بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
مزیت رقابتی ملت ها (مدل الماس)
فصل سوم: عوامل تعیین کننده مزیت ملی
اسلاید 2 :
چند فرضیه
1. ماهیت رقابت و منابع مزیت رقابتی به طور گسترده ای در میان صنایع و حتی بخش های مختلف صنعت فرق میکند. پس باید: به تاثیر کشورها بر روی توانایی شرکت ها توجه نمود تا شرکت ها به جای فعالیت در بخش های مختلف به رقابت در صنایع و بخش های صنعتی خاص و با استراتژی ویژه بپردازند.
2. رقبای جهانی اغلب فعالیت های حوزه زنجیره ارزش را در خارج از کشور خودشان انجام میدهند.
سوال اساسی این خواهد بود که چرا یک کشور بستر داخلی مطلوب یا نامطلوب برای رقابت در یک صنعت را دارد. بستر داخلی جایی است که استراتژی به کار گرفته میشود.
3. شرکت ها مزیت رقابتی را در رقابت بین المللی از طریق پیشرفت، نوآوری و بهبود امکانات بدست می آورند.
اسلاید 3 :
عوامل تعیین کننده مزیت ملی
1. فاکتورهای درونی:
موقعیت یک کشور در فاکتورهای تولید مانند نیروی کار متخصص یا زیرساختارهای لازم برای رقابت در یک صنعت.
2. شرایط تقاضا:
ماهیت تقاضای داخلی برای یک محصول یا خدمات صنعتی.
3. صنایع حمایت کننده و وابسته:
حضور یا عدم حضور صنایع تامین کننده و صنایع وابسته که در سطح رقابت بین المللی به فعالیت می پردازند.
4. رقابت،استراتژی و ساختار یک صنعت:
شرایطی در یک کشور که چگونگی ایجاد،سازماندهی، مدیریت و ماهیت رقابت داخلی را تبیین می کند.
اسلاید 4 :
عوامل تعیین کننده مزیت ملی
در واقع شرکت ها در جایی میتوانند مزیت رقابت یکسب کنند که:
بستر داخلی کشور از ترکیب دارایی ها و مهارت ها حمایت کند.
بستر داخلی کشور آنها زمینه مناسبی را جهت ورود اطلاعات و بینش مداوم در حوزه نیازهای فرایند و محصول،فراهم نماید.
اهداف صاحبان کارخانه، مدیران و کارمندان از تعهد بالا و سرمایه گذاری پایدار حمایت کنند.
محیط داخلی آنها بسیار پویا و چالش برانگیز است و شرکت ها را برای بهبود و گسترش مزیت هایشان در طول زمان محکم و تقویت میکند.
در مجموع:
کشورها در صنایعی موفق میشوند که «الماس ملی» در مساعدترین حالت خود باشد.
الماس سیستمی است که تقویت کننده متقابل عناصر موجود در این سیستم است.
اسلاید 5 :
در رابطه با مدل الماس
مزیت رقابتی که تنها بر یک یا دو عامل تکیه میکند، فقط در صنایعی کاربرد دارد که وابسته به منابع طبیعی هستند یا به مهارت و تکنولوژی ساده تری نیاز دارند. ویژگی این مزیت ها: ناپایداری+تقلیدپذیری سریع.
مهم: معجونی است که از تلفیق عوامل مختلف این الماس حاصل میشود وگرنه مزیت های حاصله از هر عامل، به تنهایی موجب مزیت رقابتی در یک صنعت نمیشود.
دو متغیر دیگر الماس:
اتفاقات پیش بینی نشده: اختراعات، پیشرفت در فناوری،جنگ ها، توسعه سیاست های خارجی و تغییرات اساسی در تقاضای بازارهای خارجی.
دولت:
مثلا سیاست مخالفت با تشکیل اتحادیه های بزرگ صنایع بر روی رقابت داخلی تاثیر میگذارد
قوانین، میتوانند شرایط تقاضای داخلی را تغییر دهند
. رابطه سرمایه گذاری در آموزش و شرایط فاکتورهای درونی.
رابطه خریدهای دولتی و تحریک صنایع حمایت کننده و وابسته.
اسلاید 6 :
فاکتورهای درونی
منابع کشورها: فاکتورهای تولیدورودی های لازم برای رقابت در هر صنعت. فاکتورهای چون: نیروی کار،زمین های قابل کشت،منابع طبیعی، سرمایه و زیرساختار.
فاکتورهای مهم مزیت بخش ارثی نیستند: ساختنی اند.
فاکتورهای موهبتی: تیغ دو لبه اند.
ممکن است به جای اینکه مزیت رقابتی را تقویت کند،
موجب تضعیف آن شود.
اسلاید 7 :
فاکتورهای موهبتی
فاکتورها را میتوان در چند طبقه جای داد:
منابع انسانی
منابع فیزیکی
منابع دانش
منابع سرمایه
زیرساختارها
نحوه ترکیب این عوامل و چگونگی به کارگیری آنها که تحت عنوان فاکتورهای تولید شناخته میشوند،به طور گسترده ای در میان کشورها متفاوت می باشند.
سنگارپور:تعمیرات کشتی
سوئیس: خدمات بانکداری، تجارت و مدیریت لجستیک.
آلمان و سوئیس: اپتیک
کشورهای توسعه یافته و صنعتی: فاکتورهای موهبتی از جنس زیرساختار.
نکته: منابع انسانی، دانش و سرمایه میتوانند میان کشورها انتقال پیدا کنند.
اسلاید 8 :
سلسله مراتب فاکتورها
تفاوت اول:
فاکتورهای اولیه (Basic Factors)
شامل: منابع طبیعی، شرایط آب و هوایی، موقعیت مکانی،نیروی کار ماهر و غیر ماهر.
ارثی هستند.
ایجاد کردن آن به سرمایه گذاری نسبتا کم و غیرپیچیده ای نیاز دارد.
برای مزیت رقابتی ملت ها مهم نیستند.
برای رقابت ملی،ناپایدارند.
آن دسته از مزیت های رقابتی که فقط به فاکتورهای اولیه مرتبطند،بسیار زودگذرند. (مثال شرکت های عمرانی کره ای و ایتالیایی و نیروی کار ارزان)
اسلاید 9 :
سلسله مراتب فاکتورها
فاکتورهای پیشرفته (Advanced factors)
شامل: زیرساخت های مدرن ارتباطات داده های دیجیتالی، پرسنل تحصیل کرده.
کمیاب ترند.
توسعه آنها نیازمند سرمایه گذاری وسیع و اغلب پایدار در منابع انسانی و فیزیکی است.
نیاز به منابع انسانی و فناوری پیچیده.
امکان تامین آنها در بازارهای جهانی، بسیار مشکل است.
چند نمونه: موفقیت دانمارکی ها در آنزیم ها و صنعت مبلمان،آمریکایی ها در نرم افزار سخت افزار رایانه.
فاکتورهای پیشرفته اغلب بر اساس فاکتورهای اولیه ساخته میشوند.
اسلاید 10 :
تفاوت مهم دوم:
فاکتورهای عمومی (Generalized Factors)
فاکتورهای ویژه (Specialized Factors)
پویایی فاکتورها:
استانداردهای فاکتورهای پیشرفته با ارتقای سطح دانش، علم و تمرین افزایش می یابد.
مثلا دانش یک مهندس الکترونیک در سال 1965 و 2014.
فاکتورهیا ویژه امروز به فاکتورهای عمومی فردا تبدیل میشوند.
اسلاید 11 :
ایجاد فاکتورها
فاکتورهای مزیت بخش: ارثی یا ایجاد کردنی؟
ملت ها در صنایعی موفق میشوند که در ایجاد و ارتقای فاکتورهای مورد نیاز در آن صنعت توانا باشند.
مکانیزمهای خلق فاکتور در یک کشور مهمتر از مجموعه فاکتورهای کنونی است.
نقش دولت و خلق فاکتورها.
معمولا بر روی فاکتورهای عمومی و اولیه تمرکز میکننند.
تلاششان برای خلق فاکتور پیشرفته معمولا شکست میخورد مگر آنکه با صنعت مرتبط باشند.
چند نمونه:دانمارک و درمان بیماری های دیابتی، آلمان و صنعت چاپ،آ<ریکا و صنعت کشاورزی و علوم کامپیوتر.
اسلاید 12 :
عدم مزیت فاکتور انتخابی
مزیت رقابتی میتواند از عدم مزیت در برخی از فاکتورها نیز نشات بگیرد.
در یک رقابت واقعی،فراوانی فاکتورها یا هزینه پایین فاکتورها منجر به استفاده غیر موثر و ناکارآمد می شود.
در مقابل.
عدم مزیت در فاکتورهای اولیه مانند کمبود نیروی کار،کمبود مواد خام داخلی و آب و هوای نامناسب یا افزایش نرخ مبادله کشورها میتواند با ایجاد فشار موجب نوآوری شود.
نتیجه: ترفیع و پایداری بیشتر فاکتور شرکت.
مثال بارز: تولید کنندگان بخش خصوصی و دولتی فولاد در ایتالیا و دستیابی بخش خصوصی به فناوری آسیا کوچک که با آهن قراضه کار میکرد.
اسلاید 13 :
عدم مزیت فاکتور انتخابی
حالت اول:احتمال به کارگیری نوآوری : شرایط قوت یا شرایط ضعف
فشار به جای وفور یا محیط دلخواه= نوآوری
عدم مزیت ها زمانی به مزیت رقباتی کمک میکنند که سیگنال های مناسبی درارتباط با شرایط ارسال شود و نهایتا شرکت ها در جای مناسبی با این سیگنال ها مواجه شوند.
مثال:سوئیس،جنگ جهانی دوم و کمبود نیروی کار و سیسات های سخت گیرانه ورود نیروی کار به کشور= بهره وری از نیروی کار موجود و جستن ارزش ها و بازارها بیشتر و بالاتر.
حالت دوم:
هزینه بالای تولید در مقایسه با رقبا. مثال ژاپن و خلق سیستم JITبرای کاهش هزینه انبارداری.
پیام:اگر شرکت های یک کشور روند تصاعدی در هزینه یک فاکتور را خیلی زود تجربه کنند،نوآوری اتفاق می افتد.
مثال:
ایتالیا، هزینه بالای نیروی متخصص و غیر متخصص و تحریک نوآوری در زمینه اتوماسیون.
سوئد و عدم مزیت در شرایط آب و هوایی و جغرافیایی= رهبری در صنعت خانه های پیش ساخته.
اسلاید 14 :
شرایط تقاضا
سه خاصیت تقاضای داخلی:
1. خاصیت اول: ترکیب یا طبیعت نیازهای خریداران از تقاضای داخلی،
فشار خریداران برای نوآوری بیشتر شرکت ها= ایجاد مزیت رقابتی
اهمیت درک نیازهای مشتریان داخلی
سه خصوصیت ترکیب تقاضای داخلی برای بدست آوردن مزیت رقابت ملی
ساختاردهی تقاضا:
مفهوم:کشورها میتوانند در بخش هایی رقابتی باشند که سهم بزرگی از تقاضای داخلی اما سهم کوچکی از تقاضای خارجی را داشته باشند.
تقاضای شدید داخلی+ تقاضای نسبی بین المللی= مزیت رقابتی
نقش دیگر ساختار دهی تقاضا در داخل:شکل دهی اهمیت و اولویت بندی شرکت های یک کشور. مثال ایرباس هواپیماهای مسافربری تجاری. یا تجهیزات مایکرویو در ژاپن بعد از جنگ جهانی به جای کابلمسی.
اسلاید 15 :
شرایط تقاضا
2. خصوصیت دوم: خریداران مصر و مشکل پسند:
چنین خریدارانی،پنجرهای به سوی نیازهای پیشرفته خریداران ارائه میدهد.
ژاپن و خریداران خبره تجهیزات صوتی و تصویری.
آمریکا و خریداران خبره موتورهای کامیون دیزل.
افزایش توقع خریداران در فضای رقابت به جای انحصار.
یک دلیل مهم برای شکل گیری خریداراان پرتوقع و مشکل پسند: احساس ملی و فرهنگی.
ژاپنی ها و گرایش دیرینه به ثبت و ضبط سفرها و خاطرات خانوادگیشان= رهبری در حوزه دوربین.
ناتوانی ماشین های تحریر در ایجاد حروف ژاپنی:رهبری در نوشت افزار
آلمانی ها و عشق ماشین سواری.
آمریکایی ها و سرگرمی های ورزش،سینما،تلویزیون و رادیو.
بریتانیایی ها و باغبانی.
ایتالیایی ها و اهمیت به لباس،غذا و اتومبیل های پرسرعت.
ایرانی ها و .
اسلاید 16 :
شرایط تقاضا
3. خصوصیت سوم: پیش بینی نیازهای خریداران:
نیازهای داخلی فقط در شرایطی از مزیت رقابتی ملی بهره می برند که این نیازها از قبل پیش بینی شده باشند.
پیش بینی نیازهای خریداران زمانی محقق میشود که ارزش های اجتماعی و سیاسی بر روی آن نیازها سایه افکند:
آمریکا و زندگی راحت طلبی:رهبری فست فود و کالاهای بسته بندی شده.
دانمارک و سوئد و نگرانی از آلاینده ها: رهبری تجهیزات کنترل آلودگی
شرایط فاکتورها در زمان بندی تقاضا نقش مهمی ایفا میکند:
دانمارک و پیشروی در آسیاب های بادی.
قوانین و مزیت رقابتی:
سوئد و قوانین استفاده از کامیون های سنگین برای حمل الوار از نواحی کوهستانی شمال این کشور و رقیب جدی برای ولوو و اسکانیا.
اسلاید 17 :
شرایط تقاضا
2. خاصیت دوم: اندازه و الگوی رشد تقاضای داخلی
اندازه تقاضای داخلی:
بزرگی اندازه تقاضای داخلی در صنایعی منجر به مزیت رقابتی میگردد که در آنجا اقتصاد مقیاس با تشویق شرکت های یک کشور برای سرمایه گذاری در تجهیزات بزرگ، موجب توسعه فناوری و پیشرفت بهره وری شود.
جمع بندی:
اگر اندازه بازار داخلی، سرمایه گذاری های پویا را تشویق کند، به عنوان یک مزیت رقابتی محسوب میشود. اما اگر اندازه بازار داخلی،فرصت هایی را برای شرکت ها فراهم آورد که نیاز کمی به فروش بین المللی داشته باشند، در این صورت اندازه بازار داخلی یک عدم مزیت محسوب میشود.
مثال:
صنعت کشاورزی در آمریکا و تولید کمباین هایی حجیم و . که به درد زمین های اروپایی نمیخورد.
یا صنعت کشتی های باری یخ شکن در فنلاند
اسلاید 18 :
شرایط تقاضا
تعداد خریداران مستقل:
ایجاد محیط بهتری برای نوآوری،نسبت به جایی که صرفا یک یا دو مشتری به یک محصول یا خدمت نیاز پیدا می کنند.
نرخ رشد تقاضای داخلی:
رشد سریع داخلی باعث میشود که شرکت های داخلی،فناوری های جدید را با ترس و نگرانی کمتری بپذیرند. سرمایه گذاری های موجود را زائد ندانند. تجهیزات بهتری به کار ببرند.
مثال: ایتالیا و صنعت وازم خانگی- ژاپن و تجهیزات خودکار )لیفتراک و.
تقاضای داخلی اولیه:
نیازهای خریداران را در کشورهای دیگر پیش بینی میکند.
3. خاصیت سوم:مکانیزمی که توسط آن ترجیحات داخلی یک کشور به بازارهای خارجی منتقل میگردد.
اشباع زودهنگام:
شرکت های داخلی را مجبور میکند که به نوآوری ادامه دهند.
نتایج بعدی:کاهش قیمت، معرفی محصولات جدید،بهبود عملکرد محصول.تلاش برای نفوذ به بازارهای جهانی جهت توسعه پایدار و افزایش ظرفیت ها.
اسلاید 19 :
شرایط تقاضا
بین المللی کردن تقاضای داخلی
خریداران داخلی چند ملیتی یا سیال
فروش به شرکت های چند ملیتی
تاثیر بر روی نیازهای خارجی
تحصیل افراد در دیگر کشورها. مثلا یک دانشجوی پزشکی در آمریکا که گرمی بخش بازار تجهیزات پزشکی آمریکایی به کشورهای دیگر است.
نقش فرهنگ: سینما و تلویزیون
مهاجرت
پیمان های سیاسی و ارتباطات تاریخی: ایران و عراق/افغانستان/ تاجیکستان
اثر متقابل شرایط تقاضا
شرایط تقاضای داخلی گوناگون میتوانند همدیگر را تقویت کنند و بر مراحل مختلف تکامل یک صنعت تاثیر زیادی بگذارند. مثال تقاضا در صنعت تلویزیون.
اسلاید 20 :
صنایع مرتبط و حمایت کننده
وجود صنایع رقابتی مرتبط در یک کشور مهم است:
موفقیت سوئیس در داروسازی ناشی از موفقیت قبلی در صنعت رنگ.
ژاپن- فکس و کپی
ایران- موشک سازی و هوا-فضا- هواپیماسازی
مزیت رقابتی در برخی از صنایع تامین کننده موجب مزیت رقابتی بالقوه در صنایع دیگر می شود.
این صنایع داده هایی را تولید میکنند که به طور گسترده استفاده میشوند و برای نوآوری و بین المللی شدن مهم هستند.
مثلا نیمه رساناها، نرم افزار و تجارت صنایعی هستند که تاثیرات مهمی بر روی صنایع دیگر می گذارند.
