پاورپوینت نماتد غده و ریشه

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

به نام خدا

موضوع پروژه:
نماتد غده و ريشه

اسلاید 2 :

نماتد غده و ريشه
(root knot nematode)

اسلاید 3 :

تعريف:
نماتدها تنها پارازيتهاي گياهي هستند كه به سلسله حيوانات تعلق داشته و در بيماريهاي گياهي مطالعه مي شود. نماتدها در ظاهر شبيه كرم هستند،اما از نظر طبقه بندي كاملا از كرمهاي حقيقي مشخص هستند. بيشتر از هزاران گونه از نماتدها بصورت آزاد بوده وبتعداد زياد در آبهاي شيرين ، شور يا در خاك زندگي كرده و از گياهان و حيوانات تك سلولي تغذيه مي كنند. تعداد زيادي از گونه هاي نماتدها به انسان و حيوانات حمله كرده و آنها را پارازيته كرده و توليد امراض گوناگون ميكنند. چند صد گونه نيز شناخته شده اند كه بصورت پارازيت روي گياهان زندگي كرده و توليد انواع بيماري مي كنند.

اسلاید 4 :

مشخصات ظاهري و ساختماني نماتد نر و ماده ،نمونه پارازيت گياهي
نماتد ماده
نماتد نر

اسلاید 5 :

(Nematodes) نماتدها:
نماتدها جانوراني هستند از شاخه Nematoda يا كرم هايي بامقطع گرد كه چون فرم بدن آنها باريك و منحني شكل است به آنها Nematodeگفته مي شود. نماتدها را مي توان بزرگترين گروه جانوران بعد از حشرات به حساب آورد. بيشتر آنها آبزي هستند و در آب شور و شيرين درياها، اقيانوس، چشمه ها و باتلاقها زندگي مي كنند.ميزان جمعيت آنها در 100 سانتيمتر مكعب از خاكهاي زراعي و باغي حدود 4000 تا 5000 عدد از انواع مختلف برآورد شده است. تا كنون بيش از 2500 گونه نماتد در ايران حدود 166 گونه به عنوان پارازيت در گياهان شناسايي شده اند. ميزان جمعيت و انواع آنها در خاك به فاكتورهاي خاك و شرايط محيطي مثل درجه حرارت و رطوبت بستگي دارد. بسياري از نماتدها پارازيت قارچها و باكتريها هستند كه احتمالا در آينده آنها از نظر استفاده در مبارزه بيولوژيكي مورد توجه قرار خواهند گرفت. گرچه نماتدهاي پارازيت از هزاران سال قبل وجود داشته اند ولي اولين نماتد پارازيت گياهي Anguina tritici (نماتد گال دانه گندم )بوده كه در سال 1743م. توسط نيدهام (Needham) كشيش انگليسي در زير ميكروسكوب مشاهده شده است. سپس در قرن بيستم بسياري از نماتدهاي پارازيت در گياهان شناسايي و مورد مطالعه قرار گرفته اند.

اسلاید 6 :

مرفولوژي نماتدها:
نماتدهاي پارازيت گياهي كوچك بوده كه به طور متوسط يك ميليمتر طول بزرگترين آنها حدود 10 ميليمتر (Longidorus spp.) و كوتاهترين آنها 3/0 ميليمتر (Paratylenchus spp.) مي باشد. بنابراين بزرگترين نماتدها با چشم غير مسلح ديده مي شوند. نماتدها ، به طور كلي مقطعي دايره اي ، بدني صاف، بدون دست و پا يا زائده ديگر مي باشد.ماده هاي بعضي گونه ها هنگام بلوغ كروي ، باد كرده و گلابي شكل مي شوند.

اسلاید 7 :

آناتومي:
بدن نماتد ها كم و بيش شفاف است با كوتيكول بي رنگي حاوي خطوط و گاهي با نقاط ، نقش ها و يا موهايي پوشيده مي شود. كوتيكول در هر بار كه نماتد از يك مرحله لاروي ميگذرد از بدن جدا شده و مي افتد. حفره بدني ، رشد نكرده و محتوي مايعي است كه عمليات تنفسي و گردش خون را انجام مي دهند. دستگاه گوارشي از يك لوله تو خالي تشكيل شده ،شامل دهان ،حفره دهاني ، مري ، روده ، روده كور و مقعد مي باشد.لبها كه معمولا 6 عدد هستند دهان را محاصره مي كنند. تمام نماتدهاي پارازيت گياهي داراي خرطوم يا نيزه تو خالي بيرون آمدني ((stylet هستند كه از حفره دهاني سرچشمه گرفته و براي سوراخ كردن سلول هاي گياهي به كار مي رود. سيستم دفعي در نماتدها تكامل حاصل نكرده بر عكس ، دستگاه عصبي كاملا تكامل يافته و از اعصاب ، غدد عصبي و اندام هاي حسي تشكيل شده است. دستگاه تناسلي نيز كاملا توسعه يافته اند. نماتدها داراي يك يا دو تخمدان هستند كه مجراي عبور تخم و رحم به هم وصل شده و به يك مخرج كه به شكل شكاف است ختم مي شود. يك جفت زائده خار مانند بيرون زده ((spicule نيز در حيوانات نر وجود دارد.
توليد مثل در نماتدها به وسيله تخم انجام گرفته و ممكن است به طريق جنسي ، هرمافروديتي و يا پارتنوژنيكي باشد. بسياري از گونه ها فاقد نر هستند.

اسلاید 8 :

شكل شناسي و اندازه نسبي نماتدهاي پارازيت گياهي

اسلاید 9 :

اهميت و پراكندگي:
نمادهاي غده و ريشه در بيشتر قسمت هاي جهان وجود دارند. يك گونه،از دوردست ترين نقاط كانادا و آلاسكا گزارش شده.اما غالب آنها ،بيشتر و به تعداد زيادتر در مناطقي كه هواي گرم و زمستانهاي كوتاه وملايم دارد يافت مي شود. نماتدهاي غده ، ريشه در گلخانه و هر كجا كه خاك غير استريل مصرف مي شود وجود دارد. بعضي از گونه هاي نماتد ريشه كم و بيش در يك منطقه جغرافيايي وسيع محدود شده اند ،اما برخي ديگر دامنه گسترش وسيع تري دارند. اينها به بيش از 200 گونه گياه شامل تقريبا تمام گياهان اهلي حمله مي كنند. اما برخي هم گرچه ممكن است به بعضي گونه ها حساس تر باشند، ولي مورد حمله بيشتر گونه هاي شناخته قرار مي گيرند.
خسارتي كه نماتدهاي غده و ريشه ايجاد مي كنند عبارت است از ، نحيف كردن انتهاي ريشه ها و جلوگيري از رشد آنها ،توليد برجستگي هايي روي ريشه ها كه نه تنها مواد غذايي گياه را مي گيرند ، بلكه باعث در هم ريختگي سيستم آوندي گياه و اخلال در انتقال آب و مواد غذايي از خاك مي شوند. برجستگيها همچنين باعث بد شكلي و كاهش ارزش اقتصادي بسياري از گياهان ريشه اي مي شوند.خسارات وارده بوسيله نماتدهاي غده و ريشه متغير بوده و بستگي به گياه ميزبان ، گونه نماتد و شرايط زراعي دارد.وقتيكه گياهان حساس در مرحله گياهچگي آلوده شوند، خسارات زياد بوده و ممكن است فقط اثر جزئي روي ميزان محصول داشته يا ممكن است باعث تقليل فوق العاده محصول شود.

اسلاید 10 :

علائم:
گياهان آلوده به نماتدهاي مولد غده همان علائمي را در قسمتهاي هوايي بروز مي دهند كه در بسياري ديگر از بيماريهاي ريشه يا در اثر عوامل محيطي به علت كاهش ميزان آب گياه ايجاد مي شود. اين علائم عبارتند از تقليل رشد گياه و تعداد كمي برگ كه اغلب كوچك و سبز كمرنگ . مايل به زرد بوده در هواي گرم شروع به پژمردن مي كنند. شكوفه ها و ميوه ها يا كلا توليد نمي شوند يا كوچك و نامرغوبند. گياهان بيمار معمولا در تمام طول فصل زنده مي مانند و بندرت كشته مي شوند. ساقه ها ، دمبرگها و برگهاي برخي از گونه هاي گياهان نيز مورد حمله نماتدهاي مولد غده قرار مي گيرند و توليد غده هايي شبيه گالهاي توليد ريشه شده روي ريشه ها مي كنند.
مشخص ترين علائم بيماري آنهايي هستند كه در قسمتهاي زير زميني بوجود مي آيند ريشه هاي آلوده در نقطه حمله برجسته شده و تبديل به گالهاي مشخصه نماتد غده كه حدود دو تا سه برابر قسمت سالم ريشه قطر داردمي گردد. چندین آلودگی ممکن است در امتداد یک ریشه انجام بگیرد و گالهای زیادی تولید شده و ریشه نا هموار و گرزی می شود.

در ریشه های آلوده شده بوسیله بعضی از گونه های این نماتد علاوه بر غده ها ، چندین ریشه کوتاه از قسمت بالای غده بوجود می آید و نتیجتا ریشه پر رشد و متراکم می شود. معمولا از رشد ریشه های آلوده فوق آلعاده کم می شود و ممکن است مراحل مختلف نکروز از خود بروز دهند. اغلب اوقات بخصوص در اواخر فصل زراعی قسمت عمده ای از ریشه می پوسد. وقتیکه ریشه های خوراکی ، غده ها یا سایر اندامهای گوشت دار زیر زمینی ، مورد حمله قرارا می گیرند ، برجستگیهای کوچکی در سطحشان بوجود می آید که بعضی اوقات کاملا برجسته شده و ممکن است باعث نقص اندام یا شکافتگی پوست آن شوند.

اسلاید 11 :

غده های نماتد ریشه روی ریشه های گوجه فرنگی

اسلاید 12 :

پاتوژن: Meloidogyne
نماتدهای نر و ماده غده ریشه را در صورتیکه بالغ باشند به آسانی میتوان از روی شکل ظاهریشان تشخیص داد. نرها کرمی شکل بوده و حدود 5/1-2/1 میلیمتر طول و 75/0-27/0 میلیمتر ضخامت دارند.هر ماده حدود 500 تخم ، در یک ماده ژلاتینی که بوسیله غده های مقعدی نماتد ترشح می شود، می گذارد. در شرایط مناسب یک لارو مرحله اول در هر تخم بوجود می آید و بعد از اولین پوست اندازی در داخل تخم تبدیل به لارو مرحله دوم می شود. این لارو از تخم خارج شده و در داخل خاک شرو به حرکت می کند تا یک ریشه حساس را پیدا کند. لارو مرحله دوم کرمی شکل است و تنها مرحله عفونت زای این نماتد است ، در صورتیکه میزبان حساسی در نزدیکی موجود باشد نماتد معمولا در نزدیکی انتهای ریشه وارد شده ، غیر مهاجر می شود. برضخامتش افزوده می شود و شکل سوسیس بخود می گیرد.

نماتد از سلول های اطراف سرش و با فرو بردن نیش خود و ترشح بزاق به داخل آنها ، تغذیه می کند ، بزاق باعث تحریک رشد سلول شده و ضمنا قسمتی از محتویات آن را بصورت محلول در می آید ، که سپس بوسیله نماتد مکیده می شود. نماتد بار دیگر پوست انداخته و مرحله سوم لاروی بوجود می آید که شبیه مرحله دوم ، اما کلفت تر است.لارو مرحله سوم نیز پوست انداخته و لارو مرحله چهارم را که از نظر نر و مادگی قابل تشخیص است بوجود می آورد.لارو مرحله چهارم نر کرمی شکل می شود و داخل کوتیکول سوم بدور خود می پیچد ، سپس پوست چهارم و آخرین پوست را نیز انداخته و از ریشه بصورت یک نر کرمی شکل بالغ خارج شده و در خاک بصورت آزاد زندگی می کند. لارو ماده مرحله چهارم به رشد خود از نظر ضخامت و کمی هم از طول ادامه داده ، پوست چهارم و آخرین پوست اندازی را انجام داده و تبدیل به ماده بالغ می شود و پس از تلقیح شدن بوسیله یک نر یا بدون تلقیح شدن تولیدتخم می کند.

اسلاید 13 :

در داخل ماده ژلاتینی که عمل یک پوشش محافظ را انجام می دهد. تخم گذاری می کند. تخمها ممکن است کلا یا بستگي به موقعیت ماده ، قسمتي از آنها در داخل یا خارج بافتهای ریشه گذارده شوند. تخمها ممکن است فورا تفريخ شده یا زمستان گذرانی کرده و در بهار بعد تفريخ شوند. یک دوره زندگی در حرارت 27 درجه سانتیگراد ظرف 25 روز تکمیل می شود، اما در حرارتهاي بالاتر و پايينتر اين دوره طولاني تر مي شود. وقتيكه تخمها باز مي شوند لارو عفونت زاي مرحله دوم ممكن است از داخل غده به قسمت هاي مجاور ريشه مهاجرت كرده و توليد آلودگيهاي جديد روي همان ريشه بكند، يا ممكن است از ريشه خارج شده و ريشه هاي ديگر همان گياه يا ريشه هاي گياهان ديگر را آلوده كند. بيشترين تعداد نماتد هاي غده ريشه معمولا در منطقه ريشه و در عمق 5-25 سانتيمتري هستند. اما غده هايي در ريشه هلو و ريشه هاي ديگر ديده شده كه در عمق 5/2-2 متري بوده اند. توانايي حركت نماتدها به قدرت خود محدود هستند ، اما اينها مي توانند بوسيله آب يا خاك چسبيده به وسائل زراعي كه مرتبا در حال نقل و مكانند به نواحي غير آلوده منتشر شوند.

اسلاید 14 :

انواع علائم ناشي از برخي از مهمترين نماتدهاي انگل گياهان

اسلاید 15 :

بررسي سيكل بيماري:
دو تا سه روز بعد از جايگزيني لارو ، سلولهاي اطراف سر آن از تشكيل بافت بازمانده و شروع به بزرگ شدن مي كنند. هسته هاي آنها تقسيم مي شوند اما ديواره هاي سلولي تشكيل نمي شوند. ديواره هاي موجود بين بعضي از سلولها تجزيه شده و ناپديد مي شوند .محتويات پروتوپلاسمي چندين سلول با هم مخلوط شده و تشكيل سلولهاي غول آسا (giant Cell) را مي دهند. بزرگ شدن و بهم پيوستن سلولها براي 2-3 هفته ادامه يافته و سلولهاي حجيم بداخل بافتهاي اطراف رسوخ مي كنند. هر غده محتوي 3-6 سلول حجيم است كه ممكن است در پوست و همچنين در استوانه مركزي تشكيل شوند. حجيم شدن سلولها ظاهرا بوسيله مواد داخل بزاق ، كه بوسيله نماتد بداخل سلولهاي حجيم هنگام تغذيه ترشح مي شود ، بوجود مي آيد. بعد از اينكه نماتدهاي نر از تغذيه باز مي ايستند و وقتي كه نماتدهاي ماده بطور آزمايشي كشته مي شوند سلولهاي حجيم تجزيه مي شوند.

لارو عفونت زاي مرحله دوم معمولا كمي بالاتر از انتهاي ريشه وارد ريشه ها مي شود ، راه خود را در بين سلولها باز كرده يا با خرد كردن سلولها پيشرفت كرده و در نقاطي نزديك نقطه رويشي متوقف شده و در حاليكه سرش در بافت داخل پوست است براي هميشه همانجا باقي مي ماند. در ريشه هاي مسن تر ، سر نماتد معمولا در ناحيه پريسكل pericycle قرار مي گيرد. بعضي از سلولهاي سر راه لارو خسارت مي بينند ، و اگر چندين لارو وارد شده باشند ، سلولهاي نزديك يك ريشه ديگر تقسيم نشده و رشد ريشه ديگر تقسيم نشده و رشد ريشه متوقف مي شود از طرف ديگر سلولهاي پوستي نزديك نقطه دخول مانند بعضي از سلولهاي پريسيكل و آندو درم مجاور راه عبور لارو شروع به بزرگ شدن مي كنند. دو تا سه روز بعد از جايگزيني لارو ، سلولهاي اطراف سر آن از تشكيل بافت باز مانده و شروع به بزرگ شدن مي كنند.

اسلاید 16 :

وقتيكه سلولهاي حجيم در استوانه مركزي تشكيل مي شوند.،عناصر چوبي اطراف آنها ممكن است بطور غير منظم تشكيل شده يا تشكيل آوندهاي چوبي تا هماهنگ شود. عناصر چوبي كه قبلا تشكيل شده اند ممكن است در اثر فشار وارده از طرف سلولهاي در حال رشد شكسته يا قطع شوند. در مراحل اوليه تشكيل گال ، سلولهاي پوستي بزرگ مي شوند. اما در مراحل بعدي اينها بسرعت تكثير نيز مي يابند. برجسته شدن ريشه همچنين به علت هيپر تروفي و هيپر پلاسي پارانشيم آوندي پريسيكل و سلولهاي آوند درم اطراف سلولهاي حجيم و نيز به علت بزرگ شدن نماتد انجام مي گيرد.
ضمن اينكه نماتدهاي ماده بزرگ مي شوند و كيسه هاي تخم تشكيل مي يابند، به طرف خارج فشار آورده ، ممكن است پوست را شكافته و در سطح ريشه قرار بگيرند يا اينكه بسته به محل نماتد نسبت به سطح ريشه ، پوشيده باقي بمانند.
علاوه بر خسارتي كه بوسيله خود گالهاي آلوده ، بوسيله بعضي قارچهاي پارازيتي كه به آساني مي توانند بافتهاي ضعيف شده ريشه و سلولهاي هيپرتروفي شده و تبديل به بافت نشده گالها را مورد حمله قرار دهند بيشتر مي شود. از طرف ديگر بعضي از اين قارچها قادرند در گالها با سرعت بيشتري رشد و تكثير حاصل كنند تا در ساير نواحي ريشه ، لذا باعث تجزيه و تخريب بافتهاي ريشه زودتر از آنچه انتظار مي روند ، مي شوند.

اسلاید 17 :

سیکل بیماری غده ریشه بوسیله نماتد های جنس Meloiogyne

اسلاید 18 :

مبارزه:
غدد ريشه را مي توان در گلخانه با عقيم سازي خاك بوسيله بخار يا فوميكاسيون خاك بوسيله نماتدكشها بطور موثر كنترل كرد. در مزرعه بهترين نتيجه از مبارزه غده ريشه با فوميكاسيون خاك بوسيله مواد شيميايي از قبيل DD در حدود250 ليتر در هكتار يا EDB در حدود 150-200 ليتر در هكتار بدست مي آيد. معمولا هر بار فوميكاسيون باعث كنترل رضايت بخش غده ريشه براي يك فصل مي شود. براي بعضي گياهان و در مناطق جغرافيايي بخصوصي با غرفات كردن خاك براي چندين هفته يا ماه ، از طريق آيش خشك تابستاني و با شخم خشك خاك يا با تغيير زمان كاشت بطوريكه گياه در مرحله حداقل فعاليت نماتد رشد كند ، مبارزه خوبي به عمل آمده است.كنترل غده ريشه با تناوب زراعي گرچه امكان پذير است ولي به علت زيادي تعداد گياهاني كه مي توانند مورد حمله نماتد قرار بگيرند معمولا غير عملي است. واريته هاي مقاوم نسبت به نماتد هاي غده ريشه براي تعداد كمي از گياهان موجود است اما مقاومت به غده ريشه در بسياري از گياهان ديده شده و تاكيد روز افزوني در وارد كردن ژنهاي مقائم به داخل واريته هاي قابل قبول به عمل مي آيد.