بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
اپيدميولوژي فلج كودكان
(Poliomyelitis)
اسلاید 2 :
تعريف و اهميت بهداشتي
پوليوميليت، يكي از بيماري هاي عفوني مُسري است كه به وسيله ويروس هاي تايپ 1، 2 يا 3 پوليو ايجاد ميشود و باعث ناخوشي تب دار خفيف، مننژيت آسپتيك بدون فلج و يا درجات مختلفي از فلج ميگردد. با توجه به واكسن هاي موثر موجود و اينكه ويروس پوليو مخزني غير از انسان ندارد امكان حذف بيماري، فراهم شده و در دست اقدام ميباشد.
اسلاید 3 :
عامل سببي
ويروس هاي پوليو از جنس آنترو ويروس ها هستند كه داراي تايپ هاي 1 و2 و3 ميباشند. همه اين تايپ ها ميتوانند سبب فلج شوند ولي تايپ 1 از اغلب موارد فلجي، جدا شده در حالي كه تايپ 3 با شيوع كمتر و تايپ 2 كمتر از دو تايپ ديگر، باعث ايجاد فلج ميگردد. ضمنا شايع ترين علّت همه گيري ها تايپ يك است در حالي كه بيشترين موارد فلج ناشي از واكسن، در اثر تايپ هاي 2 و 3 حادث ميگردد.
اسلاید 4 :
سير طبيعي
دوره نهفتگي پوليوميليت، دامنه وسيعي دارد و از 5 تا 35 روز، گزارش گرديده ولي به طور متوسط، حدود 12-8 روز در نظر گرفته ميشود. بالغ بر 95% موارد، به شكل بدون علامت و 5% به فرم با علامت بروز مينمايد و تنها در حدود 1/0% موارد، ممكن است به فرم فلجي ظاهر شود. حتي طي اپيدمي هاي پوليوميليت كه مهاجم ترين ويروس ها در جريان بوده اند نسبت عفونت هاي بدون علائم باليني به پوليوميليت با علامت، بين 1:50 تا 1:500 بوده است.
در شكل آبورتيو (Abortive) تب، سردرد، گلودرد، بيقراري، بياشتهايي، استفراغ و درد شكم و عضلات، بروز مينمايد و التهاب مختصر حلق، تنها نشانه فيزيكي را تشكيل ميدهد.
اسلاید 5 :
شماي باليني و آزمايشگاهي سير طبيعي پوليوميليت
طي پوليوميليت غيرفلجي "مننژيت آسپتيك" علاوه بر علائم شكل آبورتيو، نشانه هاي تحريك مننژ، نيز وجود خواهد داشت.
شكل فلجي كه حدود 8-3 روز پس از شروع علائم باليني ظاهر ميشود، در اطفال غالبا داراي دو مرحله باليني سَبُك (MINOR) و سَنگين (MAJOR) ميباشد مرحله "مينور" كه با دوره ويرمي بيماري تطابق دارد، با علائم فرم " آبورتيو" تظاهر نموده و پس از 3-1 روز بهبود مييابد و سپس بعد از يك دوره بهبودي 5-2 روزه، علائم مرحله " ماژور" به طور ناگهاني شروع ميشود.
اسلاید 6 :
شماي باليني و آزمايشگاهي سير طبيعي پوليوميليت
در شكل بولبر كه در 25-6% موارد فلجي، بروز ميكند، اعصاب كرانيال و مخصوصاً اعصاب 9 و 10 گرفتار ميشود. برداشتن لوزه و آدنوئيد، بويژه طي اپيدمي پوليوميليت باعث افزايش شيوع فرم بولبر تا 85% موارد فلجي ميگردد.
فرم فلج در تمامي موارد، به صورت فلج شل اندام ها ميباشد ولي طي آنسفاليت ناشي از پوليوميليت، به صورت فلج اسپاستيك، تظاهر مينمايد. حدود 5% بيماران مبتلا به پوليوميليت فلجي، طي دوره حاد بيماري، جان خود را از دست ميدهند. افرادي كه مبتلا به شكل بولبر هستند و يا سنّشان بيش از 40 سال است در معرض خطر بيشتري قرار دارند.
در صورتي كه در انتهاي دوره حاد بيماري، فعاليت عضلاني به طور نسبي مختل شده باشد پيش آگهي، خيلي خوب ولي در صورتي كه در انتهاي اين مرحله در قسمتي از بدن، فلج كامل عارض شده باشد احتمال بهبودي، بسيار كم خواهد بود.
اسلاید 7 :
وضعيت جهاني و منطقه اي بيماري
مطالعات سرمي، حاكي از آنست كه هر سه تايپ ويروس پوليو انتشار جهاني داشته حتي در كودكاني كه جدا از كلّ جامعه به سر ميبرده اند شواهدي دال بر عفونت ناشي از هر سه ويروس پوليو در گذشته يافته اند. ويروس هاي پوليو، قبل از اجراي برنامه واكسيناسيون عليه اين بيماري در تمام دنيا در سطح وسيعي انتشار داشته، در كشورهايي كه به نحو صحيح و دقيقي از واكسن پوليو استفاده كرده اند شيوع اين بيماري به نحو چشمگيري كاهش يافته و ضمنا پوليوميليت فلجي هم به صف بيماري هاي نادر پيوسته است ولي در مناطقي كه در سطح محدود و يا به صورت انفرادي، از اين واكسن استفاده شده است هنوز ويروس وحشي پوليو وجود دارد و باعث پوليوميليت باليني ميگردد. اين بيماري بر حسب ميزان مصونيت افراد جامعه ميتواند به صورت تك گير، بومي يا همه گير تظاهر نمايد.
اسلاید 8 :
وضعيت جهاني و منطقه اي بيماري
در مجموع، از سال 1988 (1367 شمسي) كه مجمع جهاني بهداشت، تصميم به ريشه كني جهاني پوليوميليت گرفت تعداد كشورهاي بومي فلج اطفال از 127 مورد به 7 مورد، كاهش يافته است.
اين هفت كشور تا نيمه دوّم سال 1382(2004) شامل نيجريه (107 مورد)، پاكستان (53 مورد)، غنا (5 مورد)، نيجر (4 مورد)، افغانستان (2 مورد)، مصر و لبنان(سومالی) (هركدام 1 مورد) ميباشد و بنابراين ملاحظه ميگردد كه دو كشور پاكستان و افغانستان در شرق ايران نيز هنوز جزو مناطق آندميك پوليوميليت، ميباشند.
اسلاید 9 :
مناطق آندميك پوليوميليت در سال 1988 و اواسط سال2003
اسلاید 10 :
مناطق آندميك پوليوميليت در سال 1988 و اواسط سال2003
اسلاید 11 :
موارد ثابت شده پوليوميليت در سال هاي 1381 تا نيمه اول سال 1382
اسلاید 12 :
سه منطقه در جهان كه شامل كشورهاي آمريكايي ( در سال ۱۹۹۴ ميلادي ) ، غرب اقيانوس آرام (در سال ۲۰۰۰ ميلادي ) و اروپا ( در سال ۲۰۰۲ ميلادي ) كه ۵۵% جمعيت كل دنيا را تشكيل مي دهند گواهينامه منطقه عاري از پوليو را دريافت كرده اند .در سال 2004 این بيماري فقط در قاره هاي آفريقا و آسيا و آن هم تنها در ۷ كشور وجود دارد . در آغاز برنامه ريشه كني سالانه ۰۰۰/۳۵۰ مورد پوليو در دنيا اتفاق مي افتاد و اين در حالي است كه در سال ۲۰۰۰ در سراسر جهان فقط ۲۵۰ ويروس وحشي در ۱۱ كشور جدا شده است . بر اساس گزارشهاي سازمان جهاني بهداشت در آغاز سال ۲۰۰۴ هفت كشور افغانسـتان ، پاكسـتان ، نيـجريه ، نيجر ، مصر ، هندوستان ، سومالي پوليو اندميك باقي مانده اند
اسلاید 13 :
وضعيت بيماري فلج اطفال در ايران : در كشور ايران با اقداماتي كه از سال ۱۳۷۳ بصورت وسيع با واكسيناسيون خانه به خانه كليه كودكان زير ۵ سال شروع و ادامه اين برنامه تا كنون كه به چند استان مرزي ( خراسان ، سيستان و بلوچستان ، كرمان و هرمزگان ) و مناطق پر خطر ساير استانها كه شامل ادوگاههاي مهاجرين خارجي ، مناطق سياري ، و. محدود شده است ادامه دارد و از طرف ديگر با ارتقائ پوشش واكسيناسيون فلج اطفال و همچنين برنامه مراقبت فعال براي كشف موارد فلج شل حاد كه شامل كشف و گزارشدهي كليه موارد فلج شل ناگهاني و پيگيريهاي لازم به منظور تاييد و يا رد بيماري فلج اطفال كه براي هر مورد گزارش شده حدود دو ماه طول مي كشد نمونه تلاشهاي است كه به منظور ريشه كني اين بيماري در كشور انجام مي شود .
اسلاید 14 :
براي اينكه كليه موارد فلج شل ناگهاني كشف و گزارش گردد شاخصي كه كشور براي اين منظور در نظر گرفته گزارش حداقل يك مورد فلج شل حاد بازاي هر ۰۰۰/۱۰۰ كودك زير ۱۵ سال مي باشد كه در استان با توجه به جمعيت زير ۱۵ سال انتظار است كه حداقل سه مورد در يك سال كشف و گزارش گردد و با توجه به موارد ثبت شده از آغاز برنامه راه اندازي سيستم مراقبت يعني از سال ۱۳۷۴ موارد كشف و گزارش شده فلج شل حاد ۳، ۴ و حتي در بعضي سالها ۵ برابر شاخص تعيين شده كشوري رسيده است و كليه موارد كشف و گزارش شده از نظر ويروس وحشي فلج اطفال منفي بوده اند ،
اسلاید 15 :
آخرين مواردي از پوليو كه در كشور گزارش شده در سال ۲۰۰۰ بود كه مربوط به سه كودك ايراني با ويروسهاي وحشي پاكستاني بود . آخرين ويروس وحشي بومي فلج اطفال تيپ دو در سال ۱۹۹۴ و تيپ يك در سال ۱۹۹۵ و تيپ سه ۱۹۹۷ حذف شده است و از سال ۱۹۹۷ بنا بر تاييد آزمايشگاه مرجع سازمان جهاني بهداشت گردش ويروس وحشي ايراني قطع گرديده است . تاكنون ويروسي كه حاكي از استقرار ويروسهاي وحشي وارده باشد جدا نشده است و اين در حالي است كه چندين ميليون آواره از كشورهاي پوليو اندميك ، هزاران بار مرزهاي ما را قطع كرده و ويروسهاي وحشي را با خود به ايران مي آورند . سالانه چندين بار ماپينگ آپ وسيع در نقاط مرزي و پر خطر مانع نفوذ و رشد و استقرار اين ويروسها شده است . از همان شروع برنامه ريشه كني فلج اطفال در كشور با واكسيناسيون ، برنامه مراقبت فعال جهت كشف و گزارش كليه موارد فلج شل ناگهاني به منظور تاييد و يا رد موارد فلج اطفال در كشور آغاز شده است
اسلاید 16 :
کليد اساسي آگاه شدن مردمان اين کشورها و صلح است. سازمان صحي جهان در سال ۲۰۰۶ ، ۱۴۰۰ واقعه فلج اطفال را در سراسر جهان ثبت نموده است. اين رقم تا حال کمترين رقم است که در تاريخ براي مبتلايان مرض فلج اطفال درج گرديده اند. ولي به هدف اساسي اش که عبارت از محو اين مرض بصورت کلي از دنيا تا سال ۲۰۰۵ بود ، نتوانسته است دست يابد. در چهار کشور جهان، افغانستان، هنوستان، پاکستان و نايجريا هنوز هم افراد مبتلا به اين مرض وجود دارند.(2006) خانم سونا باري سخنگوي ابتکار امحاي جهاني فلج اطفال اميدواري اش را از دست نداده و در مورد چنين اظهار نظر مي نمايد" اين يک موضوع فوق العاده است که ما تنها ۱۴۰۰ واقعه فلج اطفال را در دنيا داريم. مناطق زيادي از جهان امروزه عاري از اين مرض گرديده است. فعلاً تنها درچهار کشور جهان فلج اطفال وجود دارد. ما بايد برموفقيت که از اين ناحيه بدست آورده ايم، افتخار نمايم. اما بايد بگويم که قدم هاي آخر ما در از بين بردن کلي اين مرض بسيار مشکل خواهد بود. زيرا اين چهار کشور از جمله جنجاليترين کشور هاي جهان به شمار مي روند." افغانستان، هندوستان، پاکستان و نايجريا چهار کشور جنجالي دنيا اند.
اسلاید 17 :
کوچيهاي که محل بود وباش شان نامعلوم است، تراکم نفوس، مناطق غير قابل عبور و مرور، جنگها و ناامني در اين کشور ها باعث گرديده تا مانع مبارزه و از بين بردن اين مرض گردد. مثلاً در هندوستان ماهانه ۵۰۰ طفل تولد مي يابند. اگر ابتکار امحاي جهاني فلج اطفال بخواهد براي اين کودکان واکسين برساند، به يقين که کار ساده نخواهد بود. بايد ياد آور شد که با امکانات دست داشته براي مبارزه عليه فلج اطفال اين چهار کشور چانس خوبي براي موفق شدن براين مرض را دارند. ولي بحرانها و جنگها در اين کشورها موانع بزرگ اندخانم سونا باري مي گويد:" در بعضي از مناطق پاکستان به کوچيها نمي توانيم دست يابيم، کوچيهاهمواره در حرکت اند و يا ، افغانستان تقريباً توانسته بود که بالاي اين مرض پيروز گردد و فلج اطفال را کاملاً در افغانستان از بين برود. ولي جنگهاي پي در پي باعث گرديده که مانتوانيم به همه کودکان واکسين برسانيم.در افغانستان شرايط براي ما خطر ناک است." بايد يادآور شد که فقر افتصادي و يا نبود امکانات صحي مانع کار در اين کشورها نمي گردد. براي واکسين فلج اطفال به کمک سازمانها و اتحاديه هاي جهاني، پول کافي وجود دارد. کليد اساسي آگاه شدن مردمان اين کشورها و صلح است. مردم خود بايد اهميت مبارزه عليه اين مرض را درک نمايندباز هم خانم سونا باري مي گويد:" فقر مشکل اساسي ما را تشکيل نمي دهد. مثلاً بنگلاديش به مقايسه هندوستان بسيار فقير است. مهم اين است که تا چه حد مردم معلومات در مورد اين مرض و در مورد طرق جلوگيري اين مرض دارند. در هندوستان تراکم نفوس مانع کار ما گرديده است. در افغانستان و پاکستان مناطقي وجود دارند که مانمي توانيم در آن مناطق دسترس يابيم و يا برويم و يا هم جنگ و ناامني مانع کار ما گرديده است. در اين مناطق دولتهاي اين کشور ها بايد دست به کار شوند. فقر اقتصادي مهم است ولي عامل اساسي نيست.
اسلاید 18 :
وضعيت بيماري در ايران
خوشبختانه طي سال هاي اخير، موردي از پوليوميليت در سطح كشور، گزارش نشده است ولي اين وضعيت را زماني ميتوان پايدار و رضايتبخش، دانست كه در كشورهاي همسايه شرقي نيز موردي از بيماري يافت نشود.
روند زماني
بيماري، در مناطق حارّه در سرتاسر سال عارض ميشود. عدم وجود رطوبت كافي كه خود عامل مساعد كننده اي جهت انتقال ويروس است و نيز وجود عفونت هاي ناشي از ساير آنتروويروس ها كه ممكن است با ويروس هاي پوليو تداخل داشته باشند ميتواند از بروز اپيدمي در اين مناطق جلوگيري كند و لذا در مناطق گرمسيري و نيمه گرمسيري، عفونت همواره در سرتاسر سال ديده ميشود و حالت حمله اي و اپيدميك، در اين مناطق بروز نميكند. اين بيماري در مناطق معتدله، بيشتر در اواخر تابستان و اوائل پاييز بروز مينمايد.
اسلاید 19 :
پذيرش سند ساليانه تأييد ريشهكني فلج اطفال در جمهوري اسلامي ايران 29 جولای 2010 - 1389/05/07
طي نامهاي از سوي رئيس كميسيون منطقهاي WHO پذيرش گزارش كميته كشوري تاييد ريشهكني فلج اطفال مربوط به سال 2009 ميلادي تاييد شد.
به گزارش "شهر" به نقل از وزارت بهداشت، بدين ترتيب مجموعه فعاليتهاي انجام گرفته در زمينه ريشهكني فلج اطفال در جمهوري اسلامي ايران طي سال 2009 ميلادي و همچنين حفظ وضعيت عاري از پوليو در كشور به تاييد سازمان جهاني بهداشت رسيد.
امسال نيز عمليات ايمنسازي تكميلي فلج اطفال همانند سالهاي گذشته در كشور برگزار شد. در اين عمليات كه هرساله با هدف حفظ موقعيت عاري از پوليو در ايران انجام ميشود، تمامي كودكان زير 5 سال ايراني و مهاجرين ساكن در اردوگاهها و يا ساكن در ساير مناطق كشور در طي دو نوبت كه در هر نوبت از اين عمليات حدود 200 هزار كودك زير 5 سال واكسينه شدند.
اسلاید 20 :
تاثير سن، جنس و شغل و موقعيت اجتماعي
تا قبل از فرا رسيدن بلوغ، در هر دو جنس به يك نسبت بروز مينمايد ولي شكل فلجي آن در پسرها خيلي بيشتر از دختران عارض ميشود. در بين بالغين، زنان، در معرض خطر ابتلاء بيشتري قرار دارند ولي اين به آن معني نيست كه خطر بروز حالت فلجي هم در اين گروه بيشتر باشد.
