بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
تاریخ فلسفة غرب (عصر جدید) - ویلیام جیمز
طرح درسی «ویلیام جیمز»
1. زندگینامه و آثار جیمز
2. اندیشههای محوری جیمز
ـ اصالت تجربه
ـ پراگماتیسم
ـ تجربه دینی
3. نقد و بررسی
اسلاید 2 :
زندگینامه و آثار «ویلیام جیمز»
ـ متولد 1842 در نیویورک
ـ پزشکی و جراحی خواند اما به روانشناسی هم علاقه داشت.
ـ برای حل مسأله ارتباط میان جهان ماشینوارو اختیار انسان و نیز اراده خدا، رو به فلسفه آورد. تا جایی که به استادی در دانشگاه هاروارد رسید.
آثار
اصول روانشناسی، خواهش ایمان، انواع تجربة دینی، پراگماتیسم، جهان کثرتانگارانه و. از جمله آثار جیمز هستند.
در بیشتر این اثار تلاش کرده است جایگاه دین و متافیزیک را در هویت هستی و انسان نشان دهد.
نکته
جیمز از اصالت تجربه گذشتگان خود متاثر بود؛ هرچند سخنانی متفاوت با تجربهگرایی دارد.
اسلاید 3 :
آراء فلسفی«ویلیام جیمز»
1) اصالت تجربه
ـ «اصالت تجربه» ازنظر جیمز یعنی سیر از جزئی به جزئی. «اصالت عقلیان اهل اصولند و اصالت تجربیان اهل واقع».
ـ اجزاء اصالت تجربه:
1. اصل موضوع، که باید مرتبط با امور تجربی باشد تا قابل بحث فلسفی هم باشد؛
2. گزاره مربوط به امور واقع، یعنی روابط میان اشیاء به همان اندازه خود اشیاء موضوع تجربه هستند؛
3. جهان قابل شناخت، یک ساختار به هم پیوسته دارد که صرفا با مقولات(مفاهیم انتزاعی فلسفی) ترسیم نمیشود.
ـ تجربه دو قسم است؛ تجربه عادی(باواسطه) و تجربه محض(بیواسطه)؛ تجربه محض، به منزلة جنینی است که اگر وقتی متولد شود، همان تجربه عادی خواهد بود (مفهومی مشابه تجربه باطنی و ظاهری).
نقد
ـ اصالت تجربه، با نقدهای مبنایی مواجه است که در مکاتب تجربی پیش از جیمز نیز جریان دارد. ازجمله نقض توسط خود اصالت تجربه.
ـ تفسیر علیت به امر تجربی، کاری نامعقول است.
اسلاید 4 :
2) پراگماتیسم (اصالت عمل)
ـ حقیقت، نامی است که برای فرایندهای تحقیق و تجربه. حقیقت، همان است که به عمل و تجربه بیاید، یا ظهور عملی داشته باشد (مبنای روانشناسی مبتنی بر محرک و پاسخ).
ـ حقیقتهای به دست آمده بشر، موقت و گذرا هستند؛ مثل هیات بطلمیوسی و هندسه اقلیدسی و . .
ـ ارکان پراگماتیسم:
1. سودمندی
2. نسبی بودن
3. محدود بودن به قلمرو تجربه انسانی
نقد
ـ انحصار حقیقت در فایده و عمل نادرست است؛ راست مفسدهانگیز و دروغ مصلحتآمیز نمونه نقض پراگماتیسم هستند.
ـ با تغییر ادعا و تفسیر، حقیقت ثابت مستقل از انسان تغییر نمیکند.
ـ نسبی بودن حقیقت خودمتناقض است.
اسلاید 5 :
3) تجربه دینی
ـ حقیقت دین همان تجربه دینی است؛ دین، حالتی درونی است که در آن انسان خود را متصل به مبدء هستی یا ارواح عالیه هستی میبیند. (این تفسیر از دین در سخنان «شلایرماخر» نیز ظهور دارد).
ـ دل (حالات عاطفی فردی باطنی) منشأ دین است و دین منشأ علوم دینی مانند الاهیات و کلام و. است.
ـ عقل در قلمرو دین و ایمان، کارکرد و تاثیری ندارد. منازعات عقلی و فلسفی شاهد این مدعاست.
نقد
ـ توجه و تمرکز جیمز به مقوله دین در قلمرو روان و عاطفه و. قابل تقدیر است. نسبت دین و روانشناسی یکی از مباحث بسیار مهم است.
ـ اگر اختلاف در مسائل علمی موجب نفی ارزش علوم باشد، باید علوم تجربی را نیز نفی کرد چون در آنها نیز اختلاف نظرات وجود دارد.
ـ عقل وظیفه مهم تبیین مستدل دین و زدودن اوهام و خرافات از آن را بر عهده دارد.
