بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بنام خدا
مغناطیس سنجی
اسلاید 2 :
میدان مغناطیسی زمین : در مورد منشا میدان مغناطیسی زمین دیدگاه های مختلفی وجود دارد ولی در مورد علت مغاطیس شدگی زمین هنوز دیدگاه قابل قبول کاملی ارائه نشده است .
از جمله نظریاتی که برای توجیه میدان مغناطیسی زمین ارائه شده است نظریه اقای الاسر بوده است. طبق این نظریه وجود گرادیان حرارتی در مرز بین گوشته و هسته می تواند بیانگر علت مغناطیس شدگی زمین باشد. هرچند این نظریه نمی تواند میدان مغناطیسی زمین را بطور کامل بیان کند. در این نظریه جریانات چرخشی داخل زمین ناشی از تجزیه مواد رادیواکتیو و در نتیجه اختلاف گرادیان حرارتی نقاط مختلف زمین جریانات چرخشی خواهیم داشت که این جریانات باعث القای میدان الکتریکی به هسته زمین می شوند .
قابل قبول ترین نظریه، نظریه دینام الکتریکی است . طبق این نظریه هسنه داخلی بصورت یک مغزه با خاصیت مغناطیسی بالا عمل می کند ( چون جنس ان از اهن و نیکل یعنی فرومغناطیس است ) و هسته بیرونی به علت مذات بودن بصورت یک سیم پیچ در اطراف هسته درونی می تواند یک میدان الکترومغناطیسی ایجاد کند .
هرچند هیچکدام از این نظریه ها به وضوح علت مغناطیس شدگی زمین را نمی تواند توجیه کنند ولی مطالعات ژئوفیزیکی نشان می دهد که 99 درصد منشا میدان مغناطیسی زمین منشا درونی دارد و عوامل بیرونی یعنی جابجایی ذرات باردار خارج از جو ( یونسفر ) می تواند 1 درصد از میدان فعلی را توجیه کند
اسلاید 4 :
سطح قائمی که شامل بردار های F و H است نصف النهار مغناطیسی گویند .
ناحیه ای که زاویه میل مغناطیسی ( I ) در ان صفر است یعنی سوزن مغناطیسی به موازات سطح افق قرار می گیرد ناحیه استوا مغناطیسی نامیده می شود .
برای کشورهای مختلف سعی می کنند هر 5 سال یکبار نقشه هایی تهیه کنند که بر روی این نقشه ها مقادیر شدت های میدان مغناطیسی زمین ، مقادیر زاویه های هم میل و هم انحراف بصورت منحنی هایی درج می شود .
در این مبحث می خواهیم ادعا کنیم که با داشتن نقشه های هم شدت میدان مغناطیسی زمین در عرض های جغرافیایی در نقاط مختلف می توان شدت میدان مغناطیسی را با برداشت های صحرایی مقایسه کرد. لذا اگر با استفاده از دستگاه های اندازه گیری شدت، مقدار شدت اندازه گیری شده در صحرا از شدت پیش بینی شده در روی نقشه های هم شدت بیشتر باشد می تواند نشان از وجود یک ناهنجاری مغناطیسی داشته باشد که معمولا این ناهنجاری ها را بوجود یک توده معدنی در زیر سطح زمین نسبت می دهیم .
اسلاید 5 :
بطور کلی مقدار Q برای سنگ های اذرین برابر 10 و برای سنگ های رسوبی و دگرگون کوچکتر یا مساوی 1 می باشد
اسلاید 6 :
مطالعات یا یرداشت های صحرایی ژئومغناطیس : در مطالعات صحرایی برحسب اینکه مطالعات برای اکتشافات مواد معدنی یا مطالعات بزرگ مقیاس زمین شناسی باشد فواصل ایستگاه های اندازه گیری متغیر است .
معمولا یک خط مبنا انتخاب می کنند این خط مبنا به موازات ساختار های زمین شناسی موجود در منطقه انتخاب می شود . فاصله ی ایستگاه های اندازه گیری در پروژه های معدنی معمولا بین 10 تا 100 متر و عمدتا 20 تا 25 متر انتخاب می شود. ولی در مطالعات نفتی این فواصل ممکن است در حد چند کیلومتر باشد .
عمود بر خط مبنا یک سری خطوط در نظر می گیرند و روی این خطوط ایستگاه های اندازه گیری با فواصل مشخص که تابع هدف برداشت و شرایط زمین شناسی است مشخص می گردد .
سعی می شود ایستگاه های اندازه گیری از خطوط انتقال برق ، خطوط راه اهن ، توده های فلزی و لوله های فلزی دور باشد. چون این عوامل به عنوان عوامل مزاحم شناخته می شود . مشابه روش گرانی سنجی یک ایستگاه به عنوان ایستگاه مبنا در نظر می گیریم که از ان برای تصحیحات مربوطه داده های ژئومغناطیسی استفاده می شود .
دستگاه های اندازه گیری شدت میدان مغناطیسی می تواند شدت کل میدان مغناطیسی ( F ) یا مولفه قائم ( Z ) و گاها مولفه افقی شدت میدان ( H ) را اندازه می گیرند . عمدتا F و Z اندازه گیری می شوند.
اسلاید 8 :
امروزه برای اندازه گیری میدان مغناطیسی زمین از دستگاه های فلاکس گیت یا راکتور اشباع شونده و پروتون مگنومتر استفاده می شود . در راکتور اشباع شونده ما از دو زوج سیم پیچ اولیه و ثانویه که در داخل انها یک هسته یا مغزه مغناطیسی داریم و دستگاه به نحوی ساخته شده که تحت اثر جریان الکتریسیته که از سیم پیچ اولیه می گذرد میدان الکترومغناطیس ایجاد می شود و در نتیجه جریانی در سیم پیچ ثانویه القا می شود.
دستگاه به نحوی طراحی شده است که زوج سیم پیچ اولیه و ثانویه جریان های متناوب با شدت یکسان و در خلاف یکدیگر ایجاد می کنند.به همین علت در حالت عادی ولتاژ خروجی برای دو سیم پیچ معادل صفر ( خنثی ) است.
اگر دو زوج سیم پیچ اولیه و ثانویه را بر روی توده مدفون در زیر زمین جابجا کنیم تغییر شدت میدان مغناطیسی زمین یکی از سیم پیچ ها را تقویت و دیگری را تضعیف می کند . لذا متناسب با شدت میدان مغناطیسی زمین ولتاژ خروجی در سیم پیچ ها متفاوت خواهد بود .
این نوع مغناطیس سنج ها معمولا می توانند برای اندازه گیری مولفه های قائم (Z ) و افقی (H) میدان بکار برده شوند. دقت این دستگاه ها در حد ±1?است.
اسلاید 11 :
شدت میدان مغناطیسی در زمان های متفاوت متغیر است این تغییرات می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که بعضی از انها در مطالعات معدنی اهمیت ندارد ولی برخی حائز اهمیت است .
تغییرات شدت میدان مغناطیسی در طولانی مدت برای ما اهمیت ندارد. همانطور که گفتیم قطبین میدان مغناطیس در طی زمان جابجا شده اند. به طور متوسط در 4 میلیون سال گذشته 9 بار محل قطبین تغییر کرده است .
تغییرات میدان مغناطیس ناشی از طوفان مغناطیسی : خورشید دارای حرکت وضعی است و هر نقطه ای از زمین با دوره تناوب 27 روز یکبار در برابر لکه های خورشیدی و طوفان های مغناطیس قرار می گیرد
لذا هر 27 روز یکبار شدت میدان مغناطیسی در هر نقطه ممکن است چند هزار برابر حالت معمول باشد .
برای حذف تاثیر شدت میدان مغناطیسی ناشی از طوفان های مغناطیسی باید عملیات صحرایی در ان روز را متوقف کنیم .
اسلاید 12 :
مگنتومتر ها ( مغناطیس سنج ها ) به نحوی ساخته می شوند که تغییرات درجه حرارت را در ساعات مختلف روز کمترین تاثیر را بر روی مقادیر قرائت شده داشته باشد . ولی برای هر ایستگاه می بایستی دمای برداشت مشخص گردد و با توجه به ضریب تصحیح دما که برای هر دستگاه بر اساس افزایش یا کاهش درجه حرارت مشخص شده است مقدار قرائت شده تصحیح گردد .
اسلاید 13 :
با مقایسه مقادیر تصحیح شده شدت میدان مغناطیس زمین در ایستگاه های اندازه گیری نسبت به ایستگاه مبنا عددی بدست می اید که به ان انومالی مغناطیسی گویند . با متصل کردن نقاط هم انومالی به یکدیگر منحنی های هم انومالی تشکیل شده و مجموع این منحنی ها نقشه های هم انومالی را به ما می دهد .
مشابه روش گرانی سنجی این نقشه ها را بصورت کیفی و کمی تفسیر می کنند
در تفسیر کیفی هر چی در نقشه می بینیم هر جا تجمع زیا باشد شیب زیاد است و کوه داریم .
در تفسیر کمی نرم افزاری است
نکته ای که در برداشت ژئومغناطیسی در نظر بگیریم این است که سر زمین باید تفسیر اولیه انجام گیرد. وقتی نقشه را بررسی اولیه شد ممکن است ببینیم یک جا داده نداریم و بعد دوباره همان جا می رویم و داده برداشت می کنیم
