بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسمه تعالی
درس قواعد فقه 2 دکتری گروه فقه ومبانی حقوق اسلامی
اسلاید 2 :
جلسه ششم
اسلاید 3 :
ادامه فروع قاعده اتلاف
3)محقق حلّى در شرائع الاسلام گفته مبنى بر اينكه اگر كسى بند را از حيوانى يا از بندهاى ديوانه بردارد و آنها فرار كنند، ضامن است. چون به واسطۀ اين عمل قصد اتلاف كرده است. همچنين اگر در قفس را باز كند و بلافاصله يا بعد از مدتى پرنده از آن بپرد، ضامن است. آشكار است كه اين امور- بنابر آنچه از روايات اين قاعدۀ كلى استفاده مىشود- سبب ضمانت است. قاعده عبارت است از اينكه هر عملى كه از فاعل عاقل مختار (كسى كه اكراه بر آن عمل ندارد) صادر شود و آن عمل عادتا و در اغلب موارد سبب و علت ايجاد تلف باشد و بين آن عمل و تلف، فعل فاعل عاقل ديگرى از روى عمد و اختيار واسطه نشود، ايجاد كنندۀ سبب، ضامن تلف شونده است. شكى نيست كه باز كردن بند از حيوانى كه فرار مىكند بخصوص اگر آن حيوان مانند آهو رام نشده باشد، از همين مورد است. باز كردن بند از آهوى در بند عادتا سبب و علت فرار و تلف مىشود، اگر چه اين آهو به بيابان رود و همانند ساير آهوان بيابان زندگى كند، ملكيت او ساقط و بيهوده مىشود. همچنين باز كردن در قفس نسبت به پرندۀ وحشى و باز كردن بند از بندۀ ديوانه موجب فرار آنها مىشود و عادتا به تلف آنها منجر مىشود
اسلاید 4 :
در هر سه مورد فعل فاعل عاقل كه عمدا و با اختيار در بين اين عمل و تلف، واسطه نشود چون حيوان و پرنده كه عقل ندارند و بر خلاف فرض است كه عمل (فرار) ديوانه را از روى عقل بدانيم. اگر بندهاى عاقل در بند كشيده شده و بند از او برداشته شده باشد، ضمانتى نيست. زيرا ضمانتى براى عمل او (باز نمودن بند) و تلفى كه از عمل و فعل عمدى فاعل عاقل ناشى شده باشد و خود بنده شخصا مبادرت به آن كرده باشد، نيست. زيرا اين مورد مثل آن است كه او خودش را عمدا و با اختيار از پشت بام بيندازد و بميرد.
اسلاید 5 :
4) همچنين در شرائع آمده است «1» كه اگر كسى در انبارى را باز كرد و مالى دزديده شد يا بند از بندۀ عاقلى بازنمود و بنده فرار كرد. همچنين اگر دزدى را به مالى راهنمايى كرد و مال دزديده شد، در همۀ اين موارد ضمانتى بر او نيست.
زيرا در همۀ اين موارد بين فعل او و تلف، فعل فاعل عاقل ديگرى به طور عمدى و از روى اختيار واسطه شده است. بنابراين فعل فاعل عاقل قريب سبب اتلاف است نه فعل فاعل عاقل بعيد. بله، آن شخص به واسطۀ باز نمودن در يا بند (اگر بدون اجازۀ صاحب آن باشد) گناهكار است. همچنين در نشانى دادن به دزد قطعا گناهكار است، چون اگر به قصد دزدى كردن به دزد نشانه داده باشد، به گناهكار كمك كرده است. در اين مورد، صاحب جواهر از علامه حلّى در كتاب ارشاد قول به ضمانت را در آنجا كه به سارق نشانى را بدهد، نقل كرده است.
ظاهر اين است كه فقط علامه اين نظر را مطرح كرده است و هيچ كس با او در اين قول و نظر موافق نيست.
اسلاید 6 :
سپس صاحب جواهر اين مسأله را به عنوان فرع مسأله بيان نموده كه اگر در چاه مذكور (چاهى كه در راه يا در ملك ديگرى به جهت دشمنى و بدون اجازۀ صاحبش كنده شده باشد) لاشۀ حيوان مردهاى يافت شود و علت مرگ حيوان مشخص نشود- كه آيا علت مرگ، افتادن حيوان در چاه است تا كنندۀ چاه ضامن او باشد يا حيوان مرده در چاه افكنده شده است تا ضمانتى در اين ميان نباشد به دليل اينكه ضمانت موضوعش مرگ حيوان و تلف حيوان به سبب افتادن حيوان در چاه است- و اگر در اين موضوع شك حاصل آيد محلّ اجراى اصالت برائت از ضمانت خواهد بود و استصحاب حيات حيوان تا زمان افتادنش در چاه ثابت است. «1» اما اگر دانسته شود سبب مرگ حيوان افتادن در چاه است و احتمال داده شود كه شخصى عمدا و با اختيار حيوان را در چاه افكنده است، به دليل واسطه قرار گرفتن فعل فاعل عاقل از روى عمد و اختيار ميان سبب و تلف، باعث ساقط شدن ضمانت از سبب مىگردد. در اين صورت ضمانت بر شخصمباشر مختار است نه بر عهدۀ سبب (كنندۀ چاه). اما اگر تصور شود كه كسى حيوان را در چاه نيفكنده است اين توهم پيش مىآيد كه ضمانت بر سبب است.
اسلاید 7 :
لكن تحقيق آن است كه دفع ثابت است چون لازمۀ عدم دفع ديگرى عقلا وقوع تلف و صدمه ديدن به واسطۀ عمل سبب به طور خاصه است. مگر اينكه گفته شود موضوع ضمانت تركيب شده است از مرگ حيوان به واسطۀ افتادن در چاه به اضافۀ نيفكندن شخصى حيوان را در چاه. پس يكى از دو جزء موضوع (آن افتادن در چاه) بنا بر فرض قضيه موجود است و جزء ديگر (عدم دفع ديگرى) بالاصاله موجود است.
اسلاید 8 :
توجه
1)کرونا این جرثومه خبیثه امریکائی را انشأالله شکست خواهیم داد.
2)دعای هفتم صحیفه سجادیه که مقام معظم رهبری (دام ظله) توصیه نمودند فراموش نکنید:(( یا من تحل به عقد المکاره، ویا من یفثأ به حد الشدائد، ویا من یلتمس منه المخرج الی روح الفرج.)).
3)پیشگیریهایی که سازمان بهداشت بر آنها تاکید دارد رعایت کنید.
4) امام دوازدهم مهدی منتظر قائم آل محمد(ص) عجل الله تعالی فرجه الشریف فرموده اند: من خاتم اوصیاء هستم، خدا به وسیله ی من بلا را از اهل من وشیعیانم دور می کند.منبع(غیبت شیخ طوسی(ره) ص148) السلام علیک یا ابا صالح المهدی(عج).سلامتی وحسن عاقبت بخیری شما را از درگاه باری متعالی وعنایات قائم آل محمد(ص) خواهانم.
انتهی بعونه تعالی.
