بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
لهجه های اجتماعی:
اشکال مختلفی از زبان که به اندازه کافی مشابه و قابل به عنوان لهجه شناخته میشوند،مطالعه لهجه هاموردتوجه جامعه شناسی زبان است،ازنظرتخصصی تمام لهجه ها زبان هستندوچیزی به نام زیر زبان یا زبان فرعی وجودندارد.
جایی که دولچه متفاوت زبان ازهم جدا می شوندنقطه ای است که دران صحبت کنندگان و واهمه تقریبابلکی نمی توانندباهم ارتباط برقرارکنندمعمولا یک نقطه مرزی انتقالی وجودداردکه درحقیقت سپرهردونقطه است،یعنی دران هردولهجه فهمیده می شود.چنین منطقه ای میان مناطق مرکزی و جنوبی چین وجوددارد.
اعضای یک جامعه نیز می توانند به شیوه هایاسبکهای مختلف به یک زبان صحبت کننددرجامعه ای که ممکن است یک شهر بزرگ غربی یایک شهر کوچک آفریقایی یاایرانی باشد، لهجه های اجتماعی،رسمی وغیر رسمی وجوددارد وبعضی از مردم قادرنددریک حالت ازیک لهجه اجتماعی استفاده کنندودرحالت دیگر از لهجه دیگر.
درحال حاظربررسی زبان دریافت اجتماعی آن موضوعی واحدنیست که بتوان تنهااز یک زاویه به آن نگریست،بلکه ارتباط زبان باعوامل مختلف اجتماعی، فرهنگی،سیاسی،تاریخی وغیره،ابعادمتنوعی به این رشته داده که هریک درخور مطالعات گسترده ای است بنابراین،جامعه شناسی زبان یابیشترعلومی که بازبان دررابطه هستند،مشترک بسیارداردومی تواندبااین علوم همکاری مفید ومشترک داشته باشد.
اسلاید 2 :
زبان شناسی نظری:
الف)زبان شناسی نظری به مساله کارکرد زبان می پردازد چومسکی قالبی رارشدداده است که دران به توصیف و تشریح اینکه درجریان رمززبان وجمله سازی چه اتفاقی می افتد،می پردازد.
گفته شده است که محصول تمام شده یعنی سخن کامل یاجمله،نشانه آن است که ساخت سطحی ،بافته پیچیده تغیرشکل یافته وواحدهای کامل وصحیح ازساخت عمقی را آشکار می سازدفرض شده است که اصل آن برای تمام زبانها مشابه باشد،ولی ساخت عمیقی دارای سازگاری اجتماعی فرهنگهای مختلف ودر نسلهای مختلف،متفاوت باشد.
تفکرچومسکی به طورگسترده به دلیل انقلاب درتفکرمادرباره زبان،مورد تحسین قرارگرفته است.مطالعات مربوط به دستور زبان وتغییرات آن در زبانهای مختلف نشان داده است که یک شباهت پایه ای میان تمام آنها در قوانین حتی ساخت عمیقشان وجوددارد وکلا دراین موردچندان باهم اختلافی ندارند.زبان شناسی نظری امیدوار است ازمیان مطالعاتی درباره اشکال کلی ساختمان دستوری مشترک دربین زبانها،بیشتربیاموزر.
اسلاید 3 :
ب)زبان:
سخن گویی انسان درکنارابزارسازی اویکی ازدوخصوصیت بسیار مهمی است که سبب جداشدن اوازسایرموجودات شد.ازاین رو زبان رابایدبه عنوان حامل اساسی ذهنیت های انسانی تلقی کرد.زبان پدیده ای است پیچیده که در طول دو قرن گذشته به مطالعات و مباحث بی پایانی دامن زده است .این مباحث که عمدتا درموردماهیت وچگونگی کارکردمصارف زبان به انجام رسیده اند،هنوزبه نتایجی قطعی منجر نشده اندوشایدهیچ گاه چنین نتایجی به دست نیاید.دوگرایش به چشم میخورد:ازیک سوزبان پیش از هرچیز یک ابزارارتباطی تعریف می شود،انسان ها برای ایجاد ارتباط میان یک دیگر وانتقال اطلاعات واحساس ها ذهنیات خویش ویاانتقال دانش ها به بکارمیبرند.
اسلاید 4 :
منشا زبان ها:
برآوردهایی که درمورد زمان به بوجودآمدن زبان انسانی وجود دارند به شدت متغیرهستندودرطیفی
از ۲۵۰هزارسال تا۵۰هزارسال پیش قرارمی گیردوحتی بعضی از نظریات منشا زبان راازاین هم
عقب تر می رسانند.این امر به اندازه ای باتوجه به یافته های حاصل از مطالعه برسید های انسانی انجام
میگیردزیراپدیدامدن زبان نمی توانسته است بدون تغییرات اساسی در ساخت و حجم مغز استخوان بندی
های دهان وگلووغیره ممکن باشد.
درباره چگونگی پدیدآمدن زبان نظریات مختلفی وجودداردکه یکی از مهم ترین آن ها مربوط به چارلزهاکت است که در دهه ۷۰میلادی اراعه شده است.
به نظرهاکت زبان انسانی در دو مرحله به وجود امده است:مرحله نخست رااوآمیزش می نامد یعنی
زمانی که انسان شروع به ساختن صداهایی ترکیبی ازدوصدای اولیه می کند.مرحله دوم دوگانگی
الگویی می امیدیعنی صداهای ساخته شده ازفرایندنخستین واردترکیب های بی شماری بایکدیگرمی شوند
تامعانی بسیاردیگری را منتقل کنند.
اسلاید 5 :
امروزه درحدود۳تا۴هزارزبان در جهان وجودداردکه درموردبسیاری ازان ها هنوز هیچ گردآوری نظام
مندی انجام نشده است.برای مثال ازحدود۱۲۰۰زبان آفریقایی تنهاحدود۱۰۰زبان تا امروز گردآوری
شده اند
یکی از زبان شناسان آمریکایی به نام مایکل کاووس معتقداست که درحدود۱۰هزارسال پیش تعدادزبان
های انسانی به بیش از۱۰هزارزبان پی رسیده است اما اکنون این رقم به ۶هزارتقلیل یافته است وتاثر
سال آینده نیز۹۰درصدازاین زبان هاازمیان خواهندرفت.
نابودی هر زبانی به معنی نابودی گروه بزرگی از مفاهیم ،اندیشه،دانش ها،ذهنیت هاودریک کلام یک
فرهنگ است واز این اویکی از وظایف اساسی انسان شناسی فعالیت درجهت جلوگیری ازاین فرایند
است.
اسلاید 6 :
زبان جانوری:
برای درک زبان به مثابه یک ابزارارتباطی می توان به سراغ مطالعات رفتار شناسی حیوانی رفت
که درسالهای اخیررشدبسیارزیادی داشته اند.امروزه برای ما مشخص شده است که حیوانات نیزازنوعی
زبان برای ارتباط میان یکدیگر استفاده میکنند.
نخستین تحقیق مهمی که بر زبان های حیوانی انجام شد اثری از کارل فون فریش(۱۸۸۶_۱۹۸۳)
رفتارشناسان اطریش بود که درمطالعاتش از دانشگاه هارواربه این نتیجه رسید که زنبورها ی عسل
از نوعی رقص به صورت حرکات گردیازیگ زاگی وباسرعت های متفاوت استفاده می کنندتافاصله و
جهت لازم برای دستیابی به منبع غذایی را نسبت به کندووباتوجه به محورخورشیدبه یکدیگراعلام کنند.
دومین روش درانتقال پیام وجانوران بواست.
سومین وسیله ارتباطی لمس کردن است که درجانوران گروهی ازاطلاعات را منتقل می کندلمس کردن شاخک هامیان حشرات ولمس کردن پرندگان ازاین نوع هستند.
اسلاید 7 :
مجموعه پیام هارامی توان درچندمقولهمحدودطبقه بندی کرد:مشخص کردن قلمرو،فراخواندن زوج یا
فرزندان ،ابزاری احساس مثل ترس،اندوه،تسلیم،یاپرخاشگری وتهدید،بنابراین می بینیم که طیف پیام های جانوری به نسبت انسان بسیارمحدوداست و این محدودیت درابزارهای انتقال نیز قابل مشاهده است.
زبان انسانی:
این زبان عمدتابر زبان صوتی استوار است،دارای یک ساخت خاص است که دران صداهای اولیه ابتدا در
قالب واحدهای کوچک صوتی بایدمعنی یاواج هاوسپس درقالب واحدهای صوتی کوچکدارای معنی یعنی
تکوواژه هابایکدیگرترکیب شده و قابلیت بی پایانی برای واژه سازی به وجود می آورند.
ازلحاظ انسان شناسی به هیچ رونمی توان زبان راازعناصرپیرامونی آن تفکیک کرد.
اسلاید 8 :
زبان :دستگاه اندیشه وارتباط:
آنچه زبان انسانی رااززبان جانوری تفکیک میکنید،درواقع همان چیزی است که فرهنگ و اندیشه انسانی
یعنی قابلیت انسان رابه آفرینش معنی می سازد.این تفکیک می تواندبرسه محوراساسی انجام بگیرد:نخست
دراصل قراردادی بودن زبان،به این صورت که تنهابانوعی قرارداد ارمغانی واژگان می توان به گستره بی پایان مفاهیم فرهنگی مورداستفاده انسان ها دست یافت.دومین اصل زبان انسانی که خلاقیت آفرینندگی
است رانشان می دهد.بسیاری از انسان ها می توانند به سادگی جملات و مفاهیم تازه وبسیارپیچیده ای را،حتی در زبان رایج و روزمره خودبسازند.سومین اصل مهم قابلیت جابه جایی آن در زمان و مکان
درمیان واقعیت وخیال است ساخت های زبانی به انسان امکان می درنگذشته ،حال و اینده راتصورکند
شرایط واقعی و شرایط خیالی رادرذهن به وجود بیاورد و تمام زمینه هاوعناصری راکه مایل باشددرهمه
زمان ها و مکان هابایکدیگرترکیب کند.
اسلاید 9 :
زبان وفرهنگ:
زبان یک امر فرهنگی است که بااموزش انسان منتقل می شود.کودکان تاسن ۶سالگی از قابلیت فیزیولوژیک آموختن هرزبانی به سهولت برخوردارنداماپس ازاین سن مشکل بیشتری برای آموزش خواهند داشت و پس ازبلوغ چنانچه فردای زبانی نیاموخته باشدودرهیچ محیط انسانی بزرگ نشده باشد،این کارعملاغیرممکن خواهدبود.
آموختن زبان رامی توان اجتماعی شدن ورودبه فرهنگ مادرنیزاست.قابلیت های فیزکی انسان، ازلحاظ مغزی و نحوه
ارتباط مغزبااندام هاوحس ها وهمچنین نوعی قابلیت درونی درذهنیت انسانی که نوام چامسکی آن راوجودیک دستور زبان جهانی می نامد انسان راقادرمی سازد که به صورتی تقریباخودکارزبان راازجهان پیرامون خودبیاموزد.بااین وصف هرچند
اکثرانسان شناسان نظریه چامسکی رادرکلیات آن می پذیرنداماباتوجه به فرهنگ های متفاوت و جان بینی های گاه بسیار متفاوت این فرهنگ باکیفیت وکمیت استفاده از زبان یا سکوت،یا استفاده ازنمادهاحرکات وغیره درفرهنگ های مختلف را کاملا متغیرمی دانندو درنتیجه شکل اموزش و نتایج حاصل از ان رانیزقابل انعطاف می دانند.
درواقع واژگان ونحوهرزبانی،جهان بینی خاصی رابه افرادان زبان منتقل می کند.
اسلاید 10 :
مردم شناسی حقوقی
مردم شناسی حقوقی عنوانی است مسبتاجدیدکه درمطالعات مربوط به ضوابط مقررات سنتی و تاریخچه و نحوه به بوجودآمدن آن هاواحیانا انطباق اثرشان در قوانین موضوعه اطلاق می شود ولی درتاریخ مطالعات مردم شناسی ضوابط و مقررات سنتی از مجموعه زندگی اقتصادی،تکنیکی،خانوادگی و دینی جدا نیست.
وامروزبابه بوجودآمدن مردم شناسی حقوقی و بسط مطالعات و تحقیقات و انتشارات آن فصلی تازه درقلمرومردم شناسی از یک طرف وحقوق ازطرف دیگر به وجود امده است ،فصلی که پرداختن به آن نه تنها در شناخت تاریخ و تحول حیات اجتماعی جوامع ضروری است،بلکه درانطباق ضوابط ورسوم سنتی با قوانین موضوعه نیز می تواند وبایدسهمی بسزاو وحائز اهمیت داشته باشد.
مجازاتی راکه دستورات قضایی و قانونی برای سرپیچی از مقررات موضوعه معین می کننددارای دوخصوصیت اساسی است:اولامجازات هاازقبل تعیین شده است،ثانیااجراکردن مجازاتهااجباری والزامی است.
قانون وسیله ای است برای نظم بخشیدن به سیستم انتظارات قانونگزاروواردکردن بردبه احترام واجراوارزش و سلسله مراتب ان
اسلاید 11 :
برای روشن شدن مطالب می توان تفاوت وجوه افتراق قوانین موضوعه و مقررات سنتی را بدست ترتیب بیان کرد:
قانون به صورت مکتوب،انشاوثبت،ضبط شده است درصورتی که مقررات سنتی ،شفاهی و براساس تجربه و مبتنی بمعلومات سینه به سینه است.
قوانین به وسیله یک سازمان تهیه می شودودرزمانی معین رسمامنتشروبه اجرادرمی اید.حال آنکه زمان و نحوه شروع مقررات سنتی نامعین است وبه وجودآمدن ان با هیچ اقدام عمومی توام نیست
اسلاید 12 :
قوانین مقررات در جوامع اولیه وابتدایی
اگرژان ژاک راست می پندارد که (اقوام وحشی موجودات آزادکردن قیدوبنداجتماعی هستند.وازهیچ قانون مقرراتی
تبعیت نمی کنند)باتوجه به قوانین موضوعه است زیرا می دانیم که با شناسایی بیشتری که امروزه درباره اقوام مختلف جهان وجودداردکه تنها هیچ قومی رانمی توان وحشی خطاب کرد بلکه تمام گروههای اجتماعی،کوچک یابزرگ،روستایی یاشهری،متمدن یاغیران مقررات ورسوم اجتماعی را_اگاهانه یانااگاهانه_گردن می نهند.
مقررات ورسوم درهمه گروه هاوجوددارد وبه انواع مختلفی تقسیم می شود حتی اگر مرزبانی این تقسیمات کاملا مشخص نباشد.
جداکردن امور حقوقی ازمسائل اخلاقی و دینی و اقتصادی ممکن نیست و قسمت های زیادی از حقوق جوامع بیش و کم جنبه دینی و نقدی دارددرکتب مقدس دینی چون تورات،انجیل دیر آن وصل خویشاوندی،وراثت محرمات وحقوق
قوانین موضوعه اجتماعی مشخص ومتین شده است بروشورهای اسلامی،قوانین مدنی باتوجه کامل به شریعت اسلامی وضع شده است.درقبایل ماعوری درزلاندنو وتعلیمات حقوقی مانندتعلیمات دینی درخفاصورت می گیرد.
اسلاید 13 :
پیشگامان مردم شناسی حقوقی
توجه خاص به مقررات سنتی و مردم شناسی حقوقی از نیمه دوم قرن نوزدهم است کمی توان ازدوکتاب که دراین زمان منحصرا درباره مسائل حقوقی و قضایی در جوامع ابتدایی و سنتی انتشار یافته است نام برد.
_یکی کتابی است تحت عنوان حقوق قدیم درباره حقوق و مقررات سنتی رایج در هندوستان ازسرهنری من انگلیسی که خودسال ها حاکم هندوستان بود
_کتاب دوم به نام حقوق مادری ازباخوفن سویی است این کتاب در زمان خود به این علت که نظریه نادرستی رابرای نخستین
بارمطرح می کردشهرت واعتباربسیاری کسب کرد.
ازبین دانشمندانی که نه به عنوان حقوقدان بلکه به عنوان مردم شناسی سهم بزرگی در تحقیقات مردم شناسی حقوقی دارندبایداز تایلر،مورگان،بواس،فریزر،دورکیم،ما رسل موس،مالینفسکی ولوی برول نام برد.
مطالعات این مردم شناسان درسنن واداب ورسوم وفرهنگ جوامع ابتدایی،منابع ذیقیمتی رابرای شناخت ومطالعه و تحلیل حقوق سنتی ومقررات_رایج بامنسوج این جوامع دربردارد.
این مطالعات و نظرات زمینه ای مناسب برای ایجادرشته مردم شناسی حقوقی فراهم آورد به طوری که امروزه در غالب دانشگاه های معتبرجهان برنامه های تدریس وتحقیق و تخصص در مردم شناسی حقوقی وجوددارد.
اسلاید 14 :
جایگاه مقررات سنتی:
وجودسنن ومقررات کنه قومی ،تاریخی و دینی که تاروپودحیات فرهنگی جامعه ماراتشکیل می دهدازیک طرف و مقتضیات و تحولات اجتماعی نسبتامعاصرجامعه ماازطرف دیگرگذرگاهی دشوار وبدون مرحله انتقالی درمسیرتغییرازمقررات سنتی به سیستم قانونی مدرن به وجوددارد.
مطالعات مردم شناسی حقوقی ایران که باوجودمنابع ومدارک فرعون قدم های اولیه رابرمی دارواسه نقطه حاعز اهمیت دارد:
مطالعه مقررات سنتی باعث می شود که ضوابط عرفی اداب و رسوم که به تدریج جای خودرا به قوانین موضوعه می دهدوگاه دانسته یا ندانسته تحقیر می شود
شناخت مقررات سنتی می تواند به وضع قوانین و انطباق آن هاباسنن ورسوم کمک کند
باتسهیلات ارتباط جمعی ،برای ازضوابط ومقررات محلی و منطقه ای جای خودرا به قوانین عمومی و بین المللی می دهدوارتباط جوامع بایکدیگر،مارامجبوربه رعایت آن ها می کند فقط با مطالعه سنن قومی ومقررات سنتی است که می توان گنجینه فرهنگی و قومی را حفظ کرد
اسلاید 15 :
خاستگاه حقوق:
حقوق مجموعه ای از قانونها،رسمهایی است که شرایطی را فراهم می اوردتامناسبات افراددرجاممعه ،طبق آن هابرقرارگردد.دربسیاری ازجامعه های ویژه بین اقوام ابتدایی،حقوق بادیگرپدیده های اجتماعی بخصوص باادب ورسوم مذهبی،عرف و عادت آمیخته است.
عرف مدتهای مدیدخاستگاه حقوق بوده اس چنان که دربزخی ازکشور های اروپایی هنوزهم عرف جای بسیارمهمی رااشغال می کندحتی درفرانسه نیز قبل تصویب قانون مدنی،عرف حاکم برحقوق بوددربعضی ازکشور های دیگرعرف مقدم برحقوق است هنوزاعتباردارد.
در جامعه های ابتدایی عرف همواره ویژگی مذهبی داشته وباممنوعیتهای جادویی غیرمذهبی همراه بوده است آرین دادرسی نیزخاستگاه مذهبی داشته است.
به عنوان مثال می توان وردرجامعه ایران باستان اوردالی درغرب وقصاص رادرتورات وقران نام برد.
اسلاید 16 :
مطالعه تاریخی روشنگر آن است که مساعل حقوقی مرتبادرحال درحال تغییروتصورند وهردوره ازفرایندتکاملی تاریخی ،قوانین ومقررات حقوقی خاص خودرادارد.درواقع حقوق هرملت مانندزبان انهاست که طی سالیان دراز تحول پیداکرده است وهمانندزبان محصول خاص نبوغ افراد یک ملت می باشد.چون هر جامعه ای دارای انتظارات و معیارهای خاص خود است که طی قرنهازندگی اجتماعی پدیدآمده است .
قانون و کارکردهای آن:
هنجارهای فرهنگی وردرجامعه،شیوه های رفتاری هستند که براساس ارزش های اجتماعی شکل می گیرندوبارعایت آنهاست که جامعه نظام پیدامی کند.قانون یک هنجارفرهنگی که به صورت رسمی درآمده وبرای نقض آن مجازات های پیش بینی شده است .
درواقع قانون یک قاعده رفتاراجتماعی است که بامجازات های تنظیم شده به وسیله ی یک مرجع دارنده قدرت مشروع بر مردم تحمیل می شود.
تعریف قانون دربین مردم شناسان قرن بیستم موضوع قابل توجه بوده است. درسال ۱۹۲۶مالینوفسکی این موضوع را مورد بحث قرارداکه قوانین حقوقی با قوانین عرفی تفاوت دارند.اولی تعهدات شخصی فردقلمداد می شودودومی ادعاهای مشروع به عبارت دیگر قوانین حقوقی نمونه ای ازکنترلهای اجتماعی هستندزیراکنترلهای اجتماعی همواره با نوعی فشارومجازات همراه می باشند.
اسلاید 17 :
کارکردهای قانون:
درهرجامعه ای قانون دارای سه کارکرداست:
قانون روابط بین افراد جامعه را تعیین می کندورفتارمناسب رادرتحت شرایط خاص مشخص می نماید.
قانون ،اقتداری راپدیدمی آوردکه با به کارگیری آن می توان به مصوبات ضمانت اجرایی داد.
قانون مناسبات اجتماعی وتامین انعطاف پذیری اجتماعی راپالایش می دهدوهمراه باپدیدامدن موقعیتهای جدید،بایدمشخص کندکهایامقررات وتصوراتقدیمی تراعتباروگستردگی خودراحفظ کرده اندبااینکه تاچه خوب ایران هارا جایگزین مواردجدیدنموداگربناباشدکه قانون به نحوموثری عمل کند،همواره باید جایی برای تغییرداشته باشد.
قانون و مجازات:
بسیاری از مردم شناسان براین باورند که همه جامعه های بشری،ممکن است دارای حکومت نباشد،اماهیچ جامعه ای هم نیست که از نوعی سازمان حقوقی بی بهره باشد.درست است که در بسیاری ازجامعه ها،قانون به معنای قواعدحقوقی مدون وجودندارد،اما همه آن ها دارای هنجارهای اشکاروپنهانی هستند که از مردم انتظارمی رود؛آن هارارعایت کنندومجازاتهایی رانیزبرای کسانی که هنجارهای اجتماعی را نادیده می گیرند،دارند.
اسلاید 18 :
خون خواهی ،نوعی مجازات:
خونخواهی درمیان اقوام ابتدایی ،به دلیلی قرابت خونی مبنای گروهی داشته است،یعنی همه افرادقبیله مسعول اعمال یکدیگر بوده وبه صورت جمعی خونخواهی می پرداخته اند ضرورتی نداشته است که به تلافی مرگ یک خویشاوندی مقصرمعینی دست یابندواورابکشند_هرفردی ازگروه مقابل ،برای اجرای خونخواهی کافی بوده است .
شیوه های حل اختلاف بین ایلات و اقوام ایران:
درمیان بسیاری ازایلات و اقوام ایرانی ،سنتهایی داخل اختلاف و مشکلات که متاثرازدستورات دینی و اعتقادی و اخلاقی است ،وجوددارد.این سنتهاورسمها تقریبا تمامی زندگی آنان رادربرمی گیردوافرادجامعه را ملزم به اجرای آن می کند.
می توان ازسنتهای چون :دیوان ،میار،کارچ،گپن وپیتردیک نام داد که درمیان اقوام بلوچ رواج داردودرمواقع دعواهاواختلافها به آن ها توسل می جویند
