پاورپوینت روش تحقیق در علوم قرآن و حدیث

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

عنوان درس: روش تحقیق در علوم قرآن و حدیث

اسلاید 2 :

پیچیدگی ها در مطالعه ادیان: روش تحقیق در حوزه «مطالعه ادیان» کمی پیچیده تر از رشته های علوم انسانی است.
اولین پیچیدگی آن است که مطالعه در زمینه دین، ممکن است مطالعه درجه اول و یا درجه دوم باشد.
در پاره ای از موارد، امکان خلط این دو با هم وجود دارد، در نتیجه از نظر روشی که برای کار انتخاب می کنیم دچار مشکل می شویم.

الف) درجه اول(توسعه دین)؛ مانند:

اسلاید 3 :

ب) درجه دوم(شناخت دین)

این که کدام مطالعه و تحقیق درجه اول و کدام درجه دوم است؟ از پیچیدگی برخوردار است و بدین ترتیب در حوزه علوم قرآن.
هر یک از این دو درجه دارای روش مخصوص به خود هستند که در ادامه به آنها پرداخته می شود.
روش مطالعات درجه اول: به دو قسم سنتی و نوین تقسیم می شوند

اسلاید 4 :

1- روش های سنتی: برخی از روش ها در مطالعات درجه اول، سنتی هستند، یعنی روش هایی هستند که دانشمندان مسلمان در طی هزاروچهارصد سال از آنها استفاده کرده اند که خود دارای انواعی است؛ مانند:

روش های سنتی تفسیری، تفسیرقرآن به قرآن، تفسیر قرآن به اخبار مأثور
روش های سنتی نقد حدیث با طیف تنوع زیاد خود
روش های سنتی نقد رجال
روش های ذوقی عرفانی

اسلاید 5 :

2- روش های نوین:

روش تاریخی؛ مانند: تفسیر آیه شریفه«لایلاف قریش* ایلافهم رحله الشتاء و الصیف» به روش تاریخی (اختلال در جاده ابریشم و استفاده از کنار گذر جاده ابریشم)
روش معنا شناختی
روش نقد ادبی
و..

اسلاید 6 :

روش مطالعات درجه دوم:

دین شناسی تطبیقی-تاریخی که خود دارای رویکردهای مختلفی مانند: رویکردهای ساختارگرایانه
تعریف ساختارگرایی: ساختارگرایی، آیین فکری مهمی است که در نیمه دوم قرن بیستم در قلمرو فلسفه و علوم انسانی پدید آمد و سرچشمه تاثیرات فراوانی شد. این آیین، از دهه ۱۹۵۰ به طور عمده در فرانسه بسط یافت و تا دو دهه بعد در میان پژوهشگران و دانشگاهیان اروپایی و امریکایی اعتبار بسیار کسب کرد و در مردم شناسی، فلسفه، زیبایی شناسی، نقد ادبی، روان کاوی و حتی پژوهش های سیاسی بسیار راه گشا بود.

اسلاید 7 :

ساختارگرایی در مطالعات فرهنگی نیز رویکردی غالب محسوب می شود. آثار رولان بارت با بررسی مقولات فرهنگی به مثابه اجزای یک نظام نشانه ای شاید در این زمینه پیشتاز بوده است.همه ساختارگرایان از این بینش آغاز کرده اند که پدیدارهای اجتماعی و فرهنگی، رویدادهایی واجد معنا هستند و در نتیجه دلالت های آنها باید در مرکز پژوهش، قرار گیرد. از این رو در تحلیل ساختاری بر مجموعه مناسبات میان اجزای ساختار در هر پدیدار تاکید می شود. با شناخت این مناسبات درون ساختاری است که یک پدیدار، معنا می یابد.

اسلاید 8 :

ساختارگرایی، از نظام نشانه ای زبان آغاز می کند اما فرهنگ نیز می تواند به مثابه دستگاهی سرشار از نشانه ها مورد تحلیل ساختاری واقع شود. ساختارگرایی برای تحلیل هر پدیده فرهنگی و اجتماعی پیشنهاد می کند که نخست، تفاوت های درونی و صوری میان اجزای یک پدیده را که موجب ایجاد اشکال متفاوت آن پدیده از نظر معناهای فرهنگی می شود را بررسی کنیم. عناصر فرهنگی به خودی خود از الگوهایی ساختاری شکل یافته اند و ظاهری بی معنا دارند و تنها بررسی مناسبات، تفاوت ها و تقابل هاست که به آنها معنا می بخشد(الیاس قنبری)

اسلاید 9 :

رویکردهای میان رشته ای؛ مانند: رویکرد روان شناختی، رویکرد جامعه شناختی، و.
مطالعات فررشته ای: مطالعاتی که از خارج دین به دین نگاه می کنند و اصطلاحا مطالعات برون دینی گفته می شوند؛ مانند: فلسفه دین، تاریخ دین، زبان دین، روان شناسی دین، جامعه شناسی دین.

اسلاید 10 :

ویژگی های قرآن کریم: قرآن کریم خود دارای جنبه های مختلفی برای مطالعه و نحقیق است.

جنبه های دینی:
قرآن به مثابه کلام خداوند(رویکردکلامی)
قرآن به مثابه موضوع تفسیر(رویکرد هرمنوتیکی)
قرآن به مثابه کتابی برای هدایت انسان(رویکرد تبلیغی)

اسلاید 11 :

جنبه های متنی:
قرآن به مثابه سخن(رویکرد زبان شناختی)
قرآن به مثابه یک امر زیبا(رویکرد ادبی-هنری)
قرآن در ارتباط با متون دیگر(رویکرد بینا متنی)
جنبه های تاریخی:
قرآن به مثابه یک امر تاریخی(رویکرد تاریخی)

اسلاید 12 :

حدیث نیز مانند قرآن کریم دارای جنبه های مختلفی است؛ از جمله:

جنبه های دینی
جنبه های متنی
جنبه های تاریخی