ارزشها، روابط اخلاقی و هنجارهای مناسب که برای ارضای نیازهای آدمی، زمینههای لازم را در قالب اجتماع فراهم میکند.
دوماً، توسعه فرهنگی مربوط به تغییر و تحولات فرهنگی در داخل یک مرزبندی سیاسی است نه معطوف به سطح بینالملل. سوماً، توسعه فرهنگی در دو بعد ایستایی و پویای مطرح است.
در بعد ایستایی، توسعه فرهنگی عبارت است از توزیع عادلانه امکانات و فرصتهای فرهنگی برای تمام شهروندان .
در بعد پویایی معطوف به ایجاد تغییر و تحول در عناصر فرهنگ به منظور انطباق آن با شرایط زمانی و مکانی و در نتیجه پاسخ گو به نیازهای زمانه است.
اسلاید 13 :
ویژگی های توسعه فرهنگی :
1. توسعه فرهنگی، خاصیت ملی دارد و در درون هر کشور و جامعه خاص انجام میشود. به عبارت دیگر توسعه فرهنگی در هر کشور با کشورهای دیگر متفاوت است و کشورو جامعه میتواند مبتنی بر سنتهای تاریخی خود، توسعه فرهنگی خاص خود را داشته باشد. بنابراین توسعه فرهنگی با “جهانی شدن فرهنگ“متفاوت است.
2. توسعه فرهنگی نیازمند برنامه ریزی و سیاست گذاری فرهنگی، پژوهشهای ژرف و تطبیقی است بدون این پژوهشها اقدام فرهنگی، فاقد درونگری و بی بهره از غنای لازم خواهد بود.
3. توسعه فرهنگی مبتنی بر ارزشها و اخلاق خاصی است. به عبارت دیگر در توسعه فرهنگی ارزش داوریهای فرهنگی وجود دارد زیرا بر اساس تعاریف مورد توافق، جدا سازی فرهنگ از ارزشها قابل تصور نخواهد بود. بنابراین در مفهوم توسعه پایدار{که فرهنگ رکن اساسی آن است} در واقع نوعی داوری ارزشی مبتنی بر فرهنگ، به رسمیت شناخته شد و توسعه در قالب آن مطرح شد.
شاخص های توسعه فرهنگی :
از مجموع تعاریف و نظریههای که درباره توسعه فرهنگی بیان شد، میتوان مهمترین شاخصهای توسعه فرهنگی را به قرار زیر برشمرد:
1. عقل گرایی و اهمیت دادن به نقش عقل
2. نگاه مثبت به دنیا و امور دنیوی
3. رویکرد تعاملی با دیگر فرهنگ ها
4. باور به آزادی بیان
اسلاید 14 :
توسعه اجتماعی
توسعه ی اجتماعی عزیمت همه جانبه (نظری – عملی) و رو به کمال جامعه از سطوح پایین به سطوح بالای توانایی، کارآمدی، کیفیت، بهره وری، درک، خلّاقیت، مهارت، لذت و فضیلت است.
نانسی ریچ: توسعه اجتماعی مسلما درباره ی مسئولیت پذیری اجتماعی ،مسئولیت پذیری حکومتها،کارکنان و شاغلان، دولتها وملتها به عنوان اعضای جامعه جهانی است. اما مهمتر از همه توسعه اجتماعی در باره حقوق، حقوق انسانی و حق توسعه وحق برخورداری از خدمات با کیفیت بالا ،حق برخورداری از محیط زیست سالم ، و سهم مساوی از فواید رشد اقتصادی است.
مایکل جان استون: توسعه اجتماعی اساسا به مفهوم افزایش ظرفیت و تنوع سازمانی آن است تعامل دو جانبه گروهها و منافع ، مشروعیت سیاسی ارزشهای اجتماعی فرهنگی ، افزایش تعاملات بین جامعه مدنی و حکومت بوده به طوری که خود اتکایی آنها و انسجامشان تقویت شود و توازن کلی ترین فرصتهای سیاسی و اقتصادی در جامعه فراهم گردد.
اسلاید 15 :
در نگاه به توسعه اجتماعی ابتدا دو نکته اهمیت پیدا می کند :
1- رویکرد به توسعه: هرچه به رویکرد های اخیر توسعه نزدیک می شویم اهمیت ابعاد اجتماعی توسعه بیشتر می شود و بلعکس.
2- رابطه توسعه اجتماعی با سایر ابعاد توسعه: رابطه تنگاتنگ توسعه اجتماعی با سایر ابعاد توسعه و پیوند متقابلشان با یکدیگر نیازمند رویکردی یکپارچه به توسعه است.
..
دفتر امور اجتماعی و اقتصادی ملل متحد در سال 2002
طرح توسعه اجتماعی را در 4 مقوله تفکیک می کند :
1- فراهم کردن امکانات و فرصت برای افراد به منظور در گیر شدن در فعالیت های اقتصادی و کسب درآمد مناسب برای رفع نیازها.
2- دسترسی همگانی بدون تبعیض به خدمات ، حمایت و تامین اجتماعی
3- توسعه اجتماعی، توزیع مجدد فرصت ها درآمد ها و دارایی ها در میان افراد گروهها و طبقات مختلف جامعه را در بر میگیرد
4- توسعه اجتماعی شامل ترتیبات با چیدمان وسیع یا پیچیده روابط ، ساختارها و نهاد های اجتماعی هستند که یک جامعه زنده را تشکیل میدهند.
اسلاید 16 :
مفهوم توسعه اجتماعی را می توان در دو سطح کلی تر طبقه بندی کرد :
1- توسعه اجتماعی به عنوان توسعه شاخص های رفاه اجتماعی و کیفیت زندگی .
2- توسعه اجتماعی به عنوان نتایج مطلوب اجتماعی .
بر این اساس توسعه اجتماعی دو وجه کلی ایجابی و سلبی را در بر می گیرد .
در وجه ایجابی : توسعه اجتماعی اساسا در پی دسترسی و تحقق سطح بالای کیفیت زندگی و حقوق انسانی برای همه احاد جامعه بدون هر گونه تبعیض است .
در وجه سلبی : توسعه اجتماعی به دنبال تخفیف مسائل اجتماعی ، تنش های قومی ، مذهبی ، سیاسی و. و کاهش فقر و نا برابری و شکاف طبقاتی در جامعه است .
اسلاید 17 :
پایداری زیست محیطی
(*) پایداری، به معنای تداوم در امری همزمان با ایجاد موازنه ی پویا میان عوامل موثر فراوان نظیر عوامل طبیعی، اجتماعی، اقتصادی مورد نیاز نوع بشر میباشد.
(*) پایداری وضعیتی است که در آن مطلوب بودن و امکانات موجود در طول زمان کاهش پیدا نمیکند و از کلمه(Sustenere، sus یعنی از پایین و Tenere یعنی نگهداشتن ) به معنای زنده نگهداشتن یا نگهداشتن گرفته شده است که بر ،حمایت یا دوام بلند مدت دلالت میکند.
(*) پایداری در معنای وسیع خود به توانا یی جامعه، اکوسیستم یا هرسیستم جاری برای تداوم کارکرد در آینده نامحدود اطلاق می شود، بدون اینکه به طور اجبار در نتیجه تحلیل رفتن منابعی که سیستم به آن وابسته است یا به دلیل تحمیل بار بیش از حد روی آنها، به ضعف کشیده شود.
اسلاید 18 :
(*) سیستم پایدار به کارکرد مناسب درونی و به رابطه سازگار با محیط و به عبارت بهتر به پایداری در درون و به پایداری در بیرون ( در تعامل با محیط ) نیازمند است تا در مجموع به عنوان سیستم پایدار عمل کند. در واقع پایداری در عمل موازنه ای بین ضرورتهای زیست محیطی و نیازهای توسعه است و از دو طریق محقق می شود: کاهش فشارها و افزایش ظرفیتهای موجود.
شرایط اصلی پایداری :
1. سیستمها باید با شرایط محلی و زیست محیطی سازگار باشند؛
2. سیستمها باید با نیازهای آتی و اهداف مورد نظر قابلیت سازگاری داشته باشند؛
3. سیستمها باید نسبت به تغییرات، انطباق پذیری کافی داشته باشند و در صورت
تخریب سیستم در اثر وقوع حوادث ناخواسته با صرف کمترین هزینه ترمیم شوند؛
4. گسترش سیستمها نباید باعث وارد آوردن آسیب به سیستمهای حافظ زندگی
انسان مانند آب و هوا ، خاک و سیستمهای بیولوژیکی شود.
انواع پایداری : 1- پایداری سطحی ( کوتاه مدت و نمادین ) 2- پایداری عمیق ( بلند مدت و بنیادین )
پایداری سطحی روی کارایی و استراتژی های جایگزین با توجه به مصرف منابع متمرکز می شود و معمولاً اهداف غالب در جامعه را بدون پرسش می پذیرد و برای حل مسائل، راه حلهای درمانی را هدف گذاری می کند. پایداری عمیق ، اهداف را در ارتباط با ارزشهای بالاتر ارزشیابی میکند و سیستمهای لازم را با توجه به محدودیتهای اکولوژیکی برای دستیابی به این اهداف طراحی می کند.
اسلاید 19 :
توسعه پایدار
(*) توسعه پایدار مفهومی است که به واسطه پیامدهای منفی محیط زیستی و اجتماعی ناشی از رویکردهای توسعه یک جانبه اقتصادی بعد از انقلاب صنعتی و تغییر نگرش بشر به مفهوم رشد و پیشرفت پدید آمده است. این مفهوم تلاش دارد که با نگاهی جدید به توسعه، اشتباهات گذشته بشری را تکرار نکند و توسعه ای همه جانبه و متوازن را رقم بزند
(*) توسعه پایدار، توسعه ای است که نيازهای زمان حال را برآورده سازد بدون آنکه توانايی نسل های آينده در برآورده سازی نيازهايشان را به خطر بیاندازد. در اين تعريف دو مفهوم کليدی وجود دارد: مفهوم نیازها به ويژه نيازهای اساسی جهان فقير ، به کدام اولويت مهمتر بايد تخصيص داده شود؛ و موضوع محدودیت که به واسطه ی شرايط فناوری و سازمان اجتماعی بر محدوديت توانايی های محيطی برای دستيابی به نيازهای اکنون و آينده تحميل شده است.
(*) استفاده ی خردمندانه از منابع در چارچوبی متشکل از عوامل محيطی ، اقتصادی و اجتماعی. جلوگيری از کاهش و نيز بهبود دادن کيفيت زندگی کنونی ضمن اينکه کيفيت زندگی نسلهای آينده حفظ شود.
اسلاید 20 :
(*) انسان محور توجه توسعه پايدار است و انسانها سزاوار و مستحق يك زندگي سالم و مولد درهمزیستی با طبيعت مي باشند از سوي ديگر توسعه پايدار به زبان فني مي تواند به عنوان مسير توسعه اي كه در آن بهينه سازي رفاه براي نسل امروزي كه منجر به كاهش رفاه آينده نميشود ، تعريف شود ، قرار گرفتن در اين مسير مستلزم از بين بردن زياده روي هايي است كه به تهي شدن منابع طبيعي و تخريب محيط زيست منجر مي شود . بعلاوه مفهوم برابري به عنوان يكي از بنيادهاي توسعه پايدار كه عدالت بين نسلي را با عدالت درون نسلي تلفيق مي كند ، مستلزم آن است كه ساختار ا لگوهاي درامدي و توزيعي تغيير پيدا كند . بنابراين از نظر بعضي از صاحبنظران مي توان آن را به عنوان پيش شرطي براي اتخاذ هرگونه استراتژي در ارتباط با توسعه پايدار دانست . واقعيت اين است كه بدون عدالت اجتماعي در بين نسل حاضر عدالت بين نسلي امكانپذير نيست .
