بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
معرفی پیکرۀ نحوی زبان فارسی
اسلاید 2 :
انگیزۀ تولید پیکره
با توجه به دغدغههای موجود در زبان فارسی، پروژههایی با حمایت دبیرخانۀ شورای عالی اطلاعرسانی شکل گرفت.
پروژۀ ویراستیار اولین گام جدی در کاربردی کردن مسائل علمی دنیای پردازش متن در نرمافزارهای زبان فارسی بوده است.
پس از اتمام نسخۀ 1 ویراستیار دغدغههای پردازشی برای تحلیل نحو و معنا در زبان فارسی به وجود آمد.
اسلاید 3 :
دوراهی انتخاب نظریۀ دستوری
دو نوع بازنمایی مرسوم در پیکرههای نحوی:
دستور زایشی: مانند پیکرۀ درختی پن، در این نوع از نمایش، جمله به گروههایی تقسیم میشود که هر یک از واژهها پدید آمدهاند.
دستور وابستگی: مانند پیکرۀ وابستگی پراگ که در این نوع از نمایش، ارتباطهای وابستگی بین واژهها مشخص میشود.
اسلاید 4 :
دلیل انتخاب دستور وابستگی
پردازش رایانشی زبانهای دارای ترتیب نسبتاً آزاد واژهها بر اساس دستور وابستگی بهتر و آسانتر است.
پیکرههای با بازنمایی دستور وابستگی قابل تبدیل به پیکرۀ زایشی هستند ولی عکسِ این مسأله به صورت صد در صد امکانپذیر نیست.
در دستور وابستگی بسیاری از اطلاعات واژگانی (مانند ظرفیت نحوی و معنایی) را میتوان به طور صریح در کمانهای وابستگی نشان داد.
اسلاید 5 :
دستور وابستگی
باور به وجود روابط دستوری میان واژهها در جمله
در هر رابطۀ دستوری یکی از واژهها هسته و دیگری وابسته است
هر واژه (به غیر از هستۀ جمله) خود وابستۀ واژهای دیگر است ولی تمامی واژهها الزاماً وابسته ندارد.
در پردازش رایانشی مبتنی بر دستور وابستگی، به طور مصنوعی، هستهای هم برای هستۀ جمله، که معمولاً فعل است، در نظر میگیرند.
اسلاید 6 :
نمونهای از بازنمایی روابط دستوری وابستگی
اسلاید 7 :
ظرفیت نحوی
مفهوم ظرفیت در دستور وابستگی اهمیت فراوان دارد.
منظور از ظرفیت نحوی، وابستههای فعل، اسم، صفت و . است.
اسلاید 8 :
اهمیت ظرفیت فعل
در دستور وابستگی ظرفیت فعل بسیار مهم است زیرا:
فعل تعیین میکند که چه تعداد متتمهایی میتوانند یا باید در جمله ظاهر شوند. (طبیبزاده 1385)
اسلاید 9 :
نمونهای از شیوۀ نمایش ظرفیت فعل
خوردن: <فاعل، مفعول>
اسلاید 10 :
فرهنگ ظرفیت فعل در زبان فارسی
شناسایی فعلهای زبان فارسی (اعم از ساده و مرکّب)
تعیین وابستههای اجباری و اختیاری فعلها
اسلاید 11 :
وابستههای فعل
متممها
اجباری: حذفشان جمله را نادستوری نمیکند
اختیاری: حذفشان جمله را نادستوری نمیکند
غیرمتممها
اسلاید 12 :
فهرست وابستههای فعل
فاعل
مفعول
مسند
تمیز
قید
بند افزودۀ فعل
همپایۀ فعل
بند فعل وصفی
فعلیار
حرف اضافۀ فعلی
مفعول دوم
مفعول حرف اضافهای
متمم بندی فعل
متمم قیدی فعل
فعلیار پیبستی
مستمرساز
افزودۀ پرسشی
جزء همکرد
اسلاید 13 :
وابستههای اسم
متممها
اجباری: در صورت حذف جمله حاوی اسم را بدساخت میکنند
اختیاری: در صورت حذف جمله حاوی اسم را بدساخت میکنند
افزودهها: معنای اسم به حضور آشکار یا استنباط معنای افزوده بستگی ندارد
اسلاید 14 :
فهرست وابستههای اسم
صفت پیشین اسم
ممیز
صفت پسین اسم
حرف اضافۀ اسم
بند اسم
مضافٌالیه
بدل
قید اسم
اسمیار
جزء اسمی
همپایۀ اسم
اسلاید 15 :
وابستههای صفت
متممها
افزودهها
اسلاید 16 :
فهرست وابستههای صفت
متمم بندی صفت
متمم حرف اضافهای صفت
متمم نسانۀ اضافهای صفت
وابستۀ پیشین صفت
وابستۀ پسین صفت
حرف اضافۀ تفضیلی
همپایۀ صفت
اسلاید 17 :
سایر روابط وابستگی
ریشۀ جمله
علائم نگارشی
همپایۀ حرف اضافه
همپایۀ قید
گزاره
وابستۀ پسین
وابستۀ پیشین
اسلاید 18 :
برچسبهای اجزاء سخن
فعل
اسم
ضمیر
صفت
قید
پیشتوصیفگر
صفت شمارشی پیشین
صفت شمارشی پسین
نقشنمای ندا
نقشنمای همپایگی
نقشنمای وابستگی
حرف اضافۀ پیشین
حرف اضافۀ پسین
شبه جمله
جزء دستوری
اسلاید 19 :
مشخصات درنظرگرفتهشده برای برچسبزنی POSها
اسلاید 20 :
نمونهای از تخصیص برچسبها و ویژگیها (1)
پیرمرد از جوان سؤالی پرسید.
