پاورپوینت اصول و مهارت های پرستاری

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

اصول و مهارتهای پرستاری

اسلاید 2 :

دارودرمانی
دارو دادن یکی از پایه های اساسی در عملکرد پرستاری است.
مستلزم مهارت، تکنیک، توجه و رسیدگی به مددجو است.
بنابراین پرستار باید داروها، مکانیسم اثر آن و عوارض آن را بشناسد.

اسلاید 3 :

مفاهیم داروشناسی
Drug یا دارو ماده ای است که به قصد پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری انجام می شود. داروها پس از ورود به بدن موجود زنده اعمال آن را دستخوش تغییراتی می کند.
فارماکولوژی: مطالعه مواد شیمیایی که بر فعالیت های بدن اثر میگذارند.
فارماکولوژیست: شخصی که وظیفه تهیه و توزیع دارو را به عهده دارد.

اسلاید 4 :

نام های داروها
نام شیمیاییChemical name: فرمول شیمیایی عناصر تشکیل دهنده دارو

نام ژنریک Generic name یا نام علمی دارو: نامی که در لیست فارماکوپه آمریکا درج می گردد و توسط کارخانه ای که برای اولین بار آن را در بازار پخش می کند تعیین می گردد. (برگرفته از مواد شیمیایی که دارو از آنها ساخته شده است)

نام تجارتی Trade name: نامی است که توسط شرکت دارویی که حق انحصاری فروش آن را دارد انتخاب می شود.

یک داروی واحد با یک نام ژنریک می تواند دارای چندین نام تجاری باشد .

اسلاید 5 :

مثال
نام شیمیایی: هیدروکسی فنیل استامید
نام ژنریک: استامینوفن
نام تجارتی: پانادول، تایلنول،تاينيفن،آپوتل،پاراستامول

اسلاید 6 :

طبقه بندی داروها
داروهای با ویژگی های مشابه در یک گروه دسته بندی می شوند.
طبقه دارو نشان دهنده اثرات دارو روی بدن است.
مثلا:آنتی بیوتیک‎ها، داروهای کاهنده قندخون، داروهای ضدفشارخون و ..

اسلاید 7 :

فارموکوکنیتیک
فارموکوکنیتیکPharmacokinetic: بررسی چگونگی ورود دارو به بدن، رسیدن به محل مورد نظر، متابولیزه شدن و خروج از بدن می باشد.
پرستار با آگاهی از فارموکنتیک دارو، زمان مناسب برای تجویز دارو، روش مناسب برای تجویز، پیش بینی احتمال بروز عوارض دارویی و بررسی پاسخ مددجو به درمان را تعیین می کند.

مثال: جذب استامینوفن از راه خوراکی سریع و کامل و از راه رکتال متغیر میباشد.به طور وسیعی (۹۵% – ۹۰)در کبد متابولیزه شده و دفع دارو و متابولیتهایآن عمدتاً از راه ادرار صورت میگیرد . نیمه عمر دارو ۴-۱ ساعت و زمان لازم برای رسیدن به اوج اثر ۳-۱ ساعت میباشد.

اسلاید 8 :

نکته:
اعمال داروشناختی به دو گروه فارماکوکینتیک و فارماکودینامیک تقسیم میشوند. به زبان ساده،
فارماکوکینتیک توصیفکننده آن چیزی است که بدن بر روی دارو انجام میدهد.
فارماکودینامیک توصیفکننده آن چیزی است که دارو بر روی بدن انجام میدهد.
دادههای فارمارکوکینتیک درباره جذب، توزیع، متابولیسم و دفع دارو در بدن میباشد.
داروهای فارماکودینامیک آثار دارو بر روی سلولهای مغز و سایر بافتهای بدن را بررسی میکند

اسلاید 9 :

جذبAbsorption: فرایندی که دارو به داخل بدن یا جریان خون وارد میشود. جذب به عوامل زیر بستگی دارد:
راه تجویز (تزریقی سریعتر جذب می شود)
قابلیت حل شدن دارو (مایع سریعتر جذب می شود)
اسیدیته (برخی داروها در محیط اسیدی معده یا قلیایی روده جذب می شوند)
محل تجویز(سطح جذب وسیعتر با جذب بیشتر همراه است)
مقدار دارو
جریان خون محل و قابلیت نفوذپذیری مویرگ ها

اسلاید 10 :

پخش دارو Distribution:رسیدن دارو به محل موردنظر
تحت تاثیر: گردش خون بافتی(پرفیوژن بیشتر، پخش بیشتر)
نفوذپذیری غشا (نفوذپذیری مغز کم است و اجازه ورود همه داروها را نمی دهد)

Protein bonding: قدرت اتصال دارو به پروتئین(عدم اتصال باعث دفع بهتر کلیوی می شود)

اسلاید 11 :

متابولیسم Metabolism: پس از اینکه دارو به مرحله فعالیت رسید متابولیزه می شود و بصورت کم فعال یا غیرفعال در می‎آید تا به راحتی دفع شود. سپس تحت تاثیر آنزیم های موجود تغییراتی در آن بوجود می آید که سبب سم زدایی و شکسته شدن مولکول ها و تبدیل آن به ماده فعال شیمیایی و قابل مصرف برای سلول ها می گردد. بخش عمده تغییر و تبدیل بیولوژیکی مواد در کبد صورت می گیرد ولی ریه، کلیه، خون و روده ها نیز داروها را متابولیزه می کنند.

دفع Excertion : دارو بعد از غیرفعال شدن توسط کلیه، ریه، روده، غده عرق، بزاق و غدد شیری دفع می شود.

اسلاید 12 :

عملکرد دارویی
اثرات درمانی Therapeutic effect: پاسخ فیزیولوژیک مورد انتظار بدن به دارو
مثلا: نیتروگلیسیرین باعث پائین آمدن کار قلب و بالا رفتن خونرسانی میوکارد می شود.
یک دارو ممکن است چندین اثر درمانی داشته باشد: آسپرین (ضددرد، ضدتب، ضدالتهاب و ضدانعقاد)

عوارض جانبی Side effect: اثرات ناخواسته و ثانویه دارو است که ممکن است موجب صدمه یا آسیب شود.
اگر عوارض جانبی دارو بیش از اثرات درمانی دارو بود باید قطع شود.

اسلاید 13 :

اثرات سمی Toxic effect: اثرات سمی بدنبال مصرف طولانی مدت یا تجمع در خون بدلیل اختلال در دفع یا متابولیسم مقادیر زیاد در بدن که اثرات مرگباری بهمراه دارد.
مثلا سطوح سمی مرفین باعث تضعیف تنفسی و مرگ می شود.

تداخل اثر داروها Drug intraction: وقتی دارویی بر مکانیسم عمل دارویی دیگر اثر بگذارد.
داروها یا اثر داروی دیگر را تقویت می کنند(اثر سینرژیست) یا مسیر جذب متابولیسم و دفع را کاهش می دهد(تداخل).
بعنوان مثال کلستیرامین(دردرمان‎هیپرکلسترولی) جذب استامینوفن را کاهش و متو کلوپرامید(ضدتهوع) موجب تسریع جذب آن میشود

اسلاید 14 :

اصطلاحات مربوط به اعمال دارو در بدن
شروع اثر onset : زمانی که طول می کشد تا دارو پس از ورود به بدن از خود پاسخ نشان دهد.
حداکثر پاسخ (اوج اثر) Peak : زمانی که طول می کشد تا دارو به بالاترین غلظت موثر خود در بدن برسد.
دوام اثر Trough: حداقل غلظت سرمی -خونی دارو درست قبل از دریافت نوبت بعدی دارو(دارو چه مدت در خون فعال است)
مدت اثر Duration: زمانی که طی آن دارو با غلظتی که در خون وجود داردکه برای پاسخ کافی باشد
نیمه عمر سرمی دارو half time: اگر دارویی وارد بدن شود و غلظت پلاسمایی آن دارو به اوج خود رسیده باشد٬ مدت زمانی که این مقدار از اوج به نصف این میزان برسد٬ نیمهعمر دارو نام دارد

اسلاید 15 :

عوامل موثر بر عملکرد داروها
سن
جنس (تغییر در چربی، حجم مایعات بدن، هورمون ها)
عوامل ژنتیک
عوامل روانی (Placeboیا دارونما)
وضعیت پاتولوژیک (فرد دچار اختلال در کار کبد یا کلیه)
محیط(ارتفاع، افزایش محرکات ، ریتم سیرکاردین)
زمان دریافت غذا (داروها باید همراه، قبل یا بعد از غذا مصرف شوند به دلیل تاثیر در جذب یا پیشگیری ازایجاد زخم معده)

اسلاید 16 :

راه تجویز دارو
خوراکی: آسانترین و معمول ترین روش است، اثر آن دیرتر ظاهر می شود، تاثیر طولانی مدت دارند
راه های محیطی:
زیر جلدی(SC) Subcutaneous تزریق زیر لایه درم پوست
داخل عضلانی (IM) Intramuscular تزریق داخل عضله
داخل وریدی (IV) Intravenous تزریق داخل ورید
داخل جلدی (ID) Intradermal تزریق داخل درم زیر اپیدرم

اسلاید 17 :

راه تجویز دارو
داروهای موضعی: روی پوست و مخاط تاثیر دارند
داروهای موثر بر مخاط: قطره و پماد چشمی، قطره گوش، شستشوی چشم و گوش، داروهای واژینال (مهبلی)، داروهای رکتال (مقعدی)، استنشاقی (اسپری کردن در بینی)
نکات لازم در مورد استفاده از قطره های چشمی:
قرینه دارای اعصاب و عروق زیاد است لذا قطره نباید مستقیما روی قرنیه ریخته شود.
داروهای چشمی تنها برای چشم آسیب دیده استفاده شود (مگر اینکه پزشک دستور دیگری داده باشد)
از تماس پلک با نوک قطره چکان خودداری شود.

اسلاید 19 :

راه تجویز دارو
نکات لازم در مورد استفاده از قطره های گوش:
عدم تنظیم حرارت سبب سرگیجه و تهوع می شود.
نرمه گوش کودکان باید پایین و عقب کشیده شود
نرمه گوش بزرگسالان باید به بالا و عقب کشیده شود

اسلاید 20 :

راه تجویز دارو
داروهای واژینال به شکل شیاف، کف، ژل یا کرم هستند.
نکات لازم در مورد استفاده از شیاف رکتال:
شیاف های ضد تب و ضد درد: بیمارتا 5 دقیقه پس از گذاشتن شیاف در همان پوزیشن باقی بماند.
شیاف های ملین(ضدیبوست): بیمار 45-35 دقیقه پس از گذاشتن شیاف در همان پوزیشن باقی بماند.