بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بر اساس آخرین گزارش WHO ، 61% بیماری های عفونی و 75% بیماری های نوپدید (سارز، آنفلوانزا، (زئونوز هستند
وجود مخازن و ناقلین و عوامل بیماری زای متعدد
خطر انتقال بيمارستاني (تب خونريزي دهنده كريمه كنگو)
توانايي ايجاد اپيدمي (سالك، تب مالت)
وجود عوامل ايجاد كننده مختلف و تظاهرات باليني متعدد
مرگ و مير 100% در برخي موارد (هاري، سياه زخم ريوي)
اهميت بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان
اسلاید 2 :
CCHF
C.C.H.F
Crimean-Congo
Hemorrhagic Fever
تب خونریزی دهنده کریمـه-کنگـو
اسلاید 6 :
تب خونريزي دهنده كريمه - كنگوCCHF) Crimean - Congo Hemorrhagic Fever )
ويروس CCHF داراي ويژگي منحصر به فرد همه گيري شناسي است، زيرا پهنه گسترش آن درخشكي هاي جهان شايد به نصف مي رسد اما فراواني آن كم و بيش انفرادي است. امروزه مشخص شده است كه سطح تغذيه جمعيتي يکي از عوامل مستعد كننده وضعيت ايمني جمعيتي و در نتيجه رخداد يا عدم رخداد اپيدمي هاي CCHF مي باشد .
ويروس CCHF نظير ساير ويروس هاي RNA از راههاي هوشمندانه اي در مبارزه براي بقاء خود بهره مي گيرد. موتاسيون ها، نوتركيبي ها و جورچيني ها نقش خود را در انتخاب اجباري و تاريخچه تكاملي ويروس بازي مي كنند كه منجر به افزايش پيچيدگي فيلوژنتيكي ويروس مي گردد.
بسياري از عوامل در انتخاب طبيعي و گسترش ويروس دخيل هستند منجمله:
1- تغييرات زيست بومي Environmental
2- تغييرات اقليمي/ آب و هوايي Climatic
3- تفاوت در ناقلين
4- تفاوت در ميزبانان پستاندار و پرنده
5- پاسخ ايمني ميزبان
اسلاید 7 :
اتيولوژي
عامل بيماري يك نايرو ويروس از خانواده بونياويريده است كه زير گروه هاي مختلف دارند. اندازه ويروس 100 تا 130 نانومتر و حاوي RNA تك رشته اي است. دو ويروس هزاره در پاكستان و الخمرا عربستان با ويروس تب خونريزي دهنده كريمه - گنگو قرابت دارند.
- ويروس در سرما و برودت بمدت طولاني مقاومت مي كند . در 37 درجه سانتيگراد براي مدت 7 ساعت و در دماي 60 درجه سانتيگراد بمدت 15 دقيقه غير فعال مي گردد.
pH - حدود 7 تا 7/2 بعنوان دامنه بهينه رشد و تزايد ويروس است. زمانيكه كه pH به آستانه 6/8 برسد فعاليت و تزايد ويروس متوقف مي شود.
- مواد شيميائي و ضد عفوني كننده ها: ويروس در برابر حلال هاي چربي ( اتر و كلروفرم ) و در برابر غلظت پائين فرمالين غير فعال مي گردد .
- بقاء: بخاطر لايه ليپبدي پوشش آن به حلال هاي چربي و ضدعفوني كننده ها حساس است. درساختمان ويروس 22/5 تا 25 درصد چربي وجود دارد. اصولاً از نظرويروس شناسي، وجود چربي بيشتر از 12/5 درصد در ساختار و پيكره ويروس، ميكروارگانيزم را نسبت به عوامل شيميايي و فيزيكي حساس مي كند. زماني كه به 17 درصد برسد باز اين حساسيت افزايش يافته و بالاتر از 20 درصد نظير CCHF بعنوان ميكروارگانيزم فوق العاده حساس مطرح مي گردد.مثلاً در حرارت بدن پرندگان بدليل درجه هنجار و نرمال بالاي 40 درجه، ويروس پس از چند دقيقه كاملاً غيرفعال و از بين مي رود. اما در در پرندگان سينه پهن بي پرواز ( Ratites ) نظير شتر مرغ كه از نظرحرارت درونگاهي بدن ( homoeothermic )، شباهت هايي با پستانداران دارند، مي تواند ايجاد عفونت نمايد. اين نكته باتوجه به تجربيات و كانون هاي افريقاي جنوبي مي تواند رهيافتي جهت صنعت جوان پرورش شتر مرغ كشورمان باشد.
اسلاید 8 :
تب خونريزي دهنده كريمه - كنگو
كنه ها بعنوان ناقلين و حتي مخزن مخزن ويروس CCHF شناخته مي شوند، به گونه اي كه توزيع جغرافيائي ويروس بخوبي با توزيع كنه ها بخصوص كنه هاي جنس هيالوما انطباق دارد. بدين سان كه در متجاوز از 17 درصد كره زمين در قاره هاي افريقا، آسيا، خاورميانه و اروپاي شرقي تا مرز فرانسه ويروس گسترش دارد. در فصول فراواني كنه ها و همچنين افزايش جمعيت مهره داراني كه مخزن و تقويت كننده بالقوه ويروس مي باشند موارد بيماري افزايش مي يابد .
-ترانس اوواريال ( انتقال ويروس از كنه هاي ماده آلوده به نوزادان از طريق تخم ها ) يا انتقال عمودي نسل به نسل ، ترانس استاديال ( انتقال ويروس از لارو به نوچه واز نوچه به بالغ ) و بالاخره انتقال آميزشي ( انتقال ويروس از كنه هاي نر به ماده و بالعكس ) مشخص كننده مكانيسمي است كه در بقاء گردش ويروس در طبيعت سهيم مي باشند. كنه اي كه براي يك بار آلوده شد در سراسر مراحل سير تكاملي و زندگي خود آلوده باقي مي ماند .
- لاروها و نوچه ها روي پستانداران كوچك تا اندازه خرگوش تغذيه مي كنند، درحاليكه كنـــه هاي بالغ حيوانات بزرگ مانند گوزن، بزكوهي، روباه ، گاوميش، گاو، گوسفند، بز ، شتر و اسب را تــرجيح مي دهند The larger the better ( هرچه بزرگتر بهتر ) و اين بدان مفهوم است كه انسان ها توسط كنه هاي نابالغ معمولاً گزيده نمي شوند. بررسي ها نشان مي دهد كه نيش زدن كنه هاي آلوده و همچنين له كردن آن ها در دست هاي بدون محافظ مهمترين راههاي انتقال ويروس CCHF به انسان مي باشند. معمولاً انسان بعنوان ميزبان اتفاقي كنه شناخته مي شود، چرا كه در مناطق درگير بررسي هاي سرمي دام ها نشان مي دهد كه انسان ها در دريائي از ويروسCCHF قرار داشتـــــه و شگفت انگيز يا معجزه است كه موارد انساني خيلي كم و نادر است.
- پرندگان منجمله كلاغ سياه، كلاغ زاغي، كبوتر، چكاوك، پرندگان آبزي، پرندگان مهاجر بعنوان ميزبانان كنه هاي نابالغ آلوده مي توانند كنه هاي نابالغ را به مسافت هاي بالنسبه كوتاه در خلال پروازهاي ناحيه اي و مسافت هاي طولاني در حين پروازهاي مهاجرتي بهار و پائيز حتي بين قاره اي منتقل نمايند.
اسلاید 10 :
اپيدميولوژي بيماري در جهان و ايران
همانند اكثر عوامل منتقله بوسيله آرتروپودها كه بيماري در انسان را موجب مي شوند، عموماً ويروس CCHF زئونوزي است كه در طبيعت در سيكل آنزئوتيك كنه ـ مهره دار غيرانساني ـ كنه در چرخش است .
ويروس CCHF دامنه وسيعي از حيوانات اهلي و وحشي را آلوده مي سازد. انواع كنه هاي ناقل ويروس CCHF روي بدن پستانداران بزرگ وحشي و اهلي تغذيه مي كنند. حيوانات اهلي نظير گاو، گاوميش، گوسفند، بز، شتر، اسب و … پس از آلوده شدن به ويروس از طريق گزش كنه ها بمدت يك هفته ويرميك هستند (حضور ويروس در خون ) .
تماس با خون و بافت هاي آلوده دام ها در اين زمان (دوره ويرمي ) مي تواند براي انسان بيماريزا باشد. كشاورزان، دامداران، دلالان دام، سلاخان، قصابان، بازرسان بهداشتي گوشت، شير دوشان، پشم چينان و دامپزشكان بيش از ديگران با اين چنين دام هائي سروكار دارند. بجز مختصر تب گذرا 7-2 روز،علائم ديگري در دام ها مشاهده نشده و پس از يك هفته با تشكيل آنتي بادي در بدن دام، بتدريج دام از ويروس پاك مي گردد .
- مهره داران كوچك نظير انواع موش، خرگوش، جوجه تيغي، سنجاب بعنوان مخازن و ميزبانان تقويت كننده ويروس براي كنه هاي نابالغ ( مراحل لاروي و نوچه اي ) عمل مي كنند .
اسلاید 11 :
Small vertebrates
Larvae
Nymphs
Eggs
trans-stadial
trans-stadial
Small
vertebrates
trans-ovarial
trans-stadial
Birds and
Larges vertebrates
Human
تب خونريزي دهنده کريمه - کنگو راههاي انتقال
Hospital
اسلاید 12 :
عفونت در حيوانات
بيماري در دام هاي اهلي به شكل تب خفيف و گذراست (2 تا 7 روز ). سپس بهبودي حاصل مي گردد. پس از طي دوره نقاحت حيوان براي تمام عمر اقتصادي مصون و داراي ايمني حفاظتي لازم خواهد بود. در بررسي انجام شده بر روي تعدادي گوسفند در آفريقاي جنوبي با ايجاد عفونت تجربي نارسائي كبدي با افزايش آنزيم آسپارتات ترانسفراز مشهود بود.همچنين نوتروفيلي اندكي در حد 63 درصد در تعدادي از دام ها به مدت 2 هفته ادامه داشته است. از منظر ارزيابي خطر در دوره ويرمي كليه ترشحات دام، پرخطر مي باشد.
پائين افتادن pH گوشت در اثر پديده گليكوليز ( تجزيه گليكوژن و توليد اسيد لاكتيك ) سبب غيرفعال شدن ويروس مي گردد. pH گوشت بلافاصله پس از كشتار در شرايط طبيعي 7 مي باشد كه با انجام گليكوليز بتدريج پائين آمده و pH نهائي در لاشه گاو به 5/8- 5/4 و در لاشه گوسفند و بز به 6/3- 6/2 مي رسد كه براي بقاء ويروس مناسب نمي باشد. نتيجتاً اين نوع لاشه ها عاري از ويروس مي باشند.
بالا باقيماندن/ بالا رفتن pH گوشت
عوارض خستگي دام
خونگيري ناقص
لاغري مفرط
تب
سپتي سمي
اسلاید 13 :
عفونت در حيوانات
اين امر در قلب گاو پس از حدود يك ساعت به منصه ظهور مي رسد كه با توجه به مصرف اين فرآورده دامي دركشور، بعنوان ماده غذايي با كمترين خطر انتقال، جايگاه خود را در بهداشت عمومي، با مخاطره پايين نشان مي دهد. گوشتي كه مرحله گليكوليز و جمود نعشي را پشت سر بگذارد نمي تواند بعنوان يك ماده غذايي پرخطر جهت انتقال CCHF به انسان مطرح باشد. اما در اين مقوله كبد تفاوت هاي ماهوي زيستي – ميكرواپيدميولوژي دارد كه عبارتند از سلول هاي كاپفر، اندوتليال و سلول هاي سنگفرشي سينوزويدال كه سايت اصلي تزايد ثانويه و تجمع ژنومي ويروس مي باشند، به صورتيكه پس از خون و ترشحات، كبد از نظر ريسك سنجي risk assesment مقام دوم را در انتقال به انسان بعهده دارد .كبد به دليل وجود حجم زياد خون بعنوان يك بافر عمل مي كند كه مي تواند محيط تزايد ويروسي باشد. اگر چه در كبد پديده گليكوليز و محصول نهايي آن اسيد لاكتيك نسبت به عضلات اندك است اما به دليل بار و حجم بالاي آنزيم هاي كبدي پديده اسيدزايي و سنتز اسيدهايي نظير اسيد سيتريك و فسفريك متعاقب ذبح دام امكان انتقال را اگر مدت بيشتري درسردخانه يا يخچال نگهداري شود ( مثلاً حداقل 48 ساعت ) به حداقل مي رسانند .
اسلاید 14 :
اپيدميولوژي بيماري در جهان و ايران
OIE در نشست 2010 گروه تب هاي خونريزي دهنده خود اعلام نمود:
موارد CCHF در دهه گذشته افزايش داشته است و كانون ها از شكل انفرادي ( Sporadically ) به فوق بومي ( Hyper- Endemic ) تبديل شده است.
علي رغم اجباري شدن گزارش بيماري در ژانويه 2006 ، از فوريه 2010 هيچگونه گزارشي به شيوه سريع و بلافاصله ( Immediate Notification ) به OIE گزارش نشده و صرفا 6 كشور گزارش مشكوك حيواني داشته اند. در بيان دلايل اين موضوع مي توان به افزايش سطح آگاهي - نبود استاندارد و راهنما براي مراقبت و شناسائي عفونت در جمعيت حيواني و بدنبال آن نبود امكان آناليز، تفسير و فرگشائي داده ها اشاره نمود. از طرفي در حال حاضر تحقيقات تجربي عفونت /بيماري در حيوانات به دلايل عدم وجود عارضه اقتصادي- بهداشتي در حيوانات و نياز به آزمايشگاههاي با سطوح 3 و 4 Biosafety بسيار محدود است.
اسلاید 15 :
اقدامات دامپزشكي
رخداد عفونت فاقد علائم در دام ها، سازمان دامپزشكي را در شناسائي، پيشگيري و كنترل عفونت و بيماري با چالش مواجه مي سازد.
مراقبت و مبارزه باC.C.H.F در حوزه دامپزشکي بر پايه:
1- آموزش و اطلاع رساني در سطح جوامع در معرض خطر،
2- نمونه برداري از دام ها دركانون هاي گزارش شده بيماري،
3- مبارزه با انگل هاي خارجي بدن دام و ناقلين ويروس،
4- بهسازي و باز سازي دامداري هاي سنتي و توسعه دامداري هاي صنعتي،
5- رعايت اصول بهداشتي و ايمني شغلي در کشتارگاهها،
6- ساماندهي كشتارگاههاي دام،
7- همكاري در پروژه هاي مطالعاتي و پژوهشي،
8- همکاري بين بخشي.
قرار دارد .
اسلاید 16 :
اپيدميولوژي بيماري در جهان و ايران
1- نتايج مطالعات گذشته در سال هاي 1349 و 1350 روي 580 نمونه سرم گاو ، گوسفند و بز و شتر توسط شوماكف و همكارانش ( سرم هاي گاوي 19 درصد ، سرم هاي گوسفندي و بزي 45 درصد و سرم هاي شتر 19 درصد واكنش مثبت )
2- نتايج مطالعات انجام شده در سال 1354 توسط سعيدي و همكارانش (سرم هاي گاوي 18 درصد و سرم هاي گوسفندي و بزي 36 درصد واكنش مثبت )
3- نتايج مطالعات انجام شده درسال 1380 در 9 استان داراي گزارش موارد انساني در جمعيت دامي ( 38 درصد واكنش مثبت )
بيانگر آندميك بودن بالقوه بيماري در ايران مي باشند .
) در سال 1358 توسط آقاي شوماكف ازنمونه هاي كنه ارسالي از استان خراسان ويروس CCHF جدا گرديد( .
اسلاید 17 :
اقدامات دامپزشكي
مبارزه با انگل هاي خارجي بدن دام و ناقلين ويروس:
در کليه استان ها در کانون هاي شناخته شده بيماري و در نواحي که خطر بروز آن وجود دارد با در نظر گرفتن زمان شروع فعاليت کنه ها در هر استان ( زماني که درجه حرارت به 20 درجه سانتيگراد مي رسد ) و با توجه به مطالعات و تجارب قبلي استان عمليات مبارزه با کنه ها روي بدن دام و اماکن دامي با استفاده از سموم يارانه اي و غير يارانه اي اجرا مي شود. توصيه مي شود 2 يا 3 نوبت مبارزه به فواصل 1 ماه با توجه به نوع سم مصرفي و توصيه كارخانه سازنده در بهار انجام شود .
اسلاید 18 :
گزش كنه: كنه هاي سخت جنس Hyalomma
ويروس از تخم كنه به نسل هاي بعدي انتقال می یابد
لاشه حيوان – خون وترشحات حيوان آلوده
تماس با خون و بافتهاي بيمار مبتلا
راه انتقال بيماري CCHF
واحد پیشگیری ومبارزه با بیماریهای شهرستان رشت
اسلاید 19 :
ویروس در داخل بدن کنه تکثیر پیدا می کند ( ویروس در این کنه ها به ارث می رسد )
بطوریکه توانایی انتقال از طریق تخم ( انتقال ویروس از کنه ماده آلوده به نوزادان )
در مراحل مختلف بلوغ کنه ( انتقال از لارو به نیمف و به فرم بالغ ) از طریق جفت گیری در بعضی از انواع ناقلین مشاهده شده که شاخصی در نگهداری و چرخش ویروس در طبیعت است .
اسلاید 20 :
دوره كمون: گزش كنه حداكثر 9 روز
تماس با بافتها و خون آلوده حداكثر 13 روز
مرحله قبل از خونريزي: حداكثر 3 روز
مرحله خونريزي دهنده: حدود 4روز
دوره نقاهت : 3-16 روز
علائم باليني بيماري CCHF
واحد پیشگیری ومبارزه با بیماریهای شهرستان رشت
