بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بررسي و كنترل همهگيريها
اسلاید 3 :
اپيدمي چيست ؟
بروز "غيرمعمول" يك بيماري، رويداد، رفتار ويژه مرتبط با سلامت (مانند مصرف سيگار )، يا ديگر وقايع مرتبط با بهداشت (نظير سوانح و تصادفات ) كه آشكارا بيش از رويداد پيش بيني شده (Expected Occurrence)باشد.
موارد پيش بيني شده، مواردي است كه پيش از وقوع همهگيري در آن منطقه روي ميداده است .
وقوع بيش از "حد قابل انتظار " بيماري، واقعه يا رفتار ويژه را نسبت به حالت عادي، در همان منطقه، در همان جمعيت و در همان فصل از سال ، همه گيري ميگويند.
اسلاید 4 :
مثال
بيماري "وبا” در ايالات متحده
بيماري "وبا” در بنگلادش
اسلاید 5 :
گاهی واژه "طغيان (Outbreak) “ را به جاي "همه گيري" به كار مي برند كه كمتر موجب وحشت مردم شود و واژه همهگيري را براي بروز بيش از اندازه بيماري بكار مي برند .
در اپيدمي و طغيان، اختلاف موارد پيش بيني شده و موارد پيش آمده از نظر آماري معنادار است .
"انحراف" يا " Aberration" ، صرفا تجاوز از توزيع معمولي را بيان مي كند و اين تجاوز از نظر آماري معنادار نيست
جهت محاسبه "انحراف" ، موارد گزارش شده در 4 هفته اخير را با تعداد گزارش شده از بيماري در 5 سال گذشته مقايسه ميكنيم.
اسلاید 6 :
مثالهايي از همهگيريها
افزايش موارد "سالك" در خوزستان در جريان جنگ عراق با ايران به علّت تغذيه جوندگان مخزن بيماري از پسماندههاي غذايي رزمندگان در بيابانها و در نتيجه، افزايش تراكم پشه ناقل بيماري (فلبوتوم)
همه گيري هپاتيتE د ر سال 70 - 1369 در كرمانشاه در اثر آلودگي آب رودخانه "قره سو ”و ابتلاي عدهاي از سكنه شهر كرمانشاه و مرگ عدهاي از زنان باردار
بروز بيش از حد مورد انتظار وبا در برخي نقاط كشور
اسلاید 7 :
بروز تب خونريزي دهنده كنگو كريمه (CCHF) طي سال هاي 1379 و 1380 در تعدادي از استان هاي ايران
بروز بيش از حد مورد انتظار آبله مرغان، اوريون، گلودرد چركي، عفونت هاي تنفسي ويروسي در بين دانشآموزان و كودكان مهدكودكها در نقاط مختلف كشور
بروز تعداد زيادي از حوادث، تصادفات رانندگي و بيماريهاي مزمن
بروز هرچند سال يكبار آنفلوآنزا در اثر دريفت آنتي ژنيك در نقاط مختلف كشور
اسلاید 8 :
همه گيري تاريخي بيماري هاي طاعون و تيفوس در جوامع انساني . گفته میشود يك شپش موجب عقبنشيني ناپلئون از مسكو شد كه مبين رخنه اپيدمي تيفوس در بين افراد ارتش ناپلئون است
همه گيري آنفلوآنزا، جنون گاوي، سياه زخم و بروسلوز در حيوانات
همه گيري SARS (سندروم تنفسي حاد و شديد ) ناشي از كرونا ويروس در جنوب شرقي آسيا در اوائل سال 2003 ميلادي و سپس انتشار جهاني آن به صورت پاندمي
اسلاید 9 :
بررسي همهگيري
Outbreak Investigation
Cluster Investigation
اسلاید 10 :
Outbreak Investigations
براي همهگيريهاي محدود بيماريهاي عفوني حاد
رايجترين نوع مطالعه: مطالعه كوهورت گذشتهنگر
جهت شناسايي علّت، بر پاسخهاي افراد مبتلا تكيه دارد .
معمولا به صورت فوري در جامعه انجام ميشوند و پاسخ سريع نيز مورد انتظار است.
بدون فرضيه هستند و براي ايجاد فرضيه ابتدا نياز به انجام مطالعه توصيفي است.
كاربرد ملّي يا بينالمللي دارند .
مثال:
در سال 1979 با اين نوع مطالعات، رابطه TSS)Toxic Shock Syndrome ) با استفاده زنان از تامپون مشخص شد و در پي آن به زنان توصيه شد كه جهت پيشگيري از ابتلاء به اين بيماري از تامپونهاي سالم استفاده نمايند.
در سال 1992 مشاهده شد كه 500 نفر به علت مصرف همبرگر دچار اسهال خوني ناشي از E. coli O157:H7 شدند ودر پي آن دچار سندرم هموليتيك اورميك شده و 4 نفر از آنها نيز فوت كردند و در پي بررسي اين رخداد، توصيه هايي پيرامون شيوه پخت همبرگر پيشنهاد گرديد.
اسلاید 11 :
Cluster Investigations
Cluster : تجمع بيش از حد مورد انتظار وقايع يا بيماريهاي نسبتا ناشايع در يك منطقه
مطالعات كلاستر معمولا براي بيماري هاي غيرعفوني نظير : سرطان ها، سقط هاي خود به خودي، خودكشي و ناهنجاريهاي مادرزادي به كاربرده ميشود .
مطالعات كلاستر = Small area Analyses
رايجترين نوع طراحي اينگونه مطالعات: مطالعه مورد شاهدي (Case Control Study)
اسلاید 12 :
اهداف بررسي همهگيري
تعيين علل و عواملي كه موجب بروز همه گيري شدهاند
شناسايي منبع يا منابع عفونت
شناسايي راههاي انتقال و انتشار
تعيين دامنه همهگيري با پاسخگويي به سئوالات كِي (چه زماني ؟ ) ، كُجا (چه مكاني ؟) و كي (چه كساني ؟) و چگونه (با چه كيفيتي)
ارائه پيشنهاداتي براي مبارزه با همهگيري و جلوگيري از بروز مجدد آن.
اسلاید 13 :
الگوهاي مختلف همهگيري
همه گيري تك منبعي (لحظهاي و مداوم) (Common Source Epidemics)
همه گيري پيشرونده (Propagated Epidemics)
همه گيريهاي آرام و يا نوين (Slow or Modern Epidemics)
اسلاید 14 :
همه گيري تك منبعي لحظهاي (Point source)
از يك محل و منبع شروع ميشود
بروز ناگهاني دارد و موارد بيماري بطور همزمان بروز ميكنند
تعداد موارد سريعا افزايش و كاهش مييابد
منحني همهگيري يك موج داشته و امواج ثانوي ندارد
طول مدت همهگيري به اندازه يك دوره كمون بيماري مربوطه است.
چند مثال:
مسموميت هاي غذايي
ابتلاء به هپاتيت از مصرف يك نوع نوشابه در يك جشن
همه گيري ناشي از عفونت كامپيلوباكتريايي با منشاء شيرآلوده در يك مدرسه شبانه روزي
اسلاید 15 :
منحني همهگيري با منبع مشترك لحظهاي هپاتيت A در آركانزاس، نوامبر و دسامبر 1978
اسلاید 16 :
همه گيري تك منبعي مداوم (Common source - continuous)
محدود به يك محل نيست
شروع تدريجي دارد و موارد بطور غيرهمزمان بروز ميكنند
منحني همهگيري داراي امواج ثانوي نيز هست.
طول مدت همهگيري بيش از يك دوره كمون بيماري است و تداوم آن نيز بيشتر ميباشد
چند مثال:
آلودگي آب يك چاه آب
انتقال بيماري از يك فرد ناقل (مثل سوزاك)
واكسن آلودهاي كه در سطح كشور توزيع شده.
اسلاید 17 :
منحني همه گيري با منبع مشترك مداوم ناشي از يك بيماري اسهالي در ميسوری
اسلاید 18 :
همه گيري پيشرونده (Propagated)
غالبا منشاء عفوني دارد
در جامعه اي ايجاد ميشود كه افراد آن جامعه نسبت به بيماري مورد نظر ايمن نيستند
در چنين جامعهاي آنقدر بيماران، افراد سالم را مبتلا ميكنند كه شمار افراد مستعد، خاتمه يافته و آن ها نيز ايمن گردند
دوره اين اپيدمي خيلي طولانيتر از انواع ديگر است
انتقال يا از شخص به شخص يا از ناقلين بندپا و يا به وسيله مخازن حيواني صورت ميگيرد
چند مثال:
همه گيري هپاتيت A
همه گيري فلج اطفال
همه گيري آنفلوآنزا
اسلاید 19 :
سير همه گيري پيشرونده
اسلاید 20 :
همه گيري آرام يا نوين
همه گيريهايي كه در جامعه محسوس نيستند، نظير همهگيري سرطانها
