بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله الذی انزل علی عبده الکتاب و لم یجعل له عوجا
قرآن کریم، سوره کهف آیه نخست
اسلاید 2 :
با کودکان خود
طیب سخن
بگوییم
اسلاید 3 :
الم نجعل له عینین (8)
و لسانا و شفتین (9)
و هدیناه النجدین (10)
سوره مبارکه بلد
تقدیم به حضرت محسن علیه السلام و پدر و مادرش
حضرت علی علیه السلام و فاطمه زهرا سلام الله علیها
اسلاید 4 :
پیش سخن
شاید در وهله اول کسی باور نکند سخن گفتن در زندگی انسان چه نقشی دارد؛ زیرا آنقدر این نعمت الهی در اختیار بوده، که فواید منحصر به فرد آن فراموش شده یا به غفلت از آن گذر شده است.
اگر سخن گفتن نبود هیچ کس نمیتوانست منظور خود را به کسی بگوید یا حتی خود، آن را بفهمد؛
و نمیتوانست از نیاز و نیازمندی خود دیگران را باخبر کند؛
و نمیتوانست علمی را دریابد و به دیگران انتقال دهد؛
و نمیتوانست عواطفی را از خود به خوبی صادر کند و . .
و همه اینها نشان از آن دارد که انسان، به نعمت سخن گفتن، به نحو خاص تکریم شده است تا جایی که به هر اندازه از این نعمت بیشتر قدردانی کند، به توان بیشتری در بهرهمندی از سایر نعمتها دست مییابد.
اسلاید 5 :
خداوند با این نعمت، علم و همچنین اظهار وجود را از همان دوره طفولیت روزی انسان کرده است. طفل با کلمه کلمهای که فرا میگیرد، سنگبنای انواع مشاهده و شنیدن در وجودش بنا میشود و با هر کلامی که میآموزد، اعتقادی در درونش حک میشود. در حقیقت، بذر ایمان به خدا یا بیایمانی به او به وسیله کلام به طفل منتقل میشود.
خوبیها و بدیها از طریق کلمهها و کلام به فرزندان انتقال مییابد و به شکل خاص در او ضبط و حفظ میشود. علمی که در کودکی همانند حک شدن بر سنگ است، به وسیله کلام به فرزندان منتقل میشود.
اسلاید 6 :
طبیعی است آموزش کلام در کودکان میتواند از الگوهای متعددی پیروی کند و بیشترین الگوی مورد توجه در شرایط فعلی، الگوهای تجربی و عرفی است. وجود این الگوها یا به این دلیل است که پدران و مادران الگوی دیگری را نمیشناسند یا اینکه آنها تصویری از اهمیت کلام در شکلگیری اعتقادات و شخصیت فرزند خود ندارند.
عربی بودن قرآن که با فطری بودن این کلام ملازم است این ایده را در ما تقویت میکند که با استفاده از قدرت اثر گذاری کلام، که در قالبهای بکارگرفته شده آن نیز نهفته است، میتوان بر اساس قالبهای ادبی قرآن شیوههای کلمهآموزی و کلامآموزی را به فرزندانمان آموزش دهیم. در حقیقت، قالبهای بیانی و ادبی قرآنی میتواند الگوهای وحیانی آموزش کلام فطری را در اختیار ما قرار دهد.
اسلاید 7 :
برای این منظور، بر اساس قواعدی که در کتب تخصصی تدبر آمده، آموزش ادبیات و گفتوگو بر مبنای ادبیات قرآن، به عنوان مبنای آموزش کلام به کودکان در سنین مختلف، پیشنهاد شده است.
همچنین با بهرهمندی از سخنان و سیره اهل بیت علیهم السلام میتوان به توفیق تعلیم و تزکیه از قبل از تولد دست یافت. در این خصوص، بهرهگیری از سخنان و ادعیه حضرت صدیقه کبری سلام الله علیها به صورت خاص تأکید میشود؛ زیرا این بانوی بزرگوار در طول عمر کوتاه خود صاحب پنج فرزند شدند و این بدان معناست که آنچه از سخنان و سیره ایشان نقل شده است یا در حین بارداری یا در هنگام شیردهی و یادر زمان تربیت فرزندانشان در دوره هفت سال اول آن بزرگواران بوده است.
اسلاید 8 :
با استفاده از این ره توشه عظیم، کتاب حاضر در صدد است ایده تعلیم و تزکیه فرزندان از زمان بارداری تا هفت سال اول را برای مشتاقان قرآن و عترت علیهم السلام ارائه دهد تا از رهگذر آن، پدران و مادران بتوانند با شکوفایی خود و به مدد نور فطری کودک و نیز عربی بودن قرآن و عترت علیهم السلام، در مسیر بذرپاشی ایمان فرزندان خود توفیق یابند.
اسلاید 9 :
مقدمه:
انسان وقتی پا به عرصه دنیا میگذارد لوحی نانوشته است که در اثر رویارویی با موضوعات و مسائل، آن لوح را نوشته و پس از گذر از حوادث متعدد، از این سرای فانی به سرای باقی رجوع میکند.
برای اینکه در این لوح، حقایقی ثبت شود که در اثر آن انسان به رضایت و اطمینان حقیقی دست یابد، لازم است از همان ابتدای ورود، فطرت حقیقت خواه او با کلامی فطری بیدار شود تا با هر چه برخورد میکند بتواند حقیقت نهفته در آن را بیاموزد.
در این آموزش بیشترین نقش را کلام بر عهده دارد؛ زیرا هر حقیقتی به شکل کلام در لوح وجود ثبت میشود و در اثر خوانش آن فرد ارتقا مییابد. به همین دلیل است که بیشترین نقش در تعلیم و تزکیه انسان در اثر کلام و کتاب وحی ایجاد میشود.
اسلاید 10 :
بر اساس ساختاری که خداوند در لوح وجودی انسان قرار داده و همچنین قدرت دریافت و انتقال کلام در وی، میتوان کلام را عامل ثبت حقایق در وجود انسان و نیز انتقال آن دانست. به همین دلیل در هر آموزشی، در هر مقطع از دوران زندگی انسان، نقش کلام، نقشی برجسته و ضروری است؛ بر این اساس هر قدر به این نقش اعتنای بیشتری شود امر آموزش سریعتر و بهتر صورت میگیرد.
نقش کلام در آموزشهای ابتدایی زندگی، نقشی بیبدیل و غیرقابل کتمان است. هر آموزش دیگری در کودک وابسته به میزان یادگیری کلام در او مؤثر واقع میشود و اساساً بدون دخالت مستقیم کلام هیچ آموزشی در او اتفاق نمیافتد.
بر این اساس، اگر محور تعلیم و تزکیه در ابتدای زندگی انسان با تکیه بر آموزش کلام صورت گیرد، امکان رشد و تعالی کودک به طور قطع به سمت و سویی درست سوق مییابد.
اسلاید 11 :
کلام همان امری است که به صورت تکوینی برای هر فردی از همان ابتدای تولد(سنین نوزادی) اهمیت داشته و اساس هویت و تشخص وی را تشکیل میدهد. اگر برای این امر تکوینی، برنامهریزی مشخصی وجود داشته باشد؛ به طور طبیعی، تزکیه و تعلیم کودک سریعتر اتفاق میافتد.
بر اساس تحلیل عقلی واژههای نزدیک به کلام، هر کلامی از جانب متکلمی به مخاطبی با قصدی مشخص و پیامی معلوم صادر میشود. در کلام بشری، متکلم با کلام، مقاصد درونی خود -که میتوان از آن به نطق یاد کرد- را بیان کرده و از این طریق، نطقی را در مخاطب برانگیخته میکند که بیانکننده درونیات مخاطب و واکنش او نسبت به رخدادی است. در این اظهار کلام، متکلم اعتقادات و منویات خود را در اختیار مخاطب قرار میدهد. بدین ترتیب در هر کلام بشری، علاوه بر کلام، نطق و قول متکلم و مخاطب نیز آشکار میشود.
اسلاید 12 :
هر نطقی، به طور طبیعی، با حواس ظاهری و باطنی مرتبط بوده و هر قولی نیز با قلب و باورهای درونی مرتبط میباشد؛ بدین ترتیب در طبع هر کلامی، چه برای متکلم و چه برای مخاطب، ارتباط با حواس ظاهری و باطنی و نیز ارتباط هر دو با قلبهایشان که مرکز ادراکات و عواطف آنهاست، امر معلوم و بدیهی میباشد.
بر همین اساس است که وقتی افراد با هم گفتوگو میکنند، با لحن با هم سخن گفته و در بسیاری از اوقات از هم خرسند یا ناخرسند میشوند، میخندند یا گریه میکنند و .و به همین دلیل خداوند از گفتگوی انسانها با هم به نطق کردن یاد کرده و آن را گواهی برای حق بودن وعدههای الهی گرفته است.
با محوریت نطق، قول و کلام که حواس، ادراکات و عواطف را درگیر میکند، تفکر و تعقل میتواند فعال شود.
اسلاید 14 :
قرآن کریم منشأ علم انسان را سمع، بصر و افئده معرفی کرده و آن را راهی برای شاکر شدن او بیان میکند.
وَ اللَّهُ أَخْرَجَكُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهاتِكُمْ لا تَعْلَمُونَ شَيْئاً وَ جَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ سوره مبارکه نحل، آیه 78
و خداوند شما را از شكم مادرانتان بيرون آورد در حالى كه چيزى نمىدانستيد، و براى شما گوش و نيروى شنوايى و ديدگان و نيروهاى بينايى و دلهايى (كه حواس بدن را استخدام كند) قرار داد، باشد كه شكر كنيد.
اسلاید 16 :
در هر گفتوگویی بین دو نفر، افراد با نطق، قول و کلام خود با هم مرتبط میشوند. همچنین هر دو در معرض حواس یکدیگر قرار گرفته، ادراکاتشان فعال شده و عواطف و توجهاتشان به هم یا به مسئله و موضوعی معطوف میشود.
اسلاید 17 :
اگر گفتوگو به منظور تربیت صورت پذیرد، مدیریت هر یک از موارد فوق، در خود و طرف مقابل، اصلیترین مؤلفه در برقراری ارتباط است. در این صورت، هر قدر بتوان موارد یاد شده را به صورت هدفمند تقویت کرد، بیشتر میتوان به اهداف تربیتی دست یافت.
بر این اساس، برای آموزش صحیح و هدفمند به کودک میبایست سه امر به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد:
امر اول: آنچه لازم است به کودک تعلیم داده شود؛
امر دوم: ابزار القا و انتقال محتوای مورد نیاز کودک؛
امر سوم: ارزیابی تأثیری که کودک بر اثر محتوا پذیرفته است.
اسلاید 18 :
برای امر اول یا به منظور محتوایی که بناست به کودک انتقال یابد، لازم است:
حواس او تا آنجایی که میشود، فعال شود.
قدرت ادراک او سامان یافته و مدیریت ادراک داشته باشد.
عواطف و توجه او به رحمت، مهربانی و صفات کریمانه جلب شود.
نطق کودک آزاردهنده نباشد.
قول و اعتقادات او با وجود ساده بودن، نیک و درست باشد.
کلام در او طیب و کامل ادا شود.
اسلاید 19 :
برای امر دوم یا برای ابزار القا و انتقال محتوا، لازم است:
از ابزاری که بتواند حواس کودک را فعال کند، بهره جست.
ابزاری به کار گرفته شود تا به تناسب فهم کودک، مطالب درست و حق به او انتقال یابد.
ابزارهای به کار گرفته شده، کودک را از عواطف مادری و پدری دور نکرده؛ بلکه تعلق او را به والدین بیشتر کند.
نطق عمدتا به عنوان ابزاری برای سنجش آموزش در نظر گرفته شود، ضمن اینکه ابزاری برای آموزش نیز هست.
قول به عنوان ابزاری در دو حوزه سنجش آموزش و همچنین آموزش در نظر گرفته شود.
کلام عمدتا ابزاری برای آموزش در نظر گرفته شود که البته میتواند سنجشی برای میزان آموزش نیز باشد.
اسلاید 20 :
برای امر سوم یا برای ارزیابی تأثیر تعلیم در کودک، لازم است:
حواس به عنوان ابزاری برای نطق، در ارزیابی به کار آید.
بالا رفتن پردازش کودک نسبت به مسائل علمی و نیز میزان اطلاعات او یکی از معیارهای ارزیابی محسوب شود.
مهم بودن پدر و مادر و تعلق به آنها و با افتخار یاد کردن از آنها به عنوان یکی از معیارهای ارزیابی مدنظر قرار گیرد.
نطق سریع، ایمن و بدون آزار و آسیب معیاری برای ارزیابی به حساب آید.
بیشتر شدن قول صحیح و زیبا در کودک معیاری برای ارزیابی محسوب شود.
بهرهمندی کلام از قالبهای ساده به قالبهای پیچیده معیاری برای ارزیابی به حساب آید..