پاورپوینت روشهای سناریو تحلیل محیط داخلی و بین الملل

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

روشهای سناریو
تحلیل محیط داخلی و بین الملل

اسلاید 2 :

آینده پژوهی : مشتمل بر مجموعه تلاشهایی است که با استفاده از تجزیه و تحلیل منابع ، الگوها و عوامل تغییر و یا ثبات ، به تجسم آینده های بالقوه و برنامه ریزی برای آنها میپردازد. آینده پژوهی منعکس میکند که چگونه از دل تغییرات (تغییر نکردن) امروز ، واقعیت فردا تولد می یابد (بل ، 2003)

سناریو : سناریو ها پیش بینی آینده نیستند ، بلکه در عوض ، درک آینده های مختلف در زمان حال هستند. (شوارتز ، 1390)

سناریوها تصاویری از اینده های محتمل هستند. این تصاویر دروناً به هم وابسته هستند. سناریوها ، از اطلاعات مربوط به احتمالات و روندهای متنوع (و بعضاً واگرا) تصاویری باور پذیرند و دروناً سازگار از آینده ایجاد میکنند.

آینده نگاری : آینده نگاری سعی دارد تا چشم اندازی فراتر از عمر دولت ها و پارلمان ها ایجاد کند (www.iri1404.ir)
مفاهیم :

اسلاید 3 :

برای اینکه بتوانیم درست مدیریت کنیم نیازمند برنامه ریزی صحیح میباشیم.و برای تصحیح برنامه ریزی نیازمند ارزیابی هستیم.

اسلاید 4 :

آینده های ممکن : هر چیزی اعم از خوب و یا بد ، محتمل یا بعید ، میتواند در آینده رخ دهد.

آینده های محتمل : آنچه به احتمال بسیار زیاد در آینده به وقوع خواهد پیوست (مبتنی بر استمرار روندهای کنونی در آینده.(هدف: توجه به آینده های ممکنی است که علی رغم تردید در وقوعشان , تحقق برخی از آن ها محتملتر بوده و تحقق آن ها اثر بزرگی بر زندگی مردم می گذارد.

آینده های مرجّح(مطلوب) : آنچه مطلوب ترین و مرجّحترین رویداد آینده به شمار می رود.

هدف: محتمل ساختن آینده های مرجح یا مطلوب است. بدین منظور باید از آنچه که می خواهیم بیافرینیم تصویری روشن و شفاف در ذهن داشته باشیم (به ویژه از ارزش هایی که می خواهیم بر جوامع آینده حاکم باشند).

پیش فرضهای آینده پژوهی

اسلاید 6 :

به حکم عقل سلیم مردم از هم اکنون باید بدانند که آینده ممکن است آبستن چه پیشامدهایی باشد؛ کدام پیشامدها احتمال وقوع بیشتری دارند و در میان آن ها کدام یک از مطلوبیت بیشتری برخوردار است . بر همین اساس، سه رویکرد به مطالعه آینده وجود دارد :

آینده پژوهی تحلیلی، که گاه آینده پژوهی اکتشافی نیز نامیده می شود.آینده پژوهی تصویرپرداز؛ که آنرا آینده پژوهی پیش بینی نیز مینامند.آینده پژوهی هنجاری، که گاه آینده پژوهی مشارکتی نیز نامیده می شود.

الف-آینده پژوهی اکتشافی: این روش از زمان حال شروع شده و رو به سوی آینده دارند و به اصطلاح ،رو به بیرونند، وتلاش می نمایند که تحت شرایط مختلف ، کشف کنند که کدام آینده رخ می دهد. نقطه ی شروع این رویکرد در زمان حال است.(قدیری،ص 12

ب-آینده پژوهی هنجاری (تجویزی) : این رویکرد از یک موقعیت مطلوب شروع کرده و به زمان حال می رسد و چگونگی تحقق آن موقعیت مطلوب را بررسی می کنند و به اصطلاح "رو به درون"هستند.در واقع نقطه ی شروع این رویکرد نقطه ای زمانی در آینده است.

رویکردهای آینده پژوهی :

اسلاید 8 :

1.دیده بانی آینده؛

2.دلفی؛

3.تجزیه و تحلیل روندها؛

4.تجزیه و تحلیل پیشران ها؛

5.سناریو پردازی؛

6.چشم اندازسازی؛

7.نقشه راه؛

8.پس نگری؛

9.مدل سازی؛

10 .شبیه سازی.

برخی روش هاي مورد استفاده در آینده پژوهی

اسلاید 9 :

در معنای عام عبارت است از زیر نظر داشتن یک حیطه خاص با هدف شناسایی چالش ها و فرصت های آتی موجود در آن حیطه . دیده بانی علاوه بر آینده، برای موضوعاتی که در مجاورت زمانی با پارادایم های فعلی می باشند، نیز انجام می شود . دیده بانی خصوصا به منظور تعیین اولیه حوزه های کلیدی جهت انجام تجزیه و تحلیل عمیق بعدی و تهیه سناریو یا نقشه راه برای آن ها بسیار رویکرد مفیدی است

دیده بانی آینده Horizon Scanning

اسلاید 10 :

دلفی نوعی مشاوره که شامل 2 مرحله است. مرحله اول شامل توزیع پرسشنامه با هدف استعلام نقطه نظرات اولیه از طیف وسیعی از کارشناسان یک حوزه خاص می شود. پاسخ ها جمع آوری و جهت اظهار نظر مجدد برای همه شرکت کنندگان در همه پرسی ارجاع می شود .دیگر سوالی که از شرکت کنندگان همه پرسی مطرح می شود، خود ارزیابی آنهااز سطح صلاحیت خودبرای پاسخ به سوالات است . دلفی روش خوبی برای بدست آوردن یک تصویر کلی از چیزهایی است که در یک زمینه خاص از علوم در حال رخ دادن است. ارسال مجدد پرسشنامه ها برای شرکت کنندگان نهایتا باعث می شودکه نوعی اجماع نظر در مورد پیش بینی آینده آن حوزه حاصل گردد . لازم به ذکر است که این روش نیاز به وقت و هزینه زیادی دارد. زیرا ممکن است دفعات رفت و برگشت این پرسش نامه ها زیاد شود.

دلفی Delphi

اسلاید 12 :

روندها، الگوهای تغییر در چیزهای پراهمیت از دید مشاهده گر هستند که در طول زمان بوقوع می پیوندند . تجزیه و تحلیل روندها بویژه برای سنجش کارایی سیاستگذاری ها و نمایان ساختن مشکلات در حال ایجاد، مفید می باشد .نقطه ضعف عمده این روش، ساده انگاری نهفته در آن است. در عمل، پیش بینی آینده به سادگی و با تعقیب روند گذشته یک داده بندرت امکان پذیر بوده است. این روش بیشتر برای مراقبت از داده هایی با تغییرات بطئی مثل ”اطلاعات و آمار نفوس“ مناسب است . بهتر است این روش در مورد بررسی آینده موضوعاتی که نسبت به متغیرهای بیرونی، تغییرات فوری و سریع نشان می دهند (نظیر قیمت نفت) صرفاً به عنوان یک بررسی مقدماتی بکار گرفته شود و از روش های دیگر آینده پژوهی به عنوان روش اصلی استفاده شود.

روشهای عمده شناسایی روندها:

شناسایی رویدادهایی که علیرغم ااحتمال ناچیز وقوع، اثر بسیار شدیدی باقی می گذارند WildCardsرصد منابع اطلاعاتی Scanning

شناسایی پیشران ها Driving Forces

تجزیه و تحلیل روند Trend Analysis

اسلاید 13 :

از این روش می توان به عنوان مبنایی برای تدوین سناریوها،نقشه راه یا چشم انداز استفاده کرد .برای سنجش کارایی سیاست های اتخاذ شده و نیز برای پیش آگهی از مشکلات در حال ایجاد، روش خوبی است . از چالش های پیش روی استفاده از این روش، کمی کردن ارتباط بین پیشران های مختلف می باشد .

تجزیه و تحلیل پیشران ها Drivers Analysis

اسلاید 14 :

سناریوها تصاویری از آینده های محتمل هستند. این تصاویر دروناً به هم وابسته هستند .

سناریوها، از اطلاعات مربوط به احتمالات و روندهای متنوع (و بعضاً واگرا)، تصاویری باورپذیر و دروناً سازگار از آینده ایجاد می کنند

هدف از بکارگیری سناریوها، ایجاد فضایی از ممکنات است که در آن کارایی سیاست های اتخاذ شده در برابر چالش های موجود آینده در بوته آزمایش قرار می گیرند. سناریوها همچنین کمک می کنند که هم چالش ها و هم فرصت های بالقوه ولی غیر منتظره شناسایی شوند . سناریوها باکشف سیستماتیک چالشها و فرصتهای پیش رو، در خدمت تدوین استراتژی ها قرارمی گیرند . سناریوها تنها حدسیات درمورد آینده نیستند، کمک می کنند تا بیاندیشیم چگونه در شرایط محیطی متفاوت آینده، پیروزمندانه به هدایت امور بپردازیم . دست کم سه مکتب سناریوپردازی وجود دارند. مکتب شهودی، برگرفته از تجربه شرکت شل که بسیار کیفی است با فرض این که تصمیمات کسب و کار، از فرایند یافتن و درک تعاملات داخلی میان عوامل داخلی و خارجی )شامل عوامل اقتصادی، سیاسی، تکنولوژیکی، اجتماعی و محیطی( حاصل می شود. مکتب کمّی، تکنیک های تحقیق در عملیات را مانند پیش بینی اقتصادسنجی و تکنیک سریهای زمانی به کار می گیرد. سومین مکتب، مکتب ترکیبی است که هر دو رویکرد شهودی و کمّی را به کار می گیرد.

سناریوپردازي Scenario

اسلاید 15 :

سناریوهای چندگانه روی هم گذاشته می شوند ، به گونه ای که بیش از یک آینده مورد نظر قرار می گیرد. داشتن دو سناریو پیرامون آینده، اغلب ناکافی است و امکان انتخاب گزینه های کمتری وجود دارد؛ سه سناریو منجر به انتخاب مسیری میانه و متوسط می شوند؛ ولی بیش از چهار سناریو ، اغلب موجب همپوشانی بسیار زیاد خواهند شد.عناصر و اجزای درگیر در فرایند سناریوپردازی عبارتند از :

1- بررسی و ملاحظه مجدد آرمان و هدفها،

2- شفاف سازی ایده هایی از کسب و کار که منجر به موفقیت خواهند شد،

3- شناسایی اولویت های استراتژیک،

4- شناسایی شکافهای میان جایگاه فعلی سازمان و جایگاهی که سازمان درآینده طلب می کند،5- شناسایی اقدامات مناسب برای پیشبرد سازمان

طبق نظر ویلسون به طور کلی سه هدف عمده برای استفاده از سناریو در گرفتن تصمیمات استراتژیک به قرار زیر است: نمودار (Wilson, 2004)

ادامه سناریو :

اسلاید 16 :

تجسم و ایجاد تصویری غنی والبته نه چندان دقیق از آینده است . چشم انداز بر خلاف سناریو که رد پا از اکنون به آینده مشهود است، بیشتر شبیه پرش به آینده است و لزوما نمی توان نحوه تدوین چشم انداز را دید. به همین دلیل اخذ تایید متولیان (Stakeholders) برای شروع کاری صرفاً بر اساس چشم انداز، کاری مشکل است . برای مثمر ثمر بودن، چشم انداز باید مقرون به واقعیات و به دور از خیال پردازی باشد

چشم اندازسازي Visioning

اسلاید 17 :

گام هایی را که باید برای نیل به یک هدف برداشت، تعیین می کند.نقشه راه به گمانه زنی درکشف محصولات مختلف ممکن در آینده کمک می کند و در عین حال بخش های کلیدی از علوم مختلف که برای ایجاد این محصولات لازم است، را نیز مشخص می کند

نقشه راه Road map

اسلاید 18 :

پس نگری با تصور آینده مطلوب شروع می شود و سپس با تعیین قدم های لازم برای افزایش شانس رسیدن به آن آینده ادامه می یابد . تنها زمانی عملی است که اهداف آینده به روشنی و به دور از هر گونه ابهام تعیین شده با شند. در غیر اینصورت و در جایی که تعدادی اهداف بالقوه متناقض وجود داشته باشند بکارگیری متدولوژی سناریو ارجح است .
پس نگري Back Casting
آینده نزدیک آینده میان مدت آینده بلند مدت
نتایج
تجربیات

اسلاید 19 :

این روش در بررسی آینده یک سیستم و نیز جایی که درکی ازعوامل موثر بر تغییرات سیستم در طول زمان، وجود دارد، می باشد . ابزار ارزشمندی جهت بررسی یک موضوع پیچیده می باشد و در آن بررسی ها بیشتر بر پایه ادراکات افراد صورت می گیرد تا شواهد. درنتیجه استفاده ازاین روش، سنجه ها Metrics در اختیار قرار می گیرند. این سنجه ها کمک می کنند تا تأثیر نسبی گزینه های مختلف ارزیابی شود ولی در اتکا به سنجه های بدست آمده از مدل ها، باید محتاط بود و محدودیت های آنها را در نظر داشت . نکته مهم این است که برای ساختن و کالیبره کردن مدل ها، لازم است داده های خوبی در اختیار باشد

مدل سازي Modelling

اسلاید 20 :

در این رویکرد مثل بازیهای کامپیوتری، از متولیان موضوع خواسته می شود که خود را به عنوان بازیگران یک سناریو فرض کنند و در مورد واکنش های خود تصمیم بگیرند. بدین ترتیب این رویکرد روش خوبی برای سیاست گذاران است تا نحوه تأثیر سیاست های فعلی خود را بر آینده، و میزان کارایی این سیاست ها را در دراز مدت، شبیه سازی کنند و ایجاد تصویر گسترده ای از تأثیراجرای این سیاست ها، می باشد .

شبیه سازي Simulation & Gaming