بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
انتخاب آزمون
زمانی که محقق آماده است تا فرضیه های اختصاصی برآمده از یک نظریه را به آزمون بگذارد و یا به یک سوال تحقیقی مطرح شده پاسخ دهد، با مسئله انتخاب یک روش آماری مناسب مواجه می شود. انتخاب روش آماری مناسب برای به آزمون گذاردن فرضیه های اختصاصی تحقیق، به چندین دلیل امری مهم است. اول اینکه، برای هر فرضیه مطرح شده، روش آماری که انتخاب خواهد شد باید به درستی فرضیه را مورد آزمون قرار دهد چون در غیر اینصورت تفسیر معنادار نتایج ممکن نخواهد بود. به عنوان مثال، چنانچه تحقیقی فرضیه تفاوت نمرات میانگین بین گروهها را مطرح نموده است، منطقی نخواهد بود که برای آزمون این فرضیه، تست بررسی رابطه میان جفت متغیرها انتخاب شود.
اسلاید 2 :
ثانیا، انتخاب یک روش آماری نامناسب می تواند به این معنی باشد که یک تست با قدرت کمتر انتخاب شده که در تعیین تفاوت معنادار میان نمرات گروهها و یا رابطه معنادار میان جفت متغیرها ناکام خواهد بود (یعنی افزایش احتمال ارتکاب خطای نوع دوم).
اگرچه محقق با روشهای آماری متعددی برای انتخاب مواجه است اما انتخاب یک روش آماری مناسب عموما بر اساس دو ویژگی عمده صورت می گیرد :1)ماهیت فرضیه و 2)سطح اندازه گیری متغیرهای مورد بررسی.
اسلاید 3 :
ماهیت فرضیه: بررسی تفاوت در مقابل بررسی رابطه
در انتخاب یک روش آماری مناسب، اولین مسئله این است که محقق باید ماهیت فرضیه را در نظر بگیرد. محقق باید تصمیم بگیرد که آیا قصد فرضیه بررسی تفاوت نمرات میانگین بین گروههاست یا بررسی رابطه میان جفت متغیرها؟
اسلاید 4 :
بررسی تفاوت
بررسی تفاوت به ابن معنی است که محقق بر ان است که تعیین نماید که ایا تفاوت نمرات میانگین بین گروهها ناشی از عوامل تصادفی و شانسی است یا یک نفاوت واقعی میان گروهها وجود دارد که در نتیجه مداخله تجربی محقق ایجاد شده است. به عنوان مثال، فرض کنید که یک شرکت تولیدی مکملهای ورزشی که هدف و تجارت عمده اش کمک به ورزشکاران برای افزایش عملکرد ورزشی است، مکملی به نام آ.ت.پ ساخته که معتقد است ظرفیت عملکرد ورزشی ورزشکاران را بالا می برد. برای بررسی کارآیی این مکمل، شرکت آزمایشی را بر روی 64 ورزشکار که بطور تصادفی انتخاب شده و بطور تصادفی به دو گروه 34 نفره تقسیم شده اند انجام داده است.
اسلاید 5 :
سپس گروه اول مقدار مشخصی از مکمل مذکور را مصرف می کنند در حالی که به گروه دوم دارونما داده می شود و در آخر، با استفاده از یک آزمون استاندارد (تست وینگیت)، توان بیهوازی (به عنوان ظرفیت عملکردی) تمامی آزمودنی ها مورد ارزیابی قرار می گیرد. فرض کنید که میانگین توان بیهوازی گروه مکمل 450 وات و برای گروه دارونما 400 وات بدست آمد. سوالی که اینک باید به آن پاسخ داده شود این است که آیا این تفاوت 50 واحدی به نفع گروه مکمل آنقدر زیاد است که بتوان نقش شانس و تصادف را به عنوان عامل تفاوت منکر شد و تفاوت را ناشی از اثر مکمل دانست یا اینکه تفاوت آنقدر کوچک است که می توان تفاوت فردی در توان بیهوازی را یک توضیح منطقی برای تفاوت مشاهده شده دانست. برای پاسخ دادن به این سوال، یک روش آماری باید انتخاب گردد که بتواند بدرستی و با دقت تفاوت میانگینهای توان بیهوازی دو گروه را بررسی نماید.
اسلاید 6 :
بررسی رابطه
در بررسی رابطه میان دو یا چند متغیر با این سوال روبرو هستیم که آیا تغییرات در یک متغیر با تغییرات متغیر دیگر توام است یا خیر؟ به عنوان مثال، آیا افرادی که دارای وزن بدون چربی بیشتری هستند، از توان بیهوازی بالاتری هم برخوردارند؟ آیا والدین ورزشکاری که اکسیژن مصرفی بیشینه بالایی دارند، صاحب اولادی با اکسیژن مصرفی بیشینه بالا خواهند شد ؟ آیا رابطه ای میان آستانه لاکتاتی و موفقیت در دوی 400 متر وجود دارد؟ آیا رابطه ای میان درصد چربی بدن و انعطاف پذیری وجود دارد؟ تمامی این سوالات با بررسی رابطه میان متغیرها سر و کار دارند و برای پاسخ دادن به این سوالات، محققین باید آزمونهای آماری را انتخاب کنند که بتوانند به درستی و با دقت رابطه میان متغیرها را مورد بررسی قرار دهند.
اسلاید 7 :
سطح یا مقیاس اندازه گیری
علاوه بر در نظر گرفتن ماهیت فرضیه (بررسی تفاوت یا بررسی رابطه)، محقق باید نوع اندازه گیری متغیرهای مورد بررسی را نیز در نظر داشته باشد. این مسئله بدان خاطر است که نوع اندازه گیری متغیرهای مورد بررسی، روش آماری لازم برای تجزیه و تحلیل داده ها را تعیین می نماید. متغیرهایی که معمولا در تحقیقات مورد بررسی قرار می گیرند با یکی از چهار مقیاس اسمی، ترتیبی، فاصله ای و نسبی اندازه گیری می شوند. این چهار مقیاس در دارا بودن یا نبودن سه ویژگی مقدار، فاصله مساوی میان واحدهای مجاور، و یک نقطه صفر مطلق با هم تفاوت دارند.
اسلاید 8 :
مقیاس اسمی
پائین ترین سطح اندازه گیری است و شامل طبقه بندی و قرار دادن متغیر مورد بررسی در یکی از طبقات مجزای مورد نظر است. به عنوان مثال، در بررسی تاثیر تفاوتهای نژادی ورزشکاران بر عملکرد ورزشی آنها، می توان ورزشکاران را در طبقه های نژادی آمریکایی، چینی، استرالیایی، آفریقایی و یا هندی قرار داد. زمانی که ورزشکارانی در یک طبقه قرار داده شدند (به عنوان مثال، آفریقایی)، تمامی آنها از نظر نوع متغیر مورد بررسی یکسان هستند حتی اگر مقدار یکسانی از آن متغیر را دارا نباشند (به عنوان مثال، کسانی که در طبقه فعال بدنی قرار داده می شوند همگی دارای ویژگی فعال بودن هستند اما میزان فعال بودنشان یکسان نیست). برای تعریف طبقات، به آنها عدد نیز می توان داد اما باید توجه داشت که اعداد تنها برای اسم یا برچسب طبقه بکار می رود. اعداد از نظر مقدار، ارزش عددی ندارند.
اسلاید 9 :
مقیاس رتبه ای یا ترتیبی
این سطح اندازه گیری شامل رتبه بندی یا ترتیب قرار گیری متغیر مورد بررسی است. به عنوان مثال، می توان از مربیان خواست که چهار تیم بسکتبال را بر حسب مهارت رتبه بندی کنند. بنابراین، رتبه یک به ماهرترین تیم، رتبه دو به تیمی که بعد از تیم رتبه یک بیشترین مهارت را دارد ، و به همین نحو رتبه های بعدی به تیم های بعدی تعلق می گیرد. این اعداد به محقق اجازه می دهند که مقدار متغیر مورد بررسی را با اضافه کردن روابط ریاضی ”بیشتر از“ و ”کمتر از“ به فرایند اندازه گیری، به عدد تبدیل کند. اگرچه مقایس رتبه ای این امکان را به ما می دهد که از نظر متغیر مورد بررسی میان رتبه ها تفاوت قائل شویم اما این اجازه را به ما نمی دهد که میزان تفاوت واقعی میان رتبه ها را تعیین کنیم. تیم بسکتبالی که رتبه یک گرفته است، بهتر از تیم رتبه دو است اما این رتبه بندی نمی تواند به ما بگوید که تیم رتبه یک چقدر بهتر از تیم رتبه دو است. به عبارت دیگر، فواصل میان رتبه ها، معنایی ندارد.
اسلاید 10 :
مقیاس فاصله ای
این سطح اندازه گیری ما را قادر می سازد که تعیین کنیم دو چیز چقدر با هم فاصله دارند. در مقیاس رتبه ای، تفاوت میان تیم بسکتبال رتبه یک و تیم رتبه دو، لزوما مساوی تفاوت میان تیمهای سوم و چهارم نیست اما در مقیاس فاصله ای، تفاوت میان فاصله های عددی یکسان با هم مساوی است. به عنوان مثال، در یک آزمون استاندارد هوش، تفاوت ده عددی در نمرات هوش، در هر کجای این مقیاس به همان معنای تفاوت ده است. بنابراین، فاصله میان نمرات هوش 80 و 90، با فاصله نمرات هوش 110 و 120 برابر است اما از این تساوی فاصله ها نباید چنین برداشت شود که کسی که نمره هوش 100 دارد، دو برابر باهوشتر از کسی است که نمره هوشش 50 است. دلیل این امر این است که مقیاس اندازه گیری هوش ( و هر مقیاس فاصله ای دیگر) دارای صفر مطلقی که نشان دهنده فقدان کامل هوش باشد نیست.
اسلاید 11 :
مقیاس نسبی
این سطح اندازه گیری، نقطه صفر قراردادی (نداشتن معنای فقدان یک ویژگی) مقیاس فاصله ای را با یک نقطه صفر یا شروع واقعی که با فقدان متغیر مورد بررسی مطابقت دارد، جایگزین می کند. بنابراین، با مقیاس نسبی، این امکان به وجود می آید که بتوانیم بگوئیم متغیری دو برابر، نصف، یا سه برابر متغیر دیگر است. وزن را به عنوان مثال در نظر بگیرید. وزن یک نقطه صفر واقعی دارد (وزن صفر به معنی بی وزنی است) وفواصل میان واحدهای اندازه گیری مساوی است. بنابراین، تفاوت میان 10 و 15 گرم با تفاوت میان 45 و 50 گرم برابر است و 80 گرم دو برابر 40 گرم وزن دارد.
اسلاید 12 :
واژه های تخصصی
تفاوت difference
رابطهrelationship
تقسیم تصادفیrandomly assignment
دارونماplacebo
اسمیnominal
ترتیبیordinal
فاصله ایinterval
نسبیratio
اسلاید 13 :
انتخاب آزمون آماری
زمانی که محقق ماهیت فرضیه را در نظر گرفت (بررسی تفاوت یا بررسی رابطه) و سطح اندازه گیری متغیرهای مورد نظر را تعیین کرد (اسمی، رتبه ای، فاصله ای، نسبی)، قدم بعدی عبارت خواهد بود از انتخاب یک روش آماری مناسب برای تجزیه و تحلیل داده ها. جدول اسلاید شماره 15به ما در انتخاب روش آماری مناسب کمک خواهد کرد. با استفاده از این جدول، محقق با در نظر گرفتن جند مورد زیر روش آماری مناسب را انتخاب خواهد نمود:
اسلاید 14 :
1)هدف تجزیه و تحلیل آماری
2)سطح اندازه گیری متغیرها
3)تعداد مجموعه نمرات مورد تجزیه و تحلیل
4)مرتبط یا مستقل بودن مجموعه نمرات
باید خاطر نشان کرد که این جدول، یک جدول خلاصه شده است و تنها چند تا از متداولترین روشهای آماری را دربر می گیرد. روشهای آماری متعددی در برنامه نرم افزار آماری اس پی اس اس وجود دارد.
