بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
آشنائی با تکنیکهای خلاقیت
اسلاید 3 :
«کاروان اندیشه ی خود را با فکرهای نزدیک، مشابه، متضاد و یا هر فکر مرتبط دیگری به حرکت درآورید و فکرهای بعدی را در امتداد آن شکار کنید»ارسطو
اسلاید 4 :
Brain Storming1- طوفان ذهن -
طوفان فكري موثرترين و احتمالاً متداولترين فرايند گروهي است كه بيش از 60 سال پيش توسط الكس اسبورن طراحي شد. اين فرايند معمولا با نرمش فكري (بیان مساله) آغاز شده و سپس اعضاي گروه درباره مسئله فكر كرده و راه حل هاي گوناگون را به صورت في البداهه و شفاهی مطرح می كنند. هر چه ايده ها خلاقانه و بيشتر باشند بهتر است. فرايند طوفان فكري با يك گروه 6 تا 12 نفره و يك سرپرست يا هماهنگ كننده و يك منشي سر و كار دارد. گروه دست كم به 6 نفر براي خلق ايده هاي جديد نياز دارد. همچنين اين تعداد نبايد از 13 نفر تجاوز كند زيرا تعداد ايده ها زياد شده و جذب آنها مشكل مي شود و ممكن است جريان انديشه ها به طور بالقوه محدود و كند شود. سرپرست گروه كه معمولا قبل از تشكيل جلسه انتخاب مي شود، ترجيحا قبل از جلسه، موضوع مورد بحث را به اطلاع گروه مي رساند. وي واقعيتها، موضوعات و پرسشهاي مربوط و اهداف جلسه را مطرح نموده و مسئله محوري را روي وايت برد نوشته و سپس از اعضاء مي خواهد براي مسئله راه حل بيابند و از نظر دهندگان قدرداني و آنان را به ارائه نظرات جديد تشويق مي كند. سرپرست همچنين بايد از اظهار نظر درباره ارزش ايده ها و تحميل عقايد و تفكرات خود به گروه خودداري كند. منشي جلسه نيز ديدگاهها و نظرات هر يك از اعضاء را ثبت مي نمايد.
اسلاید 5 :
فرآیند طوفان فکری
فرايند طوفان فكري داراي 4 قانون اصلي به شرح ذيل مي باشد:
1- هيچ گونه قضاوت يا انتقادي درباره ايده ها نبايد صورت گيرد، چون باعث از دست رفتن كل جريان طوفان فكري مي شود
2- از كليه ايده ها مي بايست استقبال شود، حتي اگر ايده ها پيش پا افتاده و غير عملي باشند. - ممنوع بودن خندیدن به ایده ها
3- هدف اصلي كميت ايده ها مي باشد نه كيفيت آنها
4- ايده ها مي بايست تركيب، اصلاح و در نهايت به عنوان ايده صحيح انتخاب گردد.
رعايت قوانین فوق الزامي است. بعد از 25 الي 30 دقيقه استراحت، گروه مجددا ايده ها را نقد وارزيابي مي نمايند. در جلسه ارزیابی سرپرست یا شخص دیگری می تواند جلسه را رهبری کند. ايده ها بايد به لحاظ نوع، دسته بندي و بر اساس اولويت رتبه بندي شوند. كيفيت هر ايده در جلسه ارزيابي مورد تحليل و بررسي قرار مي گيرد. رهبر نبايد به دليل كمبود بودجه يا ديگر منابع لازم پيشنهادها را كنار بگذارد. اگر ايده اي خوب بود، بايد راه هاي پياده سازي آن نيز جستجو شود. طوفان فكري را مي توان در مسائل گوناگون به كار برد، از جمله: مسائل مربوط به بازاريابي، افزايش كيفيت محصول، تعيين خط مشي سازمان، تامين نيروي انساني، ايجاد انگيزه در كاركنان و . مثال برای کارگاه ایده های مربوط به فرش
اسلاید 6 :
2- داستان نویسی
تکنیک داستان نویسی عبارت است از خلق داستانی بر روی تابلو. یعنی شما افکار و نظریات خود و دیگران را بر می دارید آنها را بر روی دیواری گسترش می دهید و شروع به مشاهده رابطه بین آنها می کنید، می بینید که چگونه یک ایده با یک ایده دیگر رابطه دارد و چگونه همه تکه ها با یکدیگر تناسب دارند.
داستان نویسی بر روی تابلوی دیواری سطح بالایی از مشارکت را می طلبد. اما هنگامی که افکار به جریان افتد، افراد درگیر، در مسئله غرق خواهند شد. آنها بر اندیشه های یکدیگر «سوار» می شوند، یا به اندیشه های یکدیگر «شاخ و برگ» می افزایند. برای اجرای روش داستان نویسی، از قوانین اولیه طوفان فکری استفاده می شود و از تمامی ایده ها بدون انتقاد، استقبال می شود.
8 الی 12 نفر به همراه رئیس جلسه- عنوان اصلی- یافتن راه حل - زیبایی این تکنیک در انعطاف پذیری و انطباق پذیری سریع آن با نیازهای شماست. از این تکنیک برای حل مسائل پیچیده استفاده می شود.
برای بهبود یک محصول و یا ایجاد تنوع در محصولاتی که به مرحله نزول رسیده اند.- چرخه عمر
اسلاید 7 :
3-تکنیک چرا
چراهای مکرر دوران کودکی از والدین و اطرافیان
در بزرگسالی نیز باید یاد گرفت تا روشها و فرایندهای تکراری خود را زیر سوال ببریم.
مسائل و مشکلاتی که در اطرافمان به علت تکرار تبدیل به عادت شده، مورد واکاوی و تجزیه و تحلیل قرار دهیم-ایده یابی، ایده پردازی و حل مسائل
سئوالات تا آنجا ادامه پیدا می کند که یا به یک بصیرت، بینش و یا پاسخی برسیم و یا در یک باتلاق فرو رویم،
اگر به جواب مفید و رویکرد جدیدی نیز رسیدیم، باید مسئله را به شکلی دیگر از نو مطرح نموده و فرآیند پرسش و پاسخ را ادامه دهیم.
اسلاید 8 :
داستان مدیریتی شماره 1- حذف ارزشهای اشتباه
در معبدي گربه اي وجود داشت كه هنگام مراقبه ي راهب ها مزاحم تمركز آن ها مي شد. بنابراين استاد بزرگ دستور داد هر وقت زمان مراقبه مي رسد يك نفر گربه را گرفته و به ته باغ ببرد و به درختي ببندد. اين روال سال ها ادامه پيدا كرد و يكي از اصول كار آن مذهب شد. سال ها بعد استاد بزرگ در گذشت. گربه هم مرد. راهبان آن معبد گربه اي خريدند و به معبد آوردند تا هنگام مراقبه به درخت ببندند تا اصول مراقبه را درست به جاي آورده باشند. سالها بعد استاد بزرگ ديگري رساله اي نوشت درباره ي «اهميت بستن گربه».
اسلاید 9 :
4- نمودار ایشیکاوا ( اسـتخوان ماهی)
این تکنیک توسط پروفسور کائورو ایشیکاوا از دانشگاه توکیو در سال 1960- قاعده مند کردن پروسه کنترل کیفیت
هدف اصلی شناسایی و تهیه فهرستی از کلیه علل احتمالی مساله مورد نظر است.
تکنیک گروهی - افراد به تنهایی - دلیل نام گذاری
ایشیکاوا این فرایند را به عنوان فرایندی که:
«مساله خود را روی سر ماهی می نویسید و بعد یک شبه آن را می پزید» توصیف می کند.
اسلاید 10 :
روش انجام تکنیک استخوان ماهی
1- پس از شناسایی و تعریف مساله، آن را در داخل دایره و در سمت راست برگه کاغذ بنویسید.
2- یک خط مستقیم به سمت چپ بکشید. (این خط شبیه به ستون فقرات ماهی است.)
3- ساقه ها یا به عبارتی تیغه های ماهی را با زاویه 45 درجه نسبت به خط ستون فقرات بکشید.
4- هر یک از ساقه ها که علل مساله نام برده می شوند را از طریق طوفان فکری بررسی و واکاوی نمایید.
5- در صورت لزوم می توانید برای تحلیل بیشتر هر علت ساقه و شاخه های اضافی را ترسیم نمایید.
6- عللی که دارای حداقل پیچیدگی هستند با کمترین فاصله نسبت به سر ماهی و عللی که دارای بیشترین پیچیدگی هستند در قسمت دم ماهی، و علت هایی که بینابین هستند به صورت یک زنجیره پیوسته و از کمترین پیچیدگی به بالاترین پیچیدگی از سر ماهی تا دم ماهی بنویسید.
7- پس از تکمیل نمودار، ساقه ها و شاخه ها را تجزیه و تحلیل کنید تا مساله یا مسائل واقعی که نیاز به حل دارند مشخص شود
اسلاید 11 :
مزایای روش نمودار استخوان ماهی
1- حل کنندگانِ مساله را به بررسی تمامی اجزای مساله تشویق می کند.
2- به نمایش روابط بین علل و اهمیت نسبی آن علل کمک می کند
3- به شروع فرایند خلاق کمک می کند زیرا توجه فرد یا افراد را معطوف به مساله می سازد.
4- به شروع یک توالی منطقی برای حل مساله کمک می کند.
5- دید کلی از مسئله می دهد.
6- روشی را برای کاهش حیطه مساله به دست می دهد.
7- به افراد کمک می کند به جای این شاخه و آن شاخه پریدن، روی مساله واقعی تمرکز کنند.
اسلاید 12 :
5- سناریو نویسی
سناریو نویسی یعنی تجزیه و تحلیل اطلاعات، فکر کردن و بحث درباره آینده بالقوه شرکت (یا فرد).
بخش مهمی از این تمرین با شناسایی مسائل و فرصتهایی که ممکن است از هر سناریوی رویایی منتج شوند آغاز می گردد.
عقیده بر این است که خلق سناریوها به راه حلهای پیشنهادی بسیاری می انجامد.
پیچیده- زمان و تلاش قابل توجهی
کمتر مدیران، متخصصان، یا کارکنان دیگری را می توان یافت که تصور کنند که فرصت دارند تا درباره آینده فکر کنند، اما این فعالیت امری حیاتی برای موفقیت است.
سناریونویس فرصتها و تهدید ها را شناسایی می کند و نیازهای شرکت را در راستای تقویت نقاط قوت و کاهش نقاط ضعف جهت بهره برداری از این فرصتها، مشخص می سازد.
اسلاید 13 :
روش اجرای سناریو نویسی
تعریف مسئله - لیست سه تا پنج عامل محرکه اصلی آینده شرکت- سناریو های آینده براساس تاثیر احتمالی این عوامل بر پنج تا ده عامل اصلی دیگر نظیر سهم بازار، واکنش مشتریان، الگوهای خرید، اقتصاد و نیازهای تحقیق و توسعه، پیش بینی می شود.
سناریوها بر اساس عوامل محرکه اصلی و اثرات آنها بر عوامل اصلی نوشته می شود.
سناریوها در یک جدول یا نمودار خلاصه می شود.
راهبردها براساس تحلیل فرصتها و تهدیدهای آینده تدوین می شود. هرگاه زمان کافی در اختیار نباشد می توان از طراحی سناریو به صورت خیال پردازی استفاده کرد.
اسلاید 14 :
6- جستجوی فرصت
جست و جوی فعالانه برای فرصت ها می تواند به کشف موقعیت های جدید و کاربردهای جدید دانش امروزی منجر شود. مجبور نیستید خودتان را به منابع سنتی محدود کنید. به دنبال چیزهای جدید باشید، همانند مدیری که به دنبال ادبیات داستانی علوم می گردد تا ایده هایی را بیابد که برای فعالیت اقتصادی پیشرفته اش کاربرد دارد. سعی کنید درباره روندهای جدید مطالعه کنید و ببینید این روندها در رابطه با کار شما چه معانی در بردارد.
پرواز زنبور در مقایسه با مگس
اسلاید 15 :
مثال
از نخستین سالهای دهه 1980 بازاریابی بر اساس ملاحظات اجتماعی شهرت زیادی یافته است. در آن زمان شرکت امریکن اکسپرس پیشنهاد کرد در ازای هر دفعه که از کارت اعتباری مشتریان استفاده شود شرکت یک سنت برای بازسازی مجسمه آزادی آمریکا هدیه خواهد کرد. شرکت توانست با این اقدام خود 7/1 میلیون دلار به بازسازی مجسمه کمک کند.
اسلاید 16 :
7- تعریف مجدد مسئله
مسئله را تا آنجایی که می توانید به روشهای متعدد، تعریف کنید. شاید این کار به شما کمک کند که مسئله را از زاویه ای دیگر ببینید. تعریف جدید را با صدای بلند بیان کنید. شاید از صدای خود چیزی را بشنوید که قبلاٌ به آن توجه نکردید. سعی کنید ببینید چه احساسی نسبت به مسئله دارید. وانمود کنید که نمیدانید مسئله چیست اما از بعضی از متغیرهای ذیربط آگاهید.اکنون به عقب برگردید و آنچه را انجام داده اید ارزیابی کنید. آیا مسئله را طور دیگری می بینید؟
بازرس پلیس- معدل بالا، چرا معدل بالا، چرا مطالعه زیاد، مطالعه زیاد چرا و.
اسلاید 17 :
8-تغییر ترتیب
انگیزه برای تغییر ترتیب یک خصوصیت ذاتی است و از خود سوال کردن ممکن است به ما کمک کند تا تصورات ما به زمینه های مرتبط بیشتر از سابق سیر کند. بنابراین گاهی لازم است جای علت و معلول و یا ترتیب الگوهای موجود تغییر کند تا ایده های نو ظهور کنند. برای این کار میتوان سؤالات زیر را بکار برد:
- چه میشود اگر این تسلسل تغییر داده شود؟
- به چه نحو دیگری میتوان در ترتیب قرار گرفتن اینها تغییر ایجاد کرد؟ - چه زمان دیگری برای آن کار بهتر است؟
اسلاید 18 :
ایجادتنوع در محصول بطور مداوم
شرکت بی نی و اسمیت برای هرچه بیشتر طولانی تر کردن مرحله ی اشباع و جلوگیری از رسیدن به سیر قهقرایی تغییرات زیادی در محصول داده است. طی سالها، شرکت رنگهای بیشتری به مدادها اضافه کرده، و آنها را در شکلها و بستهبندیهای متفاوتی تولید و عرضه کرده است. در 1903 بستههایی هشتتایی به رنگهای قرمز، زرد، نارنجی، سیاه، قهوهای، آبی، سبز و سفید عرضه میشد. در 1949 تعداد آنها را به 48 و در 1958 به 64 رساند.در 1990 هشت رنگ جدید، به نامهای لیزری و اتمی اضافه کرد در همین زمان 16 رنگ جدید مثل ماکارونی و پنیر کوههای ارغوانی و این گونه رنگها به محصول خود اضافه کرد. به تازگی محصولاتی با رنگهای سیاه تیره و بسیار جدید به بازار عرضه کرده است. به طور کلی، شرکت بستههای 96 تایی در بستهبندیهای مختلف به بازار عرضه میکند[35].
اسلاید 19 :
داستان مدیریتی شماره 3- توجه دقیق
ریچارد زالتمن مانند خیلی از عکاسان پیش از خود، به مناطق مختلف جهان سفر می کرد تا از مردم و فرهنگ و زندگیشان عکس بگیرد. یک روز صبح که در یکی از روستاهای دورافتاده کشور بوتان در آمریکای جنوبی قدم می زد تا عکسهایی بگیرد، ناگهان ایده ای به نظرش رسید. او دوربین را در جایی مستقر کرد و از روستاییان خواست از آنچه به نظرشان ارجحیت دارد که به دیگران درباره خودشان نشان دهند، عکس بگیرند. بعد از اینکه زالتمن عکسهای گرفته شده را ظاهر کرد متوجه شد در بیشتر عکسها، پاهای مردم حدوداً از ناحیه مچ به پایین خارج از کادرند و در عکس نیافتاده اند. زالتمن می گوید: «ابتدا فکر کردم که روستاییان در تنظیم کادر دقت نکرده اند. اما بعداً معلوم شد پابرهنگی نشانه ای از فقر است. اگر چه در آن روستا همه پابرهنه بودند اما مردم روستا می خواستند آن را پنهان کنند.»
شرح حکایت: برای شناخت افراد و سازمان ها به انتخابهای آنان توجه دقیق داشته باشید. سازمان و کارکنان آن به عنوان سیستم- های پیچیده از خود رفتاری ناشی از انتخابهایشان بروز می دهند که نشانه های دقیقی از ویژگیهای آنان را با خود به همراه دارند. این نشانه ها صرفنظر از اینکه هدف تظاهر یا پنهان کاری داشته باشند، خصوصیاتی از رفتار و فرهنگ سازمانی آنها را بیان می کند. در برخی موارد ممکن است افراد و سازمان به هر دلیلی قادر به بیان صحیح و علمی ویژگیهای خود نباشند اما وقتی در موضوعات مختلف برای انتخاب آزاد گذاشته شوند رفتار و انتخابهایی خواهند داشت که به صورت غیرمستقیم بیانگر خصوصیات آنها خواهند بود. برای شناخت افراد و سازمان ها به انتخابهای آنان توجه دقیق داشته باشید و به آنها حق انتخاب دهید.
اسلاید 20 :
10-تعدیل
تعدیل به معنی کمی تغییر در جهت راحتی یا زیبایی بیشتر است. جستجو و شناسایی تمام مشابهات موضوع یا مسئله، می تواند ایده های خلاقانه و جالبی به شما دهد. گاهی یک تغییر کوچک نتایج شگرفی را به بار می آورد.
این را شبیه چه چیزی می توانیم بسازیم؟ این به چه چیز شبیه است؟
از سؤالات ایده یابی تعدیل کردن هستند.
ایده ی نوشیدن نوشابه با نی، یک ایده خلاق است و خمیده کردن و به صورت ال درآوردن آن برای راحتی بیشتر یک تعدیل است.
