بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
تخمدان پلي كيستيك و ناباروري
اسلاید 3 :
بيماري تخمدان پلي كيستيك بيماري نسبتا شايع خانمها در سن باروري(15-45 سال) مي باشد.در اين بيماري اختلالات هورموني موجب تغييراتي مي گردد كه به دنبال آن قاعدگي،وضعيت و توانايي باروري، و شكل ظاهري خانمها تحت تاثير قرار مي گيرد.اين بيماري از شايعترين اختلال غده هاي داخلي است و حدود5-10 درصد خانمها به آن مبتلا هستند.يعني از هر 10-20 خانم در سنين باروري،يك نفر مبتلا به بيماري تخمدان پلي كيستيك است.شيوع اين بيماري در ايران 12-15 درصد گزارش شده است.
به نظر مي رسد امروزه با تغيير شيوه زندگي،كاهش فعاليت فيزيكي و افزايش وزن،شيوع اين بيماري .در جامعه بيشتر شده باشد
يكي از نشانه هاي استرس زاي بيماري تخمدان پلي كيستيك،ناباروري مي باشد.البته اين بدان معنا نيست كه فرد مبتلا اصلا باردار نخواهد شد،بلكه ممكن است ديرتر باردار شود يا براي قاعدگي نياز به تنظيم قاعدگي و درمان كمكي داشته باشد .
تخمدان طبيعي
تخمدان پلي كيستيك
مقدمه:
اسلاید 4 :
شايعترين علامت:اختلالات قاعدگي
ممكن است بسياري از موارد اين بيماري در نوجوانان خود را با قاعدگي نامنظم و با فواصل
طولاني(بيش از 35 روز) نشان دهد.
اين بيماري،قبل از بلوغ با اختلال در تنظيم هورمون ها و افزايش تدريجي وزن شروع شده ولي علايم آن در دوران بلوغ نمايان مي شود.گاهي ممكن است پيشرفت اين بيماري به علت عدم توجه به نظم قاعدگي توسط فرد يا والدين وي منجر به بروز ديگر علايم ديررس از جمله ناباروري گردد و در اين صورت تشخيص اين مسئله،معمولا تا پس از ازدواج به تاخير مي افتد.
علامت هاي بيماري تخمدان پلي كيستيك:
اسلاید 5 :
1- قاعدگي نامنظم يا عدم قاعدگي
در فرد مبتلا به بيماري تخمدان پلي كيستيك،اختلال هورموني ناشي از عدم تخمك گذاري،سبب بي نظمي در قاعدگي مي گردد كه از خانمي به خانم ديگر متفاوت و شامل موارد زير است:
قاعدگي نامنظم(فاصله قاعدگي هاي بيش از 35 روز)
قاعدگي با حجم خونريزي زياد
عدم قاعدگي(به مدت بيش از 6 ماه) مي باشد.
علايم شايع بيماري تخمدان پلي كيستيك عبارتند از:
اسلاید 6 :
افزايش هورمون هاي مردانه در خانمهاي مبتلا به اين بيماري موجب افزايش رشد و تعداد موهاي زايد مي گردد.اين افزايش در ناحيه صورت،پشت،شكم،نوك پستان ها و ران ها ديده مي شود.
معمولا اين علامت در فاصله 12-16 سالگي شروع مي شود.ممكن است افراد و خانواده به جاي مراجعه به پزشك و درمان بيماري،براي مدت ها صرفا به حذف موهاي زايد بپردازند و بدين گونه درمان بيماري با تاخير همراه باشد.
2- رشد موهاي زايد:
اسلاید 7 :
اين مشكل در حدود 40 تا 70 درصد از افراد مبتلا به بيماري پلي كيستيك تخمدان انفاق افتد.اين مشكل ناشي از افزايش هورمون هاي مردانه است.البته بايد به يادداشت ريزش 100-15 تار موي سر در روز طبيعي بوده و ريزش بيشتر از ان كه معمولا پس از شستن يا هنگام شانه زدن موي سر ديده مي شود مي تواند از علايم اين بيماري باشد.
2- نازك شدن و ريزش موهاي سر:
اسلاید 8 :
اين علامت نيز ناشي از افزايش هورمون هاي مردانه مي باشد.جوش ها(آكنه) روي صورت،پشت،ساير نقاط بدن ظاهر مي گردند.هر چند جوش صورت در سن بلوغ ديده مي شود ولي در مبتلايان به بيماري تخمدان پلي كيستيك ،آكنه در هر سني حتي غير از بلوغ شايع است.اين جوش ها بر خلاف جوشهاي معمولي به راحتي به درمان پاسخ نمي دهند.در برخي موارد به علت افزايش هورمون هاي مردانه پوست گردن،كشاله ران،زيربغل و اندام تناسلي به رنگ تيره در مي آيد.
چرب بودن پوست و جوش صورت(آكنه)
اسلاید 9 :
افزايش وزن و افزايش چربي شكمي
بيماري تخمدان پلي كيستيك در خانمهايي كه وزن بالا دارند نسبت به خانمهاي داراي وزن طبيعي بيشتر ديده مي شود.بالاتر بودن هورمون هاي مردانه سبب تغييراتي در بافت چربي شكم مي گردد كه باعث بيشتر شدن چاقي شكمي در اين افراد مي شود.معمولا افراد مبتلا خيلي راحت افزايش وزن پيدا مي كنند ولي با وجود رژيم هاي غذايي به سختي وزن انها كاهش پيدا مي كند.
اسلاید 10 :
تاخير يا مشكل در باردار شدن:
به علت نامنظم شدن فاصله قاعدگي ها ،معمولا تخمك گذاري در اين افراد نامشخص است چون اين افراد نمي توانند براي زمان تماس جنسي با همسر خود برنامه ريزي دقيقي داشته باشند.تخمك گذاري در افرادي كه قاعدگي منظمي دارند در حوالي روز چهاردهم يعني 14 روز قبل از شروع قاعدگي بعدي اتفاق مي افتد ولي در خانمهاي مبتلا به اين بيماري،بعلت نامنظم بودن فواصل قاعدگي نمي توان زمان تخمك گذاري را حدس زد و در زمان مناسب براي بارداري اقدام نمود.در موارد زيادي ممكن است خونريزي قاعدگي اتفاق بيفتد ولي بخاطر اختلالاتي كه در تنظيم هورمون ها وجود دارد،قاعدگي با تخمك گذاري همراه نباشد.در واقع در اين افراد قاعدگي بدون تخمك گذاري است.البته تمام خانمهاي مبتلا به بيماري پلي كيستيك مشكل باروري ندارند و حتي برخي از آنان به طور طبيعي و بدون درمان دارويي باردار مي شوند.
اسلاید 11 :
علت بيماري تخمدان پلي كيستيك:
علت اين بيماري ناشناخته است.اين بيماري در بعضي از خانواده ها بيشتر ديده مي شود وبه همين خاطر امروزه احتمال ارثي بودن اين بيماري نيز مطرح است.اگر هر يك از وابستگان فرد مانند مادر،خاله و يا خواهر او مبتلا به بيماري تخمدان پلي كيستيك باشند،احتمال ابتلاي فرد به اين بيماري بيشتر مي شود.
هورمون ها مواد شيميايي هستند كه بخش هاي مختلفي از بدن را كنترل مي كنند و اختلال در هورمون ها،عملكرد تخمدان ها را تحت تاثير قرار مي دهد.تخمدان ها وظيفه تخمك گذاري و توليد دو هورمون زنانه استروژن و پروژسترون را به عهده دارند.همچنين تخمدان ها يك هورمون مردانه به نام تستوسترون نيز توليد مي كنند كه ترشح بيش از حد اين هورمون باعث بوجود امدن برخي از علامت هاي اين بيماري مي شود.
كيست ها همان فوليكول هاي كوچكي هستند كه در طي يك دوره معمول قاعدگي به تدريج بزرگتر شده و منجر به تخمك گذاري مي شوند ولي در اين افراد تعداد زيادي فوليكول شروع به رشد مي كنند اما به علت اختلال هورموني،رشد انها متوقف شده و همان طور كوچك باقي مي مانند و در سونوگرافي مثل گردنبند دورتادور تخمدان را مي گيرند.
يكي ديگر از مشكلات در اين افراد،غيرطبيعي شدن عملكرد انسولين است.در واقع بدن اين افراد نسبت به هورمون انسولين مقاوم شده و نياز آن ها به اين هورمون بيشتر مي شود.بيشتر شدن ترشح اين هورمون در بدن خود باعث بيشتر شدن هورمون هاي مردانه شده و علامت هاي بيماري پلي كيستيك مانند افزايش وزن،قاعدگي نامنظم و ناباروري را تشديد مي كند.
اسلاید 12 :
تشخيص بيماري تخمدان پلي كيستيك:
ا- تاريخچه پزشكي:
در بررسي سوابق پزشكي،پزشك در مورد الگوي قاعدگي،تغييرات وزن و علائم ديگر بيماري مثل رشد موهاي زائد سوال خواهد كرد.
:2- معاينه كلي
فشارخون،وزن،قد،نمايه توده بدني و دور كمر توسط پزشك اندازه گيري مي شود.چگونگي رشد مو در قسمت هاي مختلف بدن مثل چانه،صورت،پشت،شكم،ران و سينه بررسي مي شود.همچنين نازك شدن و ريزش موي سر نيز بررسي خواهد شد.
اسلاید 13 :
3-آزمايش خون:
آزمايش خون براي اندازه گيري هورمون ها،بويژه هورمون هاي جنسي و مردانه انجام مي شود.همچنين ميزان كلسترول،چربي ها و قندخون هم اندازه گيري مي شود.
4- سونوگرافي:
در خانمهاي مبتلا به بيماري پلي كيستيك تعداد كيست ها خيلي زيادتر از تعداد كيست هايي است كه در خانمهاي سالم ديده مي شود.اين فوليكول ها يا كيست هاي ريز نيازي به جراحي ندارند.همچنين با سونوگرافي پوشش داخلي رحم نيز بررسي مي شود.به دليل طبيعي نبودن وضع هورمون ها و با توجه به نامنظم بودن قاعدگي ها ممكن است پوشش داخلي رحم از حالت طبيعي خارج شده و ضخيم شود.
اسلاید 14 :
آيا بيماري تخمدان پلي كيستيك در دراز مدت فرد مبتلا را در معرض مشكلات سلامتي قرار مي دهد؟
1-درصد قابل توجهي از افراد مبتلا به تخمدان پلي كيستيك از ناباروري رنج مي برند.اين افراد براي باردار شدن نياز به درمان دارند.
2-احتمال ابتلا به ديابت در اين افراد بيشتر است و معمولا پيش از 40 سالگي ديده مي شود.بيش از 50 درصد افراد مبتلا به اين بيماري،به بيماري ديابت مبتلا خواهند شد.
3- خطر مشكلات و حملات قلبي در خانمهاي مبتلا 4-7 برابر بيشتر از خانمهاي غير مبتلاست.
4- اين افراد در معرض خطر افزايش فشارخون هستند.
5- خانمهاي مبتلا به اين بيماري دچار اختلال در چربي خون شده و ممكن است مشكلات مختلفي در مقدار چربي هاي خون پيدا كنند.
6-اين افراد درصورت چاقي زياد در معرض برخي مشكلات تنفسي،بويژه در زمان خواب هستند.
7- اضطراب و افسردگي در اين افراد بيشتر است.اين امر ناشي از نگراني از تاخير بارداري،نگراني از ظاهر فرد و.مي باشد.
اسلاید 15 :
8- به دليل قاعدگي نامنظم،عدم تخمك گذاري و هورمون استروژن،پوشش داخلي رحم ضخيم مي شود كه اين ضخيم شدن در دراز مدت مي تواند باعث بيماريهاي بدخيم رحمي مي گردد.
9-خانمهاي مبتلا به اين بيماري در دوران بارداري نياز به مراقبتهاي دقيق تري دارند.اين مساله به دليل احتمال بيشتر بوجود امدن برخي از عوارض مانند ديابت و فشارخون است.
اسلاید 16 :
پيشگيري:
بيماري تخمدان پلي كيستيك قابل پيشگيري نيست ولي تشخيص زودرس و درمان ان از عوارض طولاني مدت مانند ناباروري،سندرم متابوليك،چاقي،ديابت و بيماري قلبي جلوگيري مي كند.شيوه زندگي سالم ضمن بهبود مشكلات هورموني به كاهش علامت هاي بيماري كمك نموده و تخمك گذاري را بهبود مي بخشد.
توصيه هاي پزشكي به بيماران:
رعايت برخي از اصول خود مراقبتي توسط فرد به درمان و كنترل علايم بيماري كمك خواهد كرد.برخي از اين اصول در اسلايد بعدي عنوان شده است:
اسلاید 17 :
داشتن رژيم غذايي متعادل:
رژيم غذايي مناسب شامل ميوه،سبزي،دانه هاي كامل(گندم كامل،برنج قهوه اي،جو دوسر،ذرت و..) و محصولات كم چرب(شير ،ماست و پنير كم چرب،پرهيز از مصرف سس هاي چرب،استفاده از روغن هاي سالم تر و.)است كه نيازهاي تغذيه اي را تامين مي كند.استفاده مناسب از اين مواد غذايي ضمن كاهش ميزان گرسنگي و اشتها با ايجاد يك احساس خوب،انرژي فرد را افزايش مي دهد.
اسلاید 18 :
كنترل و كاهش وزن:
افراد مبتلا به اين بيماري مي توانند با كنترل وزن و كم كردن آن،علامت هاي بيماري را كاهش دهند.ضمن اينكه كاهش وزن در اين افراد به كاهش خطرات ناشي از ديابت و فشارخون بالا و كلسترول بالا كمك مي كند.
كاهش 5-7 درصد وزن در طول شش ماه مي تواند هورمون هاي مردانه را كم نموده و تخمك گذاري و باروري را در 75 درصد خانمهاي مبتلا به شكل طبيعي برگرداند.
نبايد فكر كرد كه كم كردن وزن كار سختي است.با كاهش دريافت مواد غذايي پركالري و فعاليت بيشتر مي توان آن را اغاز كرد.كمك گرفتن از يك مشاور تغذيه كه از بيماري فرد آگاهي داشته باشد مي تواند در اين زمينه كمك كننده باشد.
اسلاید 19 :
ترك سيگار:
آكنه ممكن است دارويي يا غير دارويي،موضعي يا خوراكي باشد.جوش هاي صورت برخي خانمها در طي درمان با قرص هاي هورموني بهبود قابل ملاحظه اي پيدا مي كنندو پس از قطع ان مجددا عود مي نمايد.
مشكل افزايش رشد موهاي زائد با كاهش ترشح هورمون هاي مردانه بهبود مي يابد.البته روش هاي ديگري مثل ليزر و الكتروليز كه با برداشتن موهاي زايد بطور موقت باعث بهبودي مي شود،بايد با درمان طبي همراه شود.
هر روش درماني هزينه و تاثير پذيري خاص خود را دارد.بايد قبل از شروع هر نوع درمان براي برطرف كردن موهاي زايد،با پزشك مشورت شود.
اسلاید 20 :
خانم مبتلا به بيماري تخمدان پلي كيستيك كه باردار مي گردد به چه نكاتي بايد توجه نمايد؟
سقط خودبخودي
ديابت بارداري
افزايش فشارخون بارداري
زايمان زودرس
افزايش احتمال بستري نوزادان مادران مبتلا به بيماري دربخش مراقبت هاي ويژه
افزايش احتمال مرگ نوزادي