بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
موضوع :
خلاصه کتاب فراگرد تنظيم تا کنترل بودجه از اسفنديار فرج وند
اسلاید 2 :
مقدمه:
بودجه يک کشور نشان دهنده جايگاه دولت در اقتصاد و بعبارتي حدود و ثغور دخالت دولت در جامعه است و اداره صحيح امور مالي دولت ، نقش بسزايي در بهسازي نظام اقتصادي و نظام اداري يا مديريت بخش دولتي دارد.
اسلاید 3 :
فصل اول:
کليات بودجه و نقش دولت در اقتصاد
اسلاید 4 :
نظريه هاي اقتصادي در مورد نقش دولت
درباره نقش دولت در حوزه اقتصادي سه دوره را مي توان از هم تفکيک کرد:
دخالت محدود دولت در اقتصاد
دوره اي که از قرن 18 با تحولات صنعتي در انگلستان آغاز شد و همراه با انديشه هاي اقتصاد
دانان کلاسيک بود
2. دخالت گسترده دولت در اقتصاد
در نيمه اول اين قرن دو واقعه انقلاب اکتبر 1917 و بحران بزرگ اقتصادي اروپا وآمريکا سبب
شد که دولت در حوزه اقتصادي نقش بيشتري ايفا کند
3. دخالت محدود دولت در اقتصاد و خصوصي سازي
در ربع پاياني قرن بيستم دوباره رجعت و بازگشتي به سوي انديشه هاي دوره اول بوجود آمد و
رويکرد موسوم به نؤليبراليسم توانست انديشه هاي دولت گراي سوسياليستي و کينزي و.را از
صحنه خارج کند
اسلاید 5 :
نقش هاي دولت:
تخصيصي: فرايندي که طي آن چگونگي استفاده از کليه منابع و امکانات جهت توليد کالا و
خدمات عمومي تعيين مي گردد .
توزيعي: تعديلهايي که در وضع درآمد ها و ثروت ها صورت مي گيرد .
تثبيتي: مجموعه خط مشي هايي که جهت حصول به وضع پايداري در قيمت ها ، رشد مطلوب
در توليدات و اشتغال و وجود تناسبي معقول در تراز پرداختها ، اعمال مي گردد در قالب وظيفه
و يا نقش تثبيتي مطرح مي شود.
قانوني : تدابير مربوط به تدوين و حفظ مقررات اقتصادي وظيفه قانوني حکومت را نشان مي
دهد.
تناسب بين نقش و توانائي هاي دولت:
موضوع تناسب بين نقش دولت با توانائي هايش ،هم شامل تعيين موارد دخالت دولت و هم مرتبط با چگونگي و حسن انجام امور مي باشد
اسلاید 6 :
نقش هاي دولت
حداقل
متوسط
فعال
عرضه کالاهاي عمومي:
دفاع و برقراري نظم وقانون
حقوق مالکيت
مديريت اقتصاد کلان
بهداشت عمومي
حمايت ازفقيران:
برنامه فقر زدائي
حوادث طبيعي
آثار خارجي:
آموزش پايه
حفاظت از محيط زيست
تنظيم انحصار:
سياست ضد تراست
تنظيم صنايع همگاني (برق،تلفن)
هماهنگ کردن فعاليت بخش خصوصي:
تقويت بازارها
ابتکارهاي گروهي
تجديد توزيع:
باز توزيع دارائي ها
رفع اطلاعات ناقص:
بيمه
(بهداشت،بازنشستگي)
تنظيم مالي
حمايت از مصرف کننده
عرضه بيمه اجتماعي:
بيمه هاي باز توزيعي
بيمه بيکاري
مزاياي خانواده
رفع نارسائي هاي عمومي:
بهبود برابري:
اسلاید 7 :
واژه بودجه
واژه بودجه در ابتدا به معني کيف چرمي حاوي صورت مخارج ودر آمدهاي دولت، و بعدها به معني صورت مخارج ودر آمدهاي دولت به کار رفت .
تاريخچه بودجه در ايران
سابقه بودجه در ايران به پس از انقلاب مشروطه بر مي گردد. با انقلاب مشروطه در زمينه بئدجه قوانيني رواج يافت که عمدتا از قوانين بودجه فرانسه نشات مي گرفت. برطبق قانون اساسي و متمم آن ظاهرا مجلس محور قدرت فرا گرفت و تصويب بودجه به مجلس واگذار شد.
اهميت بودجه:
بودجه مهمترين عامل مستقل و پويا در سطح کلان اقتصادي است که جهت اداره و پيشرفت کشور به کار گرفته مي شود.
اسلاید 8 :
فصل دوم:
تعاريف و اصول بودجه
اسلاید 9 :
تعاريف بودجه
در سير تکويني بودجه سه دسته تعريف از بودجه ارائه شده است:
1.تعاريفي که بر جنبه سياسي بودجه تاکيد دارند:
دراين تعاريف بودجه يکي از اصيل ترين جريانات سياسي جامعه فرض مي شود ونظارت و
کنترل براجراي بودجه به صورت يکي از مؤثر ترين ومفيدترين ابزارجهت تفکيک قواي سه
گانه و کنترل اين قوا نسبت به هم در مي آيد.
2. تعاريفي که بر جنبه اقتصادي و مالي تاکيد دارند:
نظريه هاي نظام مالي بطور اعم و نظريه هاي نظام بودجه بطور اخص از بطن نظريه هاي اقتصادي زاده شده اند. در واقع بودجه شاهرگ حيات دولت است که در شريان هاي آن
منابع مالي و اقتصادي جاري است.
3. تعاريفي که بر جنبه هاي برنامه اي و مديريت بودجه تاکيد دارند:
تاکيد بر جنبه هاي برنامه اي بودجه از مشخصات بارز تعاريف جديد و مؤثر بوده است
اسلاید 10 :
بودجه کل کشور برنامه مالي دولت است که براي يک سال مالي تهيه و حاوي پيش بيني درآمد ها و ساير منابع تامين اعتبار و برآورد هزينه ها براي انجام عملياتي که منجر به وصول به سياستها و هدفهاي قانوني مي شود و از 3 قسمت زير تشکيل مي شود:
1- بودجه عمومي دولت:
الف ) بودجه عادي براي وزارتخانه ها و موسسات دولتي
ب ) بودجه عمراني براي اجراي برنامه هاي عمراني
2- بودجه شرکت هاي دولتي
3- بودجه موسساتي که تحت عنواني غير از عناوين فوق در بودجه منظور مي شود.
اسلاید 11 :
اصول بودجه
اصل شامليت يا تفصيل
اصل وحدت بودجه
اصل جامعيت
اصل سالانه بودن بودجه
اصل تخصيص و عدم تخصيص
اصل انعطاف پذيري بودجه
اصل تخميني بودن در آمدها
اصل تحديدي بودن هزينه ها
اصل تعادل
اسلاید 12 :
اصول بودجه
اصل سالانه بودن بودجه:
بودجه که يکي از انواع برنامه هاست ، پيش بيني يک ساله درآمدها و هزينه هاي دولت است، يعني دخل وخرج دولت براي يکسال پيش بيني مي شود ويکبار براي تمام سال مورد تصويت پارلمان قرار مي گيرد.
اصل جامعيت:
برپايه اين اصل بودجه بايد به صورت کامل و براي همه دستگاههاي دولتي اعم از وزارتخانه ها و مؤسسات دولتي و.غيره، به صورت يکجا تهيه و به مجلس قانون گذاري تقديم گردد.
اصل وحدت بودجه:
بر اساس اين اصل تمام برنامه ها،فعاليت ها و طرح هاي دولت و نيز تمام درآمد ها وهزينه هاي آن و اجبارا بودجه تمام دستگاهها بايد در يکجا نوشته شود و براي رسيدگي و تصويب و آگاهي همگان ارائه شود.
اصل شامليت يا تفصيل:
شامليت در بودجه به معني تهيه بودجه با ريز و تفصيل طرفين حساب است.
اسلاید 13 :
اصل تخصيص و عدم تخصيص:
بر طبق اصل تخصيص تمام ارقام منظور در بودجه بايد به همان وضع و ترتيبي که در بودجه تعيين شده ومجوز آن صادر شده ، وصول يا به مصرف برسد.
اصل انعطاف پذيري بودجه:
بر طبق اي اصل به مديران دستگاه هاي دولتي اختيار داده شده براي رفع برخي از مشکلات اجرايي بودجه، تغييراتي جزئي در بودجه مصوب سالانه خود بدهند.
اصل تخميني بودن درآمدها:
درآمدهاي پيش بيني شده در بودجه جنبه تخميني دارد واين بدان معني است که منظور شدن مبلغي به عنوان درآمد در بودجه کل کشور مجوزي براي وصول از اشخاص حقيقي و حقوقي نمي شود ودر هر مورد نياز
نيازبه مجوز قانوني دارد و پيش بيني به هر ميزان مانع وصول درآمد هاي بيشتري از منابع مربوط نيست.
اصل تحديدي بودن هزينه ها:
اعتبارات مصوب براي هر نوع هزينه تا حد همان اعتبار مصوب قابل خرج است؛نه بيشتر و نه کمتر.
اصل تعادل:
اصل تعادل به حفظ موازنه بين درآمد ها و مخارج اشاره دارد.
اسلاید 14 :
ارزيابي نظريه هاي مختلف درخصوص تعادل در بودجه دولت
رعايت توازن سالانه در بودجه (نظريه هاي کلاسيک ها)
دلايل حمايت اين گروه از اين نظريه :
ايجاد تعادل سالانه در بودجه دولت، مانند ماليه خصوصي امري مناسب خواهد بود.
کسري بودجه دولت باعث ايجاد تورم ميشود.
اجبار دولت به رعايت تعادل سالانه بودجه باعث جلوگيري از رشد بي رويه بخش عمومي و مخارج دولت ميشود.
2. عدم تعادل در بودجه دولت
3. حمايت از تعادل در بودجه ، ولي نه به صورت سالانه
اسلاید 15 :
فصل سوم: طبقه بندي بودجه
اسلاید 16 :
3-طبقه بندي عملياتي
انواع طبقه بندي بودجه اي
1- طبقه بندي درآمدها و ساير منابع اعتبار
2- طبقه بندي هزينه ها
4-طبقه بندي سازماني
5-طبقه بندي اقتصادي
1- درآمد عمومي
2- درآمد اختصاصي
3- درآمد شرکت هاي دولتي
اسلاید 17 :
1-1 درآمد عمومي
درآمد عمومي عبارتست از درآمدهاي وزارتخانه ها و موسسات دولتي و ماليات و سود سهام شرکتهاي دولتي و درآمد حاصل از انحصارات و مالکيت و..که در قانون بودجه کل کشور تحت عنوان درآمد عمومي منظور مي شود.
1-2 درآمد اختصاصي
درآمدهايي است که به موجب قانون ،براي مصارف خاص در بودجه کل کشور تحت عنوان درآمد اختصاصي منظور مي گردد .
1-3 درآمد شرکت هاي دولتي
عبارت است از درآمدهايي که در قبال ارائه خدمت ويا فروش کالا عايد اين شرکت ها مي گردد.
1- طبقه بندي درآمدها
اسلاید 18 :
ساير منابع تامين اعتبار
شامل مبالغي است که تحت عنوان وام،انتشار اوراق قرضه،برگشتي از پرداخت هاي سالهاي قبل وعناوين مشابه در قانون بودجه کل کشور پيش بيني و ماهيت درآمد ندارند.
طبقه بندي هزينه ها در ايران
در بودجه عمومي دولت ،هزينه ها به چهار فصل و هر فصل به تعدادي“ماده“و نيز اجزاي آن تقسيم شده است
اسلاید 19 :
2-طبقه بندي هزينه بر اساس فصول هزينه ها
1-2 هزينه هاي جاري
3-2 پرداختهاي انتقالي
2-2هزينه هاي سرمايه اي
هزينه هاي اداري
هزينه هاي پرسنلي
اسلاید 20 :
1-2 هزينه هاي جاري
هزينه هاي جاري داراي جنبه جاري ، عادي و تکراري مي باشند و در مقابل دريافت کالا ها و خدماتي
انجام مي شوند که براي اجراي عمليات و وظايف جاري سازمان دولتي ونگهداري اموال آن ضروري هستند.
1-1-2 هزينه هاي پرسنلي
هزينه هايي که در برابر انجام خدمات و يا به واسطه آن ، بطور مستقيم يا غير مستقيم تحت عناوين مختلف حقوق،دستمزد، مزايا ،پاداش،اضافه کار و امثال آن ها به کارکنان شاغل در سازمان هاي دولتي پرداخت مي شود.
2-2-2 هزينه هاي اداري
هزينه هايي است که براي استفاده از خدمات خاص،نگهداري اموال منقول وغير منقول،تسهيلات و تهيه مواد
و لوازم مصرف شدني براي اجراي عمليات و يا نظارت لازم پرداخت مي شود.
2-2هزينه هاي سرمايه اي
مخارجي هستند که موجب ايجاد يا افزايش اموال و دارائي هاي ثابت ميشود .
3-2 پرداختهاي انتقالي
مخارجي است که به توليد کالا يا عرضه خدمات ارتباط ندارد، بلکه بصورت يک طرفه از جانب دولت به افراد
و واحدهاي مختلف پرداخت مي شود.
