بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
اولویتگذاری حوزه های علم، فناوری و نوآوری
اسلاید 2 :
فهرست مطالب
1- مقدمه
2- تعریف اولویتگذاری
3- تاریخچه اولویتگذاری
4- مدلهای نظری اولویتگذاری
5- فرایند اولویتگذاری
6- روشهای اولویتگذاری
7- چالشهای اولویتگذاری
8- تخصصیسازی هوشمند، راهبردی نوین مبتنی بر اولویتگذاری
9- مطالعه موردی: نقد و بررسی نقشه جامع علمی کشور
اسلاید 3 :
1- مقدمه
ناتوانی کشورها در پژوهش در کلیه حوزههای علم و فناوری علیرغم رشد هزینهکرد تحقیق و توسعه به علت .
رشد فعالیتهای علمی و فناورانه از نظر دامنه و اندازه
ماهیتی میانرشتهای فعالیتهای پژوهشی
اهمیت ویژه اولویتگذاری علم، فناوری و نوآوری بهعلت آثار چشمگیر بر توسعه اجتماعی – اقتصادی
آرمان دوگانه و درحال همگرایی اولویتگذاری علم و فناوری
اهداف اجتماعی
اهداف خاص علمی نظیر ایجاد جرم بحرانی و تسهیل اکتشافات جدید
ماهیت وابسته به محیط اولویتگذاری علم و فناوری
اسلاید 4 :
2- تعریف اولویتگذاری
برخی تعاریف
فرایندی راهبردی با هدف افزایش بازگشت سرمایهگذاری دولتی در پژوهش و ارتباط پژوهش با اهداف اجتماعی – اقتصادی بلندمدت کشور (رقابتپذیری، رشد، رفاه و غیره)
فرایندی مذاکرهمحور که در آن بازیگران و ذینفعان مختلف، بر روی آرمانها، اهداف و فعالیتهای مشترک توافق میکنند
فرایند انتخاب تعدادی فعالیت از میان سایر فعالیتها بهمنظور تخصیص منابع عمومی
اسلاید 5 :
2- تعریف اولویتگذاری (ادامه)
برخی تعاریف
روشی که به کمک آن، سیاستگذاران سرمایهگذاریهای علم و فناوری را در چارچوبی راهبردی متمرکز میکنند و یا توجه بازیگران را بدان جلب میکنند
فعالیتی که چارچوب شفاف نظری برای شناسایی و تاکید بر سازوکارهای سیاستگذاری و ایجاد تغییرات در الگوهای تامین مالی ارائه میدهد
اسلاید 6 :
2- تعریف اولویتگذاری (ادامه)
اجزای کلیدی تعاریف
ضرورت اولویتگذاری علم و فناوری در راستای خطمشیهای کلان ملی
تمرکز بر حوزههای محدود و مشخص، دستاورد اصلی اولویتگذاری
مشارکت گسترده ذینفعان مختلف و ساختار رفت و برگشتی
ضرورت تغییر و تحول در سیاستگذاری علم و فناوری مبتنی بر نتایج اولویتگذاری
اسلاید 7 :
ابعاد اولویتگذاری
نوع اولویت (حوزهای، علمی، فناورانه و اجتماعی)
سطح اولویتگذاری (ملی، منطقهای و سازمانی)
طبیعت اولویتگذاری (بالا به پایین یا پایین به بالا، درجه رسمیت، سازوکار و غیره)
رویکردها و روشهای اولویتگذاری
مشارکتکنندگان و ذینفعان اولویتگذاری
مبنای اطلاعات و دادههای اولویتگذاری
2- تعریف اولویتگذاری (ادامه)
اسلاید 8 :
3- تاریخچه اولویتگذاری
ابرانگارههای اولویتگذاری علم، فناوری و نوآوری
رویکرد ماموریتگرایی سنتی
رویکرد سیاست صنعتی (فناوریهای کلیدی صنعتی شهروندی)
رویکرد نظام نوآوری
رویکرد ماموریتگرایی نوین
عدم جایگزینی ابرانگارهها بهطور کامل
همزیستی ابرانگارههای بدیل در ساختاری پیچیده و چندلایه
اسلاید 9 :
3- تاریخچه اولویتگذاری (ادامه)
رویکرد ماموریتگرایی سنتی
دهه 1940 (جنگ جهانی دوم) و 1950 (جنگ سرد)
محرک: نیاز شدید بخش نظامی برای فناوریهای جدید تسلیحاتی و موفقیت نهادهای پژوهشی در دستیابی به فناوریهای مزبور
هدف: تولید محصولات عمومی در حوزههایی که مشوقهای ناکافی و موانع متعدد (هزینه، ریسک، دوره زمانی طولانی و غیره) منجر به ناتوانی بخش خصوصی در پژوهش در محیط طبیعی بازار میشد
اسلاید 10 :
3- تاریخچه اولویتگذاری (ادامه)
رویکرد ماموریتگرایی سنتی
ویژگیها
اولویتگذاری زمینهای در قالب توسعه زیرساخت نهادی
افق زمانی بلندمدت
تقاضای اولیه صرفا دولتی برای پروژهها
انجام غالب پروژهها در آزمایشگاههای دولتی
نقش کلیدی تحقیقات بنیادین مبتنی بر رویکرد فشار دانش در سیاستگذاری علم و فناوری
محدودیت تعداد بازیگران
فرایند انتخاب مشخص اولویتها
اسلاید 11 :
3- تاریخچه اولویتگذاری (ادامه)
رویکرد ماموریتگرایی سنتی
نتیجه: موفقیت در دستیابی به اهداف
کاربرد تجاری انرژی هستهای در دهه 1950
کاوشهای موفقیتآمیز فضایی
علل حیاتی موفقیت
استفاده از منابع مالی کلان
همکاری تحقیقات بنیادین و توسعه فناوری کاربردی
تکیه بر زیرساخت پژوهش دولتی
فعالیت ذیل اهداف زمینهای مشخص
اسلاید 12 :
3- تاریخچه اولویتگذاری (ادامه)
رویکرد سیاست صنعتی (فناوریهای کلیدی صنعتی شهروندی)
دهه 1960
تعمیم مفهوم ماموریت به فناوریها و صنایع شهروندی (نظیر نیمهرساناها، فناوری اطلاعات و ارتباطات و مواد جدید) بهعنوان پیشنیاز توسعه اقتصادی
نقش ضروری مداخله بخش دولتی برای بکارگیری و اشاعه سریع فرصتهای فناورانه علیرغم عدم محدودیت اولویتهای مزبور به محصولات عمومی
اسلاید 13 :
3- تاریخچه اولویتگذاری (ادامه)
رویکرد سیاست صنعتی (فناوریهای کلیدی صنعتی شهروندی)
علل بکارگیری
موفقیت رویکرد ماموریتگرایی سنتی تمایل به توسعه فناورانه با حمایت دولتی
وجود و رشد نهادهای پژوهشی ماموریتگرا
ضرورت همپایی کشورها با آمریکای پیشگام مبتنی بر فناوریهای جدید
خردمایه مداخله
چگونگی دستیابی به اقتصاد مقیاس و درنتیجه جایگاه رقابتی با تکیه بر بکارگیری همزمان منابع دولتی و خصوصی
نقش فناوریهای عمومی (نظیر فاوا) در توسعه طیف گستردهای از صنایع دیگر و درنتیجه رشد و توسعه اقتصادی کشور
اسلاید 14 :
3- تاریخچه اولویتگذاری (ادامه)
رویکرد سیاست صنعتی (فناوریهای کلیدی صنعتی شهروندی)
ویژگیها
گسترش فزاینده طیف فناوریهای هدف
مشارکت طیف وسیعی از ذینفعان
تاسیس نهادهای جدید برای اجرای برنامهها (و درنتیجه افزایش پیچیدگی محیط سیاستگذاری فناوری در طول زمان)
توسعه روشهای جدید اولویتگذاری (ارزیابی فناوری، آیندهنگاری فناوری و غیره)
برنامهریزی مطابق نیاز صنایع خصوصی
تاکید بر اشاعه و بکارگیری عمومی در فرایند اولویتگذاری
اسلاید 15 :
3- تاریخچه اولویتگذاری (ادامه)
رویکرد نظام نوآوری
دهه 1980
انتقادات فراوان به سیاستهای حمایت از فناوریها و بخشهای صنعتی خاص
معضل چگونگی انتخاب اولویتها بهعلت ماهیت سرشار از عدم اطمینان علم و فناوری غیرقابل
عدم امکان تضمین دسترسی به فناوریهای تعیینشده با توجه به دسترسی محدود سیاستگذاران به اطلاعات
اسلاید 16 :
3- تاریخچه اولویتگذاری (ادامه)
رویکرد نظام نوآوری
انتقادات فراوان به سیاستهای حمایت از فناوریها و بخشهای صنعتی خاص
هدررفت سنگین منابع دولتی، ناکارآمدی بازار و در نهایت عدم دستیابی به آرمان حداکثرسازی رفاه در صورت سرمایهگذاری بر روی فناوریهای اشتباه
اولویتگذاری باریک و تخصصیسازی قفلشدگی ساختاری و آسیبپذیری شدید نسبت به شوکهای محیطی شود
اثرپذیری فرایند تصمیمگیری از سرمایهگذاریهای پیشین در بلندمدت
اسلاید 17 :
3- تاریخچه اولویتگذاری (ادامه)
رویکرد نظام نوآوری
عدم تمرکز بر حوزههای خاص علم و فناوری
تاکید بر اهمیت ابعاد عام و کارکردی فرایند نوآوری
انتقاد به رویکرد خطی به فرایند نوآوری با تکیه بر ماهیت سرشار از عدم اطمینان پروژههای نوآوری، درهمتنیدگی علم و فناوری، وابستگی به مسیر توسعه فناوری و آثار قفلشدگی، نقش فرایندهای یادگیری و اهمیت یکپارچهسازی تحقیق و توسعه، تولید و بازاریابی
اسلاید 18 :
3- تاریخچه اولویتگذاری (ادامه)
رویکرد نظام نوآوری
ترویج الگوبرداری بینالمللی در قالب انتقال تجربیات موفق کشورها
تشدید یادگیری مشترک سیاستی شد
پیچیدگی ناشی از یکپارچگی گروههای متعدد بازیگران
ضرورت دستیابی به توانمندیهای مدیریتی جدید
توسعه ساختارهای اداره جدید برنامههای علم و فناوری در بنگاههای خارج از بخش دولتی
تغییر نظام سیاستگذاری فناوری از ساختار سلسلهمراتبی و متمرکز پیشین به ساختاری پیچیده متشکل از نهادهای ذینفع در سیاستگذاری
اسلاید 19 :
3- تاریخچه اولویتگذاری (ادامه)
رویکرد ماموریتگرایی نوین
رویکرد معاصر
توجه بیشتر به اولویتهای زمینهای
پیشران: افزایش فشار بر بودجههای دولتی
تمرکز تلاشهای پژوهشی بر مجموعه محدودی از حوزهها
همزیستی و همتکاملی دو رویکرد مختلف اولویتگذاری زمینهای و ساختاری/کارکردی
اسلاید 20 :
3- تاریخچه اولویتگذاری (ادامه)
رویکرد ماموریتگرایی نوین
سازماندهی پژوهش علمی (و حتی پژوهش پایه) در حوزههای مشخص و اولویتگذاری ساختاری ذیل آنها
مثال: تاکید بر شبکهسازی شرکتهای کوچک و متوسط در حوزه فاوا)
اولویتگذاری با توجه به اهداف اجتماعی (مثال: توسعه پژوهش در زمینههای محیطزیست و سلامت) در کشورهایی نظیر انگلیس، فنلاند و کره
اولویتگذاری زمینهای در سطح بالاتری از یکپارچگی
ماموریتهای جدید علم و فناوری
