بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
اللهم صل علی محمد و آل محمد
اللهم صل علی فاطمه و ابیها و بعلها و بنیها
ظهور ولایت در تادیب
دوره های رشد تفکر اجتماعی؛ کلیات مراتب و مراحل رشد در اول:
دوره فعال شدن حواس و ادراکات
اسلاید 2 :
مراحل دوره اول رشد
اولین دوره شامل پیش از تولد تا آغاز تکلم میشود و آن را در طی چهار مرحله میتوان معرفی کرد.
مرحله اول: مرحله قبل از تولد که بر ظرفیتسازیهای هدایتی برای به وجود آمدن انسانی متعادل متکی است.
مرحله دوم: دوران جنینی که بر تلاش برای مهیا نمودن طعامهای طیب مادی و معنوی برای فرزند و در نتیجه اعتدال روحی و روانی او تکیه دارد.
مرحله سوم: دوران شیرخوارگی که بر حفظ و حراست از طهارت فطری کودک برای مقاومسازی نسبت به القائات شیطانی تأکید دارد.
مرحله چهارم: دوران بروز کلام طیب که بر بروز توانمندیهای کودک با ضابطهمند کردن محیط و بروزهای طیب کودک مبتنی است.
اسلاید 3 :
نطق
کلام
حواس
مهمترین محورهای مورد توجه در دوره اول رشد اجتماعی
اسلاید 4 :
تأدیبِ نطق
ظهور ولایت
مهمترین چشمانداز
در دوره اول رشد اجتماعی
اسلاید 5 :
وفای به وعدهها
احساس دلگرمی و محبت
آموزش
کلمات طیب
تحقیر نکردن بواسطه رزق
زود راضی شدن از طفل
مراقبت از ورودیهای ذهنی
سرزنش نکردن در هیچ حالت
تکریم مخصوص مادر
دوره اول
اسلاید 6 :
تقویت حس توانستن
اعتماد سازی در فرزند
ارضا شدن از بازی
امانت
بودن بچه
گوش دادن
دقت و توجه
احساس امنیت
ولایت پدر
دوره اول
اسلاید 7 :
همراهی و تحمل با شیطنتها و سرکشیهای کودک:
بر اساس روایات و تجربه ثابت شده که کودکانی که باهوش هستند سرکش نیز هستند، دانستن این موضوع برای والدین موجب میشود سرکشیهای کودکان خود را طبیعی قلمداد کرده آن را ناهنجار ندانند و با علم به این موضوع بسیاری از نگرانیهایشان را برطرف سازند.
برخی به اشتباه با دیدن این سرکشیها کودک خود را با انواع اتهامات روبرو میکنند و این باعث میشود آن اتهامات در کودک تثبیت گردد. پدر و مادر لازم است در برنامههای خود دورهای از حرف نشنوی را برای کودک در نظر داشته باشند و باتوجه به آن به ساماندهی امور او اهتمام داشته باشند.
استفاده از شیطنتهای کودکانه میتواند قدرت تفکر کودک را افزایش دهد. این در صورتی است که در برابر آن مقابله جدی صورت نگرفته و طفل بتواند مخالفتها یا کجخلقیهای خود را آزمایش کرده و به تدریج از آن خلاص شود. در این صورت حرفشنوی در او نهادینه میشود.
اسلاید 8 :
قال رسول الله: عرامة الصّبيّ في صغره زيادة في عقله في كبره.
سركشى طفل در دوران كودكى مايه فزونى عقل او در بزرگى است.
سمِعْتُ الْعَبْدَالصَّالِحَ: يَقُولُ تُسْتَحَبُ عَرَامَةُ الْغُلَامِ فِي صِغَرِهِ لِيَكُونَ حَلِيماً فِي كِبَرِهِ ثُمَّ قَالَ مَا يَنْبَغِي إِلَّا أَنْ يَكُونَ هَكَذَا وَ رُوِيَ أَنَّ أَكْيَسَ الصِّبْيَانِ أَشَدُّهُمْ بُغْضاً لِلْكُتَّابِ. سرکشی و حرفنشوی فرزند در کودکی خوبست تا در بزرگی بردبار باشد سپس فرمود سزاوار نیست مگر آنکه چنین شود. و روايت شده كه زيرك تر كودكان دشمن تر آنها است با محلهای درس.
اسلاید 9 :
حضرت علیعلیهالسلام: من اشرف اخلاق الکریم، تغافله عمّا یعلم. از شریفترین منشها در برخورد، تغافل از دانستهها است.
حضرت علیعلیهالسلام: الافراط فی الملامه، تشبّ نیران اللجاج. زیادهروی در سرزنش، آتش لجاجت را بر میافروزد.
اسلاید 10 :
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ:رَحِمَ اللَّهُ مَنْ أَعَانَ وَلَدَهُ عَلَى بِرِّهِ قَالَ قُلْتُ كَيْفَ يُعِينُهُ عَلَى بِرِّهِ قَالَ يَقْبَلُ مَيْسُورَهُ وَ يَتَجَاوَزُ عَنْ مَعْسُورِهِ وَ لَا يُرْهِقُهُ وَ لَا يَخْرَقُ بِهِ فَلَيْسَ بَيْنَهُ وَ بَيْنَ أَنْ يَصِيرَ فِي حَدٍّ مِنْ حُدُودِ الْكُفْرِ إِلَّا أَنْ يَدْخُلَ فِي عُقُوقٍ أَوْ قَطِيعَةِ رَحِمٍ ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص- الْجَنَّةُ طَيِّبَةٌ طَيَّبَهَا اللَّهُ وَ طَيَّبَ رِيحَهَا يُوجَدُ رِيحُهَا مِنْ مَسِيرَةِ أَلْفَيْ عَامٍ وَ لَا يَجِدُ رِيحَ الْجَنَّةِ عَاقٌّ وَ لَا قَاطِعُ رَحِمٍ وَ لَا مُرْخِي الْإِزَارِ خُيَلَاءَ .
خداوند رحمت کند کسی را که فرزندش را بر نیکی به خودش یاری کند. پرسیده شد: چگونه میتوان بر برّ خود او را یاری رساند؟ فرمود: کارهای کم او را بپذیرد و از او کارهای سخت نخواهد و او را به کاری که در تحمل او نیست وادار نکند و به او نسبت ناتوانی و خِنگی ندهد.
پس بین او و بین حدی از حدود کفر فاصلهای نیست مگر اینکه به عقوق والدین گرفتار شود و یا از رَحِم خود ببُرد.
سپس فرمود: بهشت طیبهای است که خدا آن را پاک قرار داده است و عطر آن را پاک قرار داده است به گونهای که از هزار سال عطر آن به مشام جان میرسد ولی این عطر را کسی که عاق والدین و قاطع رحم و بی مبالات به مسائل جنسی و متکبر است نمی تواند استشمام کند.
اسلاید 11 :
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ أَوْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ :
إِذَا بَلَغَ الْغُلَامُ ثَلَاثَ سِنِينَ يُقَالُ لَهُ سَبْعَ مَرَّاتٍ قُلْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ ثُمَّ يُتْرَكُ حَتَّى يَتِمَّ لَهُ ثَلَاثُ سِنِينَ وَ سَبْعَةُ أَشْهُرٍ وَ عِشْرُونَ يَوْماً فَيُقَالُ لَهُ قُلْ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ سَبْعَ مَرَّاتٍ وَ يُتْرَكُ حَتَّى يَتِمَّ لَهُ أَرْبَعُ سِنِينَ ثُمَّ يُقَالُ لَهُ سَبْعَ مَرَّاتٍ قُلْ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ثُمَّ يُتْرَكُ حَتَّى يَتِمَّ لَهُ خَمْسُ سِنِينَ ثُمَّ يُقَالُ لَهُ أَيُّهُمَا يَمِينُكَ وَ أَيُّهُمَا شِمَالُكَ فَإِذَا عَرَفَ ذَلِكَ حُوِّلَ وَجْهُهُ إِلَى الْقِبْلَةِ وَ يُقَالُ لَهَا اسْجُدْ ثُمَّ يُتْرَكُ حَتَّى يَتِمَّ لَهُ سِتُّ سِنِينَ فَإِذَا تَمَّ لَهُ سِتُّ سِنِينَ صَلَّى وَ عُلِّمَ الرُّكُوعَ وَ السُّجُودَ حَتَّى يَتِمَّ لَهُ سَبْعُ سِنِينَ فَإِذَا تَمَّ سَبْعُ سِنِينَ قِيلَ لَهُ اغْسِلْ وَجْهَكَ وَ كَفَّيْكَ فَإِذَا غَسَلَهُمَا قِيلَ لَهُ صَلِّ ثُمَّ يُتْرَكُ حَتَّى يَتِمَّ لَهُ تِسْعُ سِنِينَ فَإِذَا تَمَّتْ لَهُ عُلِّمَ الْوُضُوءَ وَ ضُرِبَ عَلَيْهِ وَ أُمِرَ بِالصَّلَاةِ وَ ضُرِبَ عَلَيْهَا فَإِذَا تَعَلَّمَ الْوُضُوءَ وَ الصَّلَاةَ غَفَرَ اللَّهُ لِوَالِدَيْهِ إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَى.
چون پسر بچه سه سالش شد به او هفت بار لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ تلقين كنند و او را واگذارند تا سه سال و هفت ماه و ده روز و به او هفت بار مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ هفت بار تلقین کنند و او را گذارند تا چهار ساله شود و هفت بار صلى اللَّه على محمد به او تلقين كنند و او را واگذارند تا پنج ساله شود و از او پرسند كدام دست راست تو است و كدام چپ، چون آن را بداند به سوى قبلهاش وادارند و به او گويند سجده كند و او را واگذارند تا شش ساله شود و چون شش سالش تمام شود به نمازش وادارند و ركوع و سجود به او آموزند و نگذارند تا هفت سالش تمام شود و سپس به او گويند روى و دستت را بشوى و چون شست بگذارند نه سالش تمام شود و پس از تمام نه سال وضو به او آموزند و اگر مسامحه كند ذهن او را براى ياد گرفتن آن به نحوی معطوف کنند و دستور نمازش دهند و براى آن ذهن او را معطوف کنند و چون وضو و نماز آموخت خدا او را و پدر و مادرش را بيامرزد ان شاء اللَّه تعالى.
اسلاید 12 :
ظهور ولایت در تادیب
اللهم صل علی محمد و آل محمد
اللهم صل علی فاطمه و ابیها و بعلها و بنیها
دوره های رشد تفکر اجتماعی ؛ کلیات مراتب و مراحل رشد در اول:
دوره فعال شدن حواس و ادراکات
اسلاید 13 :
مراحل دوره اول رشد
اولین دوره شامل پیش از تولد تا آغاز تکلم میشود و آن را در طی چهار مرحله میتوان معرفی کرد.
مرحله اول: مرحله قبل از تولد که بر ظرفیتسازیهای هدایتی برای به وجود آمدن انسانی متعادل متکی است.
مرحله دوم: دوران جنینی که بر تلاش برای مهیا نمودن طعامهای طیب مادی و معنوی برای فرزند و در نتیجه اعتدال روحی و روانی او تکیه دارد.
مرحله سوم: دوران شیرخوارگی که بر حفظ و حراست از طهارت فطری کودک برای مقاومسازی نسبت به القائات شیطانی تأکید دارد.
مرحله چهارم: دوران بروز کلام طیب که بر بروز توانمندیهای کودک با ضابطهمند کردن محیط و بروزهای طیب کودک مبتنی است.
اسلاید 15 :
این دوره بیشترین اثر را در شکلگیری شاکله فرد خواهد داشت. در این دوران طفل هیچ اختیاری از خود ندارد و تنها در اثر تعلیم اولیای اوست که به بلوغ و رشد میرسد.
کوتاهی و قصور پدر و مادر در این دوره آسیبهای فراوانی را به طفل وارد میکند و زندگی او را در دورانهای بعد با مشکل مواجه میسازد. زمینهسازی برای متولد شدن افراد طاهر و مطهر محور تعلیم برای رشد اجتماعی در دوره اول است که آن را با مفهوم ظهور ولایت معرفی میکنیم.
جنبه دیگر تأدیب در این دوره به ضابطهمندیهایی که باید در محیط پرورش کودک به کار رود بر میگردد. در انتهای این دوره، کودک به مرحله تکلم میرسد. در این راستا، کنترل محیط برای ابرازهای طیب کودکانه محور تعلیم قرار میگیرد و آن را به عنوان تأدیب نطق معرفی میکنیم. به این وسیله کلام که محور تعاملات انسان با دیگران بوده و مقدمه ورود به مراحل بعد است، به شکل زیبا و سازندهای در فرد پرورش مییابد.
به این ترتیب دو مفهوم "ولایت" و "تأدیبِ نطق"،
مهمترین چشماندازی است
که باید در هر یک از مرحلههای دوره اول مد نظر باشد.
اسلاید 16 :
محورهاي تعليم و تزكيه،
اصول محوري و شیوه كلي اجرای تعلیم و تزکیه
در مراحل چهارگانه رشد در دوره اول:
اسلاید 17 :
مرحله اول: اهتمام به رشد قبل از تولد
قبل از مرحله جنینی مراحل دیگری وجود دارد که در تکوین فرزند و صفات او بسیار مؤثر است. این بدان معناست که با اعمال ولایت پدر و مادر میتوان فرزندانی صالحتر و سالمتر به رسم امانتداری به رسول خدا و جامعه موحد او تحویل داد.
برای این منظور میتوان اعمال ولایت را به سه مقطع تفکیک کرد که در این سه مقطع به صورت مجزا امکان برنامهریزی برای بهترین اثر را خواهد داشت:
مقطع اول: انتخاب زوجین به عنوان حضور پدر و مادر در کنار هم و صفاتی که امکان انتقال آنها فراهم میشود. طبیعی است با هر انتخابی صفات خاصی انتقال مییابد.
مقطع دوم: دوره آشنایی و انس و الفت بین پدر و مادر و انتقال باورها و آرزوهای آنها با هم.
مقطع سوم: دوره آمیزش برای فرزندآوری.
هزینهای که در این مرحله برای تعلیم نسلهای بعدی صورت میپذیرد نسبت به هزینههای آموزش که در مراحل بعدی لازم است صرف شود بسیار اندک است و نتایج حاصل از آن سهلالوصولتر میباشد.
اسلاید 18 :
الف) محورهای تعلیم در اولین مرحله
الفت و مودت:
تقویت طلب و آرزو براي فرزند صالح موحد:
آداب ظرفیتسازی نطفه شامل آداب عمومی و آداب اختصاصی برای فرزندآوری:
به دست آوردن مدل در ظرفیتسازی هدایتی نطفه:
مراعات ایام ماه قمری
مراعات ایام هفته:
مراعات ساعات روز:
مراعات کیفیت همبستری:
کنترل خیال:
مراعات وضعیت فیزیکی در هنگام لقاح:
مراعات از نظر مسائل شرعی:
نهی شدید از آشکار بودن همبستری:
مراعات طعامهای طیّب:
اسلاید 19 :
ب) سیاستگذاری تعلیم در این دوره
اصل محوري:
متناسب با سه مقطع یاد شده (آشنایی زوجین، انس و الفت آنها، آمیزش) اصول تعلیم در این دوره عبارتست از:
در مقطع قبل از ازدواج: داشتن دعای قولی و عملیِ زن و مرد قبل از ازدواج برای داشتن ازدواجی موفق.
در مقطع بعد از ازدواج تا زمان انعقاد نطفه: اعتقاد به اینکه به واسطه تألیف و مودت زوجین مقدارت نیکی برای خود آنها و نسلشان رقم میخورد.
در مقطع قبل از انعقاد نطفه: تأثیر حالات پدر و مادر و نیز اثر شرایط و ایام بر نطفه.
شیوه کلی:
که متناسب با سه مقطع فوق عبارتست از:
مطالعه، خودشناسی و همسرشناسی بر مبنای دین و اخلاق و فرزندآوری؛
حسن خلق و محبت نسبت به هم و سعی در فراهم کردن شرایط تألیف و مودت با رعایت تقوا و آداب و اخلاق نیک نسبت به یکدیگر با شناخت روحیات همدیگر؛
طلب و میل شدید به داشتن فرزند سالم صالح به عنوان ادامه نسل توحیدی و حمایت از ولایت انبیا و اولیای الهی و عمل به دستورات و آداب وارد شده برای فرزنددار شدن.
اسلاید 20 :
مرحله دوم: تعلیم در مرحله جنینی
الف) محور تعلیم در مرحله دوم
تعلیمِ مستقیم در این دوره فقط به عهده مادر است و نقش تعلیمی پدر تنها به صورت غیرمستقیم است، بنابراین محور تعلیم در این دوره طیب بودن طعام مادی و معنوی مادر است. در این مرحله وابستگی طفل به مادر به قدری است که غذای او و طفل یکی است و دارای زندگی مشترکی هستند. توجه به ارزشی که خداوند به مقام مادر در این دوره داده است منجر به القای حس معنوی بیشتر به طفل در جنینی میشود. در این صورت مادر برای تکتک لحظات خود ارزش معنوی قائل است و بر این اساس سعی در استفاده از این مقام معنوی خواهد داشت.
توجه و برنامهریزی برای طعام مهمترین مسئله در تعلیم و اصلاح موقعیت جنین و سعادتمندی اوست. بدین ترتیب نقش پدر در این مرحله را میتوان در همین راستا بررسی کرد. اگر پدر نتواند نقش خود را به خوبی ایفا کند، با لطماتی که به مادر وارد میشود زندگی جنین دچار اختلال و اضطراب میشود و همه مواردی که از اصلاح و سعادتمندی گفته شد به تخریب و شقاوت او ختم میگردد.
برخی از مواردی که میتوان برای نقش پدر بیان کرد عبارتست از:
تأمین رزق مادر و جنین توسط پدر: پدر بر اساس آیات قرآن به عنوان تأمین کننده رزق خانواده است. (سوره بقره، آيه223) از این رو تهیه طیبات به عهده او میباشد. همچنین پدر، فراهم کننده زمینههای علم و معنویت مادر نيز ميباشد.
لطف و احسان و محبت به مادر و تأمین عواطف او: اگر تمام شرایط زندگی از خانه و نفقه و رزق برای مادر فراهم باشد ولی به دلایل مختلفی خانه محل اختلاف و درگیری باشد به صورت طبیعی همه منافعی که در طعامها گفته شده باطل میشود.
