بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
آزمایشگاه شیمی عمومی
جلسه 5: محلول سازی
اسلاید 3 :
محلول سازی
محلولسازی شامل حلشدن یک ماده حلشونده (جامد، مایع، گاز) در یک مایع حلال است. حلال میتواند آب یا هر مایع دیگری باشد که قابلیت حلکردن حلشونده را داشته باشد. در نتیجه حل شدن حلشونده در حلال محلول تولید میشود.
یک محلول با توجه به انحلال پذیری حلشونده و غلظت آن در محلول انواع مختلفی دارد.
انحلال پذیری: بیشترین مقدار از یک ماده که در مقدار معینی حلال حل می شود و سیستم پایداری به وجود می آورد.
غلظت: مقدار ماده حل شده درمقدار مشخصی حلال یامحلول را گویند.
اسلاید 4 :
انواع محلول
محلول سیر شده
اگر مقدار ماده حل شده در یک محلول برابر با انحلال پذیری آن در حلال باشد، آن محلول را محلول سیر شده مینامیم.
محلول سیر نشده
غلظت ماده حل شده در یک محلول سیر نشده کمتر از غلظت آن در یک محلول سیر شده است.
محلول فراسیر شده
غلظت ماده حل شده بیشتر از غلظت آن در محلول سیر شده است. این محلول ، حالتی نیم پایدار دارد و اگر مقدار بسیار کمی از ماده حل شونده خالص به آن افزوده شود، مقداری از ماده حل شده که بیش از مقدار لازم برای سیرشدن محلول در آن وجود دارد، رسوب میکند
اسلاید 5 :
انواع غلطت
مولاریته (M)
تعداد مولهای ماده ی حل شده در یک لیتر از محلول
محلول 1M هیدروکسید سدیم(NaoH): حاوی یک مول هیدروکسید سدیم در یک لیتر از محلول است.
برای ساخت این محلول یک مول NaoH نیاز است. یک مول از ماده را وزن کرده و در ارلن یک لیتری بریزید. سپس تا خط نشان ارلن اب مقطر بریزید تا محلول به حجم یک لیتر برسد.
چگونه یک مول از ماده وزن میشود
اسلاید 6 :
برای این که تعداد مولهای یک ماده را به جرمی از آن ماده تبدیل کرد (که روی ترازو قابل وزن کردن باشد) از مفهوم جرم مولی استفاده میشود.
به جرم یک مول ذره (اتم، مولکول یا یون) بر حسب گرم، جرم مولی میگویند. جرم مولی یک ماده برابر با مجموع جرم مولی اتمهای سازنده آن میباشد. یکای جرم مولی گرم بر مول (g/mol) است.
بهطور مثال جرم مولی سود (NaOH): 40 گرم برمول است.
جرم مولی سدیم= 23
جرم مولی اکسیژن =16
جرم مولی هیدروژن=1
23+16+1=40
جرم یک مول از هر ماده برابر با جرم فرمول مولکولی آن است
اسلاید 7 :
یک مول سود 40 گرم است.
پس برای ساخت محلول یک مولار (1M) هیدروکسید سدیم باید 40 گرم از آن را در بالن یک لیتری ریخته و با آب مقطر به حجم رساند.
مثال1: محلول نیم مولار هیدروکسید سدیم بسازید.
با استفاده از یک تناسب ساده به راحتی میتوان مقدار گرم در مولاریتههای مختلف یک ماده را محاسبه کرد:
1M NaOH 40g/lit
0/5 M NaOH X
20 گرم ماده وزن کرده به حجم یک لیتر میرسانیم.
اسلاید 8 :
مثال2: نیم لیتر محلول دو مولار هیدروکسید سدیم بسازید.
طبق مثال 1 با یک تناسب میتوان مقدار ماده مورد نیاز برای محلول دو مولار را محاسبه کرد:
1M NaOH 40g/lit
2 M NaOH X
80 گرم NaOH برای یک لیتر محلول دو مولار لازم است
برای ساخت نیم لیتر محلول دو مولار 40 گرم از ماده مورد نیاز است.
40 گرم هیدروکسید سدیم را وزن کرده در بالن 500 میلی لیتر ریخته و تا خط نشان بالن به حجم برسانید
اسلاید 9 :
یک نمونه هیدروکسید سدیم
نام شرکت سازنده
نام ماده
وزن مولی
اسلاید 10 :
مراحل محلول سازی
حل شونده جامد
بعد از مرحله 3 بالن را تکان داده یا اگر لازم باشد حرارت میدهیم تا حلشونده به طور کامل در آب حل شود.
اسلاید 11 :
نحوه صحیح به حجم رساندن بالن با خط نشان
انحنای آب روی خط نشان قرار بگیرد.
اسلاید 12 :
مولالیته (m)
تعداد مول های ماده ی حل شونده در یک کیلوگرم حلال
برای تهیه محلول یک مولال هیدروکسید سدیم یک مول از آن (معادل 40گرم)را وزن کرده داخل ارلن میریزیم. سپس یک کیلوگرم آب را با استوانه مدرج در چند مرحله به آن میافزاییم (اگر استوانه 250میلی لیتری است 4 استوانه پر).
در این حالت ممکن است حجم محلول از خط نشان ارلن بالاتر باشد(چون علاوه بر یک لیتر حلال شامل مقداری حل شونذه نیز است.)
اسلاید 13 :
نرمالیته(N)
تعداد اکی والان های ماده ی حل شده در یک لیتر محلول.
مفهوم اکی والان: جرم مولی(جرم فرمول مولکولی) تقسیم بر ظرفیت ماده
M = جرم مولی n = ظرفیت
مقدار n برای اسیدها برابرتعداد هیدروژنهای اسیدی و برای بازها ، برابر تعداد OH- ، برای نمکها برابر ظرفیت فلز ضربدر تعداد فلز و برای واکنشهای اکسایش- کاهش برابر درجه کاهش یا اکسایش است.
برای مثال ظرفیت H2SO4 دو و ظرفیت HCl یک است.
ظرفیت نمک کلسیم کلرید(CaCl2) دو است (ظرفیت فلز2 ضربدرتعدادفلز 1)
اسلاید 14 :
با داشتن وزن اکی والان میتوان با رابطه زیر تعداد اکی والان را محاسبه کرد:
نرمالیته یک محلول بیانگر تعداد اکیوالانها دریک لیتر محلول یا تعداد میلیاکیوالان در هر میلیلیتر محلول میباشد.
مثال1: محلول یک نرمال هیدروکسید سدیم بسازید.
یک نرمال = یک اکی والان ابتدا وزن اکی والان سود را محاسبه میکنیم:
یک اکی والان سود 40 گرم است. پس برای تهیه محلول یک نرمال 40 گرم سود را در بالن یک لیتری ریخته به حجم میرسانیم
اسلاید 15 :
همان طور که مشاهده شد نرمالیته و مولاریته مادهای که ظرفیتش یک است برابر هستند.
مثال2: محلول یک نرمال کلسیم کلرید بسازید.
ابتدا وزن اکی والان کلسیم کلرید را محاسبه میکنیم:
یک اکی والان کلسیم کلرید 55/5 گرم است. پس برای تهیه محلول یک نرمال 55/5 گرم را در بالن یک لیتری ریخته به حجم میرسانیم.
ولی برای تهیه محلول یک مولار از کلسیم کلرید 111 گرم از آن را در بالن یک لیتری میریزیم
اسلاید 16 :
مثال3: محلول نیم نرمال سدیم کربنات (Na2Co3) حاوی چند گرم سدیم کربنات است؟
وزن مولی سدیم کربنات را از شکل پیدا کنید
