بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
حسابداری صنعتی
اسلاید 2 :
فصل هفتم
بودجه
اسلاید 3 :
تعریف بودجه: بودجه عبارتست از پیشبینی درآمدها و هزینهها برای یک دوره ی مالی معین
بودجه ی تولید و فروش: اولین بودجهای که هر موسسه تجاری اعم از تولیدی، بازرگانی و یا خدماتی، ملزم به تهیه و تنظیم آن است، بودجه ی فروش است زیرا بودجه ی فروش مبنای اصلی برای تهیه و تنظیم سایر بودجه هاست.
در تهیه و تنظیم بودجه ی فروش می بایست نوع محصول، منطقه جغرافیایی فروش، رشد اقتصادی منطقه، رشد جمعیت منطقه،سلیقهی مشتریان و وجود یا عدم بخشهای دولتی و خصوصی مد نظر قرار بگیرد.
بودجهی فروش میبایست حداقل حاوی اطلاعات مربوط به نوع محصول، مقدار، نرخ و مبلغ فروش، منطقهی جغرافیایی فروش و زمان فروش باشد.
اسلاید 4 :
در موسسات تولیدی با استفاده از بودجه مقداری فروش و تعدیل آن با موجودی ابتدا و پایان دوره محصول (موجودی پایان دوره بنا بر سیاست مالی مدیریت برآورد میگردد) میتوان بودجه ی مقداری تولید را بدست آورد.
مثال: بودجه مقداري فروش محصولي 1000 واحد است، اگر موجودي ابتدا و پايان دوره به ترتيب 200 و 300 واحد باشد و نرخ فروش هر واحد محصول 20000 ريال و نسبت سود نا ويژه به فروش 20% باشد، بودجهي ريالي توليد را محاسبه كنيد.
اسلاید 5 :
بودجه نقدی: هدف از تهیه و تنظیم بودجه ی نقدی تعیین میزان وجه نقد مورد نیاز ابتدای دوره است، به طوری که موسسه در طول دوره ی مالی با در نظر گرفتن دریافت ها و پرداخت های نقدی و سیاست مالی مدیریت مبنی بر میزان وجه مورد نیاز پایان دوره، مواجه به کمبود نقدینگی و یا تراکم بیش از نیاز نقدینگی نباشد. کمبود نقدینگی به علت عدم تسویه به موقع بدهی ها موجب سلب اعتماد از موسسه، و تراکم بیش از نیاز نقدینگی، عدم استفاده ی بهینه از منابع مالی محسوب میگردد.
دریافتهای نقدی معمولا ناشی از فعالیت های مالی زیر است:
فروش کالا، فروش دارایی های ثابت، دریافت وام، فروش سهام، انتشار اوراق قرضه، دریافت سود از سایر شرکت ها و غیره.
پرداخت های نقدی معمولا ناشی از فعالیت های مالی زیر است:
خرید کالا یا مواد، خرید دارایی ثابت، پرداخت وام، خرید سهام، باز خرید اوراق قرضه، پرداخت سود، پرداخت بابت دستمزد مستقیم و سربار و غیره
اسلاید 6 :
فرمت کلی بودجه ی نقدی به شرح زیر است:
مهم ترین بخش بودجه ی نقدی تشخیص زمان و مبلغ دریافت و پرداخت نقدی است.
اسلاید 7 :
بودجه ی قابل انعطاف: موسسات تجاری بودجه های مورد نیاز خود را ممکن است فقط با در نظر گرفتن ظرفیت عادی تهیه و تنظیم نمایند. این نوع بودجه های تنظیمی با یک ظرفیت، که بودجه های ثابت نیز نامیده میشوند، زمانی کاربرد مناسب دارند که عملکرد واقعی از نظر ظرفیت اختلاف فاحشی با ظرفیت بودجه شده(عادی) نداشته باشد. در غیر این صورت امکان مقایسه ی بودجه با عملکرد واقعی و محاسبه ی انحرافات مربوطه و تجزیه و تحلیل آنها به آسانی میسر نخواهد بود.
برای رفع مشکل فوق توصیه میگردد موسسات تجاری بودجه های مورد نیاز خود را به جای تهیه و تنظیم در یک ظرفیت، در ظرفیت های متفاوت تهیه و تنظیم نمایند. منظور از ظرفیت های متفاوت دامنه ی ظرفیتی است که موسسات در سنوات گذشته با آن مواجه بودهاند.
بنابراین: بودجه ی قابل انعطاف عبارتست از بودجه های تنظیمی موسسات تجاری در ظرفیت های متفاوت. بودجه قابل انعطاف میبایست حاوی هزینه های متغییر و ثابت به تفکیک باشد تا بتوان با هزینه های واقعی مقایسه و انحرافات مربوطه را محاسبه و مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. بنابراین قبل از تهیه و تنظیم بودجه ی قابل انعطاف کلیه ی هزینه های نیمه متغییر با استفاده از روش های خاص میبایست به ثابت و متغییر تفکیک گردند
اسلاید 8 :
یادآوری:
هزینه های ثابت، هزینه هایی هستند که تحقق آنها ارتباطی به حجم فعالیت موسسات ندارد.
هزینههای نیمه متغییر، هزینههایی هستند که بخشی از آن متغییر و بخش دیگر آن ثابت باشد.
اسلاید 9 :
روش های تفکیک هزینه ها به ثابت و متغییر:
روش نمودار پراکندگی آماری
روش بالا ترین و پایین ترین سطح فعالیت
روش حداقل مربعات
اسلاید 10 :
برای آشنایی با چگونگی روش های فوق مثالی ذکر و با هر سه روش حل میکنیم:
1) حل مثال با استفاده از روش نمودار پراكندگي آماري
محور افقي به آحاد توليد و محور عمودي به هزينه ها اختصاص و منحني مجموع هزينهها رسم ميگردد.
ملاحظه ميگردد منحني مجموع هزينهها، محور عمودي را در نقطه 100000 ريال قطع ميكند كه تعيين كنندهي هزينههاي ثابت كل موسسه است (ريال(F=100000
بت استفاده از بالاترين يا پايينترين سطح فعاليت ميتوان هزينههاي متغير يك واحد محصول را نيز محاسبه نمود ( البته در مثال فوق به علت يكنواخت بودن جامعه آماري از هر سه سطح فعاليت ميتوان استفاده نمود)
اسلاید 11 :
در سطح 100واحد توليد مجموع هزينهها 150000 ريال است. هزينههاي ثابت 100000 ريال است بنابراين، 50000 ريال هزينههاي متغير وجود خواهد داشت.
500=100÷50000=هزينههاي متغير يك واحد محصول
محاسبه در سطح 300 واحد محصول نيز همين نتيجه را خواهد داد.
500 = 300÷(100000 -250000)=هزينههاي متغير يك واحد محصول
مسلما در جامعه آماري وسيع تر انتظار نيست كه كليه عناصر آماري مانند مثال ذكر شده روي يك خط مستقيم قرار گيرند. در اين صورت براي به دست آوردن هزينههاي ثابت كل از خط رگرسيون استفاده خواهد شد.
خط رگرسيون خطي است كه از ميان عناصر آماري طوري رسم ميشود كه مجموع مجذورات فواصل نقاط از خط رگرسيون در طرفين خط با هم مساوي باشند.
در صورت استفاده از خط رگرسيون محل تلاقي خط رگرسيون با محور عمودي هزينههاي ثابت كل را مشخص نموده و هزينههاي متغير يك واحد محصول نيز مانند مثال فوق بدست ميآيد.
از آنجايي كه خط رگرسيون به صورت ميانگين رسم ميگردد، روش نمودار پراكندگي آماري، يك روش تقريبي شناسايي ميگردد.
اسلاید 12 :
2) حل مثال با استفاده از روش بالاترين و پايين ترين سطح فعاليت:
500=(100-300)÷(150000-250000)=هزينه هاي متغير يك واحد محصول
هزينه هاي متغير يك واحد محصول، از حاصل تقسيم مابه التفاوت هزينه هاي بالاترين سطح فعاليت و پايين سطح فعاليت به مابه التفاوت دو سطح فعاليت مذكور به دست ميآيد.
تغيير سطح فعاليت از 100واحد به 300 واحد موجب افزايش 100000ريال هزينه هاي متغير گرديده ولي هزينه هاي ثابت تغييري نميكند.براي محاسبه ي هزينه هاي ثابت كل موسسه ميتوان از بالاترين يا پايين ترين سطح فعاليت استفاده نمود.
اسلاید 13 :
50000=500×100=هزينه متغيير پايين ترين سطح فعاليت
100000=50000-150000=هزينه هاي ثابت
و يا
150000=500×300=هزينه متغير بالاترين سطح فعاليت
100000=150000-250000=هزينه هاي ثابت
از آنجايي كه در اين روش فقط از اطلاعات دو دوره ي مالي استفاده شده و اطلاعات ساير دوره هاي مالي ناديده فرض ميگردد، اين روش نيز يك روش تقريبي شناسايي ميگردد. در عين حال روش بسيار سهل الوصول بشمار ميآيد.
لازم به ذكر است كه در جامعه آماري وسيع تر و داراي پراكندگي بيشتر بالاترين و پايين ترين سطح فعاليتي انتخاب ميگرددكه با ساير دوره ها همگون باشند.
اسلاید 14 :
3) حل مثال با استفاده از روش حداقل مربعات:
از نمودار پراكندگي آماري( روش اول) معادله رياضي خط رگرسيون با فرض محور افقي x و محور عمودي y عبارتست از :
Y=aX+b
aاز ديدگاه رياضي، ضريب زاويه ي خط و يا شيب خط ناميده ميشود ولي از ديدگاه مديريت مالي هزينههاي متغير يك واحد محصول است زيرا a مساوي تانژانت α و مساوي حاصل تقسيم ضلع مقابل به ضلع مجاور است.
اسلاید 15 :
A=tga= 500=100÷(100000-150000)=ضلع مجاور ÷ ضلع مقابل
bاز ديدگاه رياضي عرض از مبدا ناميده ميشود ولي از ديدگاه مديريت مالي هزينههاي ثابت كل موسسه ميباشد.
براي محاسبه ي دقيق تر a در يك جامعه آماري ميتوان از رابطه زير استفاده نمود:
اسلاید 16 :
فصل هشتم
بهای تمام شده تفاضلی
اسلاید 17 :
بهای تمام شده تفاضلی: عبارتست از تفاوت بین قیمت تمام شده راه حل های مختلف
منظور از راهحل های مختلف، راهحل هایی است که مدیریت در تصمیم گیری های خود از بین راهحل های مختلف انتخاب میکند.
بهای تمام شده ی تفاضلی در تصمیم گیری های مدیریت مانند قبول یا رد سفارش خاص، افزایش یا کاهش ظرفیت کارخانه، ساخت قطعات مورد نیاز با امکانات موجود یا خرید از خارج، تعیین حاقل قیمت فروش سودآور، خرید تجهیزات و ماشین آلات جدید، کاربرد اساسی دارد.
بهای تمام شده ی تفاضلی را میتوان مخارجی دانست که باید هنگام تصمیم گیری در مورد تغییر در میزان تولید مد نظر قرار گیرد.
از حاصل تقسیم بهای تمام شده ی تفاضلی به مابهالتفاوت حجم تولید، بهای تمام شده ی تفاضلی یک واحد محصول، حاصل میگردد.
استفاده از میانگین بهای تمام شده ی یکواحد محصول برای تصمیم گیری در مورد افزایش تولید، نتیجه ی مطلوبی را حاصل نمینماید. مدیریت میخواهد قیمت تمام شده ی اولین واحد تولیدی پس از افزایش سطح تولید جاری را دانسته و یا مقایسه ی آن با قیمت تمام شده ی یک واحد محصول قبل از افزایش تولید، تصمیم گیری نماید.
اسلاید 18 :
چگونگی محاسبه ی بهای تمام شده تفاضلی کل و بهای تمام شده تفاضلی یکواحد محصول :
مثال: اطلاعات زير از بودجه قابل انعطاف يك موسسه توليدي در دست است:
ملاحظه ميگردد هزينه هاي متغيير متناسب با افزايش توليد، افزايش يافته ولي هزينه هاي ثابت از ظرفيت 60% به 80% افزايش از 80% به 100% بدون تغيير و از 100% به 120% افزايش يافته است.
اسلاید 19 :
به عبارت ديگر هزينه هاي ثابت در كليه سطوح فعاليت ثابت نبوده بلكه در سطح فعاليت محدودي ثابت فرض ميگردد.
ميانگين بهاي تمام شده يك واحد محصول با افزايش مقدار توليد كاهش يافته است زيرا هزينه هاي ثابت با افزايش مقدار توليد، به تعداد بيشتري سرشكن شده و در نتيجه بهاي تمام شده يك واحد محصول كاهش مييابد.
استفاده از ميانگين بهاي تمام شده يك واحد محصول ممكن است افزايش سطح توليد از 100% به 120% را به علت كاهش قيمت تمام شده يك واحد محصول توصيه نمايد.
ليكن بهاي تمام شده تفاضلي يك واحد محصول نشان ميدهد كه تا سطح 100% فعاليت قيمت تمام شده يك واحد محصول روند نزولي داشته و از 100% به 120% روند صعودي دارد.
اسلاید 20 :
سایر مفاهیم بهای تمام شده
هزینه ی فرصت از دست رفته:
هزینه ی فرصت از دست رفته، ارزش قابل اندازه گیری فرصتی است که واحد تجاری بر اثر رد یک راهحل ( در ارتباط با استفاده از منابع خود ) از دست میدهد.
مانند هزینه ی فرصت از دست رفته ی به کار گیری یک ماشین برای یک محصول معین، که به مفهوم از دست دادن سود های حاصل از تولید سایر محصولات ممکن توسط ماشین مزبور است. و یا هزینه ی فرصت از دست رفته اوقاتی که صاحبان یک واحد تجاری برای انجام امور مزبور صرف میکنند و آن معادل حقوقی است که میتوانند از مشاغل دیگر دریافت دارند.
محاسبه ی هزینه ی فرصت از دست رفته زمانی مطرح میشود که تصمیم گیری در انتخاب یک راهحل مستلزم گذشت هایی باشد.
به عبارت دیگر چنانچه یک تصمیم گیری مستلزم هیچ گذشتی نباشد، هزینه ی فرصت از دست رفته مطرح نخواهد بود.