بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
وضعیت موجود ،چالش ها و پیشنهادات آموزشی (پسماند)
دفتر آب و خاک
( جلسه برنامه ریزی برای آموزش عمومی - 7-2-98)
بسمه تعالی
اسلاید 2 :
مهمترین وظایف و مسئولیتها در بخش پسماند:
سیاستگذاري، تهیه و تدوین برنامه هاي جامع و راهبردي مدیریت زیست محیطی انواع پسماندها با هدف نظارت دقیق بر فعالیتهاي تولید کننده پسماند در کشور.
نظارت وپایش وضعیت مدیریت زیست محیطی پسماندها
نظارت و پایش محلهاي دفع و دفن انواع پسماندهاي عادي، صنعتی و ویژه.
تهیه و تدوین، ابلاغ و نظارت بر ضوابط و دستورالعملهاي مربوط به نحوه مدیریت انواع پسماندها
تدوین برنامه هاي طرح جامع مدیریت زیست محیطی پسماندها، برنامه ملی و استانی مدیریت پسماندها
پیگیری در خصوص تدوین و ارائه طرح های مدیریت پسماند از دستگاههای ذیربط و نظارت عالیه بر اجرای آنها
برنامه ریزي جهت اعمال نظارت بر عملکرد ادارات کل حفاظت محیط زیست استانها در زمینه مدیریت پسماندها
بازدید و بررسی واحدهاي مدیریت پسماند شامل واحد های بازیافت و دفع نهایی پسماندها
مرجع ذیصلاح اجرای کنوانسیون بازل در کشور و نظارت بر حمل و نقل فرامرزی و داخل مرزی انواع پسماندها
برگزاری ، همکاری در برگزاری و یا حضور و مشارکت در همایش ها، سمینارها و کارگاههاي آموزشی در سطح بین المللی، ملی، استانی و درون سازمانی مرتبط با امور پسماندها
بررسی و تعیین اولویت هاي تحقیقاتی و اجرایی در زمینه مدیریت پسماندها
بررسی و مطالعه در زمینه روشها و فناوریهاي نوین در راستای مدیریت پسماندها ( تولید پسماند کمتر ، بازیافت و دفع و دفن پسماندها)
همکاری در تهیه و ارائه اطلاعات فنی و تخصصی در راستاي اجري برنامه هاي آموزشی و آگاهی رسانی سطوح مختلف جامعه و همچنین
همکاری برای تقویت نقش عموم و ارتقاء همکاري هاي عمومی با دستگاههاي مسئول و ناظر در ارتباط با مدیریت مواد شیمیایی خطرناك
همکاری برای ایجاد ساز وکار حقوقی و یا داوطلبانه در راستاي تولید محصولات پاك و استفاده از فنآوري ها ي نوین
نظارت بر حسن اجراي قانون مدیریت پسماندها
اسلاید 3 :
مهمترین قوانین و مقررات و اسناد بالا دستی مربوطه
قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست
آیین نامه جلوگیری از آلودگی آب
قانون مدیریت پسماند ، آیین نامه و ضوابط اجرایی مربوطه آن
مفاد کنوانسیون بازل ( کنترل و نظارت بر حمل و نقل فرامرزی پسماندهای خطرناک و سایر پسماندها و مدیریت زیست محیطی دفع نهایی آنها )
مفاد کنوانسیون استکهلم ( مدیریت زیست محیطی آلاینده ای آلی پایدار شامل مواد شیمیایی صنعتی و سموم)
ماده 11 مفاد کنوانسیون جدید میناماتا (در مورد جیوه )
سند برنامه ششم بند ث و ز- ماده 38 از بخش 9 (محیط زیست و منابع طبیعی) :
ث : نظارت بر اجرای طرحهای جامع مدیریت پسماند بهویژه در سواحل دریاها، رودخانهها، جنگلها و دشتهای حاشیه تالابها و مدیریت سالانه حداقل بیستدرصد(20%) از حجم پسماندهای موجود با روش مناسب
تبصره- سازمان حفاظت محیطزیست موظف است در محدوده حریم شهرها و روستاها بر اقدامات شهرداریها و دهیاریها در این خصوص نظارت کند.
ز- اجرای برنامه مدیریت سبز شامل مدیریت مصرف انرژی، آب، مواد اولیه، تجهیزات و کاغذ، کاهش مواد جامد زائد و بازیافت آنها در ساختمانها و وسائط نقلیه، در کلیه دستگاههای اجرائی و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی در چهارچوب قوانین مربوطه
تبصره- آییننامه اجرائی این بند به پیشنهاد مشترک وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست بهتصویب هیأت وزیران میرسد.
عنوان کارگروه ها ، کمیته ها و شورا ها :
کارگروه ملی مدیریت پسماند با ریاست رئيس سازمان حفاظت محيط زيست و 12 عضو از دستگاههای ذیربط ( ماده 2 و 3 آیین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماندها) و کارگروههای کارشناسی تخصصی ذیل کارگروه ملی پسماند
کمیته مواد زائد شیمیایی و خطرناک (کمیته ملی توسعه پایدار) جهت تصمیم گیری های ملی برای کنوانسیون های مواد شیمیایی و پسماندها
اسلاید 4 :
مهمترین وظایف و تکالیف سازمان حفاظت محیط زیست و دستگاههای ذیربط
بر اساس قانون مدیریت پسماندها و آیین نامه اجرایی آن و برنامه ششم توسعه
قوانین و مقررات حوزه مدیریت پسماندها
قانون مدیریت پسماندها
آیین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماندها، ضوابط و دستورالعملهای مربوطه
بند ث، ز، ص ماده 38 قانون برنامه پنجساله برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
اختیارات سازمان در قانون مدیریت پسماندها و آیین نامه اجرایی آن
بر اساس ماده 23 قانون مدیریت پسماندها، نظارت عالیه بر اجرای قانون مدیریت پسماندها و آیین نامه اجرایی آن بر عهده سازمان و ادارات کل تابعه آن می باشد.
اختیارات مربوط به صندوق ملی محیط زیست در خصوص تخصیص منابع به صنایع بازیافت مشخص.
برخورد قانونی با متخلفین قانون و آیین نامه اجرایی آن بر اساس ماده 16 قانون مدیریت پسماندها.
تدوین آیین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماندها با همکاری سایر دستگاههای اجرایی کشور بر عهده سازمان بوده است.
اسلاید 5 :
تعریف پسماند بر اساس ماده 2 قانون مدیریت پسماند
پسماند به مواد جامد، مایع و گاز (غیر از فاضلاب) گفته می شود که به طور مستقیم یا غیرمستقیم حاصل از فعالیت انسان بوده و از نظر تولید کننده زائد تلقی می شود. پسماندها به پنج گروه تقسیم می شوند :
پسماندهای عادی 2. پسماندهای پزشکی (بیمارستانی ) 3. پسماندهای ویژه 4. پسماندهای کشاورزی 5.پسماندهای صنعتی
پسماندهای پزشکی و نیز بخشی از پسماندهای عادی، صنعتی و کشاورزی که نیاز به مدیریت خاص دارند، جزو پسماندهای ویژه محسوب می شوند.
فهرست پسماندهای ویژه از طرف سازمان، با همکاری دستگاههای ذیربط تعیین و به تصویب شورای عالی حفاظت محیط زیست خواهد رسید.
پسماندهای ویژه پرتوزا تابع قوانین و مقررات مربوط به خود می باشند.
لجن های حاصل از تصفیه فاضلابهای شهری و تخلیه چاههای جذی فاضلاب خانگی در صورتی که خشک یا کم رطوبت باشند، در دسته پسماندهای عادی قرار خواهند گرفت.
اسلاید 6 :
مدیریت اجرایی پسماند" بر اساس ماده 2 قانون :
شخصیت حقیقی یا حقوقی است که مسئوول برنامه ریزی، ساماندهی، مراقبت و عملیات اجرایی مربوط به تولید، جمع آوری، ذخیره سازی، جداسازی، حمل و نقل، بازیافت، پردازش و دفع پسماندها و همچنین آموزش و اطلاع رسانی در این زمینه می باشد.
بر اساس ماده 7 قانون ، مدیریت اجرایی کلیه پسماندها غیر از صنعتی و ویژه در شهرها و روستاها و حریم آنها به عهده شهرداری ها و دهیاری ها و در خارج از حوزه و وظایف شهردای ها و دهیاری ها به عهده بخشداری ها می باشد. مدیریت اجرایی پسماندهای صنعتی و ویژه به عهده تولید کننده خواهد بود.
در صورت تبدیل آن به پسماند عادی به عهده شهرداری ها، دهیاری ها و بخشداری ها خواهد بود.
مدیریت های اجرایی می توانند تمام یا بخشی از عملیات مربوط به جمع آوری، جداسازی و دفع پسماندها را به اشخاص حقیقی و حقوقی واگذار نماید.
بر اساس ماده 18 آیین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماند ، سازمان مدیریت وبرنامه ریزی باید با همکاری دستگاههای اجرایی ذیربط در هر مورد، نسبت به تشخیص صلاحیت مشاوران وپیمانکاران ذیصلاح حقيقي وحقوقي اقدام نماید.
اسلاید 7 :
اهم استراتژی های در زمینه مدیریت پسماند ها
بطور يقين استراتژي پسماندها بر اساس نوع پسماند نيز متفاوت خواهد بود، استراتژی های سازمان بر اساس تركيب روش ها و تلفيق سيستم ها با هدف همپوشاني سيستم و كاهش ريسك مديريتي شامل موارد ذیل است:
اجتناب از تولید پسماند
به حداقل رساند میزان تولید پسماند و استفاده مجدد
به حداکثر رساندن میزان تفکیک از مبداء تولید
افزایش میزان بازیافت و بازیابی پسماندهای قابل بازیافت
استفاده از خطوط پردازش براي بخش ارگانيك پسماندهای عادی و تولید کود کمپوست قابل استفاده
استفاده از پسماند سوزها با رعایت تمامی ملاحظات زیست محیطی
استفاده از سلول دفن بهداشتي تنها جهت مدیریت پسماندهاي لجنهاي شهري و بخشي از پسماندهاي ويژه غیرقابل بازیافت و بی خطرسازی شده
استفاده از سيستم هاي متمركز و غيرمتمركز بطور همزمان، به معناي تلفيق سيستم های مدیریت پسماندهای عادی در استان
استفاده از فن آوری های به روز دنیا در ارتباط با مدیریت پسماندهای عادی در کشورهای موفق و استفاده از ظرفیت سرمایه گذارهای داخلی و خارجی ارائه کننده دانش و فناوری نو قابل اجراء در کشور
اسلاید 9 :
مديريت صحیح زیست محیطی پسماند ها
به حداقل رساندن اثرات سوء زيست محيطي ناشی از پسماندها و به حداكثر رساندن بازيابي منابع شامل ماده و انرژي
تلاش بر کاهش تولید پسماندها ، تفکیک و جداسازی و قرار گیری بخشهای قابل بازیافت آنها در مسير مناسب چرخه بازيابي و بازیافت مواد
اعمال ساير روشهاي مديريتي از جمله تصفیه ،دفع بهداشتی و یا سوزاندن ، دفن مهندسی در زمین در محل های مناسب صفيه برای بخش ديگري از پسماندها که دارای سطوح بالاتري از آلايندههاي سمي و خطرناکند و قابل بازیافت نیستند و یا میتوان از آنها انرژی تولید کرد.
هدف
اولویت اصلی
اولویت دوم
اسلاید 11 :
وضعیت کمی پسماندها درکشور
میزان تولید پسماند های عادی بیش از 58 هزار تن در روز در مناطق شهری و روستایی (از این مقدار بیش از 45 هزار تن در روز در مناطق شهری و بقیه در مناطق روستایی) لذا سالانه حدود 21 میلیون تن در سال پسماندهای عادی در کشور تولید می شود.
از این بین بيش از 11000 تن در روز در شهر تهران پسماند توليد مي شود.
میزان تولید نخاله های ساختمانی نیز 150 میلیون تن در سال
میزان تولید پسماند پزشکی 400 تن وپسماند عفوني 500 تن در روز
روزانه حدود 270 تن پسماند عفونی، تیز و برنده و شیمیایی و دارویی در مراکز بهداشتی و درمانی تو
میزان تولید پسماندهای صنعتی32 میلیون تن در سال
میزان تولید پسماند ویژه نیز 8 میلیون تن در سال
میزان تولید پسماندهای کشاورزی حدود 170 میلیون تن در سال
پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی: سرانه تولید ضایعات الکتریکی و الکترونیکی از 27 /0 کیلوگرم در سال 1376 به17/3 کیلوگرم در سال 1400خواهد رسید.
میزان تولید این نوع ضایعات در سال 1400به بیش از 130 هزار تن در سال خواهد رسید.
سرانه تولید پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی از 27 /0 کیلوگرم در سال 1376 به17/3 کیلوگرم در سال 1400خواهد رسید.
میزان تولید این نوع ضایعات در سال 1400به بیش از 130 هزار تن در سال خواهد رسید.
اسلاید 12 :
ميزان بازيافت پسماندهاي تر كه در حدود 65 درصد پسماند كلان شهرها راتشكيل داده در حدود 60 درصد آن قابل تبديل به كمپوست و يا انرژي ميباشد، در حال حاضر حدود 26 درصد در كلان شهرها بازيافت مي شود.
بیش از 37 میلیون دستگاه گوشی تلفن همراه ، 12 میلیون و هشتصد هزار دستگاه کامپیوتر رو میزی ، 2میلیون و 200 هزار دستگاه کامپیوتر قابل حمل و 5 میلیون و 400 هزار دستگاه تلویزیون و مانیتور برآورد پسماندهای الکترونیکی در سال 1400 می باشد.
ميانگين درصد اجزاء تشكيل دهنده زباله شهري به ترتيب فلزات 3/2 ، شيشه 9/1، كاغذ 5/7 ، پلاستيك 9، پارچه 3/2 ، چوب 2/1 و ميزان مواد فساد پذير 9/72 درصد
بطور متوسط تنها 20 درصد از پسماندهای عادی در کل کشور بازیافت می گردد که این آمار در استانهای مختلف بنابر شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست محیطی متفاوت است.
ميزان بازيافت پسماندهاي خشك در كلان شهر ها به طور ميانگين در حدود 9 درصد
با توجه به اينكه در حدود 35 درصد پسماند عادي را پسماند خشك قابل بازيافت تشكيل مي دهد، مقدار بازيافت پسماند خشك عليرغم توجيه اقتصادي بالاي آن در حدود يك سوم مقدار قابل انتظاراست.
اسلاید 13 :
روشهای مدیریت اجرایی پسماندها در داخل کشور
اسلاید 14 :
در صد روشهای مدیریت اجرایی پسماندها در داخل کشور
اسلاید 15 :
وضعیت محل دفع و دفن پسماندهای صنعتی و ویژه استانها بر اساس گزارشات استانی در آبان ماه 97
3 استان در حال بهره برداری، 3 استان در مرحله تخصیص زمین، 18 استان در مرحله تصویب در کارگروه، 3 استان در مرحله مطالعات مکانیابی، 4 استان چهار محال و بختیاری، خوزستان، کهکیلویه و بویر احمد، کرمانشاه بر اساس اطلاعات سال 96 در نمودار ثبت شده است.
1: فاز مطالعات مکانیابی 2: فاز تصویب در کارگروه استانی 3: اختصاص زمین 4: درحال بهره برداری
در استان های آذربایجان شرقی، بوشهر، زنجان، سمنان، فارس،گلستان، گیلان و مرکزی انتخاب سرمایه گذار صورت گرفته است.
در استان های خراسان شمالی و قم علیرغم تصویب مکان مطالعه شده در کارگروه، نیازمند مطالعات جدید می باشند.
در استان های اصفهان و قزوین سایت های در حال فعالیت در نقاط مورد مطالعه قرار ندارند.
اسلاید 16 :
نمودار پراکندگی صنایع بازیافت در استان های کشور – تعداد واحد ها - 1397
