بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
دستورالعمل تزریقات ایمن (Safety Injection Guideline)
هر سال تزریقات غیر ایمن موجب حدود ۱۶- ۸ میلیون ابتلا به هپاتیت B، ۵ – ۲ میلیون ابتلاء به هپاتیت C و ۱۶۰- ۸۰ هزار موردHIV میگردد.
سازمان جهانی بهداشت تخمین میزند در سال ۱۲ میلیارد تزریق انجام میشود که ۵۰ درصد آنها غیرایمن هستند، ۹۵درصد تزریقات بهمنظور درمان انجام میگیرد و در حدود ۹۵ – ۲۵ درصد بیماران سرپایی حداقل یک تزریق دریافت میکنند. بسیاری از تزریقات ممکن است غیرضروری بوده و یا بیتأثیر باشند.
اسلاید 2 :
کلیات تزریقات ایمن :
تزریقات یکی از روشهای شایع در تجویز فرآوردههای دارویی میباشد که درصورت عدم رعایت موازین توصیه شده خطرات بالقوه و بالفعلی را بر ارائه کنندگان، مصرف کنندگان خدمت و نیز جامعه اعمال مینماید.
ایمنی تزریقات با تکیه بر چهار محور بنیادی ذیل تأمین میگردد:
۱- کاهش رفتار پرخطر کارکنان بهداشتی درمانی بهمنظور پیشگیری از جراحات ناشی از وسایل تیز و برنده آلوده ؛
۲- افزایش سطح ایمنی کارکنان در حین کار با وسایل تیز و برنده درمانی ؛
۳- جمع آوری، نگهداری، انتقال و دفع مناسب و بهداشتی زبالههای آلوده و پرخطر ؛
۴- تغییر رفتار و نگرش افراد جامعه و پزشکان نسبت به مقوله تقاضا و تجویز دارو به روش تزریقی
اسلاید 3 :
تزریقات غیرایمن
تزریقات غیر ایمن شامل : روش غلط تزریق
محل نامناسب تزریق
داروی ناصحیح
حلال غلط
دز غلط دارو
دسترسی افراد جامعه به سرنگ و سرسوزن استفاده شده (امحاء ناصحیح(
اسلاید 4 :
تزریقات ایمن یعنی تهیه و تأمین وسایل و تجهیزات و آموزشهائی برای ارائه خدمت تزریق به افراد جامعه بهصورتی که ایمنی فرد خدمت گیرنده، خدمت دهنده و جامعه فراهم شود.
یک تزریق ایمن به گیرنده خدمت آسیب نمیرساند و تزریق کننده را در معرض هیچ خطری قرار نمیدهد و باعث تجمع ضایعاتی که خطر برای جامعه داشته باشد نمیگردد به عبارتی:
الف) استفاده از سرنگ AD در تزریقات ؛
ب) استفاده از Safety Box برای جمعآوری سرنگ و سرسوزن مصرفی ؛
ج) جمع آوری Safety Boxهای پرشده و سوزاندن در زباله سوز ؛
د) آموزش و ارئه آگاهیهای لازم به ارائه دهنده و گیرندگان خدمت از عوامل تأمین کننده ایمن تزریق میباشند.
اسلاید 5 :
همه مایعات بدن باید حاوی پاتوژن فرض شود. پوست و محیط را باید حاوی میکروارگانیسم فرض کرد تزریقات ناصحیح میتواند راحتتر از مسیرهای تنفسی، خوراکی و یا تماس جنسی عفونت را منتقل کند.
چنانچه تزریقات غیر ایمن انجام گیرد میتوانند باعث بروز عفونت در افراد شوند در این صورت انتقال میتواند از طریق تماس انگشتان با سرسوزن، از روی پوست، فرورفتن سر سوزن بداخل بدن یا توسط مایعاتی که تزریق میگردند و یا از طریق سوزن و سرنگی که قبلاً مصرف شده ایجاد شود.
امروزه میلیونها نفر دچار ضعف سیستم ایمنی هستند و بیلیونها تزریق توسط افراد غیر دوره دیده و یا مردم ناآگاه انجام میشود، لذا فقط بایستی از تزریق در موارد ضروری درمانی و یا ایمنسازی استفاده کرد. بسیاری از واکسیناتورها علاوه بر ایمنسازی، تزریقات درمانی هم انجام میدهند که بسیاری از این تزریقات مثل تزریق ویتامینها غیر ضروری هستند.
اسلاید 6 :
چرا تزریقات غیر ضروری انجام میشود؟
گاهی اوقات برخلاف آنچه که کارکنان بهداشتی توصیه میکنند، بعضی از بیماران ممکن است خودشان تقاضای تزریق کنند. آنها ممکن است به غلط بپندارند که تزریق لازم بوده و مؤثرتر از درمان خوراکی است و یا باعث بهبودی سریعتر بیماری میشود در حالیکه ممکن است درمان خوراکی بهترین روش درمان آنها باشد.
پزشکان نیز ممکن است به دلایل مختلف مانند عدم اطلاع کافی از عوارض تزریقات، کمبود وقت برای توجیه و توضیح به بیمار و یا برای جلب توجه و رضایت بیمار در شرایط مساوی داروی تزریقی به جای داروی خوراکی تجویز نمایند.
اسلاید 7 :
موازین تزریقات ایمن :
الف- محل تمیز (Clean work plan) :
در هر مرکز برای واکسیناسیون مکانی خاص را تعیین نمائید. محل دریافت واکسن و آمادهسازی واکسن باید در این مکان در نظر گرفته شود. وسائل لازم برای تزریق شامل پنبه الکل و سرنگ را بر روی میزی که به این امر اختصاص دادهاید قرار دهید. به خاطر داشته باشید وسائلی که روی میز است باید تمیز بوده و خون، پنبه آلوده و …. منظره آن را زشت نکرده باشد.
بهتر است Safety Box را جهت دفع بلافاصله سرنگ در نزدیکترین محل به واکسیناسیون یا زیر میزی که وسائل واکسیناسیون بر روی آن قرار دارد، قرار دهید.
اسلاید 8 :
ب – شستشوی دست (Hand washing) :
از آنجائیکه هر مایعی از بدن ممکن است حاوی عوامل بیماریزا باشد و باعث انتقال بیماری گردد باید دستهای فرد تزریق کننده قبل از تزریق بهطور کامل با آب و صابون شسته شود.
اسلاید 9 :
ج- سرسوزن و سرنگ استریل :
۱- یک سرنگ و سرسوزن استریل برداشته و بستهبندی آن را از نظر وجود پارگی و هرگونه صدمه بازبینی نمائید.
۲- تاریخ انقضا آن را کنترل کنید.
۳- در صورت اطمینان از استریل بودن میتوانید از آن استفاده نمائید.
۴- به هیچ قسمتی از سرسوزن قبل و بعد از واکسیناسیون دست نزنید و از سرپوشگذاری مجدد سرسوزن اجتناب کنید. اگر سرپوشگذاری لازم است (برای مثال کودک بهعلت ترس حرکاتی انجام میدهد وتزریق با تأخیر انجام میشود) تکنیک استفاده از یک دست* را بکار ببرید. سرسوزنی را که با سطح غیر استریل تماس داشته است دور بیاندازید.
* سرپوشگذاری بهوسیله تکنیک استفاده از یک دست:
۱- سرپوش را روی میز قرار دهید.
۲- سرنگ و سرسوزن را در یک دست گرفته و بدون استفاده از دست دیگر داخل سرپوشی که روی میز گذاشتهاید، قرار دهید.
اسلاید 10 :
د- ویال و حلال مناسب :
۱- مطمئن شوید حلال مربوط به هر واکسن لئوفیلیزه را در اختیار دارید به عبارتی برای هر واکسن از حلال اختصاصی آن استفاده نمائید.
۲- به هنگام بازسازی واکسن، واکسن و حلال باید دارای درجه حرارت یکسان (۸-۲ درجه سانتیگراد) باشند.
۳- برای بازسازی هر ویال واکسن از یک سرنگ و سرسوزن استفاده نمائید.
۴- همه حلال موجود در ویال را استفاده کنید.
۵- بعد از استفاده از سرنگ، آن را بدون سرپوش گذاری در Safety box بیندازید.
۶- به خاطر داشته باشید همه واکسنهای بازسازی شده را فقط تا ۶ ساعت پس از بازسازی میتوان استفاده کرد و پس از آن باید دور ریخته شوند.
۷- هرگز یک سرسوزن را برای کشیدن دوزهای بعدی یک ویال واکسن، داخل ویال نگذارید.
اسلاید 11 :
ر- تمیز کردن محل تزریق (Skin cleaning) :
1- محل واکسیناسیون را در صورت کثیف بودن محل تزریق ابتدا با آب و صابون شستشو دهید.
۲- محل تزریق را با پنبه الکل (۷۰ درصد) به صورت دایرهای ضدعفونی کنید.
۳- هرگز از پنبه الکل از قبل آماده شده استفاده نکنید.
اسلاید 12 :
ز- جمعآوری صحیح اجسام نوک تیز
(Appropriate collection of sharps) :
1- سرنگ و سرسوزنهای مصرف شده را همیشه در Safety box بیندازید.
۲- برای جلوگیری از فرو رفتن نوک سوزن در دست هرگز بعد از واکسیناسیون، به سرسوزن دست نزنید و از سرپوش گذاری مجدد سرسوزن اجتناب کنید.
۳- سرنگ و سرسوزن را بلافاصله بعد از استفاده درSafety box بیندازید.
۴- بیش از ۴/۳حجمSafety box را پر نکنید.
۵- دربSafety box های پر شده را قبل از حمل برای دفع ببندید.
۶-Safety box های پرشده را در یک مکان مطمئن و خشک و دور از دسترس کودکان و مردم نگهداری کنید. تا مطابق دستورالعملهای موجود دفع شوند.
۷- برای اجتناب از ایجاد صدمه در اثر سرسوزن هرگزSafety box پر شده را در دست نگیرید، تکان ندهید، فشار ندهید، یا روی آن ننشینید یا نایستید.
۸ Safety boxپر را دوباره باز نکنید، خالی نکنید یا مورد استفاده مجدد قرار ندهید.
اسلاید 13 :
س-دفعصحیح ضایعات(Appropriate waste management):
برای حفظ جامعه از خطر تماس با ضایعات حاصله از واکسیناسیون Safety boxها را مطابق دستورالعمل و برنامه ریزیهای انجام شده دفع نمائید.
اسلاید 14 :
مراحل استفاده از سرنگهای AD به شرح ذیل است :
گام اول : سرنگ و سرسوزن را از بستهبندی خارج کنید.
گام دوم : اگر سرسوزن آن ثابت نیست سرسوزن را به سر سرنگ متصل کنید. سرپوش سوزن را بدون اینکه سوزن را لمس کنید بردارید.
پیستون را فقط یک بار میتوانید به عقب کشیده و بازگردانید، بنابراین کارکنان بهداشتی باید توجه کنند که نباید پیستون را بیمورد حرکت دهند و یا هوا را به داخل ویال تزریق کنند چون این مسئله موجب غیرقابل استفاده شدن سرنگ میشود.
گام سوم : سرسوزن را روی ویال واکسن قرار دهید و سوزن را وارد ویال نمائید. و توجه نمائید که سر سوزن حتماً داخل مایع قرار گرفته باشد.
گام چهارم : پیستون را به عقب بکشید تا سرنگ پر شود. پیستون بهطور اتوماتیک متوقف میشود چنانچه بهعلامت ۵/۰ میلیلیتر برسد، شما یک صدای «کلیک» خواهید شنید.
گام پنجم : سرسوزن را از داخل ویال خارج کنید. برای از بین بردن حبابهای هوا، سرنگ را مستقیم نگهدارید و به بدنه سرنگ ضربه بزنید. سپس بهدقت به سمت علامت توقف فشار دهید.
گام ششم : سرسوزن را در محل تزریق که قبلاً آماده کردهاید، داخل کنید.
گام هفتم : پیستون را به سمت جلو فشار دهید و واکسن را تزریق کنید. بعد از تزریق پیستون بهصورت اتوماتیک قفل میشود و حرکت نمیکند و سرنگ نمیتواند مورد استفاده مجدد قرار گیرد. به خاطر داشته باشید بعد از استفاده از سرنگ آن را مجدداً سرپوشگذاری نکنید.
تذکر : در تزریقات مربوط به واکسیناسیون نیازی به آسپیراسیون نمیباشد.
گام هشتم : سرنگ و سرسوزن استفاده شده را در داخل جعبه ایمن(Safety Box) غیرقابل نفوذ و مقاوم نسبت به سوراخشدگی که برای جمعآوری ضایعات تعیین شده است، بیندازید.
اسلاید 15 :
برای تأمین سلامت واکسن نکات ذیل را بررسی نمائید :
· کنترل ویال و برچسب ؛
· نحوه ذخیره واکسن ؛
· تطابق واکسن با حلال ؛
· بررسی VVM.
اسلاید 16 :
نکاتی که در بررسی ویال واکسن باید مورد توجه قرار گیرند شامل :
۱- برچسب ؛
۲- زمان انقضاء مصرف ؛
۳- علائم آلودگی ؛
۴- قرار گرفتن در معرض یخزدگی ؛
۵- قرارگرفتن در معرض گرمای زیاد.
اسلاید 17 :
در بررسی آلودگی به نکات ذیل توجه کنید :
· اگر هرگونه ترک خوردگی، شکستگی و یا نشت وجود دارد ویال را دور بـریزید.
· اگر تغییر ظاهری وجود داشته و یا ذرات معلـق دیده میشود ویال را دور بریزند.
· اگر ویال در آب غوطهور شده باشد غیرقابل مصرف بوده و باید دور ریخته شود
اسلاید 18 :
قبل از مصرف واکسن نکات ذیل را کنترل کنید :
آیا هنوز برچسب واکسن به ویال چسبیده است؟
آیا واکسن صحیح و حلال مناسب آن را انتخاب نمودهاید؟
زمان انقضاء واکسن را کنترل نمودهاید؟
آیا آلودگی ظاهری و ذرات شناور ندارند؟
واکسنهای حساس به سرما علائم یخزدگی ندارند؟
اسلاید 19 :
از دست زدن به نقاط ذیل اجتناب نمائید:
بدنه سوزن ؛قسمت انتهایی سوزن ؛قسمت انتهایی محل اتصال سوزن به سرنگ.
شما میتوانید به این قسمتها دست بزنید :
استوانه خارجی سرنگ بالای پیستون
اسلاید 20 :
برای اطمینان از حمل و نقل ایمن Safety Box :
· حمل یا تکان دادن Safety Box را به حداقل برسانید. هرگز به آن فشار وارد نکنید، روی آن ننشینید یا نایستید.
· مراقبت ازSafety Box ها را بههنگام حمل و نقل تا محل دفع افزایش دهید.
· Safety Boxها را در یک مکان خشک و ایمن دور از دسترس کودکان و جامعه قرار دهید تا به نحو ایمن جمع آوری و دفع شوند.
· فردی را مسئول جمعآوری و حمل و نقل Safety Boxها نمائید و آموزشهای لازم را در این زمینه به او بدهید. هرگز از افرادی که در این زمینه آموزش ندیدهاند نخواهید حمل و نقل جعبهها را به عهده بگیرند.
