بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
مراقبت تغذیه نوجوانان و جوانان
اسلاید 2 :
نیاز های تغذیه ای
انرژي:
دوران بلوغ مقارن با جهش رشد است که نوجوان به انرژي بيشتري نياز دارند،البته به ازاء اندازه بدن ، فعاليت و تحرک نياز به انرژي متفاوت است .منبع خوب تامين انرژي کربوهیدراتها و چربيها هستند.نياز به انرژي در نو جوانان به دليل متفاوت بودن سرعت و ميزان فعاليت جسمي متفاوت است.
پروتئـين :
براي نگهداري و ترميم بافت ها و سنتز سلول ها وبافت هاي جديد مورد نياز است در دوران بلوغ سرعت رشد بدن بيشتر مي شود و چون بدن براي رشد به پروتئين نياز دارد نوجوانان بايد در برنامه غذايي روزانه خود از از منابع پروتئين حيواني ( گوشت ،تخم مرغ و شير و..) و پروتئين گياهي (حبوبات و غلات ) بيشتر استفاده نمايند.
براي افزايش ارزش غذايي بهتر است پروتئين هاي حيواني و گياهي همراه هم (نان و تخم مرغ، شير برنج، ماكاروني با پنير ، نان و پنيرو.) و يا دو نوع پروتئين گياهي با هم (مثلا عدس پلو ، لوبيا پلو ، عدسي با نان ، لوبيا با نان ) مصرف گردند.
اسلاید 3 :
ويتامين ها و املاح :
كمبود برخي از ويتامين ها و املاح از جمله ويتامين A ،C ، آهن ، روي ، كلسيم در نوجوانان بويژه دختران نوجوان شايعتر است.نوجواناني كه نامرتب غذا مي خورند ،يا مبتلا به بيماري هاي مزمن هستند ، رژيم غذايي نامناسب دارند و يا غذاهايي را انتخاب مي كنند كه فاقد ارزش غذايي است نياز به مصرف مكمل دارند.
اسلاید 4 :
مواد غذایی مورد نیاز برحسب گروههای غذایی در سنین بلوغ
اسلاید 5 :
اهمیت صرف صبحانه
وعده غذایی صبحانه نقش بسیار مهمی در سلامت جسمی فکری دانش آموزان دارد. زیرا ناشتایی طولانی شبانه باعث گرسنگی آنان گشته و با عدم خوردن صبحانه این گرسنگی سبب کاهش قدرت یادگیری و در نتیجه کسب نمرات امتحانی کمتری می شود. دانش آموزانی که صبحانه نمی خورند بیشتر در معرض چاقی و افزایش وزن قرار می گیرندچون موجب افت قند خون شده و دروعده ناهار احساس گرسنگی بیشتر کرده و وعده زیادتری می خورند.برای اینکه دانش آموزان تمایل به خوردن صبحانه داشته باشند می بایست شام در ساعات ابتداي شب صرف شود و ترجيحا" زودتر بخوابند. صبح زودتر بيدار شده سپس كمي نرمش نمايند تا براي صرف صبحانه اشتها پيدا كنند. والدين صبحانه را به عنوان يك وعده غذايي مهم تلقي كنند و همگي به دور يك سفره به صرف صبحانه بپردازند.
اسلاید 6 :
نمونه هايي از صبحانه كامل و مقوي:
- فرني (آرد برنج يا آرد گندم + شير + شكر)
- شير برنج، حليم وعدسي از ارزش غذايي بالايي برخوردارند.
- نان و پنير و گردو، نان و تخم مرغ، نان و كره و مربا، نان و كره و خرما، همراه با يك ليوان شير.
- فرآورده هاي غلات مثل شيرين گندمك، هاني اسمك و كورن فلكس همراه با شير
اسلاید 7 :
میان وعده ها :
دانش آموزان علاوه بر سه وعده غذای اصلی به میان وعده نیز نیاز دارند.در این سنین دانش آموزان باید با نگه داشتن قند خون در حد طبیعی ،هر 4 تا 6 ساعت غذا بخورند تا فعالیت سیستم عصبی و مغز در حد مطلوب باقی بماند ارزش غذایی میان وعده ها باید در نظر گرفته شود.موادی مانند چیپس و غلات حجیم شده ارزش غذایی کمی دارد.استفاده از انجیر خشک،توت خشک،بادام،پسته،گردوبرگه زرد آلو و انواع میوه ها و سبزی جات و ساندویج هایی مانند نان و پنیر و سبزی و انواع کو کوو کتلت ،نان و پنیر و خرما می تواند به عنوان میان وعده برای دانش آموزان قرار گیرد.
اسلاید 8 :
نکات زیر را در تغذیه دانش آموزان به خاطر داشته باشید
انرژی و مواد مغذی مورد نیاز دانش آموزان در این سنین بستگی به اندازه،سرعت رشد ،و میزان فعالیت آنها دارد.بنابراین یک الگوی غذایی یکسان نمی توان تعیین کرد.
تشویق دانش آموزان به ورزش موجب سوختن کالری دریافتی روزانه و شادابی دانش آموز می شود.
سرعت رشد دانش آموزان روز به روز در حال تغییر است بنابراین دریافت روزانه آنها از لحاظ انرژی و مواد مغذی و به طور کلی مقدار غذای مصرفی آنها روز به روز تغییر می کند.
سوء تغذیه در این دوران موجب کاهش رشد جسمی ،کوتاه قدی و کاهش یادگیری می شود.
استرس ناشی از رفتار اولیاءو مربیان یا استرس امتحانات می تواند روی اشتهای دانش آموزان اثر بگذارد گاهی استرس زیاد موجب پر اشتهایی می شود.
دانش آموزان الگوی غذایی والدین را الگو قرار می دهند بنابراین امتناع والدین از خوردن برخی از غذا ها موجب می شود که دانش آموزان نیز آن غذا ها را هر چند که دارای ارزش غذایی بالایی باشند نخورند.
اسلاید 9 :
اهمیت تغذیه دختران
دخترانی که زندگی خود را با تغذیه نا کافی در دوران کودکی همراه با بیماری شروع کرده و به دوره نوجوانی پا می گذارند،از یک طرف به علت کمبود های تغذیه ای با کاهش قدرت یادگیری ،افت تحصیلی ،افزایش ابتلا به بیماریهاو کاهش توانمندی جسمی و ذهنی مواجه هستندو از سوی دیگر،پس از ازدواج نمی توانند دوران بارداری و شیردهی خوبی داشته باشندزیرا ذخایر بدنی مادر در دوران بارداری و شیردهی مصرف می شودو باعث تشدید سوء تغذیه او می شود . در نتیجه سوء تغذیه علاوه بر مادر گریبانگیر فرزندش نیز می شود.
اسلاید 10 :
تغییرات فیزیولوژیک
بلوغ دوره ای از رشد و تکامل سریع می باشدکه در آن دانش آموزان از لحاظ فیزیکی بالغ شده و توانایی تولید مثل را پیدا می کند. به طور کلی دختران زودتر از پسران وارد مرحله بلوغ می شوند . شروع قاعدگی اغلب به عنوان علامت بلوغ در دختران در نظر گرفته می شود.قاعدگی به طور متوسط در سن 12/5 سالگی اتفاق می افتد .با این حال شروع آن می تواند بین سنین 9 تا 17 سالگی باشد.
اسلاید 11 :
رشد قدی
در شروع دوره بلوغ (10 سالگی در دختران و 12 سالگی در پسران)،دختران و پسران در حدود 84%قدمورد انتظار خود را بدست آورده اند.پس از آن دختران در سن 13 سالگی و پسران در سن 15 سالگی به 95% قد مورد انتظار خود دست یافته اند .در طول دوران بلوغ میزان افزایش قد دخترها در حدود 15 سانتی متر است . در پسران حداکثر رشد قدی در حدود 14 سالگی اتفاق می افتد.در دوره بلوغ پسر ها به طور متوسط 20سانتی متر افزایش قد دارند.
اسلاید 12 :
رشد وزنی
میزان افزایش وزن در دوران بلوغ به موازات افزایش قد می باشد.از سن 10 تا 17 سالگی دختر ها به طور متوسط 15 کیلوگرم افزایش وزن دارند.که معادل 42% وزن آنها در بزرگسالی است . در همین مدت پسر ها،به طور متوسط حدود 20 کیلو گرم افزایش وزن دارند که معادل 51% وزن آنها در بزرگسالی است.
اسلاید 13 :
توصیه های تغذیه ای برای دانش آموزان دارای اضافه وزن و چاقی
مصرف صبحانه را به او تا کید کنیم.
مصرف روزانه حداقل 2 میان وعده مناسب را تاکید کنیم.
صرف غذا به همراه خانواده و دوری از مصرف غذا های خارج از خانه را تشویق کنیم.
مصرف بیشتر سبزی و سالاد در وعده غذایی را تاکید کنیم.
از مصرف غذا همراه با تنقلات در هنگام تماشای تلویزیون خوداری کنیم.
استفاده از چاشنی های سالم به جای سس مایونزبرای او استفاده کنیم.
غذا های چرب و سرخ شده و تنقلات پر کالری مانند شکلات کیک خامه ای چیپس و سیب زمینی سرخ کرده برای او محدود کنیم.
نوشیدن آب یا دوغ کم نمک به جای نوشابه های گازداربه او توصیه کنیم.
مصرف شیر و لبنیات کم چرب به او توصیه کنیم.
مصرف میوه یا آبمیوه تازه و طبیعی به جای صنعتی به او توصیه کنیم.
مصرف غذا های فیبر دار مانند میوه و سبزی خام و نان های سبوس داررا به او توصیه کنیم.
مصرف فست فود ها را برای او محدود کنیم.
اسلاید 14 :
تحرک و فعالیت بدنی
به انجام ورزش هایی مانند شنا ،دویدن و دوچرخه سواری دانش آموز را تشویق کنیم .
برای انجام کارهای منزل اورا تشویق کنیم.
بازی های رایانه ای و تماشای تلویزیون را محدود کردن کنیم.
از پله به جای آسانسور استفاده کنیم.
بازی با همکلاسیهایش را تشویق کنیم.
پیاده روی تا مدرسه را به او تشویق کنیم.
اسلاید 15 :
عوارض رژیم های غذایی کاهش وزن
رژیم غذایی که با حذف کردن وعده های غذایی و یا ناشتایی همراه باشدمنجر به کاهش وزن سریع می شود که اساسا به علت کاهش آب بدن و توده عضلانی است . در دوره بلوغ این گونه رژیم های غذایی غلط برای کاهش وزن ، علاوه بر اختلال رشد ، کمبود های تغذیه ای ،اختلالات قاعدگی در دختران ،ضعف و خستگی ،گیجی،افسردگی،تحریک پذیری ،یبوست ،نداشتن تمرکز حواس و اشکال در خوابیدن را به دنبال دارد.،تنفس بد بو، ریزش مو و خشکی پوست از عوارض رژیم های غذایی با محدودیت شدید کالری است.افزایش خطر ابتلا به سنگ های کیسه صفرا از عوارض اینگونه رژیم ها است.متاسفانه تاخیر در رشد و تاخیر در بلوغ جنسی و کوتاه قدی در اثر دریافت ناکافی غذا می باشد.
اسلاید 16 :
پیشگیری و کنترل کم خونی فقر آهن
آموزش تغذیه و تنوع غذایی
آهن در منابع غذایی حیوانی و گیاهی وجود دارد.جذب آهن از منابع حیوانی تنها اندکی تحت تاثیر غذا و ترشحات دستگاه گوارش قرار می گیردوممکن است به میزان 20 تا 30درصد هم جذب شود،در حالی که جذب آهن از مواد غذایی گیاهی تحت تاثیر مواد غذایی است و جذب آن حداکثر حدود 5 تا 8 درصد است در صورتی که منابع غذایی آهن همراه با منابع غذایی ویتامینCدریافت شودجذب آن 2 تا 3 برابر بیشتر می شود.منابع غذایی آهن دار(انواع گوشتها ،انواع مغزها،سبزی جات برگ سبز تیره،انواع خشکبار،نان های غنی شده با آهن و زرده تخم مرغ )می باشد.
آهن یاری
بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت ،با توجه به شیوع بالای کم خونی فقر آهن در دختران سنین بلوغ و برای پیشگیری و کنترل آن لازم است کلیه دختران متوسطه دوم در هر سال تحصیلی به مدت 16 هفته هر هفته یک عدد قرص آهن (فروس سولفات یا فروس فومارات یا فرفولیک)به صورت منظم مصرف نمایند .کم خونی فقر آهن باعث افت تحصیلی و کاهش قدرت یادگیری می شود.
به والدین توصیه می کنیم به کودکان 7 تا 14 سال چه دختر و چه پسر طی یک دوره سه ماهه در هر سال(12 هفته)به طور هفتگی یک عدد قرص آهن داده شود.
پسرها هم در سن بلوغ همانند دختران در معرض کم خونی قرار دارند و به آنها هم توصیه می کنیم به طور هفتگی یک عدد قرص آهن به مدت 16 هفته در سال مصرف کنند.
اسلاید 17 :
کنترل بیماریهای انگلی و عفونی
ابتلا به این بیماریها منجر به کاهش اشتها شده و منجر به کاهش دریافت آهن می شود.رعایت اصول بهداشت فردی و شستن و ضد عفونی کردن سبزی ها از دیگر توصیه هایی برای دانش آموزان می باشد.
غنی سازی مواد غذایی
نان یکی از مواد غذایی است که با آهن و ویتامین ها و سایر املاح غنی می شود.در کشور ما غنی سازی آرد با آهن و اسید فولیک از سال 1387به صورت ملی در کل کشور آغاز شده است و کلیه نان های تافتون،لواش،و بربری با آهن و اسید فولیک غنی می شود.
