بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
مفهوم کمیابی در علم اقتصاد
اسلاید 2 :
فهرست مطالب
مقدمه
نظرها پیرامون برطرف کردن کمیابی
تفاوت کمیابی و فقر
بررسی مساله کمیابی از نظر علمی
علم اقتصاد و مساله کمیابی
کمیابی منابع اقتصادی
کمیابی از نظر اسلام
پایان
اسلاید 3 :
مقدمه
واژه Scarcity در لغت بهمعنای کمیابی است و به وضعی اختصاص مییابد که منابع در دسترس برای تولید محصول و تأمین نیازمندیها نابسندهاند.
کمیابی مفهومی است بسیار مهم که از گذشتههای دور مورد توجه اندیشمندان رشتههای مختلف علمی از جمله علوم الهی و فلسفی، علوم تجربی و علوم انسانی و بهویژه علم اقتصاد بوده است.
اسلاید 4 :
علمای علوم الهی با توجه به فلسفه خلقت بشر و سیر تکاملی بشریت کمیابی را در ارتباط با زمان، یعنی فرصتی که خداوند به هر انسان و جامعه انسانی برای زندگی در این جهان و سیر مراحل تکاملی خود عطا کرده، تعریف میکنند.
اسلاید 5 :
معتقدان به فلسفه مارکسیسم، کمیابی را در نهایت، محصول غلط بودن قواعد اجتماعی در درون جوامع سرمایهداری برای سازماندهی امر تولید و توزیع میدانند؛ که با انقلاب مارکسیستی میتوان برای همیشه بر مسئله کمیابی فائق آمد. علمای تجربی، مسائل زیستمحیطی را موضوع اصلی کمیابی میدانند
اسلاید 6 :
و معتقدند که با رشد جمعیت و پیشرفت فنآوری و صنعت، محیط زیست انسان از جهات مختلف رو به نابودی میرود و با این استدلال، آینده وحشتناکی را برای بشریت ترسیم میکنند.
در علم اقتصاد توجه ویژهای به مفهوم کمیابی مبذول شده است و حتی برخی اقتصاددانان موضوع علم اقتصاد را برخورد با مساله کمیابی میدانند؛
اسلاید 7 :
لذا کلمه کمیابی دارای نزدیکترین معنی به کلمه "محدود" یا "اقتصاد" است که در مقابل کلمه "نامحدود" و یا "آزاد" بهکار میرود
کالاها کمیاب هستند زیرا منابعی که بهکار گرفته میشوند تا آنها را تولید نمایند، دارای استفادههای دیگر نیز هستند. هنگامی که مبادله آزاد صورت میگیرد، قیمتها، کالاها و خدمات کمیاب را تخصیص میدهند.
اسلاید 8 :
علم اقتصاد مطالعه چگونگی استفاده از منابع کمیاب جامعه بهمنظور تولید کالاهای با ارزش و توزیع آنها بین افراد مختلف است. درپشت این تعریف، دو نکته اساسی علم اقتصاد نهفته است. اول اینکه کالاها و منابع اقتصادی محدودند و دیگر اینکه جامعه باید از منابع خود بهطور کارآ استفاده کند.
اسلاید 9 :
برخی تحلیلگران، پیشبینیهای هشداردهندهای در مورد نتایج جمعیت در حال رشد، سطوح ناسالم و در حال رشد آلودگی محیط زیست، محدودیت تولید کشاورزی وانرژیهای فسیلی ارائه دادهاند
اسلاید 11 :
از جمله پرسشهایی که مطرح شده، این است که آیا جوامع انسانی با توجه به برخی از منابع خاص و کمیابی آنها، در آینده نزدیک میتوانند از بروز رنجها و مرگ و میرهای فاجعهآمیز جلوگیری کنند؟ چنین بحثهایی که نخستین بار بهوسیله میدوز (Meadows: 1972) مطرح شده بود، بهوسیله رابرت سولو (Robert Solow) مورد بررسی قرار گرفت.
اسلاید 12 :
چون منابعی که در مقایسه با تقاضا، کمیابند، دارای قیمت بالاتری هستند. بدین روی توسعه کالای جانشین و تغییر در الگوی زندگی، مشروط بر آنکه بهنفع تولیدکنندگان خصوصی باشد، تشویق خواهد شد. از جمله موردهای جالب تاریخی، مواد خام از قبیل قلع، مس و آهن است. سولو بحث میکند که قیمت منابع طبیعی در مقایسه با سایر کالاها، طی 50 سال گذشته هیچگونه روند فزایندهای نداشته است.
اسلاید 13 :
اقتصاددانان، دست کم از زمان توماس مالتوس درباره کمیابی نسبی زمین کشاورزی به بحث پرداختهاند. نگرانیهای سده هیجدهم که ناشی از مهار نکردن جمعیت است و ثمرات پیشرفتهای فنّی که عاید مالک زمین میشود، در کشورهای توسعهیافته امروز دیده نشده است.
اسلاید 14 :
نظرها پیرامون برطرف کردن کمیابی
درباره کمیابی منابع اقتصادی دو نظر وجود دارد:
1. برطرف شدن کمیابی بهواسطه تلاش؛ منابع شناخته شده و آماده بهرهبرداری در هر زمان محدود است و در هر مقطع، برای رفع نیازهای بشر کافی نیست و برای رفع نیازها، باید از منابع شناختهشده و غیر آماده بهره گرفت و نیز باید این بهرهگیری را به حد کمال رساند و از هر منبعی استفاده کامل کرد؛
اسلاید 15 :
همچنین باید در جستجوی منابعی بود، که تاکنون بشر به آنها دست نیافته و یا ناشناخته ماندهاند و از این راهها کمیابی و محدودیت منایع را برطرف ساخت.
2. برطرف نشدن کمیابی بهواسطه تلاش؛ امکانات طبیعت (چه بالقوه و چه بالفعل) نسبت به نیازهای رو به رشد بشر، کافی نخواهد بود؛ زیرا امکانات طبیعت محدود است و بر آنها افزوده نشده، بلکه در اثر استفاده زیاد، روز به روز از توانایی طبیعت کاسته میشود (قانون بازده نزولی)؛
اسلاید 16 :
حال آنکه نیازهای بشر، روزافزون است وهمواره بر نیازها و خواستههای انسان، در اثر پیشرفت تکنیک و ارتقای سطح زندگی افزوده میشود. بهعلاوه، افزایش دائمی جمعیت بشر، نیازها را نیز بیشتر میکند. بهنظر مالتوس، در حالیکه جمعیت، بهطور تصاعد هندسی افزایش پیدا میکند، مثل (2-4-8-16-32-64-.) وسایل امرار معاش، بهطور تصاعد حسابی (2-4-6-8-10-12-.) افزایش مییابد.
اسلاید 17 :
در مقابل تکثیر نفوس، وسایل معیشت، بر اثر کافی نبودن قابلیت تولید زمین و مکفی نبودن حاصل زراعت، به آن نسبت افزایش نمییابد. در چنین شرایطی، هیچ راهی وجود ندارد، جز اینکه افزایش تولید مثل با افزایش تولید مواد غذایی متناسب گردد. براساس نظر این دسته، زندگی بشر (با توجه به افزایش جمعیت) آینده وحشتناکی دارد؛ دست کم، آینده، مبهم و تاریک است. از این رو باید دست بهکار کنترل رشد جمعیت شد و این رشد را محدود بهحدی کرد
اسلاید 18 :
که توانایی بشر و امکانات زمین، اجازه افزایش آنرا میدهد. این نظریه، آشکارا برخلاف برداشتهای عمومی تعادل کلاسیک است. اگرچه مالتوس میکوشد طبیعت را در ایجاد تعادل، سهیم بداند و بلاهای طبیعی را مانند زلزله، سیل، بیماریهای مسری و همچنین جنگ را ابزار محدودکننده و مکانیسم تعادلی معرفی کند، با این حال، عوامل مذکور را برای ایجاد تعادل کافی ندانسته، اقدامات لازم برای جلوگیری از رشد جمعیت را پیشنهاد میکند.
اسلاید 19 :
مالتوس برای جلوگیری از رشد جمعیت، سه نوع راهحل ارائه میدهد: 11. منع یا فشار اخلاقی (عقب انداختن ازدواجها)، 2. کنترل جمعیت از طریق برنامه تنظیم خانواده و 33- فقر وگرسنگی. وی دو راه حل اولی را "راه حل جلوگیری" و راه حل سومی را "راه حل مثبت" و مهمترین عامل متوقفکننده افزایش جمعیت میداند. او در جواب این سوال، که "آیا واقعا اگر مردم بیشتری بهکار روی زمین بپردازند و غذای بیشتری تولید کنند، نمیتوان از فقر وگرسنگی جلوگیری کرد، پاسخ منفی میدهد؛ زیرا او معتقد است که قانون بازده نزولی عامل بازدارنده این قضیه است.
