بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلیاللهعلیهوآلهوسلم):
يَا عَلِيُّ إِنَّهُ لَا فَقْرَ أَشَدُّ مِنَ الْجَهْلِ وَ لَا وَحْدَةَ أوْحَشُ مِنَ الْعُجْبِ وَ لَا عَقْلَ كَالتَّدْبِيرِ.
(تحف العقول، ص6)
اسلاید 3 :
علل درونی و بیرونی
رکود
تمدن اسلامی
اسلاید 4 :
استبداد
دنیا گرایی، تحجر و دور شدن از اسلام راستین
جریان های عقلی و عقل گریز در جهان اسلام
اسلاید 5 :
استبداد در لغت به معنای «یکه و تنها» و«خود رأی بودن»
استبداد از لحاظ سیاسی «تصرف کردن یک نفر یا جمعی در حقوق ملتی بدون ترس از بازخواست».
استبداد مستلزم نظامی است که فرد در رأس دولت، تا زمانی قوانین را رعایت میکند که صلاح خود یا گماشتگانش بداند.
در این نظام قوانین معنا و محتوایی ندارد.
1- استبداد
- منشأ استبداد در کشورهای اسلامی
تجزیه و تحلیل اقتصادی در این کشورها نشان میدهد که استبداد به شیوههای تولید، نحوه تعاملات اجتماعی و پایگاههای مختلف حاصل از آن برمیگردد.
اسلاید 6 :
ازبین رفتن حقوق فردی
حق و حقوق نامحدود عناصر یک رده نسبت به رده پایین تر
پذیرش ذهنیت جامعه تلفیقی از بیحقوقی وقدرتمندی هم زمان
عدم رشد و پیشرفت همه جانبه روابط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی
پیامدهای استبداد
اسلاید 7 :
شروع خلافت امویان با دنیاگرایی و تجمل همراه بود.
عامل تحجر نیز مانعی بر سر راه تعقل و نواندیشی بود.
2- دنیا گرایی، تحجر و دور شدن از اسلام راستین
ابن خلدون معتقد است دولتها از زمان ظهور تا مرحله زوال پنج مرحله را پشت سر میگذارند
مرحله اول: پیروزی
مرحله دوم: تثبیت و انحصار
مرحله سوم: حفظ خودکامگی و جمعآوری ثروت و تجملگرایی
مرحله چهارم: خرسندی حاکمان و رعایا و اوج قدرت
مرحله پنجم: انحطاط و زوال حکومت با اسراف و تبذیر
اسلاید 8 :
آغاز سلسله بنیامیه و شروع تجمل
بدعتگذاری و زیر پاگذاشتن اصل برابری و مساوات و ترویج برتری عرب و عجم و درآمدهای دولت را صرف عیاشیها و ساخت کاخها و بناهای مجلل و .
ثروت هنگفت خلفا و امرا و نتایج آن
خلیفه فرمانروای تامالاختیار ممالک اسلامی بود و کلیه درآمدها به دست او میرسید. بعد از خلفا به والیان و امیران
اسلاید 9 :
تحجر یعنی ایستایی، تحولناپذیری، جمود و برنتابیدن فرهنگ و اندیشه و ارزشهای حقیقی و متعالی. تحجر در حوزه اندیشه و تفکر رخ میدهد و اگر در زمینه گرایش و رفتار ظاهر شود، جمود نام دارد
در قرآن از تحجر مانعی برای شناخت حقیقت یاد شده است
ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُكُم مِّن بَعْدِ ذَالِكَ فَهِىَ كاَلحِْجَارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً(بقره،74)
تحجر و دور شدن از اسلام راستین
استاد مطهری سه جریان فکری را در ترویج تحجر مؤثر میداند.
جریانی که نظریه «حسبُنا کتابالله»
جریانی که در برابر آن « حسبُنا احادیثنا و اخبارنا»
جریانی که در قالب تقدس، مسئله معرفتناپذیری و دست نایافتنی بودن آموزههای قرآن را مطرح کرد «اَین التراب و رب الاربابِ»
ضربهای که اسلام از دست اخباریگری شیعی خورد، از هیچ جریانی نخورد.
اسلاید 10 :
دوره خلافت متوکل عباسی (247-232ق) و رشد اهل حدیث و سنت و تسلیم در برابر نصوص و منقولات و مقابله با معتزلی یعنی عقلگرایی و رشد گروهی از اهل حدیث در لوای احمدبن حنبل و شدت گرفتن آن با امام محمد غزالی
گسترش تصوف در قرون ششم و هفتم هجری با طرح شهود و اشراق و عشق در مقابل عقل و استدلال
جریانهای عقلی و عقل گریز در جهان اسلام
اسلاید 11 :
علل بیرونی رکود تمدن اسلامی
1. جنگ های صلیبی
2. ظهور مغولان
3. سقوط اندلس
اسلاید 12 :
جنگهای صلیبی
صليب مهمترين نماد مسيحيت است.
ایننماد بنا به اعتقاد مسيحيان یادبود شهادت حضرتعیسی است. جنگجویان مسیحی برروی لباسخود صلیبی نقش کردهبودند.
بیشک یکی از قویترین دلایل جنگهای صلیبی انگیزههای دینی بودهاست.
علل جنگهای صلیبی:
انتظار ظهور حضرت مسيح( ع )
افزايش جمعيت و بروز مشکلات اجتماعی در اروپا
پيشرفت مسيحيان در اندلس
تقاضای کمک امپراتور روم شرقی
اسلاید 13 :
پاپ اوربان دوم در آخرین روزهای 1095م از ایتالیا وارد فرانسه شد تا در صومعه مستقر شود. وی مطلع شد که چگونه ترکان سلجوقی توانستهاند سرزمینهای ارمنیان را از دولت بیزانس جدا سازند. سپس خبر شکست سپاه بیزانس توسط البارسلان در ملازگرد به او رسید
شروع جنگهای صلیبی
ترکها نیز سالها پیش در شهر نیسه (نیسیه) در نزدیکی دریای مرمره مستقر شده ،این شهر را پایتخت دولت ترک آسیای صغیر قرار داده بودند. پیش از آن نیز فرماندهان ترک، بیتالمقدس را در سال 1071م از دست خلفای فاطمی مصر و در سال 1085 م انطاکیه را از سپاه بیزانس گرفته بودند.
این وقایع که در زمان پاپ اوربان دوم روی داد باعث شد پاپ مردم را به جنگ با مسلمانان فراخواند .وی هدف نهایی از این جنگها را تصرف اورشلیم وتنگههای بسفر وداردانل اعلام کرد.
اسلاید 14 :
اوربان از مردم خواست تا در این جنگ شرکت کرده و علامت صلیب را بر جامه خود نصب کنند. در همین زمان ملکشاه سلجوقی در گذشته بود وامپراطوری وسیع او نیز مانند شارلمانی میان جانشینان تقسیم شده بود. افزون بر این، میان جانشینان وی اختلاف افتاده بود و این امر به سود صلیبیها تمام شد.
اگرچه صلیبیها به هدف نهایی خود که همان تصرف بیتالمقدس بود نرسیدند اما آنان در این جنگها برخی از عناصر ارزشمند تمدن اسلامی را به اروپا منتقل کردند.
در برابر تنها ویرانی جنگها
نصیب مسلمانان شد.
اسلاید 15 :
بعد از جنگ صلیبی اول و اشغال بیتالمقدس حالت بی تفاوتی در مسلمانان به وجود آمد
ساختن تکایا و رشد فرقههای صوفیه در مصر و شام در زمان ایوبیها
پدید آمدن جنبش ضد تصوف نظیر ابن تیمیه (728-661ق)
شیوع فساد و فحشا بین سربازان ترک، کرد، عرب و فرنگی
سوزانده شدن کتابهای علمی مسلمانان
بسط نفوذ سیاسی و تجاری فرانسه در خاور میانه و شروع استعمار
تأثیر جنگهای صلیبی بر نظام سیاسی و اجتماعی خاورمیانه
اسلاید 16 :
قرن سیزدهم قرن وحشت نامگذاری شده است
دشمنی ممالیک با ایوبیها وشکستهولاکوخان درعینجالوت 658ق
اتحاد مسیحیان با مغولان به ویژه در زمان اباقاخان 663ق
شکست سهمگین اباقاخان از قلاوون در حمص و روابط قلاون و احمدکلودار
برهم خوردن روابط مغولان با ممالیک وتسخیر مصر و شام به دست غازانخان و شکست مغولان در سال 702ق از شام
روابط مغولان با صلیبیان و ممالیک در قرون هشتم و نهم قمری
ظهور مغول
اسلاید 17 :
تلاش سلطان محمد خوارزم شاه برای تغییر خلافت عباسی
استمداد خلیفه عباسی از چنگیزخان برای براندازی سلطان محمد
قتل کاروان عظیمی از مغولان به دست حاکم شهر اترار، واقع در کرانه شرقی قلمرو خوارزم شاه
علل حمله مغولان به جهان اسلام
مسیحیان از آغاز یورش مغولان در اندیشه با آنها بودند و سفیرانی را نیز به دربار مغول فرستاده بودند. پیشروی سریع مغولان به سوی مغرب از یک سو آنها را با قدرت مغولها آشنا ساخت و ازسوی دیگر پیروزی مسلمانان در جنگ عین جالوت آنها را به این نتیجه رساند که وجود ممالیک برای مسیحیان خطرناک است لذا تصمیم به اتحاد بامغولان گرفت.
روابط دوستانه مغولان وممالیک نیز چندان به درازا نکشید
و در جنگی که میان طرفین در گرفت، غازاخان بر سپاه مصر وشام تسلط یافت.اما سپاه ممالیک سرانجام مغولان را در سال 1303م برای همیشه از شام بیرون کردند.
اسلاید 18 :
تصرف اترار و سپس سمرقند، بخارا، خوارزم، بلخ، مرو، هرات و سایر قصبات و ورود به طالقان و وفات چنگیز در سال 624ق
در سال 651ق هولاکوخان به فرمانروایی 170ساله اسماعیلیان پایان داد و بغداد را تصرف کرد(655ق)
پس از آن راهی شهرهای آذربایجان و مراغه شد و در تبریز سکنی گزید و فرمانروایی مغولان تا سال 734ق ادامه داشت
ظهور مغولان
حمله چنگیزخان و جانشینان او به جهان اسلام از616ق
اسلاید 19 :
اعمال وحشیانه مغولان زیانهای جبران ناپذیری برپیکرفرهنگ و تمدن اسلامی وارد آورد
سقوط بغداد، نابودی کتابخانه ها و از دست رفتن چند هزار جلد کتاب
سقوط مرکز خلافت اسلامی واقتدار سیاسی جهان اسلام
احیای مجدد تمدن اسلامی از ویرانه های تمدن اسلامی و ظهور اندیشمندانی نظیرمولوی، سعدی، حافظ، عطاملک جوینی وخواجه نصیرالدین طوسی
بررسی وضع فرهنگی و تمدن اسلامی در دوره مغولان
برای نمونه: نابودی کتابخانهها وازدست رفتن میلیونها جلد کتاب بود.
بهگفته ابنخلدون مغولان آنقدر کتاب بهدجله انداختند که پلی استوار به وجود آمد که روستاییان میتوانستند از کرانهایبه کرانه دیگر بروند
اسلاید 20 :
دراوایل سده پنجممیلادیاندلسمورد هجوم واندال ها و ویزیگوت ها قرار گرفت.
پس از سالها جنگ و خونریزی، سرانجام واندالها بر مغرب و ویزیگوتها بر اندلس تسلط یافتند
درسال هشتم میلادی اشراف ویزیگوت و اعیان اسپانیایی- رومی با یکدیگر ترکیب شده و طبقه اعیان را پدید آوردند
سقوط اندلس
اندلس هنگام فتح مسلمانان
علل ضعف حکومت ویزیگوتها
- تفرقه در میان طبقات اعیان بر سر جانشینی
- نارضایتی دیگر بخشهای جامعه از امتیازات طبقه اعیان و در نتیجه، غیر قابل اعتماد بودن سپاه
- تفتیش عقاید، تعقیب، دستگیری و شکنجه دینی یهودیان
- وضعیت نابسامان اقتصادی
