بخشی از پاورپوینت
اسلاید 3 :
تشویق و تنبیه کودکان؛ چه وقت و چگونه؟
مقدمه
بهطور قطع و یقین همه کارهای خوب و مثبت را دوست دارند و آن را تحسین میکنند و البته افرادی هم که این اعمال را انجام میدهند، نزد همه محبوب و قابل قبول میشوند.
وقتی کودکی کار مثبتی را انجام میدهد و مورد قبول والدین قرار میگیرد، والدین با دادن پاداش و هدیهای اورا مورد تشویق قرار میدهند و او را تحسین میکنند که مثلاً این کار تو که غذای خود را کامل خوردی یا اتاق خودرا مرتب کردی کار بسیار خوبی بوده است و با این پاداش و تشویق که شاید یک اسباب بازی و یا یک جعبه مدادرنگی باشد، به او میفهمانند این کار خود را تکرار کند.
اسلاید 5 :
ولی اگر کودک خطایی بکند پدر و مادر او را تنبیه میکنند که این کار تو ناپسند بوده است و با این تنبیه که شاید محروم کردن از دیدن تلویزیون باشد، به او میگویند این کار خود را تکرار نکند البته یک نکته بسیار مهم و قابل توجه اینجا وجوددارد که هم تنبیه و هم تشویق نباید از حد خود تجاوز کند اگر برای کار مثبت تشویق سنگینی انجام گیرد، توقع کودک بالا میرود و اگر با پاداشهای کوچکتر از آن راضی نمیشود و بیشتر از آن میخواهد که دیگر برای آن فایدهای ندارد و همینطور تنبیه اگر بیش از حد باشد مثلاً تنبیههای بدنی شدید میتواند کودک را به آن چیز خاص بدبین کند.
اسلاید 6 :
نکتهای دیگر که در اینجا باید ذکر کرد، این است که اگر تنبیه و یا تشویق میخواهد صورت بگیرد، باید بلافاصله بعد از عمل کودک انجام بگیرد و فاصلهای بین آن نیفتد چون اثر تنبیه و تشویق را از بین میبرد باید اگر میخواهیم تنبیه کنیم آن را بلافاصله به کار ببریم که کودک متوجه شود کار او ناپسند و بد بوده است و در مورد تشویق هم همینطور اگر بگذاریم از وقت آن بگذرد کار کودک را بیارزش کردهایم و کودک فراموش می کند این تشویق و یا تنبیه به چه خاطری بوده است.
اسلاید 7 :
اگر خواستیم کودک را تنبیه کنیم باید او را متناسب با عملی که انجام داده، از یک سری چیزها که به آن علاقه دارد، محروم کنیم مثلاً یک ساعت او را از بازی کامپیوتری که دوست دارد محروم کنیم. این نمونه تنبیه نباید به مدت طولانی باشد چون اثر آن کم خواهد بود و اگر خواستیم کودک را تشویق کنیم چیزهایی را که دوست دارد در حد توان در اختیار او میگذاریم و متناسب با عمل مثبتی که انجام داده است برایش تهیه میکنیم. البته در مورد تنبیه درباره کودک باید در آخر کار یک تشویق هم برای آن صورت گیرد تا کودک انگیزه داشته باشد که این کار خطا را تکرار نکند.
اسلاید 8 :
بهطور فرض اگر کودک را به خاطر کار بدی که انجام داده تنبیه کردهایم به او بگوییم که اگر این دوره تنبیه را گذراند و کار بدش را جبران کرد چیز مورد دلخواه او را برایش تهیه میکنیم. در مورد کار مثبت هم به همین گونه است اگر کودک کار مثبتی انجام داد به او می گوییم اگر این کار خود را ثبات بخشد پاداشهای بعدی در انتظار او خواهد بود.
اسلاید 9 :
تنبیه
همیشه دقت داشته باشید که تنبیه فرزندتان با کار خلافی که او انجام داده همخوانی داشته باشد و از نظر او عادلانه باشد. شما فرزندان خویش را برای ورود به اجتماع و ایجاد یک زندگی مستقل آماده می کنید و بنابراین تنبیه نیز باید نتیجه کار خلاف باشد. این روش هر نوع رنجشی را نیز در بچه ها از بین می برد زیرا تنبیه نتیجه کار خلاف آنها بوده است . البته به خاطر داشته باشید که هیچگاه از تنبیه بدنی استفاده نکنید.
اسلاید 10 :
لزوم همراهی تشویق و تنبیه در مدارس
مساله تنبیه در نظر بسیاری از جامعهشناسان و روانشناسان جنبههای متفاوتی دارد. بسیاری این مساله را تا حدودی مثبت میشمارند، عدهای نیز با توجه به پیشرفت تحصیلی کودکان و نوجوانان و وارد شدن به اجتماع، آن را منفی ارزیابی میکنند، اما دانشآموزان با توجه به فرهنگ، آداب و رسوم و شرایط خاص محیطی و خانوادگی رشد و نمو پیدا میکنند و باید بازتاب این مساله را در آیینه جامعه بررسی و تحلیل کرد.
اسلاید 11 :
بسیاری عقیده دارند آموزش و پرورش دستگاه بسیار عظیمی است که مولد افرادی است که علاوه بر آموزش، تربیت و پرورش آنان را نیز برعهده دارد بنابراین با نگاه تحولگرایانه و خلاقانه نسبت به سیستم پرورشی و تربیتی و معیشت و مشکلات معلمان، ارزشیابی خانوادگی و تحصیلی دانشآموزان، بررسی معلمان از نظر بهداشت روانی، تربیت مشاوران کارآمد و خلاق برای کلیه مقاطع تحصیلی و حذف نیروهای سالخورده و خسته از سیستم آموزشی و برپایی کلاسهای ضمنخدمت با دید صرفا آموزشی، آموزش و پرورش میتواند در یک پروسه طولانیمدت، این مساله را در لابهلای فرهنگ جدیدی که زاده این تحول است محو کند تا دیگر اتفاقاتی هر چند به صورت نادر در مدارس کشور همانند صدمه دیدن دانشآموز اهوازی به واسطه تنبیه تکرار نشود.
اسلاید 12 :
ناصر قاسمزاده روانشناس و استاد دانشگاه در رابطه با مساله تنبیه معتقد است: واژه تنبیه به معنای علمی کلمه، یک نوع هشدار و آگاهی در نزد مخاطب به منظور پیروی از قواعد و قوانین جاری است.قاسمزاده با بیان اینکه هدف از تنبیه در مدارس دادن آگاهی و هشدار به دانشآموزان است گفت: به غلط در جامعه آموزشی، بحث تنبیه جسمی و روانی حاکم است بهطور مثال مدارس شهرهای بزرگی مثل تهران که فرهنگ و نگاه مردم نسبت به آموزش و پرورش تغییر کرده است و والدین نسبت به این مساله آگاه و هشدار هستند، تنبیه روانی که عواقب خطرناکتری نسبت به تنبیه جسمی دارد توسط کادر آموزشی و تربیتی در مدارس نسبت به دانشآموزان اعمال میشود
اسلاید 13 :
قاسمزاده در ادامه گفت: به عبارتی کودک و دانشآموز با تنبیه روانی دچار تعارضاتی میشوند که در آینده منشأ بروز اضطراب و ناسازگاری در نزد آنان میشود و زمینه را برای بروز کجروی، بزهکاری و ابتلا به اختلالات عاطفی و روانی مهیا میکند.قاسمزاده در رابطه با تنبیه جسمی در شهرهای کوچک معتقد است که تنبیه جسمی در محلات پایین شهر و شهرهای کوچک یا در مکانهایی که فقر فرهنگی و اقتصادی با یکدیگر دیده میشوند وجود دارد.
اسلاید 14 :
در واقع رفتار عامدانه، عجز و ناتوانی معلم را در مقوله برخورد با ویژگیهای طبیعی و انرژی فزاینده کودکان و نوجوانان نشان میدهد که گاهی اینگونه تنبیههای عمدی از جانب کادر آموزشی علل دیگری همچون نبود رضایتمندی شغلی کادر آموزشی، باورهای کهن سنتی در امر آموزش و پرورش و نبود نظارت بر امور پرورشی و تربیتی مدارس دارد.
اسلاید 15 :
معلم باید عاشق باشد
قاسمزاده با بیان اینکه شهید رجایی گفتند که معلم اگر عاشق کار خود باشد تمامی مسائل و مشکلات این مسیر را طی میکند گفت: افرادی که شغل شریف معلمی را برعهده میگیرند باید از سلامت جسم و روان، بهداشت روانی، خلاقیت، شادابی و پویایی برخوردار باشند.
اسلاید 16 :
وی معتقد است: معلمان باید از نظر تجهیزات رفاهی، حقوق و مسکن از سطوح بالای جامعه باشند و امنیت شغلی کافی داشته باشند تا معلمی دیگر دو شغله یا سه شغله نباشد و تمام افکار خود را صرف آموزش و تربیت دانشآموزان کند. قاسمزاده میگوید: باید هر روز روز معلم باشد و از آنها تقدیر شود. زمانی که معلم خوشحال باشد این شادی به دانشآموز نیز منتقل میشود. در مدارس جایگاه مشاور باید ارتقا پیدا کند
اسلاید 17 :
متاسفانه در بسیاری از مدارس منفعلترین نیروهای آموزشی، مشاوران هستند در واقع مشاوران با توجه به رشته خاص تحصیلی پرورشی در رابطه با روانشناسی دانشآموزان و ارتباط با آنان انتخاب نمیشوند و قشر کمی از آنان تحصیلات کاربردی و عملی در شغل خود دارند مشاورین باید دورههای بازآموزی داشته باشند تا از اطلاعاتشان به صورت حرفهای استفاده شود.
اسلاید 18 :
تنبیه به معنای یک عمل دموکراتیک
همافر یکی دیگر از روانشناسان آموزشی در این رابطه معتقد است: باید یک روش دموکراتیک در برخورد با دانشآموزان ابداع کنیم. در واقع تاکید بیشتر بر پاداش و تشویق و تقویت رفتارهای خوب و نگاه به تنبیه به عنوان محروم کردن دانشآموزان از بعضی از امکانات و امتیازات میتواند نتایج بهتری را در بر داشته باشد.
اسلاید 19 :
همافر میگوید: با توجه به هجوم فرهنگ غرب و نداشتن الگو در داخل، دانشآموزان دچار بلوغ زودرس، بیهویتی، اختلالات شخصیتی و جنسیتی میشوند و اگر در آموزش و پرورش درباره این مساله سرمایهگذاری نشود و اگر نگاه تحولگرایانهای وجود نداشته باشد در آینده نهچندان دور با یک نوع چالش در زمینه تربیتی و پرورش جوانان روبهرو میشویم.
اسلاید 20 :
معلمان و مدیریت بر رفتار
سعید مدنی جامعهشناس و استاد دانشگاه نیز در این رابطه معتقد است: تنبیه کودک نهتنها وضع او را بهبود نمیبخشد بلکه شرایط بدتری را نیز در برابر معلمین و والدین قرار میدهد و باعث بروز عکسالعملهای صنفی و بروز رفتارهای پرخاشگرایانه میشود.مدنی میگوید: در بسیاری از موارد انجام تنبیه بدنی برای بهبود وضع کودک نیست بلکه برای تخلیه بزرگسالانی است که اطراف دانشآموزان هستند
