بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
سمینار سیاستهای حمایتی بخش کشاورزی
اسلاید 3 :
فهرست مطالب
مقدمه: لزوم حمایت از بخش کشاورزی ( الزامات ساختاری و اسنادفرادستی)
تجربیات جهانی:اهداف، شاخصها، شیوه و ابزارهای حمایت از بخش کشاورزی
پیشنهاد بسته حمایتی مطلوب از بخش کشاورزی
اسلاید 4 :
محصولات توليدشدة بخش كشاورزي(خام و فرآوری شده) ، عمدتاً در گروه محصولات اساسي(Staple Food)، راهبردی((Strategic و ارز آور بدلیل نیاز رو به رشد بازارهای بینالمللی هستند.
تولیدکننده بخش کشاورزی در محیطی فعالیت مینماید که انواع مخاطرات ( ریسک) شامل مخاطرات تولیدی(فنی)، قیمتی(بازار)، نهادی(سیاستگزاری)، مالی و شخصی(سلامت و مسائل اجتماعی تولیدکننده) وی را تهدید مینمایند و بدلیل عرضه و تقاضای تقریباً کشش ناپذیر محصولات کشاورزی، بخش كشاورزي ماهيتاً قادر نيست مقدار عرضه محصولات توليدي خود را برحسب نوسانات كوتاهمدت بازار تنظيم نمايد.
بدلیل اینکه در فرآیند انتقال از يك اقتصاد مبتني بر روابط كشاورزي سنتي به يك اقتصاد مبتني بر كشاورزي تجاری رابطه مبادله به زيان بخش كشاورزي میباشد، مزيت رقابتی كاهش مييابد و امنیت غذایی مورد تهدید قرار میگیرد، دولتها مستلزم استفاده از سياستهاي حمايتگرايانه میباشند.
شکست بازار(Market Failure) در این بخش بسیار اتفاق میافتد.
اسلاید 5 :
تعهدات جهاني :
به لحاظ تعهدات جهانی، ایران چندین بار(اجلاس جهانی غذا(1996)، به ویژه در نشست سران هزاره سوم(2000) و اجلاس سران کشورها موسوم به ریو+20 ، اهداف جدید توسعه پایدار ملل متحد(2015) و رسماً تعهد سیاسی و عزم ملی خود برای کاهش گرسنگی، سوءتغذیه و دستیابی به امنیت غذایی پایدار و همچنين كمك به جامعه جهاني را اعلام نموده است.
اسلاید 6 :
اسناد فرادستی که بر حمایت از بخش کشاورزی، تامین امنیت غذایی با تکیه برمنابع داخلی، خوداتکایی در محصولات اساسی و توسعه اقتصادکشاورزی دانشبنیان تاکید دارند.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404
سیاستهای کلی نظام در بخش کشاورزی
سیاستهای کلی نظام در حوزه سلامت
قانون تشکیل وزارت جهادکشاورزی
قانون برنامه پنجم توسعه
قانون افزایش بهرهوری بخش کشاورزی و منابع طبیعی( حمایت متناسب با هر محصول)
راهبردهای بلندمدت بخش کشاورزی از منظر آمایش سرزمین
قانون تمرکز وظایف و اختیارات مربوط به بخش کشاورزی در وزارت جهاد کشاورزی
قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت
اسلاید 7 :
سياستهاي كلي اقتصادمقاومتی ابلاغی مقام معظم رهبری
۶- افزايش توليد داخلي نهادهها و كالاهاي اساسي(بويژه در اقلام وارداتي)، و اولويت دادن به توليد محصولات و خدمات راهبردي و ايجاد تنوع در مبادي تأمين كالاهاي وارداتي با هدف كاهش وابستگي به كشورهاي محدود و خاص.
۷- تأمين امنيت غذا و درمان و ايجاد ذخاير راهبردي با تأكيد بر افزايش كمي و كيفي توليد(مواد اوليه و كالا).
۸- مديريت مصرف با تأكيد بر اجراي سياستهاي كلي اصلاح الگوي مصرف و ترويج مصرف كالاهاي داخلي همراه با برنامه ريزي براي ارتقاء كيفيت و رقابت پذيري در توليد.
اسلاید 8 :
سیاستهای و برنامههای مرتبط با اقتصادمقاومتی
برنامه اجرايي اقتصاد مقاومتي" مباني و مستندات، اهداف، سياست ها و برنامه هاي عملياتي وزارت جهاد كشاورزي( مصوبه شورای اقتصاد1393/3/5)
ماده ۲- اهداف
۱- افزايش توليد محصولات راهبردي و ارتقاي ضريب خود اتكايي آن ها
۲- افزايش توليد داخلي نهاده هاي كشاورزي
۳- تامين ذخاير مطمئن راهبردي و تنظيم بازار داخلي
ماده ۴- برنامه هاي عملياتي
۱- برنامه هاي متناظر با سياست «افزايش كمي و كيفي توليد به ويژه در محصولات راهبردي و ارتقاي ضريب خودكفايي..» ۱-۱- افزايش ضريب خوداتكايي محصولات اساسي مانند گندم، برنج، شكر، سيب زميني، دانه هاي روغني، حبوبات، پنبه، انواع گوشت، شير و تخم مرغ
اسلاید 9 :
سیاستهای و برنامههای مرتبط با اقتصادمقاومتی
برنامه اجرايي اقتصاد مقاومتي" مباني و مستندات، اهداف، سياست ها و برنامه هاي عملياتي وزارت جهاد كشاورزي( مصوبه شورای اقتصاد1393/3/5)
ماده ۴- برنامه هاي عملياتي
۳- برنامه هاي متناظر با سياست «تأمين ذخاير مطمئن راهبردي و تنظيم بازار داخلي»
۱-۳- ذخيره سازي محصولات راهبردي از جمله گندم، برنج، شكر، گوشت، روغن با محوريت بخش خصوصي
۲-۳- تنظيم بازار محصولات كشاورزي و فرآورده هاي آن با محوريت صنوف ذيربط
۳-۳- حمايت و پشتيباني از زيرساخت هاي اطلاعاتي و ارتباطي در فرآيند توليد، عرضه و بازار محصولات
۴-۳- توسعه و پوشش بيمه اي مناسب و كاهش خطرپذيري توليد محصولات كشاورزي با محوريت بخش خصوصي
۵-۳- تقويت و تكميل زنجيره توليد و عرضه محصولات براي مصرف داخلي و صادرات
۶-۳- طراحي و اجراي نظام تعرفه اي مؤثر بر واردات محصولات كشاورزي
۷-۳- مديريت مخاطرات و امنيت غذايي با بهره برداري از منابع توليد خارجي (كشت فراسرزميني)
اسلاید 10 :
فهرست مطالب
مقدمه: لزوم حمایت از بخش کشاورزی ( الزامات ساختاری و اسنادفرادستی)
تجربیات جهانی:اهداف، شاخصها و ابزار حمایت از بخش کشاورزی
پیشنهاد بسته حمایتی مطلوب از بخش کشاورزی
اسلاید 11 :
تجربیات جهانی : اهداف و جهتگیریهای سیاستگزاری حمایت از بخش کشاورزی
سیاستگزاری درجهت مقاوم سازی بخش کشاورزی بمنظور مواجه با چالشهای متعدد آینده( تامین غذای 9 میلیارد نفر جمعیت جهان)
مشارکت بیشتر بخش کشاورزی در رشد و توسعه اقتصادی و کاهش فقر جوامع روستایی و شهری بویژه در کشورهای درحال توسعه و اقتصادهای نوظهور
ارتقاء بهرهوری کل عوامل تولید با تاکید ویژه بر منابع پایه(آب و خاک)
سیاستگزاری بمنظور کمک به بخش کشاورزی در مدیریت مخاطرات(ریسک)
سیاستگزاری برای کل زنجیره ارزش( کسب و کار کشاورزی)
حمایت جامع از تولیدکننده و حمایت هدفمند از مصرفکننده محصولات غذایی و کشاورزی
بهرهگیری از توان بخش غیردولتی برای اجرای سیاستهای حمایت از بخش کشاورزی
اسلاید 12 :
تجربیات جهانی : شاخصهای حمایت از بخشکشاورزی
1- معيار كلي حمايتAggregate Measure of Support(AMS)
سازمان تجارت جهانی(WTO)
2- برآورد حمایت کلTotal Support Estimate(TSE)
همکاریهای اقتصادی و توسعه (OECD)
الف) برآورد حمایت تولیدکنندهProducer Support Estimate(PSE)
ب)برآوردحمایت مصرفکنندهConsumer Support Estimate(CSE)
پ) برآوردحمایت خدمات عمومی
General Services Support Estimate(GSSE)
اسلاید 13 :
برآورد حمايت از توليدكننده بخشكشاورزي
Producer Support Estimate (PSE)
يك برآورد بسيار گسترده و وسيع شامل كل پرداختهاي مستقيم و غير مستقيم به توليدكنندگان بخش كشاورزي است :
الف – پرداختهاي مستقيم : يارانههاينهادهها، پرداختهاي نقدي و ..
ب- پرداختهاي غير مستقيم : تعرفهها و .
اسلاید 14 :
برآورد حمايت از توليدكننده (Producer Support Estimate):
1- حمايت از قيمت بازار(MPS)
2- پرداختهاي بودجهاي(Budget Payment)
2-1- پرداخت براساس محصول محدود شده و محدود نشده
2-2- پرداخت براساس سطح زير كشت يا تعداد دام
2-3- پرداخت براساس مشاركت در برنامههاي كشاورزي
2-4- پرداخت براساس مصرف نهادههاي ثابت و متغير
2-5- پرداخت براساس نهادههاي محدود شده
2-6- پرداخت براساس درآمد مزرعه يا واحد توليدي
2-7- ساير پرداختها در سطح ملي يا غير ملي
اسلاید 15 :
شاخص حمایت از مصرفکننده ((CSE
شاخص سالانهای است که ارزش ناخالص پولی تمامیپرداختهای مصرفکنندگان و مالیاتدهندگان را به تولیدکنندگان کشاورزی صرفنظر از ماهیت هدفها و اثرهای آنها بر تولید و درآمد در سطح مزرعه محاسبه میکند. میزان شاخص حمایت از مصرفکننده برابر اختلاف میان پرداختهای انتقالی به مصرفکنندگان با پرداختهای انتقالی از مصرفکنندگان است. اگر CSE منفی باشد نشاندهندهی تحمیل مالیات ضمنی بر مصرفکننده است.
شاخص حمایت از خدمات عمومیکشاورزی( (GSSE
شاخصی است که ارزش پولی ناخالص سالیانه اختصاص یافته به خدمات عمومی را در بخش کشاورزی اندازهگیری میکند. اگر برآورد حمایت از خدمات عمومی به صورت درصد بیان شود، نشاندهنده اهمیت حمایت از طریق خدمات عمومی از کل حمایت بخش کشاورزی نشان میدهد. حمایت از طریق خدمات عمومی شامل اجزای زیر است: تحقیق و توسعه، مدارس کشاورزی، خدمات بازرسی و کنترل قرنطینهای، زیرساختها کشاورزی(، بازاریابی و ارتقای بازار، ذخیرهسازی عمومی (OECD, 2003
شاخص حمایت کل( (TSE
شاخصی از ارزش ناخالص پولی کلیه پرداختها از سوی مصرفکنندگان و مالیاتدهندگان به منظور حمایت از بخش کشاورزی و خالص حمایتهای بودجهای دولت در بخش کشاورزی است. به عبارت دیگر شاخص حمایت کل شامل کلیه پرداختهای انتقالی به بخش کشاورزی است.
اسلاید 16 :
تجربیات جهانی : شاخصهای حمایت از بخشکشاورزی در کشورهای OECD و چند اقتصاد نوظهور
گزارش OECD که هرساله منتشر می شود شامل 49 کشور است که بیش از 88 درصد ارزش افزوده ایجاد شده توسط بخش کشاورزی درکل دنیا را در اختیار دارند.
این کشورها هدف از حمایت جامع از تولیدکننده بخش کشاورزی و هدفمند از مصرفکننده بخش کشاورزی را ( البته با درجات متفاوت دربین کشورها) توانمندسازی بخش کشاورزی و روستایی، تولید غذای کافی و مغذی برای مصرفکنندگان داخلی و کمک به رشد و توسعه اقتصادی از طریق توسعه صادرات محصولات کشاورزی و فرآوردههای مرتبط با آن و توسعه پایدار محیط زیست همراه با تامین امنیت غذایی با تکیه برتولید داخلی قرار داده اند.
میزان حمایت از تولیدکنندگان بخش کشاورزی(PSE) در این کشورها در فاصله 2014-2012، مجموعاً 601 میلیارد دلار(450 میلیارد یورو) بوده است.
میزان حمایت در قالب کمکهای خدمات عمومی بخش کشاورزی(GSSE) 135 میلیارد دلار(103 میلیاردیورو) بوده است.
اسلاید 17 :
شاخص حمایت از تولیدکنندگان(PSE) درکشورهای منتخب (سال 2013 و 2014)( درصدی از ارزش تولید کشاورزی)
حدود یک ششم دریافتهای ناخالص مزرعه در کشورهای OECD ناشی از حمایتهای دولت بوده است. شاخص حمایت تولیدکننده (PSE%) در کشورهای OECD متفاوت بوده است و کشورهای نروژ، سوئیس، کره جنوبی، ژاپن، ایسلند، ترکیه، و چین از نرخهای بالای حمایت از بخش کشاورزی برخوردار بودهاند.
اسلاید 18 :
سیر تغییر ضریب کمک اسمی(NAC) ( نسبت دریافتیهای تولیدکننده با وجودحمایت به دریافتیهای تولیدکننده بدون وجود حمایت) درکشورهای منتخب بین سالهای 1986 و 2013 و رابطه آن با رشد تولیدناخالص داخلی سرانه
با افزایش تولیدناخالص داخلی سرانه، ضریب کمک اسمی نیز افزایش یافته ا ست
اسلاید 19 :
کشورهای OECD در حمایت خدمات عمومی از اولویت های متفاوتی برخوردارند. حمایت از دانش، فناوری و نوآوری سهم بالایی از حمایت را به خود اختصاص میدهد. در این دوره بیش از 47 میلیارد دلار به خدمات عمومی اختصاص یافته است که سهم بیشتر آن نظام دانش و نوآوری کشاورزی و توسعه و نگهداری زیرساختهای کشاورزی بوده است.
ترکیب حمایت از خدمات عمومی(GSSE) 14-2012
اسلاید 20 :
حمایت از مصرفکنندگان(CSE) در 97-1995 و 2014-2012
در تمامی کشورها حمایت از مصرفکنندگان محصولات کشاورزی و غذایی منفی بوده است. این به معنی اخذ مالیات ضمنی از مصرفکنندگان است.