بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
به نام خدا
تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام
اسلاید 2 :
منابع
تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام (از آغاز تا دوره معاصر)
دکتر تقی آزاد ارمکی
اسلاید 3 :
سرفصل ها
جایگاه اندیشه اجتماعی متفکران مسلمان در تاریخ اندیشه اجتماعی
ضرورت طرح اندیشه اجتماعی مسلمانان
زمینه های شکل گیری تفکر اجتماعی در تمدن اسلامی
مبانی و اصول اندیشه متفکران مسلمان
روش های تحقیق متفکران مسلمان
اندیشه اجتماعی در سفرنامه ها
اسلاید 4 :
سرفصل ها
اندیشه اجتماعی ابونصر فارابی
اندیشه اجتماعی ابوریحان بیرونی
اندیشه اجتماعی امام محمد غزالی
اندیشه خواجه نظام الملک
اندیشه اجتماعی خواجه نصیرالدین طوسی
اندیشه اجتماعی ابن خلدون
اندیشه اجتماعی جلال آل احمد
اندیشه اجتماعی علی شریعتی
اندیشه اجتماعی مرتضی مطهری
اسلاید 5 :
در طول حیات انسان تفکر اجتماعی به صورت های گوناگون وجود داشته؛ در هر دوره ای به نامی خوانده شده
گاهی تفکر اجتماعی را علم سیاست می نامیدند؛ گاهی علم الاجتماع؛ گاهی فلسفه اجتماعی؛ گاهی فیزیک اجتماعی؛ و امروزه جامعه شناسی نامیده می شود.
در هر حال صاحبنظران این علم، به دنبال شناخت زندگی اجتماعی انسان ها بوده اند.
مطالعه علم جامعه شناسی بدون تاریخ شکل گیری آن امکانپذیر نیست زیرا تاریخ این علم بخشی از آن است.
یعنی مطالعه جامعه شناسی بدون آشنایی با تاریخ شکل گیری آن، پیشینه نظری و اندیشه های اجتماعی قبل از دوران جامعه شناسی، امکان پذیر نیست.
جرج ریتزر: هرچند زمان دقیقی برای پیدایش جامعه شناسی نمی توان ذکر کرد اما اگر جامعه شناسی را اندیشیدن و مطالعه جهان اجتماعی تعریف کنیم، پیدایش جامعه شناسی با پیدایش انسان برروی زمین مصادف خواهد بود.
اسلاید 6 :
مراحل تاریخ اندیشه اجتماعی(جامعه شناسی):
دوره اول: قبل از افلاطون و ارسطو
دوره دوم: افلاطون و ارسطو
دوره سوم: اسکندریه
دوره چهارم: اندیشه در نزد مسلمین
دوره پنجم: پیدایش فلسفه اجتماعی
دوره ششم: پیدایش فلسفه جامعه شناسی
دوره هفتم: دوره تاسیس جامعه شناسی
دوره هشتم: دوره مکاتب
دوره نهم: دوره تنوع برداشت ها و گرایشات و حوزه ها
دوره دهم: دوره ترکیب و بازنگری
اسلاید 7 :
دوره اول: قبل از افلاطون و ارسطو
در این دوران تفکر اجتماعی کاملا مستقلی وجود ندارد.
ادبیات اجتماعی و مباحث اخلاقی تحت مباحث فلسفی مطرح می شوند.
در این دوره، سلطه با آراء و نظرات متفکران سوفسطائی(اولین فلاسفه یونان) می باشد.
این فلاسفه در زمینه اجتماعی، اساس روش علمی یعنی مشاهده، مقایسه و انتقاد را فراهم کردند.
اسلاید 8 :
دوره دوم: افلاطون و ارسطو
پرداختن به مسائل اجتماعی به شکلی متفاوت از دوره قبل
بحران اخلاقی جامعه آتن از نظر افلاطون
کشمکش ها و اغتشاشات داخلی آن زمان در یونان، زمینه شکل گیری اندیشه های اجتماعی را به وجود آورد.
تشبیه جامعه به بدن انسان در اندیشه افلاطون
ارسطو: انسان در درون اجتماع و جامعه بعنوان شهروند می تواند زندگی خوبی داشته باشد.
اسلاید 9 :
دوره سوم: اسکندریه
در قرن سوم قبل از میلاد، فلسفه و اندیشه از یونان به اسکندریه منتقل شد.
در این حوزه دو اتفاق افتاد: 1) علوم از فلسفه جدا شد. یعنی هر دانشمند رشته ای را انتخاب کرد و به تحقیق پرداخت. 2) فلسفه با عرفان و اشراق درآمیخت. یعنی در این فلسفه تنها عقل معیار قبول و یا رد نبود، بلکه دل نیز مطرح گردید.
اسلاید 10 :
دوره چهارم: اندیشه در نزد مسلمین
با ظهور اسلام در قرن 7 میلادی، متفکران مسلمان به اشکال مختلف در مسائل اجتماعی به تحقیق و بررسی پرداختند. بطور کلی تاریخ اندیشه در نزد مسلمین را می توان به هفت دوره تقسیم کرد:
1) دوره آغازین: طرح مبانی دینی تفکر اجتماعی
2) دوره دوم: طرح مبانی عقلی تفکر اجتماعی
3) دوره سوم: تاسیس
4) دوره چهارم: دوره تنوع حوزه ها
5) دوره پنجم: ترکیب حوزه ها و روش ها
6) دوره ششم: دوره رکود و حرکت یکنواخت
7) دوره هفتم: دوره بازبینی و بازنگری
اسلاید 11 :
دوره پنجم: پیدایش فلسفه اجتماعی
با ظهور متفکرانی چون لاک، هابز، مونتسکیو، روسو و. مسائل و مشکلات اجتماعی از منظر فلسفه روشنگری مورد بررسی قرار گرفت.
دوره ششم: پیدایش فلسفه اجتماعی
با ظهور سن سیمون و آگوست کنت تفکر اجتماعی وارد دوران جدیدی شد.
دوره هفتم: دوره تاسیس جامعه شناسی
جامعه شناسانی چون دورکیم، وبر، زیمل، اسپنسر، مارکس، پاره تو، توماس، زنانیکی، اسمال، پارک، در تاسیس و شکل دهی جامعه شناسی موثر بوده اند.
اسلاید 12 :
دوره هشتم: دوره مکاتب
از قرن 20 شروع می شود و تا جنگ جهانی دوم ادامه دارد. مکاتب شیکاگو، هاروارد، فرانکفورت، مارکسیسم و. از مکاتب اصلی جامعه شناسی هستند.
دوره نهم: دوره تنوع برداشت ها و گرایشات و حوزه ها
این مرحله از پایان جنگ جهانی دوم شروع می شود. نظریاتی چون کنش متقابل نمادی، ساخت گرایی، کارکردگرایی ساختی و..مطرح می شوند
دوره دهم: دوره ترکیب و بازنگری
بحران جامعه شناسی و طرح دیدگاههای ترکیبی
اسلاید 13 :
ضرورت طرح اندیشه اجتماعی مسلمانان
تسلط تفکر اثباتی یا پوزیتیویستی بر علوم انسانی موجب یکسونگری، سطحی نگری، غرب محوری شده و نقش فرهنگ های دیگر در شکل دهی بینش های انسانی نادیده گرفته شده است.
در پاسخگویی به مسائل و مشکلات ویژه جوامع اسلامی باید از موضع یک مسلمان و براساس اصول و دیدگاههای فکری ناشی از اندیشه اسلامی و تجربه متفکران مسلمان و راه حل های آنها در چهارچوب ضوابط و معیارهای اسلامی به این امر پرداخت.
برای پاسخگویی به نیازها و مسائل اجتماعی جوامع مسلمان، استفاده از دستاوردهای فکری اندیشمندان غیرمسلمان شرط لازم است ولی شرط کافی تکیه بر اندیشه اجتماعی مسلمانان است.
اسلاید 14 :
حوزه و موضوعات اصلی اندیشه اجتماعی مسلمین
در ابتدا باید به این سوال پاسخ داد: دلیل عدم پیدایش جامعه شناسی در جوامع اسلامی در مقایسه با جامعه غرب چیست؟ چرا جامعه شناسی، مردم شناسی، روان شناسی و. در غرب بوجود آمد ولی در شرق بویژه در جوامع اسلامی مطرح نگردید؟
در پاسخ به این سوال: فقدان نظام دقیق جمع آوری اطلاعات، عدم استمرار در بررسی واقعی و عدم نقد و بررسی دیدگاهها، عدم بکارگیری دیدگاههای کمی و تاکید بر ارزیابی تاریخی از جمله عوامل عدم گسترش اندیشه اجتماعی هستند.
اسلاید 15 :
سوال: چرا دیدگاههای فلسفه اجتماعی و تحلیل های تاریخی مورخان مسلمان به پیدایش اندیشه جامعه شناسی نینجامید؟
به دلایل مختلف از جمله: 1) اندیشه آنها با تفکر دینی آمیخته بود. 2) اندیشه ها براساس روش علمی نبود. 3) دیگران از این اندیشه ها بهره گرفته و جامعه شناسی را به وجود آورده اند. 4) پیوستگی لازم بین یافته های های مسلمانان وجود نداشت.
اسلاید 16 :
سوال: فواید طرح اندیشه اجتماعی مسلمان چیست؟
مهم ترین فواید کاربردی آن:
1) زمینه دست یابی به اندیشه اجتماعی جدید
2) طرح دیدگاه انتقادی
3) گسترش دانش
4) مطالعات تطبیقی
5) شناسایی پیش فرض های اندیشه متفکران
6) نقش متفکران مسلمان در تمدن جهانی
7) شناسایی ویژگی های اندیشه اجتماعی متفکران مسلمان
8) وحدت اندیشه اجتماعی متفکران مسلمان
9) آشنایی با مسائل اصلی زمان متفکران مسلمان
اسلاید 17 :
زمینه های شکل گیری تفکر اجتماعی در تمدن اسلامی
شکل گیری اندیشه اجتماعی مسلمانان تحت تاثیر 5 عامل است:
1) منابع اصیل اسلامی
2) تمدن ها و مراکز علمی دنیای باستان
3) عوامل اجتماعی
4) عوامل فرهنگی
5) عوامل سیاسی
اسلاید 18 :
اصول اندیشه متفکران مسلمان
می توان گفت اصولی که زیرساخت اندیشه متفکران مسلمان را تشکیل می دهد عبارتنداز:
وحدت
نظم
انسان
کمال
وحی
اسلاید 19 :
روش های تحقیق متفکران مسلمان
روش مقایسه ای
روش تاریخی
روش مصاحبه
روش مشاهده
روش مشاهده توام با مشارکت
مطالعه اسناد و مدارک
