بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
دستورالعمل نحوه بررسی تخلفات پژوهشی
مقدمه
یکی از رسالتهای مهم دانشگاهها و مراکز علمی کشور تولید علم است. به موازات سرمایهگذاری برای تولید علم باید در نگهداری این دستآوردها نیز تلاش جدی انجام شود. امنیت تولیدات علمی و حفظ و نگهداری این تولیدات، به مراتب از زمینهسازی برای تولید آن مهمتر میباشد. بدین وسیله میتوان از ورود خدشه به اعتبار دانشگاه و تولیدکنندگان واقعی علم جلوگیری کند. اگر چه مصادیق تخلفات پژوهشی در دانشگاهها و موسسات علمی کشور اندک میباشد، با این حال وجود یک دستورالعمل واحد که روند بررسی این تخلفات را یکسانسازی نماید ضروری به نظر میرسد.
اسلاید 3 :
ماده 1: اهداف
صیانت از مالکیت فکری و رعایت حقوق مادی پژوهشگران.
ارج نهادن به اصول اخلاق علمی و پایبندی به آن در جامعه علمی.
جلوگیری از تضعیف اعتبار علمی کشور.
اسلاید 4 :
ماده 2: تعاریف
تخلف پژوهشی: هرگونه سوء استفاده از تولیدات علمی و ارائه اطلاعات نادرست.
وزارت: منظور از وزارت در این دستورالعمل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری میباشد.
موسسه: موسسه در این دستورالعمل شامل کلیه دانشگاهها، پژوهشگاهها و مراکز آموزش عالی وپژوهشی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری میباشد.
اسلاید 5 :
آثار پژوهشی و محصولات علمی
طرح پژوهشی و یا ایده مکتوب
اختراع یا کشفیات، طرح صنعتی
کتاب
مقاله
گزارش علمی و فنی مکتوب
نرم افزار و برنامه رایانهای و مستندات مربوط
پایاننامه و رساله
آثار هنری بدیع
اسلاید 6 :
مصادیق تخلفات پژوهشی
1) عدم داشتن دانش تخصصي و صلاحيت علمي در موضوع مورد پژوهش.
2) عدم مراعات صداقت در ارائه گزارش کارهاي علمي خود براي کسب امتيازات علمي و اداري و ترفيع و ارتقا.
3) جانبداري در فرآيند انجام پژوهش با دخالت دادن پيش فرضها و تمايلات خود، ديگران يا مؤسسهي سفارش دهندهي پژوهش.
4) عدم ارائه نتايج واقعي پژوهش بدليل ترس و تأثير فشارها و جهتگيريهاي سوء پيرامون پژوهشگر.
5) عدم پايبندي به عنصر زمان (موعد مقرر) در انتشار نتايج پژوهش (امتناع از انتشار نتايج بدست آمده پژوهش در بازه زماني معين، بدليل منافع سودجويانه از روي عمد يا به طور سهوي)
* فقط به دلایل امنيتي ميتوان انتشار نتايج پژوهشي را به زمان ديگري موکول کرد.
الف- سوء رفتارهای پژوهشی
اسلاید 7 :
6) ابهام و عدم دقت در تدوین گزارش پژوهش یا روشن و شفاف نبودن مرز بین دست آوردهای علمی پژوهشگر و یافتههای گرفته شده از کار دیگران.
7) بازنویسی گفتههای دیگران، بازی با الفاظ، زیاده نویسی، کلیگویی.
8) تعصّب، حسادت، کینه و خشم، غرضورزی عاطفی، توهین و جسارت، تحقیر و استخفاف دیگران، حرمت شکنی، بزرگنمایی خود و موضوع، انفعال در نگرهها و باورها به دلیل دگرباوری، فریب، آزار و اذیت، بهره برداری ناپسند از واژه ها و افراد.
9) استفاده و استناد به منابع مشکوک و فاقد اعتبار علمی (مجله، سایتِ حامی مقاله و نویسندهی مقاله).
الف- سوء رفتارهای پژوهشی
اسلاید 8 :
10) عدم رعایت منافع ملی در کلیه مراحل انجام پژوهش.
11) استفاده خلاف واقعیت از عناوینی مانند دکتر، کارشناس ارشد، استاد، دانشیار، استادیار و . در آثار پژوهشی.
12) هرگونه حذف و تغییر در نشانی اصلی نویسنده یا نویسندگان مقالات علمی.
13) عدم استفاده از واژههای متناسب با کار انجام شده نظیر ترجمه، تألیف، تصنیف، تحقیق.
الف- سوء رفتارهای پژوهشی
اسلاید 9 :
ب- عدم تعهد و مسئولیت نسبت به ذینفعان
14) عدم رعایت منافع ذینفعان در تمام مراحل پژوهش.
15) انتساب غیر واقعی پژوهش به افراد فاقد هویت واقعی و فرد یا افرادی که هیچ نقشی در پژوهش ندارند و حذف مؤلف حقیقی (فرد یا افرادی که نقش به سزایی در جنبه های علمی پژوهش داشتهاند) از فهرست نویسندگان.
در تمامی کارهای نوشتاری مشارکتی، باید نام کلیه کسانی که در انجام پژوهش، جمعآوری دادهها و نظیر آن مشارکت علمی داشته اند به عنوان مؤلف ذکر شود. در صورت عدم رضایت آنان، یک یا چند مؤلف مجاز به استفاده از داده های آنها نمیباشند.
16) عدم رعایت ترتیب درج اسامی بر اساس سهم هر یک از نویسندگان در نگارش پژوهش و مشارکت خلاقانهی آنها.
17) سوء استفاده از منابع مالی تخصیص داده شده جهت انجام پژوهش.
اسلاید 10 :
ب- عدم تعهد و مسئولیت نسبت به ذینفعان
18) کتمان نتایج خاصی از تحقیق در ازای دریافت وجوهی از متولیان تحقیق یا تهیه گزارشهای چندگانه که موجب مخدوش شدن نتایج تحقیق و سردرگمی خوانندگان شود.
19) عدم اظهار اطلاعات مربوط به بودجه، افراد و یا موسسات حمایت کننده و مرتبط با پژوهش و یا اظهارات غیر واقعی در این ارتباط.
20) عدم اعلان نام مرکزی که پژوهش در آنجا انجام شده.
21) تهیه و ارسال مقاله با ذکر نام همکاران و بدون اطلاع قبلی آنها از محتوای مقاله و محل ارسال آن.
اسلاید 11 :
ج- عدم رعایت حقوق آزمودنیها
22) عدم معرفی مناسب پژوهشگر به آزمودنیها و ارائهی اطلاعات نادرست دربارهی خود به آنها.
23) عدم روشنگری آغازین در خصوص پژوهش (نوع پرسشهای پژوهش، درجهی حساسیت این پرسش ها و تأثیرهای احتمالی پژوهش برآنها) به آزمودنیها.
24) اجبار آزمودنیها جهت مشارکت در پژوهش.
25) عدم رعایت حریم خصوصی آزمودنیها.
اسلاید 12 :
27) عدم رعایت رازداری و ناشناخته ماندن آزمودنیها در پژوهش (افشای هویت).
28) افشای عناوین و نتایج فعالیتهای پژوهشی که جنبه محرمانه دارند.
29) انتشار اسرار و اطلاعات اشخاص یا نهادها، بدون اطلاع و مجوز صاحبان حق.
30) عدم رعایت سلامت، ایمنی، ضوابط و استانداردهای لازم جهت حفاظت و آسایش آزمودنیها (انسان، حیوان، گیاه، اشیاء، اسناد و مدارک، آثار باستانی و محلی) در حین پژوهش به بهانه پیشرفت علم و منافع جامعه.
ج- عدم رعایت حقوق آزمودنیها
اسلاید 13 :
د- جعل دادهها
31) ساخت، ثبت و انتشار دادهها یا نتایج یک پژوهش یا محصول علمی به صورتی که تمام یا بخشی از دادهها یا نتایج مذکور اصلاً وجود نداشته یا غیر واقعی باشد. مانند:
ارائهی نتیجههای ساختگی به عنوان نتیجههای آزمایش یا خروجی دستگاههای اندازهگیری یا نرم افزار.
جابه جا کردن نتیجههای یک بررسی با نتیجههای بررسی دیگر.
ساختن دادههای غیر واقعی و یا دادن گزارش غیر واقعی یا ثبت غیر واقعی از آنچه روی نداده است.
ارائه اطلاعات ساختگی که در واقع هیچ اقدامی برای گردآوری آنها نشده است.
دادهسازی و استفاده از دادههای مشابه جوامع تحقیقاتی دیگر.
اسلاید 14 :
ه- تحریف دادهها
32) دستکاری یا حذف عمدی کامل یا بخشی از دادهها، مراحل، روشها، تجهیزات و موارد مورد استفاده در مطالعه و پژوهش به صورتی که با داده یا یافتههای واقعی متفاوت باشد. مانند:
ارائهی مراحل آزمایشگاهی یا فرآیندهای غیرواقعی تحلیل، برای رسیدن به نتیجههایی که در مقاله داده شده است.
دست کاری نتیجههای به دست آمده از شبیهسازی یا آزمایشهای تجربی.
حذف بخشی از دادهها، نتیجههای آزمایشگاهی، یا بخشی از تحلیلهای نظری که ارائهی آنها، نتیجه های به دست آمده را مورد تردید قرار میدهد.
اسلاید 15 :
استفاده از نرم افزارهای مختلف برای ایجاد تغییرهای غیرواقعی مورد نظر در شکلها یا نمودارها.
دست کاری شرایط آزمایشگاه برای رسیدن به نتیجههای دلخواه.
خوش رنگ و آب جلوه دادن یا بزرگ نمایی امور کوچک با هدفِ پنهان کردن واقعیات بزرگتر.
دست بردن در دادهها، حذف، تعدیل و با اضافه کردن به دادهها به نحوی که آنچه ارائه میشود کاری نو بنماید و یا نظریهای خاص با اینکار درست جلوه کند.
دستکاری کردن عمدی در دستگاهها و روند تحقیق و آزمایش به نحوی که نظریهای خاص درست یا غلط جلوه کند.
بیان ادعا یا پدیدهای که واقعی نباشد.
ه- تحریف دادهها
اسلاید 16 :
و- سرقت علمی
33) کپیبرداری کامل یا بخشی از یافته های پژوهشی یا محصولات علمی بدون استناد و ارجاع مناسب به صاحب اثر. شامل:
اقتباس نزدیکِ افکار و الفاظ نویسندهی دیگر
تناظر یک به یک در بیان اندیشهها و شباهتهای ساختاری در نوشتار.
انتساب ایدهها، نظریات، فرآیندها، نتیجهها یا کلمههای دیگران به خود، بدون ارجاع مناسب و با نیت ارائه بعنوان کار خویش.
استفاده کردن از نظریات یا کارکرد افراد دیگر و ارائه آن بعنوان کار خود بدون ذکر نام و با دادن اعتبار به آنها.
استفاده یا تقلید از زبان، فکر و یا نوشته نویسنده دیگر و ارائه آن بنام خویش.
استفاده از کار شخص دیگر به شکل کلمات، فرآوردهها و یا نظریات برای نفع شخصی، بدون ارجاع به کار اولیه.
اسلاید 17 :
ترجمهی کل یا بخشی از آثار دیگران بدون کسب اجازه از مبادی ذیربط، و معرفی آن به عنوان یک پژوهش اصیل علمی
برداشتن اصل یک مقاله و ثبت آن به نام خود در محل دیگر مانند ترجمه یک مقاله و چاپ آن در مجلات علمی داخلی
ارائه مقاله چاپ شده دیگران در سمینارهای داخل یا خارج کشور.
استفاده کامل یا بخشی از مقالات، پایان نامه و کتب چاپ شده دیگران بدون ارجاع به نویسندگان مقاله، پایان نامه، کتب یا اثر
کپیبرداری غیر قانونی از نتایج پایان نامه دیگران.
عدم رعایت کلیهی موازین اخلاقی مرتبط با منابع و آثار چاپی در هنگام استفاده از منابع و آثار الکترونیکی
عدم رعایت ارجاعدهی طبق سنتهای ای پی ای یا شیکاگو و سایر نظامهای ارجاع دهی مرسوم.
و- سرقت علمی
اسلاید 18 :
کپی برداری یا ترجمه مستقیم اغلب، شامل استفاده یک پاراگراف یا بیشتر، از منبع اصلی به شکل"کلمه به کلمه" یا "جمله به جمله" (بدون پاورقی) می باشد.
کپی برداری غیر قانونی از نتایج مقالات: استفاده از اصل جمله و آوردن آن در مقاله دیگر، بدون ارجاع به متن اصلی و اجازه ی کتبی از مالک معنوی آن در صورت استفاده از شکلها، نمودارها،جداول، منحنی، عکس، روش های انجام یک فرآیند، پرسشنامه ی تدوین شده و هر چیز دیگری که مستقیماً توسط مؤلف حاصل نشده باشد.
کپی نمودن جملات «کلمه به کلمه» یا مونتاژ نمودن پاراگراف ها «جمله به جمله» از منابع گوناگون، علیرغم اشاره به مأخذ آنها در انتهای هر جمله یا پاراگراف.
تبصره: بیان مستقیم از منبع دیگر با ذکر مرجع صرفاً داخل گیومه بلامانع است.
و- سرقت علمی
اسلاید 19 :
ز- اجارهی علمی
34) منظور این است که پژوهشگری به جای آنکه خود به انجام پژوهش بپردازد، افرادی را برای این منظور به کار گیرد و خودش در فعالیت پژوهشی چندان تلاش نکند، سپس، بعد از تحویل کار، با دخل و تصرف اندکی در پژوهش صورت گرفته، آن را به نام خود منتشر نماید.
اسلاید 20 :
ح- عدم رعایت حقوق مالکیت معنوی و مسئولیت پژوهش انجام شده
35) چاپ مقاله توسط دانشجو (پس از فارغ التحصیلی) به طوری که استاد(ان) راهنما و یا همکاران فعالیت علمی از مفاد آن مطلع نباشند.
36) نپذیرفتن مسئولیت محتوای مقاله (صحت مطالب مندرج در مقاله)، توسط نویسندگان آن.
37) عدم پذیرش مسئولیت گروه پژوهشی و صحت کل پژوهش توسط نویسندهی مسئول.
38) عدم سپاسگزاری از افراد حقیقی و حقوقی مشارکت کننده در پژوهش، در بخش سپاسگزاری که نویسنده یا نویسندگان بر اساس مستندات، ملزم به ذکر نام آنها بوده اند.
