بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
فصل 7 طبقه بندي عمليات در بودجه ايران
اسلاید 2 :
طبقه بندي عمليات در بودجه ايران
طبقه بندي عمليات در كشور ما از سال 1343 پس از به وجود آمدن بودجه برنامه اي و عملياتي مرسوم شده و در حال حاضر كليه جوانبي كه بايد در يك طبقه بندي عملياتي رعايت شود مورد توجه قرار گرفته است. اصول اساسي طبقه بندي عمليات در بودجه ايران به شرح زير است:
طبقه بندي عمليات در بودجه فقط در برگيرنده آن دسته از وظايف و عمليات و اعتبارات دولت است كه به طور مستقيم يا غير مستقيم توسط وزارتخانه ها و موسسات دولتي انجام ساير موسسات جدا از اين طبقه بندي در بودجه منعكس مي شوند.
اسلاید 3 :
طبقه بندي عمليات در بودجه ايران
طبقه بندي عمليات در كشور ما از سال 1343 پس از به وجود آمدن بودجه برنامه اي و عملياتي مرسوم شده و در حال حاضر كليه جوانبي كه بايد در يك طبقه بندي عملياتي رعايت شود مورد توجه قرار گرفته است. اصول اساسي طبقه بندي عمليات در بودجه ايران به شرح زير است:
طبقه بندي عمليات در بودجه فقط در برگيرنده آن دسته از وظايف و عمليات و اعتبارات دولت است كه به طور مستقيم يا غير مستقيم توسط وزارتخانه ها و موسسات دولتي انجام ساير موسسات جدا از اين طبقه بندي در بودجه منعكس مي شوند.
اسلاید 4 :
طبقه بندي عمليات در بودجه ايران
طبقه بندي عمليات در كشور ما از سال 1343 پس از به وجود آمدن بودجه برنامه اي و عملياتي مرسوم شده و در حال حاضر كليه جوانبي كه بايد در يك طبقه بندي عملياتي رعايت شود مورد توجه قرار گرفته است. اصول اساسي طبقه بندي عمليات در بودجه ايران به شرح زير است:
طبقه بندي عمليات در بودجه فقط در برگيرنده آن دسته از وظايف و عمليات و اعتبارات دولت است كه به طور مستقيم يا غير مستقيم توسط وزارتخانه ها و موسسات دولتي انجام ساير موسسات جدا از اين طبقه بندي در بودجه منعكس مي شوند.
اسلاید 5 :
-در طبقه بندي فعلي دولت ايران كليه عمليات و وظايف دولت به چند امور و هر يك از امور به چند فصل و هر فصل به چند برنامه و هر برنامه به چندين فعاليت يا طرح و پروژه تقسيم شده است.
امور: امور اولين بخش از طبقه بندي كارهاي دولت مي باشد و عارت از مجموع چند فصل مرتبط از وظايف عمومي دولت است و يا امور مجموعه اي از كوشش هاي سازمان يافته همگن است كه بخش عمده و قابل ملاحظه اي از وظايف دولت را در بر مي گيرند مانند امور عمومي،امور دفاعي، امور اجتماعي،امور اقتصادي. امور بزرگترين تقسيم بندي مجموعه وظايف همگن و مشابه دولت است كه نشانگر بخش قابل توجهي از هدفهايي است كه دولت مكلف به تحقق آنهاست.
اسلاید 6 :
امور عمومي: مجموعه اي از وظايف نخستين و عمومي دولت است كه موجب برقراري عدالت،حفظ نظم و امنيت داخلي، تنظيم روابط خارجي وضع قوانين و مقررات و اعمال حاكميت دولت را در تنظيم روابط دستگاه هاي دولتي با يكديگر و با مردم و همچنين تنظيم روابط مردم با مردم را در برابر قانون در قالب امور عمومي تعيين مي كند. مانند تنظيم روابط قواي سه گانه ،قانون گذاري ،اداره امور عمومي كشور.
امور دفاعي: مجموعه اي از وظايف دولت است كه به منظور حراست از مرزها و حفظ استقلال و تماميت ارضي كشور از طريق دفاع نظامي و غير نظامي به عمل مي آيد.
امور اجتماعي: مجموعه اي از وظايف دولت است كه در زمينه فراهم كردن امكانات زندگي بهتر براي انسان در شرايط مختلف جهت برقراري تعادل هاي اجتماعي را شامل مي شود. مانند آموزش و پرورش عمومي ، فرهنگ و هنر و بهداشت و درمان و .
اسلاید 7 :
امور اقتصادي: مجموعه اي از وظايف دولت در زمينه ايجاد امكانات توليد،توزيع و مصرف كه از طريق ايجاد وتوسعه ظرفيت هاي اقتصادي كشور در جهت تحقق تعادل هاي اقتصادي در جامعه را شامل مي شود. مانند كشاورزي و منابع طبيعي،آب و برق،صنايع و معادن و .
فصل: فصل عبارت از مجموعه وظايف مشخصي است كه حاوي برنامه هاي مرتبط با هم بوده و برنامه ريزي دراز مدت و ميان مدت براي نيل به اهداف اساسي در قالب آن انجام مي گيرد و يا مجموعه اي از كوشش هاي سازمان يافته دولت است كه خدمات معيني را براي جامعه انجام مي دهد. مانند فصل آمار و خدمات عمومي ، فصل فرهنگ و هنر و .
اسلاید 8 :
برنامه: گروه كلي عملايت در داخل هر فصل كه داراي حاصل كار مشخص است و بوسيله يك وزارتخانه يا موسسه دولتي انجام مي يابد برنامه ناميده مي شدو. برنامه بالاترين سطح طبقه بندي كارهاي اجرايي يك دستگاه براي انجام مسووليت هايي است كه در داخل يك وظيفه به آن محول شده است.
هر برنامه حدود كارهايي را كه به منظور نيل به اهداف دستگاه صورت گرفته و منجر به توليد كالا يا ارائه خدمات مي شود معين مي كند . مانند برنامه هواشناسي ، برنامه آموزش قبل از دبستان،برنامه گسترش فرهنگ و هنر. كمال مطلوب در تعيين و انتخاب يك برنامه آن است كه حاصل كا رقابل تشخيص و اندازه گيري باشد. بديهي است كه حاصل و نتيجه كار بعضي از برنامه ها به روشني قابل تشخيص و اندازه گيري است. در حاليكه نتيجه كار در برنامه اي ديگر ممكن است به سادگي قابل ارزيابي و تشخيص نباشد. مثلاً حاصل كار يك برنامه آموزش ابتدايي با توجه به ميزان كار انجام شده يعني تعداد دانش آموزاني كه آموزش اين دوره را به پايان رسانيده اند مي تواند مورد ارزيابي و اندازه گيري قرار گيرد در حاليكه انجام اين امر در برنامه گسترش فرهنگ و هنر به سادگي امكان پذير نبوده و در مواردي غير ممكن است . اين امر نمي تواند دليلي بر عدم طبقه بندي عمليات بر حسب برنامه باشد چرا كه وجود برنامه به خودي خود امكانات لازم را در جهت تهيه و تنظيم تصويب اجرا و نظارت بر اجراي بودجه فراهم مي سازد.
اسلاید 9 :
فعاليت: فعاليت عبارتست از بخشي از كارهاي يكسان و همگن در هر برنامه كه بوسيله واحدهاي اجرايي رد داخل يك وزارتخانه يا موسسه دولتي انجام مي شود و يا برابر تعريف بند 9 ماده 1 قانون برنامه و بودجه فعاليت يك سلسله عمليات و خدمات مشخصي است كه براي تحقق بخشيدن به هدف هاي برنامه سالانه طي يك سال اجرا مي شود و هزينه آن از محل اعتبارات جاري تأمين مي شود مانند فعاليت كارگزيني، فعاليت تداركات، فعاليت تشخيص و وصول ماليات ها ،فعاليت نگهداري راه ها. به طور يقين تفكيك بنرامه به طبقاتي فرعي تر و دسته بندي كردن اين طبقات موجب مي شود كه ضمن اجراي به موقع و درست عمليات،امكان تدوين بودجه اي منظم و باهدف و عملياتي خاص فراهم شده و مكانيزم لازم به منظور برقراري يك سيستم حسابداري كار آمد كه بتواند نتايج عمليات را مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار دهد مهيا شود.
طرح: بررسي مسايل مربوط به طبقه بندي بودجه اي در سالهاي
اسلاید 10 :
طرح: بررسي مسايل مربوط به طبقه بندي بودجه اي در سالهاي اخير نشان داد كه بايد ميان بخشي از عمليات كه براي توليد خدمت انجام مي شوند با آن بخش از عمليات سرمايه گذاري كه منجر به توليد كالاهاي سرمايه اي مي گردند تفكيك قائل شد. با قبول اين مسأله مي توانيم بگوييم كه طرح بخشي از فعاليت است كه نتيجه اش به صورت سرمايه گذاري ظاهر مي شود . به عبارت ديگر منظور از طرح يا طرح عمراني مجموعه عمليات و خدمات مشخصي است كه بر اساس مطالعات توجيهي فني و اقتصادي و يا اجتماعي كه توسط دستگاه اجرايي انجام مي شود طي مدت معين و با اعتبار معين براي تحقق بخشيدن به هدفهاي برنامه عمراني پنجساله به صورت سرمايه گذاري ثابت شامل هزينه هاي غير ثابت وابسته در دوره مطالعه و اجرا و يا مطالعات اجرا مي شود و تمام يا قسمتي از هزينه هاي اجراي آن از محل اعتبارات عمراني تأمين مي شود. طرح عمراني به سه نوع انتفاعي،غير انتفاعي و مطالعاتي تقسيم مي شود:
اسلاید 11 :
طرح عمراني غير انتفاعي: منظور طرحي است كه براي انجام برنامه هاي رفاه اجتماعي و عمليات زيربنايي و يا احداث ساختمان و تأسيسات جهت تسهيل كليه وظايف دولت اجرا مي شود و هدف اصلي آن حصول درآمد نمي باشد.
طرح عمراني انتفاعي: منظور طرحي است كه در مدت معقول پس از شروع به بهره برداري علاوه بر تأمين هزينه هاي جاري و استهلاك سرمايه به تبعيت از سياست دولت سود مناسبي را نيز عايد نمايد.
طرح مطالعاتي: منظور طرحي است كه بر اساس قرار داد بين سازمان مديريت و برنامه ريزي و يا ساير دستگاههاي اجرايي با موسسات علمي و مطالعاتي متخصص براي بررسي خاصي اجرا مي شود.
علاوه بر تقسيم بندي هاي فوق در قانون بودجه طرح هاي عمراني به صورت طرح هاي يك ساله، دوساله، مهم و عمده ،ادامه دار،ضروري و اضطراري كه غالباً به صورت استاني مي باشند تقسيم گرديده اند كه تعاريف قانوني مشخصي ندارند و در حد عرف كارشناسي قابل تفكيك مي باشند. در سالهاي اخير طرح ها به صورت شهري و روستايي نيز مرود توجه مجلس شوراي اسلامي قرار گرفته كه تعاريف اجمالي از آنها ذكر مي گردد:
طرح يكساله: طرحي است كه در سالجاري يا سالهاي قبل شروع شده باشد ليكن سال خاتمه طرح در پايان سال جاري باشد.
اسلاید 12 :
طرح دو ساله: طرحي است كه در سال جاري يا سالهاي قبل شروع شده باشد ليكن سال خاتمه طرح يكسال پس از پايان سال جاري باشد.
طرح ادامه دار: طرحي است كه در سال جاري يا سالهاي قبل شروع شده باشد ليكن در سال خاتمه طرح پيش از يكسال پس از پايان سال جاري باشد.
طرح مهم و عمده:طرحي است كه از ابعاد استراتژيك برخوردار باشد و يا عدم النفع آن موجب زيان دولت گردد.
طرح ضروري: طرحي است كه در صورت اجرا موجبات رفاه اجتماعي يا اقتصادي در منطقه را فراهم مي آورد و غالباً به صورت طرح هاي استاني ارائه مي گردد.
طرح اضطراري: طرحي است كه از امكانات زيست در منطقه را در صورت عدم اجرا مختل مي سازد و غالباً به صورت ضربتي به مرحله اجرا در مي آيد. مانند حوادث غير مترقبه
اسلاید 13 :
پروژه: پروژه مجموعه اي از عمليات هم جنس است كه بر اساس مطالعات توجيهي فني – اقتصادي، فني – اجتماعي طي مدت معيني و با اعتبار مشخص يكي يا چند هدف از هدفهاي يك طرح را زير پوشش قرار دهد. براي مثال در طرح واحدهاي مسكوني مي توان به عناوين پروژه مانند واحدهاي آپارتماني 2 خوابه ،واحد هاي آپارتماني 3 خوابه ، واحدهاي پيش ساخته بتوني،جدول بندي ها، خيابان بندي ها و . تقسيم شود.
كدگذاري در طبقه بندي عمليات
براي سهولت و شناسايي هر يك از موضوع ها و عنوان ها شماره مشخصي داده مي شود. به طور كلي طبقه بندي عمليات در بودجه كشور از پنج بخش به شرح زير تشكيل شده كه به هر يك از آنها امور گفته مي شود و داراي يك كد 8 رقمي مي باشد.
بخش اول- امور عمومي
بخش دوم- امور دفاع ملي
بخش سوم- امور اجتماعي
بخش چهارم- امور اقتصادي
اسلاید 14 :
علاوه بر طبقه بندي فوق در بودجه اعتباراتي وجود دارند كه به صورت يك قلم منظور گرديده اند و اصطلاحاً رديف هاي بودجه يا بخش پنجم ناميده مي شود. رديف هاي بودجه شامل هزينه هاي متفرقه كارمزد و سود تضمين شده وام ها بازپرداخت وام ها
و پرداخت ديون و سرمايه گذاري در خارج از كشور پرداخت وام و كمك به كشورها و مؤسسات خارجي بين المللي است.
نحوه كد گذاري به صورت خلاصه به شرح زير است:
اولي عدد از سمت چپ نشان دهنده امور است براي مثال عدد 4 امور اقتصادي مورد نظر است.
دومين وسومين اعداد از سمت چپ معرف فصل است . عدد 06 در امور اقتصادي اشاره به بخش گاز دارد.
چهارمين و پنجمين اعداد از سمت چپ معرف برنامه است. عدد 05 در بخش گاز اشاره به برنامه توزيع گاز است.
ششمين عدد نشانگر نوع فعاليت يا طرح است. عدد 2 نشان دهنده طرح عمراني است.
اعداد هفتم و هشتم نشان دهنده شماره رديف فعاليت يا طرح مي باشد.
اسلاید 15 :
طبقه بندي سازماني
در تمامي كشورها از آغاز بودجه ريزي پيوسته هزينه ها را به سازمانهاي دولتي تخصيص داده اند. منظور از سازمان هاي دولتي دستگاههاي اجرايي دولت وزارتخانه ها و ديگر موسسات دولتي هستند كه هر كدام به نحوي اجراي وظايف كلاسيك يا مدرن دولت رابر عهده دارند.
منظور از اين طبقه بندي توزيع اعتبارات ميان دستگاه هاي اجرايي است و بر اساس آن سهم هر يك از سازمان هاي دولتي مشخص مي شود. بودجه دولت بر اساس وظايف هر يك از دستگاهها تهيه تنظيم و تصويب مي شود. در مرحله دوم يعني تصويب بودجه مجلس به دستگاههاي اجرايي اجازه مصرف اعتبارات د رحدود بودجه مصوب را اعطا مي كند. در گام سوم نيز اجراي بودجه نظارت و كنترل آن هم در قالب دستگاه هاي مجري انجام مي شود. در حقيقت طبقه بندي سازماني سازمان هاي مختلفي را كه از بودجه دولت استفاده مي كنند بر حسب نوع وماهيت آنها تفكيك و دسته بندي مي كند.
اسلاید 16 :
فعاليت هاي دولت از نظر ماهيت به دو دسته تقسيم مي شوند:
فعاليتهايي كه اعمال حاكميت دولت را تحقق مي بخشند و در واقع جزء وظايف اصلي و جاري دولت مي باشند. اين فعاليت ها به وسيله وزارتخانه ها و موسسات دولتي انجام مي شود.
فعاليت هايي كه اعمال تصدي دولت را فراهم مي سازند. اين گروه از وظايف شركت هاي دولتي بانكها و موسسات انتفاعي وابسته به دولت محسوب مي گردد. لذا با توجه به ماهيت وظايف بودجه دولت به سه قسمت تفكيك شده است:
اسلاید 17 :
الف- بودجه عمومي دولت
ب- بودجه شركت هاي دولتي و بانك ها
ج- بودجه موسسات انتفاعي وابسته به دولت
با اين نوع طبقه بندي دولت اين اجازه را مي يابد كه در امر بودجه ريزي بتواند سياست هاي خود را در بخشهاي مختلف اعمال نموده و از وضعيت فعاليت هاي خود در قسمتهاي مختلف آگاه شود.
در طبقه بندي سازماني اعتبارات و هزينه ها ب رحسب برنامه هاي پيشنهادي دستگاههاي اجرايي پيش بيني مي شود. معمولاً وظايف و عمليات اصلي دولت به نوعي گروه بندي شده و مسووليت اجراي هر يك از آنها به يك يا چند سازمان دولت ها محول مي گردد. بنابراين نيل به اهداف و مقاصد كلي دولت از طريق نيل به اهداف و مقاصد دستگاههاي دولتي تحقق مي يابد. براي انجام مديريت و كنترل هاي صحيح مالي لازم است طبقه بندي هزينه ها بر اساس واحدهاي سازماني صورت پذيرد. زيرا در تشكيلات سازماني دستگاههاي اجرايي مسووليت ها اختيارات و وظايف قسمت هاي مختلف تفكيك و تعيين مي گردند. بنابراين لازم است اعتبارات هر يك دستگاههاي اجرايي مجري طرح در بودجه دولت پيش بيني شود تا تعيين ميزان مسووليت واقعي و مقايسه عمليات انجام شده با وظايف و اهداف مصوب سازمانهاي مذكور امكان پذير گردد.
اسلاید 18 :
اهداف و نتايج طبقه بندي سازماني
تركيب دستگاههاي اجرايي: اعتبارات دستگاههاي اجرايي با توجه به مسئوليت هاي محوله به آنها تفكيك مي گردد و با انجحام اين نوع طبقه بندي چگونگي تركيب وزارتخانه ها و دستگاه دولتي در داخل يك دولت تعيين و مشخص مي شود.
گروه بندي در قالب وظايف هدفها: واحدهاي سازماني دولتي بر اساس مشخصات هدف ها و مقررات خاص مربوط به خود تأسيس و اداره آنها گروه بندي مي شوند و در قالب اين گروه بندي مي توان آنها را از لحاظ وظايف اختيارات نحوه تأمين در آمدها و انجام هزينه ها و عمليات از يكديگر متمايز ساخت.براي مثال مؤسسات دولتي كه براي كسب سود به وجود آمده اند بايك موسسه دولتي كه براي ايجاد امنيت داخلي به وجود آمده اند متفاوت است. موسسات بازرگاني دولتي بايد با تغييرات شرايط بازار خود را انطباق دهد. بنابراين بايد داراي سرمايه در گردش باشند اما نيروي انتظامي نيازي به داشتن شرايط انطباق با بازار ندارد.
اسلاید 19 :
تسهيل تصميم گيري: با طبقه بندي سازماني قوه قانونگذاري اين امكان را مي يابد تا در هنگام بررسي و تصويب بودجه با ديد روشن تري به مسايل بودجه اي دستگاه هاي اجرايي مواجه شده و با توجه به وظايف هر يك از دستگاههاي اجرايي اهداف و سياست هاي دولت واقع بينانه اقدام به تصميم گيري نهايي كند.
طبقه بندي نيازهاي عوامل اجرايي:وزارتخانه ها و موسسات دولتي در دولت نقش عامل را دارند عاملي كه برنامه مي چيند طرح مي سازد و سپس آن را اجرا مي كند. پس نيازهاي اين عامل جدا از ساير طبقه بندي ها،بايد در چارچوب سازماني نيز طبق بندي شوند. تهيه بودجه از يك واحد سازماني (وزارتخانه موسسه دولتي،شركت دولتي)در داخل دولت آغاز مي شود و ساير مراحل بودجه يعني بررسي در هيأت دولت و قوه مقننه تصويب اجرا و نظارت بر آن نيز در قالب سازمان انجاممي پذيرد
اسلاید 20 :
اصول طبقه بندي سازماني
در طبقه بندي سازماني رعايت اصول زير ضروري به نظر مي رسد:
تفكيك و جداسازي دستگاههاي اجرايي باتوجه به ماهيت وظايف و فعاليت ها . تفكيك دستگاههاي اجرايي دولتي مانند شركت هاي دولتي كه به ارائه خدمات بازرگاني و انتفاعي اشتغال دارند. دولتي از دستگاه هاي اجرايي مانند وزارتخانه ها كه وظيفه دستيابي به اهداف اصلي دولت را به عهده دارند رعايت اين اصل در طبقه بندي سازماني است.
رعايت چارچوب سازماني و تشكيلات مصوب و رسمي دستگاه اجرايي وتوجه به سلسله مراتب سازمان ها از نظر تابعيت.
دسته بندي نمودن سازمان ها موسسات و واحدهاي تابعه هر وزارتخانه و موسسه دولتي در ذيل همان وزارتخانه و موسسه
تعميم طبقه بندي سازماني به كليه دستگاه هايي كه به نحوي از بودجه دولت بهره شوند اعم از دستگاه هاي تحت پوشش قوه مجريه قوه قضاييه و يا قوه مقننه.
