پاورپوینت دوره آموزشی جهاد اندیشه عرفان عملی-توکل

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

بسم الله الرحمن الرحیم

اسلاید 2 :

دوره آموزشی
جهاد اندیشه
عرفان عملی

اسلاید 3 :

درس دوم :
توکل

اسلاید 4 :

حضرت روح الله (ره):
قیام کنید برای خدا، نهضت کنید برای خدا، اگر چنان چه نهضت، نهضت الهی باشد، این پیروزی در آن هست، چه به حسب ظاهر ما شکست بخوریم، باز پیروزیم و اگر شکست نخوریم هم پیروزیم، برای این که برای خدا کارکرده ایم.
صحیفه نور، ج 5، ص 61
حضرت آقا (حفظه الله): همه ما بايد به خداي متعال توکل کنيم و از او کمک بخواهيم و به هدايت او اميدوار باشيم و وارد ميدان کار شويم. هيچ کس نبايد به خود اجازه دهد که از نيرو و توانش چيزي کم بگذارد. همه‏ي تلاش و نيرو را بايد گذاشت.

اسلاید 5 :

فهرست مطالب
تعریف توکل
توکل در آیات و روایات
درجات توکل
مذمت بی اعتمادی به خدا
چه کسی شایسته اعتماد است ؟
ملاک توکل بر خدا
خطر انحراف
حد توکل
آثار توکل
تحصیل توکل
اعتماد ابراهیم خلیل بر خدا

اسلاید 6 :

توکل
امام صادق ( علیه السلام ) :
من اعطی ثلاثاً لم یمنع ثلاثاً : من اُعطی الدعاء اُعطی الاجابه و من اُعطی الشکر اُعطی الزیاده و من اُعطی التوکل اُعطی الکفایه. [ اصول کافی ، ج2 ، ص565]
اگر به کسی سه چیز عطا شد از سه چیز دیگر ممنوع نمی شود : کسی که توفیق دعا یافت ، اجابت دعا را دریافت می کند و جواب مثبت به او داده می شود ، کسی که توفیق شکرگذاری بهره ی او شد ، زیادی نعمت و افزونی کمال وجودی نصیب او می گردد و کسی که توکل بر خدا به او داده شد ، کفایت امور به او عطا می شود .
اصل قوه القلب التوکل علی الله . [ غررالحکم ، ص 197 ]
اصل قدرت روحی توکل بر خدا است .

اسلاید 7 :

تعریف
توکل
اخلاق
درس دوم :
علم به این که مخلوق نه ضرر می رساند و نه نفع
امید از غیر خدا بریدن
گزینش و پذیرش وکیل

اسلاید 8 :

تعریف
امام رضا ( علیه السلام ) :
. لا تخاف مع الله .
توکل آن است که با اتکای بر خدا از هیچ کس نترسی.
نکته:
خداوند متعال فرد متوکل را با امداد غیبی ” . من حیث لا یحتسب .“ از آنجا که به گمانش نمی رسد ، کمک می کند و این امداد مافوق اسباب مادی و طبیعی است.

اسلاید 9 :

قُلْ لَنْ يُصِيبَنَا إِلَّا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَنَا هُوَ مَوْلَانَا وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ ﴿توبه : 51﴾
بگو هیچ حادثه ای برای ما رخ نمی دهد مگر آنچه خداوند برای ما نوشته است، او مولی (سرپرست) ما است و تنها به خدا توکل می کنند.
فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِيَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ ﴿توبه : 130﴾
اگر آنها روی از حق بگردانند (نگران مباش) بگو خداوند مرا کفایت می کند، هیچ معبودی جز او نیست بر اوتوکل کردم و او پروردگار عرش بزرگ است.

اسلاید 10 :

وَمَنْ َتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرًا ﴿طلاق : 3﴾
و هر کس (در هر امری) بر خدا توکل کند خدا او را کفایت خواهد کرد که امرش (بر همه ی عالم) نافذ و رواست و بر همه چیز اندازه ای مقرر داشته است.
سوره ی مبارکه آل عمران آیه 156
آیاتی دیگر :
سوره ی مبارکه یونس آیه 86-84
سوره ی مبارکه نساء آیه 51

اسلاید 11 :

توکل در روایات
از پیامبراعظم (صلی الله علیه و آله) نقل شده :
لوانکم تتوکلون علی الله حق توکله لرزقکم کما یرزق الطیر تغدواخماصا و تروح بطانا. [بحارالانوار /جلد 68 / صفحه 151]
اگر شما به معنای صحیح و کامل به خدا توکل کنید، خدا روزی شما را می رساند چنانکه پرنده ای صبح با شکم خالی برمی خیزد ولی شب با شکم سیر برمی گردد.
امام علی( علیه السلام ) :
در تمام کارها خودت را به خدا بسپار که در این صورت خود را به پناهگاهی مطمئن و نیرومند سپرده ای . [ نهج البلاغه ، نامه 31]

اسلاید 12 :

از امیرالمومنین علی (علیه السلام) نقل شده که فرمود :
الایمان له ارکان اربعه ؛ التوکل علی الله و تفویض الا مر الی الله و الرضابقضاء الله و التسلیم لاامرالله عزوجل.
[اصول کافی ، ج2 ،ص47 ،خصائل المومن.]
ایمان دارای چهار رکن است؛ توکل بر خدا، واگذارنمودن امور به خدا، راضی بودن به قضای الهی و تسلیم فرامین الهی.

اسلاید 13 :

سوم، از این ها هم بالاتر است که در آن انسان در برابر هیچ گونه اراده ای از خود نداشته باشد، هرچه پروردگار بخواهد مطلوب اوست و هرچه او نخواهد مورد بی اعتنایی اوست.
درجات توکل
درجات و مراتب توکل بر سه دسته اند:
نخست این که اعتماد و اطمینان انسان نسبت به خداوند مانند کسی باشد که وکیل لایق و دلسوزی دارد و این ضعیف ترین درجات توکل است.
دوم این که حال او در وابستگی به لطف پروردگار مانند حال کودک نسبت به مادر باشد. او در ابتدای طفولیت فقط مادر را می شناسد و به دیگری اعتماد ندارد.

اسلاید 14 :

منقول است که "در تورات نوشته اند: ملعون است هر که اعتماد او به انسانی مثل خودش باشد."
مذمت بی اعتمادی به خدا
عدم اعتقاد به خدا، شعبه ای از شرک به ایزد منان است.
خداوند در مذمت کسانی که چشم به غیر او دارند می فرمایند :
وَلِلَّهِ خَزَائِنُ السَّماوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلكِنَّ الْمُنَافِقِينَ لاَ يَفْقَهُونَ ﴿منافقون: 7﴾

خزاين آسمانها و زمين از آن خداست، ولي منافقان نمي فهمند.

و نیز می فرمایند:
ان الذین تدعون من دون الله عباد امثالکم .﴿اعراف:194﴾
به درستی آنچنان که کسانی را می خوانید غیر از خدا، جماعتی هستند مانند شما عاجز و بی دست و پا.
حضرت رسول اکرم (صل الله علیه و آله) فرمودند :
هرکه طلب عزت کند به واسطه بندگان، خدا او را ذلیل می سازد.

اسلاید 15 :

مرز توکل و توسل به اسباب
برخی گمان می کنند جایی که اسباب و عوامل کار فراهم است نیازی به توکل نیست و تنها در جایی که اسباب فراهم نیست باید بر خدا توکل نمود.
این نظریه درواقع جداسازی استفاده از عوامل و اسباب توکل برخداست، برای نیل به اهداف . هرگاه رسیدن به هدف مشکل باشد نیازی به توکل نیست و هرگاه ممکن نباشد اسباب رها شود و فقط باید توکل کرد.

توکل و توسل در تمام فعل های آدمی حضور و ظهور دارند ، همان گونه که گلاب در برگ گل مفروش است .

انسان حتی در تهیه ی اسباب و ابزار و استفاده ازآن ها باید اهل توکل باشد که خداوند " سبب ساز " است و ممکن است بر اثر علل خاصی همان خدای سبب ساز ، " سبب سوز " هم شود.
توجه:

اسلاید 16 :

چه کسی شایسته اعتماد است ؟
مَثَلُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَاءَ كَمَثَلِ الْعَنكَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَيْتاً وَإِنَّ أَوْهَنَ الْبُيُوتِ لَبَيْتُ الْعَنكَبُوتِ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ.
﴿عنکبوت : 41﴾
مثل كساني كه غير از خدا را اولياي خود برگزيدند، مثل عنكبوت است كه خانه اي براي خود انتخاب كرده،در حالي كه سست ترين خانه ها خانه عنكبوت است اگر مي دانستند.

تنها اعتماد و توکل بر خدا فضیلت به شمار می رود و در دین بها دارد .

اسلاید 17 :

چه کسی شایسته اعتماد است ؟
امام جواد ( علیه السلام ) :
الثقه بالله تعالی ثمن لکل غال و سُلَم الی کل عال .
[ بحارالانوار ، ج75 ، ص 364 ، باب مواعظ ابی جعفر محمد بن علی ]
اعتماد بر خدا بهای هر کالای گران بها و نردبان صعود به هر درجه ی بلندی است.
اعتماد به نفس در مقابل اعتماد به خدای سبحان در اسلام رذیلت به شمار می رود ، چراکه انسان مالک هیچ شانی از شئون خود نیست. " لایملک لنفسه نفعاً و لا ضرا و لا موتاً و لا حیاهً و لا نشوراً“ [ مفاتیح الجنان ، تعقیب نماز عصر ]

اسلاید 18 :

متوکل راستین
متوکل راستین کسی است که اراده ی خدا را بر اراده ی خویش ترجیح دهد و کار خداپسند را بر کار هوس پسند برگزیند ؛ یعنی به احکام الهی عمل کند .

.كَذلِكَ اللّهُ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ. ﴿آل عمرا ن : 40 ﴾
خداوند هر كاري را بخواهد انجام ميدهد.

.وَلكِنَّ اللّهَ يَفْعَلُ مَا يُرِيدُ. ﴿بقره : 253﴾
ولي خداوند، آنچه را ميخواهد،(از روي حكمت ) انجام
مي دهد (و هيچ كس را به قبول چيزي مجبور نمي كند).

.وَمَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ
أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَي‏ءٍ قَدْراً. ﴿طلاق : 3﴾
و هركس بر خدا توكل كند، كفايت امرش را مي كند،خداوند فرمان خود را به انجام مي رساند، و خدا براي هر چيزي اندازه اي قرار داده است.

اسلاید 19 :

قدرت مطلق خداوند بر اجرای هر عملی
توانایی خداوند در برآوردن حاجات
دانایی خداوند به عوامل سعادت بندگان
ملاک توکل بر خدا

اسلاید 20 :

خطر انحراف
یک حالت خطرناک !!؟
گاهی انسان ها لحظاتی که خطر را عیناً درک می کنند و می بینند به یاد خدا می افتند و به محض برطرف شدن خطر غافل می گردند .

فَإِذَا رَكِبُوا فِي الْفُلْكِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَى الْبَرِّ إِذَا هُمْ يُشْرِكُونَ. ﴿عنکبوت : 65﴾
هنگامي كه سوار بر كشتي شوند، خدا را با اخلاص مي خوانند اما هنگامي كه خدا آنان را به خشكي رساند و نجات داد، باز مشرك مي شوند.