پاورپوینت کنه ها (Acarina)

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

کنه ها (Acarina)
کنه ها : شامل كنه هاي حيواني(Tick ) و كنه هاي گياهي بوده كنه هاي حيواني از حيوان و انسان تغذيه می نمایند و ناقل بيماري هستند.
گروهي از كنه هاي حيواني ميکروسکوپي هيره ها يا مايتها (Mite ) نامیده میشوند.

اسلاید 2 :

ویژگی های کلی
در کنه ها بخش سرسینه (Prosoma) و شکم (Episthosoma) با هم یکی شده و بخشی کم و بیش بیضوی و کیسه ای شکل بوجود می آید که ایدیوزوما (Idiosoma) نامیده می شود.
کنه ها و هیره ها بال ، آنتن، و یا چشم مرکب ندارندولی ممکن است چشم ساده (ocelli) داشته باشند.
قطعات دهانی از قسمت جلویی ایدیوزوما خارج میشود که گاها به نام سر مجازی (capitulum) خوانده می شود
بالغ کنه ها و هیرها دارای چهار جفت پا می باشند

اسلاید 3 :

تقریبا تمام کنه ها و هیره های مهم از نظر پزشکی تخم می گذارند و پس از تفریخ تخم موجوداتی خارج می شوند که شبیه بالغین هستند ولی بسیار کوچکترند و فقط سه جفت پا دارند و لارو خوانده میشوند. لارو های مذکور پس از پوست اندازی، تبدیل به نمف می شوند که از لارو بزرگترند ومانند بالغین دارای چهار جفت پا می باشند ولی هنوز اندازه آنها کوچکتر از بالغ می باشد.قبل از رسیدن به مرحله بلوغ ممکن است یک یا چند مرحله نمفی طی شود.

اسلاید 4 :

طبقه بندیAcarina
کنه ها ( Metastigmata)
این راسته دارای دو خانواده کنه های نرم ( Argasidae) و کنه های سخت (Ixodidae) می باشد که از آکارینه های بزرگ اند ودارای یک زوج منفذ تنفسی (stigmata) در طرفین بدن میباشند.
هیره ها(Mesostigmata)
در این مایت ها منافذ تنفسی در قسمت پشتی-کناری ،نزدیک قاعده کوکسای پای دوم تا چهارم قرار دارد .
هیره های (Astigmata)
در این راسته تراشه و منافذ تنفسی وجود نداشته و بدن بطور ضعیف اسکلروتیزه شده است پالپ ها دو بندی و کلیسرها گازانبری شکل می باشند بدن یا ایدیوزوما اغلب به دو بخش تقسیم شده است. هیره های گرد وغبار(House dust mites) از قبیل گونه های خانواده Dermatophagidae ومایت مولد گال از خانواده sarcoptidae در این راسته قرار دارند
هیره ها (Prostigmata)
در این هیره ها در صورت وجود تراشه منافذ اسپیراکل یا در بین کلیسرها قرار دارند و یا اینکه در سطح پشتی-قدامی بدن مستقر می باشد.کلیسر ها ممکن است به شکل گاز انبری یا چنگک مانند باشند وبرای سوراخ کردن پوست تغییر شکل داده باشند.پالپها طویل و شبیه پا هستند. از این راسته می توان به هیره های فولیکولی (Demodex foliculorum) و هیره های خانواده ترومبیکولیده (Trombiculidae) نامبرد.

اسلاید 5 :

کنه های نرم Metastigmata:Argasidae
کنه ها بالغ بیضی شکل بوده و در جهت پشتی شکمی پهن شده اند جلد آنها سخت و چرم گونه و چین خورده است دراین کنه ها کاپیتولوم (Capitulum) یا سر دروغین در قسمت شکمی قرار داشته و از سطح پشتی دیده نمیشود.
اسکوتوم یا سپر پشتی در این کنه ها دیده نمیشود .
Ornithodorus

اسلاید 6 :

دوره زندگی
هر دو جنس خونخوار بوده و خونخواری برای رشد تخمک و تخمگذاری الزامی است. آرگازیده ها پس از خونخواری چندین (غالبا6-4)دسته تخم که هر دسته شامل 100-15 تخم کروی است میگذارند گاهی دفعات تخمگذاری کم ولی تعداد تخم در هر مرحله افزایش می یابد. کنه ها سالها زنده می مانند و یک ماده در طی زندگی خود هزاران تخم میگذارد.تخم ها در اطراف محل زندگی کنه بالغ مانند شکاف و درز دیوار خار و خاشاک لانه جوندگان و یا محل استراحت حیوانات اهلی و وحشی گذاشته میشوند.
تخم ها معمولا پس از یک تا چهار هفته تفریخ شده ولی چون در موقع تخمگذاری با ماده مومی محافظ پوشیده شده در شرایط نامساعد میتواند تا ماهها زنده بماند.
کنه ها دارای دگردیسی ناقص بوده و از تخم لارو شش پا که ظاهری تقریبا شبیه بالغ دارد خارج می شودلارو مذکور بسیار فعال بوده و برای خونخواری به دنبال میزبان میگردد کاپیتولوم از بدن بیرون زده و از سطح پشتی دیده میشود خونخواری ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت بطول انجامد پس از تکمیل خونخواری لارو بر روی زمین افتاده و پس از چند روز پوست اندازی می کند و تبدیل به نمف هشت پا میشودکنه های آرگازیده 5-4 و گاها تا 8 مرحله نمفی دارند و در هر مرحله قبل از پوست اندازی نیاز به یک خونخواری دارند که در هر مرحله پس از خونخواری بر روی زمین افتاده تا پوست اندازی نمایندخونخواری معمولا هنگام غروب و یا شب هنگام است.
کنه های نرم بالغ چندین سال و در شرایط آزمایشگاهی تا 14 سال زنده میمانند و بعد از یک خونخواری تا 7-5 سال زنده می مانند.
با توجه به اینکه لارو نمف و بالغ کنه ها نرم مدت کوتاهی روی هر میزبا میمانندو بدین جهت دوره زندگی خود را روی گونه ها و افراد مختلفی طی میکنند به آنها چند میزبانه می گویند.

اسلاید 7 :

Ornithodorus sp.

اسلاید 8 :

Ornithodorus

اسلاید 9 :

Ornithodorus capitulum

اسلاید 10 :

اهمیت پزشکی
تب راجعه کنه ای : مهمترین بیماری که توسط کنه های نرم منتقل می شود تب راجعه کنه ای است عامل بیماری بورلیا دوتونی (Borrelia duttoni) می باشد. که برخی عامل مذکور را بصورت کمپلکسی با آنتی ژن های مختلف براساس فرمهای محلی تب راجعه در سطح جهان نام گذاری کرده اند مانند بورلیا پرسیکا که به وسیله اورنیتو دوروس تولوزانی (Ornithodorus tholozani) در خاور میانه منتقل می شود.
پس از خونخواری از میزبان آلوده اسپیروکت های بلعیده شده در معده کنه تکثیر یافته و پی از تجمع در جداره آن از آنجا عبور کرده و وارد هموسل میشود بعد از 24 ساعت می توان آنها را در هموسل یافت. اسپیروکتها در هموسل نیز بشدت تکثیر کرده و وارد تمام نسوج واعضاء بدن کنه شده و در طی سه روز بتدریج به غده بزاقی ، اندام کوکسال (Coxal organs) و سلسله اعصاب مرکزی میرسند (اندام کوکسال به تعداد یک جفت، در موقع تغذیه مایعات و نمک اضافی خون را گرفته و از منافذ موجود در بین پایه کوکساهای دو جفت پاهای اول و دوم به خارج ازبدن کنه میریزد این اندام ققط در کنه های نرم وجود دارد) . که پس از گزش کنه به علت ترشح بزاق اسپیروکتها وارد بدن میشوند اسپیروکت های خارج شده از اندام کوکسال نیز میتوانند از راه زخم گزش و یا پوست سالم وارد بدن میزبان شوند . که آلودگی میزبان ممکن است یا به وسیله یکی از روشهای فوق و یا هر دو روش ایجاد شود.
انواع حیوانات وحشی خصوصا جوندگان می توانند مخزن تب راجعه کنه ای باشند ولی خود کنه به جهت انتقال آلودگی از راه تخم (Transovarial transmisson) و انتقال مرحله ای (Transstadial transmisson) و طول عمر زیاد مهمترین مخزن بیماری محسوب میگردد. در هیچ گونه از اورنیتودوروس آلودگی از طریق مدفوع منتقل نمیشود

اسلاید 11 :

Q. Fever
تب کیو Q. Fever
یک بیماری ریکتزیائی است و عامل آن کوکسیلا بورنتی Coxiella burneti می باشداین بیماری انتشار جهانی داشته واصولا بیماری جوندگان و پستانداران کوچک و چهار پایان اهلی است که با استفاده از شیر و دیگر مواد غذایی آلوده منتقل می شود ولی در اثر گزش کنه های نرم وسخت نیز منتقل میشود انتقال از طریق تخم دربین کنه ها نیز دراین بیماری وجود دارد

اسلاید 12 :

کنه های سخت Ixodidae Metastigmata:
کنه های بالغ بیضی شکل و در جهت پشتی شکمی پهن اندازه برحسب گونه متفاوت و شرایط خونخواری (کاملا خونخورده ویاخالی)در میزان آن موثر است معمولا بین 23-3 میلیمترماده ها از نر ها بزرگتر می باشند.
کاپیتولوم یا سر دروغین به طرف جلو و خارج از حدود بدن پیش رفته و از سطح پشتی دیده میشود.تمام کنه های سخت یک صفحه پشتی دارند که اسکوتوم یا سپر نامیده میشود واین سپر در کنه های نرم وجود ندارد.در نرها اسکوتوم بزرگ است و تقربیا تمام سطح پشتی را می پوشاند در حالی که در ماده ها اسکوتوم خیلی کوچکتر بوده و فقط محدود به جلو بدن و پشت کاپیتولوم می باشد.

اسلاید 13 :

سیکل زندگی کنه سخت

اسلاید 14 :

Ixodidae

اسلاید 15 :

دوره زندگي
كنه هاي ايكسوديده داراي دگرديسي ناقص و يا ساده اندو تمامي مراحل لارو،نمف و بالغ خونخوارند. كنه هاي بالغ ايكسوديده براي مدت طولاني (حدوديك تا 4 هفته)براي تغذيه روي ميزبانهاي خود باقي مانده و هنگاميكه كاملا از خون پر شدند بر زمين افتاده و به دنبال پناهگاهي در بين بوته ها ، ريشه گياهان و يا لابه لاي سنگها ميگردند.زمان لازم براي هضم خون و تخمگذاري بستگي به گونه كنه و شرايط محيطي خصوصا درجه حرارت داردگاهي تخمگذاري پس از6-3 روز و گاهي تا هفته ها و ماه ها به تعويق مي افتد هر كنه ماده هزاران تخم گرد و كوچك مي گذاردكه بصورت يك توده ژلاتيني در قسمت بالا و جلو اسكوتوم قرار ميگيرندتخمگذاري ممكن است حدود ده روز تا حدود پنج هفته طول بكشد.تخمها داراي پوشش مومي بوده و هر كنه ماده تنها يكبار اقدام به تخمگذاري مينمايد وبعد ازآن از بين ميرود.لارو هاي شش پا پس از خروج از تخم كه ممكن است دويا سه هفته تا جندين ماه بعد باشد برروي گياهان و انتهاي برگها رفته و منتظر ميزبان مناسبي شده تا با استفاده از پاهاي جلو به آن بچسبنداين رفتار كنه ها را جستجوي شكار (Questing) مي نامندلاروها پس از خونخواري كه ممكن است تا يك هفته بطول انجامد بر روي زمين افتاده و مرحله هضم خون را از چند روز تا چند هفته طي مي نمايند و پوست اندازي كرده و تبديل به نمف مي گردندكنه هاي ايكسوديده يك مرحله نمفي دارند و با جستجوي ميزبان وخونخواري مجدددوباره بر روي زمين افتاده با هضم خون وپوست اندازي تبديل به كنه هاي بالغ نر يا ماده ميشوند و جستجوي ميزبان وخونخواري مجددا تكرار ميشود به اين كنه ها سه ميزبانه ميگويند.بعضي از ايكسوديده ها ممكن است تا هفت سال زندگي كنند

اسلاید 16 :

بعضي از انواع كنه ها خصوصا گونه هاي هيالوما ( كنه ناقل تب هموراژيك كريمه _ كنگوCCHF ) و ريپيسفالوس دو ميزبانه بوده يعني لارو پس از خونخواري بر روي ميزبان باقي مانده وپوست اندازي مي نمايد ونمف نيز بر روي همان ميزبان باقي مانده خونخواري مي نمايد و سپس بر زمين مي افتد وبا پوست اندازي و بالغ شدن روي يك ميزبان جديد تغذيه مي نمايد به اين كنه ها دو ميزبانه ميگويند.
لارو ، نمف و بالغ معدودي از كنه هاي سخت مثل بوئوفيلوس كليه مراحل دگرديسي روي يك ميزبان انجام شده كه به آنها يك ميزبانه گفته مي شود.
كنه هاي سخت با توجه به مدت اقامت نسبتا طولاني بر روي ميزبان ميتوانند توسط حيوانت وحشي و خصوصا پرندگان كيلومترها وحتي از قاره اي به قاره ديگر برده شوند

اسلاید 17 :

بيماري هاي منتقله توسط كنه ها
بيماري هاي ويروسي:
آنسفاليت بهارو تابستان روسي
تب هموراژيك امسك
بيماري جنگلي كياسانوز
تب هموراژيك كريمه_كنگو
تب كنه اي كلرادو
آنسفاليتهاي كنه اي Tick borne encephalitis
ريكتزيا هاي منتقله توسط كنه ها :
تب لكه اي كوه هاي راكي
تيفوس كنه اي سيبري
تب بوتونوز
باكتري هاي منتفله توسط كنه ها:
تولارمي (pasteurella = francisella tularensis)

اسلاید 18 :

فلج كنه اي
بعضي كنه هاي سخت خصوصا درماسنتور آندرسوني (Dermacentor andersoni) و گونه ها مختلفي از ايكسودس ، هبالوما، ريپيسفالوس و همافيزاليس مي توانند در انسان و حيوانات فلج كنه اي ايجاد نمايند. علائم فلج كنه اي در انسان عبارت از يك فلج حاد پيشرونده كه روي پا ها اثر ميكند و در نتيجه شخص قدرت راه رفتن و ايستادن را از دست ميدهد و به علت فلج شدن اعصاب محركه ، تكلم ،تنفس و بلع با اشكال مواجه ميشود. اين فلج بدون درد است و ندرتا درجه حرارت بيمار افزايش مي يابد. اثر اين فلج خصوصا در كودكان زير دو سال بسيار شديد است اشكال در تنفس ميتواند حيوانات و در موارد نادر انسان را بكشد . با جداسازي كنه معمولا بيمار بعد از چند روز تا چند هفته بهبودي مي يابد مواد سمي موجود در بزاق كنه عامل فلج كنه اي است.

اسلاید 19 :

هیره ها Astigmata: Sarcoptidae
گال يا جرب ( Scabies) يك بيمارى عفونى خارش دار و عامل آن بندپايى از گروه مايت ها يا هيره ها بنام علمى Sarcoptes scabiei است. با توجه به زمان طولاني بيماري به (( خارش هفت ساله )) هم مشهور است . مردم از زمانهاي بسيار قديم اين بيماري را مي شناخته اند و براي درمان آن از آبگرم معدني حاوي گوگرد استفاده مي كرده اند . بيماري گال در تمام دنيا بخصوص در نواحي گرم و مرطوب شايع است .
آنچه مسلم است رعايت نكردن بهداشت فردي ، فقر اقتصادي ، جنگ و محلهاي پر جمعيت مانند سربازخانه ها ، بيمارستانها ، و شبانه روزيها ، در انتشار بيماري نقش اساسي دارند . محل زندگى انگل، داخل پوست بدن انسان است و پس از انتقال به ميزبان، قسمت سطحى پوست بدن را به صورت عمودى سوراخ كرده سپس به ايجاد تونل در سطح افقى مى پردازد بطوريكه در هر شبانه روز حدود ۳-۲ ميليمتر پيشروى مى كند و تخمهايش را در داخل آن قراردهد. هيره ماده روزانه 5_4 تخم و در طول زندگى ۵-2 هفته اى خود در داخل نقب هاى داخل جلدى حدود ۵۰-۴۰ تخم مى گذارد كه بعد از ۵-۳ روز باز ميشوند و لاروهاي کوچک شش پا  از آنها خارج مى شوندلارو ها از دالان بیرون آمده بر روی پوست قرار می گیرند که در آنجا تعداد زیادی از آنها میمیرند ولی تعداد کمی موفق میشوند در لایه شاخی پوست پنهان شده و یا وارد پیاز مو شونداین لاروها تونل ایجاد نکرده بلکه گودال کوچکی بنام پاکتهای پوست اندازی (Moulting pocket) بوجود می آورند و از مایعات مترشحه از سلولهای آسیب دیده تغذیه مینمایند

اسلاید 20 :

لارو 3-2 روز بعد پوست اندازی نموده و به نمف 8 پا تبدیل میشود و نهايتا به هيره بالغ تبديل مى شوندمایت های ماده تازمانی که توسط یک هیره نر بارور شود در گودال پوست اندازی باقی میماند جفت گیری ممکن است درسطح پوست باشد ویااینکه نر بدین منظور به طرف محل استقرار ماده در پیاز مو نقب بزند مایت بارور شده نقب زدن را آغاز کرده و پس از 5-4 روز تخمگذاری را در دالانها شروع می نماید. دوره زندگى هيره از تخم تا تخم  31_14 روز طول مى كشد. ماده ها ممکن است بر روی انسان یک الی دو ماه زندگی کنند و در صورت دور شدن از میزبان در شرایط مناسب 10-7 روز و در شرایط عادی 3-2 زنده مانند.
نر ها پس از خروج از تخم بصورت لارو شش پا پس از یکبار پوشت اندازی به نمف تبدیل میشوند و نمف در گودال پوست اندازی باقی میماند تا به نر بالغ تبدیل شود بالغ شدن نرها 6-4 روز پس از تفریخ تخم صورت میگیرد و نر ها از نظر اندازه نصف ماده ها هستند
تقريباً پس از گذشت 2 تا6 هفته پس از ورود انگل به بدن ، بيمار كم كم علايم گال را در خود مي بينيد.